Οι ηγετικές ικανότητες συνεχίζουν να απασχολούν τον επιχειρηματικό κόσμο, με τις ανάγκες της εποχής να επιτάσσουν όλοι οι εργαζόμενοι να μπορούν να ηγηθούν και να λάβουν σημαντικές αποφάσεις. Για το λόγο αυτό, οι οργανισμοί επενδύουν πολλά στην εκπαίδευση και στην ανάπτυξή τους. Ποια προβλήματα, όμως, υπάρχουν; Ποιες τάσεις επικρατούν σήμερα;

Το κεφάλαιο της ηγεσίας εξακολουθεί να κατέχει μια υψηλή θέση στην ατζέντα όλων των οργανισμών. Αυτό συμβαίνει διότι οι περισσότερες εταιρείες συνειδητοποιούν ότι, προκειμένου να επιβιώσουν στο σημερινό ρευστό, αβέβαιο και περίπλοκο επιχειρηματικό περιβάλλον, έχουν ανάγκη από οργανωτικές και ηγετικές δεξιότητες, που διαφέρουν από αυτές που τις οδηγούσαν παλαιότερα στην επιτυχία. Ταυτόχρονα, αυξάνεται η παραδοχή ότι η ανάπτυξη ηγετικών ικανοτήτων δεν θα πρέπει να περιορίζεται μόνο σε όσους ανήκουν ή βρίσκονται κοντά στα ανώτερα ηγετικά στελέχη. Με τη ραγδαία εξάπλωση των συνεργατικών συστημάτων για την επίλυση των προβλημάτων, αλλά και των ψηφιακών ευελιξιών που δίνουν έμφαση στην ατομική πρωτοβουλία, οι εργαζόμενοι αναμένεται όλο και περισσότερο να λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις, οι οποίες συνάδουν με την εταιρική στρατηγική και κουλτούρα. Συνεπώς, είναι σημαντικό να είναι καταρτισμένοι με τις σχετικές τεχνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες.

Οι επιλογές που διαθέτουν, πλέον, οι οργανισμοί στον τομέα της εκπαίδευσης και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού, σε σχέση με τα Leadership Skills, είναι απεριόριστες. Για το λόγο αυτό το ROI που αναζητούν είναι αρκετά υψηλό, με τους συμμετέχοντες να εμφανίζονται ιδιαίτερα απαιτητικοί ως προς την αξία που λαμβάνουν από τη σχετική εκπαίδευση.

ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤOΥ ΣΗΜΕΡΑ
Τα προγράμματα για την ανάπτυξη των Leadership Skills φαίνεται ότι καλούνται να εξελιχθούν, ώστε να είναι σε θέση να προετοιμάσουν ικανοποιητικά τους εργαζομένους για τις ήδη υπάρχουσες, πολλώ δε μάλλον για τις μελλοντικές, προκλήσεις. Οι σύγχρονες ανάγκες επιτάσσουν την ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων, με τα στελέχη να διακατέχονται από ενσυναίσθηση, κατανόηση και ικανότητα για συνεργασία. Ωστόσο, η πλειονότητα των προγραμμάτων εκπαίδευσης εστιάζουν σε άλλου είδους δεξιότητες, όπως η αναπτυξιακή στρατηγική και η οικονομική ανάλυση. Παρατηρείται, δηλαδή, ένα χάσμα μεταξύ των παρεχόμενων δεξιοτήτων από τα παραδοσιακά προγράμματα και των δεξιοτήτων που χρειάζονται οι εταιρείες. Αυτό συμβαίνει διότι τα προγράμματα δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στις σύγχρονες ανάγκες. Επιπροσθέτως, η περίφημη δια βίου μάθηση, ενώ έχει αναλυθεί και συζητηθεί κατά κόρον τα τελευταία χρόνια, εξακολουθεί σήμερα να είναι αρκετά περιορισμένη, αφού η παραδοσιακή εκπαίδευση είναι ως επί των πλείστων σποραδική και εμπεριέχει υψηλό κόστος.

Ένα σημαντικό πρόβλημα που παρατηρείται, επίσης, είναι η απόσταση στο κίνητρο που έχουν από τη μία οι εταιρείες και από την άλλη οι ίδιοι οι εργαζόμενοι για συμμετοχή σε κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Έτσι, ενώ οι εταιρείες επενδύουν στην ανάπτυξη των Leaderships Skills με στόχο το δικό τους μακροπρόθεσμο όφελος, οι εργαζόμενοι συμμετέχουν για να εμπλουτίσουν τις ικανότητες και το βιογραφικό τους, βοηθώντας με τον τρόπο αυτό και την καριέρα τους. Ένα ακόμα στοιχείο ανησυχίας που μπορεί να παρατηρηθεί είναι το γεγονός πως μόνο λίγα στελέχη φαίνεται να εφαρμόζουν τις νεοαποκτηθείσες γνώσεις ή/και δεξιότητες στον εργασιακό τους χώρο. Το συγκεκριμένο πρόβλημα εντείνεται, όπως είναι φυσικό, αφενός όταν περάσει αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα ανάμεσα στον χρόνο εκπαίδευσης και τον χρόνο εφαρμογής και αφετέρου όταν υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ του πεδίου εφαρμογής και του πεδίου της εκμάθησης. Με ποιο τρόπο, όμως, μπορούν αυτά τα προβλήματα να αντιμετωπιστούν και πως μπορεί η εκπαιδευτική διαδικασία για την απόκτηση των Leadership Skills να γίνει αποδοτικότερη;

ΟΙ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΕΣ ΤΑΣΕΙΣ
Τα τελευταία χρόνια έχουν παρατηρηθεί πολλές και δυναμικές τάσεις που έρχονται να επαναπροσδιορίσουν το κομμάτι της ανάπτυξης των ηγετικών ικανοτήτων, επιτείνοντας την ανάγκη για προσαρμογή και αλλαγή στα ήδη υπάρχοντα εκπαιδευτικά προγράμματα. Σύμφωνα με μελέτη της Unicon, πάνω από 4.000 πανεπιστήμια στις ΗΠΑ παρέχουν, πλέον, εκπαίδευση για Leadership Skills on demand στο σπίτι, δείγμα της ευελιξίας που επιζητάται όλο και περισσότερο από τις εταιρείες, αλλά και από τους ίδιους τους εργαζομένους. Παρατηρείται, δηλαδή, η τάση για απόρριψη ή απομάκρυνση από εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία βασίζονται μόνο στην «παραδοσιακή» διδασκαλία σε προκαθορισμένους χώρους και αίθουσες. Εντονότερη είναι η τάση για τη χρήση πλατφόρμων ή εφαρμογών που παρέχουν τη δυνατότητα για εξατομίκευση του περιεχομένου της εκπαίδευσης, με βάση τους ρόλους των εργαζομένων στην εταιρεία και τις γενικότερες ανάγκες που αυτή εμπεριέχει. Υπάρχει, δηλαδή, η απεμπλοκή από τυποποιημένες μεθόδους και γενικευμένο υλικό. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι κυρίαρχες πλατφόρμες αριθμούν, σήμερα, εκατομμύρια εγγεγραμμένων σε εξατομικευμένα μαθήματα και δεκάδες εκατομμύρια συνολικών χρηστών. Όπως αναφέρει η Τόνια Παρίση, Διευθύντρια στο Συμβουλευτικό τμήμα της KPMG: «Τα εκπαιδευτικά προγράμματα ακολουθούν τις αλλαγές στο προφίλ του σύγχρονου “ηγέτη” και στις ανάγκες των επιχειρήσεων και εξελίσσονται τόσο σε περιεχόμενο, όσο και σε μεθόδους μάθησης, περιλαμβάνοντας:

  • Διεύρυνση του προφίλ των συμμετεχόντων. Ακολουθώντας την πεποίθηση «everyone is a leader» αλλά και στο πλαίσιο προγραμμάτων ανάπτυξης ταλέντων, οι εταιρείες εντάσσουν στα εκπαιδευτικά προγράμματα για leadership skills και νεότερους εργαζομένους, χωρίς διοικητική ευθύνη, προετοιμάζοντάς τους για την ανάληψη θέσεων με πρόσθετα καθήκοντα στο μέλλον. Αυτό οδηγεί στη διαμόρφωση νέου εκπαιδευτικού περιεχομένου με έντονη διάδραση και παραδείγματα ηγεσίας.
  • Ανάπτυξη εξατομικευμένων προγραμμάτων leadership skills στις ανάγκες κάθε στελέχους. Τα υψηλόβαθμα στελέχη τείνουν να επιλέγουν εξατομικευμένες εκπαιδευτικές λύσεις που συνδυάζονται με ατομικά πλάνα ανάπτυξης, παροχή συνεχούς ανατροφοδότησης και mentoring.
  • Συνδυασμό των εκπαιδευτικών προγραμμάτων με ηλεκτρονικές εφαρμογές υπενθύμισης των κύριων μηνυμάτων της εκπαίδευσης και αποστολής πρόσθετου υλικού για ενίσχυση της μάθησης και διαμόρφωση κουλτούρας συνεχούς βελτίωσης».

ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΛΕΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ LEADERSHIP SKILLS
Ένα βασικό κλειδί για την εκπαίδευση των ηγετικών δεξιοτήτων είναι οι εργαζόμενοι να μετατραπούν σε δια βίου εκπαιδευόμενοι, δηλαδή, σε άτομα που όχι μόνο αρέσκονται να μαθαίνουν, αλλά και που αισθάνονται μια συνεχόμενη ανάγκη για την απόκτηση νέων δεξιοτήτων. Να μετατραπούν σε άτομα που δεν τρομοκρατούνται απέναντι σε κάτι καινούργιο αλλά, αντιθέτως, βρίσκουν την εκάστοτε πρόκληση συναρπαστική.

Η Τ. Παρίση εξηγεί ότι: «Ο ρόλος του σύγχρονου ηγέτη αντιμετωπίζει διαρκώς νέες προκλήσεις που προκύπτουν από το επιχειρηματικό περιβάλλον, την παγκοσμιοποίηση και τις τεχνολογικές εξελίξεις. Όλες αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν το προφίλ του ηγέτη και τις ικανότητες που θα πρέπει να έχει για μια επιτυχημένη πορεία. Υπάρχει ανάγκη στον εμπλουτισμό τόσο των γνώσεων που θα πρέπει να αποκτήσει, όσο και των διοικητικών του δεξιοτήτων (critical skills). Στην πρώτη περίπτωση συναντάμε κυρίως νέες εκπαιδευτικές ενότητες σχετικές με την κατανόηση και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών (Τεχνητή Νοημοσύνη, Big Data, κοκ), την καλλιέργεια της καινοτομίας και της διάθεσης για αναζήτηση νέων τρόπων εργασίας, καθώς και την ανάγκη ύπαρξης “authentic leader”, ενός ηγέτη που είναι ειλικρινής με τους συνεργάτες του, αναγνωρίζει παραλήψεις και αναπτύσσει σχέσεις εμπιστοσύνης. Για την ανάπτυξη των διοικητικών δεξιοτήτων, έμφαση δίνεται στην ενδυνάμωση, παρακίνηση και δέσμευση των υφισταμένων, με συνεχώς αυξανόμενη σημασία στην αναγνώριση της διαφορετικότητας κάθε εργαζομένου, στη διοίκηση ευέλικτων ομάδων εργασίας στα πρότυπα του “agile leadership”, καθώς και στις μεθόδους καθοδήγησης υφισταμένων από διαφορετικές γενιές. Τα προγράμματα συμπληρώνονται με θέματα καλλιέργειας και διάχυσης εταιρικής κουλτούρας».

Τα διαδικτυακά μαθήματα μπορούν, σαφέστατα, να αποδειχτούν εξαιρετικά χρήσιμα, κυρίως, όμως, σε περιπτώσεις εκμάθησης μιας συγκεκριμένης τεχνικής ικανότητας ή μιας administrative εργασίας (π.χ. η σύνταξη μιας περίληψης), δηλαδή σε λιγότερο μεταβαλλόμενες γνώσεις και δεξιότητες. Θα ήταν συνετό να λαμβάνεται υπόψη και η μάθηση πρόσωπο με πρόσωπο, αφού σε αυτό το πλαίσιο οι άνθρωποι συχνά προσφέρουν παρατηρήσεις που ίσως δεν μοιράζονταν σε ένα μεγαλύτερο γκρουπ, διαδικτυακά ή γραπτώς.

Σημειώνεται ότι οι επίσημες αίθουσες διδασκαλίας είναι χρήσιμο να θεωρούνται σαν μια πηγή και όχι την αποκλειστική πηγή της μάθησης. Όπως έχει γράψει ο Bill Gates: «Ο πιο ουσιαστικός τρόπος να διαφοροποιήσεις την εταιρεία σου από τον ανταγωνισμό, ο καλύτερος τρόπος να θέσεις μια απόσταση μεταξύ εσένα και της μάζας, είναι να κάνεις καταπληκτική δουλειά με τις πληροφορίες. Το πως συλλέγεις, οργανώνεις και χρησιμοποιείς τις πληροφορίες θα καθορίσει το αν θα κερδίσεις ή θα χάσεις». Οι πληροφορίες, ωστόσο, συλλέγονται από διαφορετικές πηγές, οπότε εκτός της αίθουσας διδασκαλίας, μπορεί να προέρχονται από μια γενικότερη επικοινωνία με συναδέλφους, ανταγωνιστές κ.ά. Στην πραγματικότητα, η γνώση συνεχώς αλλάζει και οι εξαιρετικοί ηγέτες δεν σταματούν ποτέ να την αποκτούν και να την αφομοιώνουν.

Στα παραπάνω, σημαντικό ρόλο έχει διαδραματίσει και η τεράστια τεχνολογική πρόοδος, η οποία έχει επηρεάσει τον τομέα της εκπαίδευσης και της ανάπτυξης ηγετικών ικανοτήτων. Όπως χαρακτηριστικά τονίζει η Τ. Παρίση: «Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να αξιοποιηθούν για τον εμπλουτισμό των παραδοσιακών τρόπων εκπαίδευσης και τη δια βίου μάθηση, ανάγκη που προκύπτει ως επιτακτική στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον. Αυτό επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους και ενδεικτικά μέσα από:

  • Την πρόσβαση σε εκπαιδευτικά προγράμματα κορυφαίων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, καθώς και τη δυνατότητα παρακολούθησης συνεδρίων σε πραγματικό χρόνο (live streaming) προκειμένου να ενημερώνονται για τις εξελίξεις και τις τάσεις σε θέματα ενδιαφέροντός τους.
  • Τη χρήση προγραμμάτων e-learning και εκπαιδευτικών εφαρμογών που παρέχουν εξατομικευμένη, γρήγορη και στοχευμένη πληροφόρηση στα στελέχη για νέες τάσεις και θεωρίες σε θέματα leadership, δίνοντας τους τη δυνατότητα να τις παρακολουθήσουν στο δικό τους χώρο και χρόνο.
  • Τη δυνατότητα άμεσης και συνεχούς υποστήριξης των στελεχών από μέντορες, ακόμα και σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές.
  • Την αξιοποίηση των επαγγελματικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τα στελέχη για την προβολή του έργου τους, γεγονός που ενισχύει την εικόνα και την αυτοπεποίθησή τους και τους υποστηρίζει τόσο στην παρακίνηση των ομάδων τους όσο και στην ανάπτυξη σχέσεων με πελάτες και συνεργάτες».

ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
Πέραν των όσων ισχύουν για την εκπαίδευση και τους φορείς της, υπάρχουν πολλές, πρακτικότερες και αμεσότερες λύσεις για την απόκτηση ηγετικών ικανοτήτων. Όταν διαπιστωθεί ότι η δουλειά ολοκληρώνεται με έναν ικανοποιητικό και σταθερό βαθμό, αλλά απουσιάζει ο ενθουσιασμός, τότε η πρώτη σκέψη ενός ηγέτη θα είναι να στραφεί, σε πρώτο βαθμό, όχι στην ομάδα του, αλλά στον ίδιο του τον εαυτό. Χρήσιμο δηλαδή θα ήταν να αναλογιστεί τις ικανότητες που διαθέτει, προκειμένου να βρει αποτελεσματικούς τρόπους κινητοποίησης της ομάδας του. Ποιες κινήσεις, λοιπόν, μπορεί να ακολουθήσει;

  • Να είναι «παθιασμένος»: Κανένας δεν θα αναζητήσει συμβουλές από κάποιον που δεν ενδιαφέρεται το ίδιο ή και περισσότερο για το θέμα που τον απασχολεί. Το «πάθος» είναι η καταβολή προσπάθειας, να μην συμβιβάζεσαι και να μην τα παρατάς. Είναι απαραίτητο για την καινοτομία και την αποτελεσματικότητα. Αν επιδειχτεί αυθεντικός ενθουσιασμός και πραγματικό «πάθος» για την εκάστοτε πρόκληση που πρέπει να έρθει εις πέρας, τότε τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας θα ακολουθήσουν πρόθυμα και με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Με απλά λόγια, αν ο ηγέτης δείχνει ο ίδιος «παθιασμένος», τότε πραγματικά μπορεί να ηγηθεί και να κατευθύνει την ομάδα προς τους στόχους που τους έχουν ανατεθεί.
  • Να αποτελεί πρότυπο: Οι άνθρωποι εκτιμούν κάποιον που ενεργεί και όχι απλά αναλύει. Βασικό δομικό στοιχείο ενός ηγέτη είναι η ικανότητα του να αποτελεί πρότυπο. Να είναι σε θέση, δηλαδή, να δείχνει στους γύρω του αυτό που θέλει να βλέπει και από εκείνους. Το ισχυρότερο μήνυμα που μπορεί ένας ηγέτης να μεταβιβάσει στην ομάδα του είναι το «αφού μπορώ εγώ, μπορείς και εσύ».
  • Να κατανοεί τα προτερήματά του και να τα αξιοποιεί: Γεννημένος ηγέτης ή όχι, σίγουρα κάποιος δεν μπορεί να είναι «οπλισμένος» με όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την επιτυχία. Αδιαμφησβήτητα απαιτείται χρόνος και προσπάθεια για τη βελτίωση των ηγετικών ικανοτήτων, με την αφετηρία να είναι η διεξοδική ανάλυση των προτερημάτων και των αδυναμιών. Κατά συνέπεια, ένας ηγέτης με πραγματική γνώση των χαρισμάτων και των ικανοτήτων του, θα καταφέρει ευκολότερα να τα θέσει σε εφαρμογή. Ταυτόχρονα, η γνώση των αδυναμιών παρέχει τη δυνατότητα για εξιδεικευμένη στόχευση ως προς το κομμάτι της εκπαίδευσης, προκειμένου αυτές να βελτιωθούν.
  • Να θέτει σαφείς στόχους και να τους φέρει εις πέρας: Ακόμα και οι χαρισματικότεροι των ηγετών, δεν γίνονται πετυχημένοι από το πουθενά. Αντιθέτως, τίποτα δεν μπορεί να υλοποιηθεί σωστά αν δεν έχει πρώτα σχεδιαστεί ένα διακριτό μονοπάτι. Κατά συνέπεια, απαιτείται επένδυση χρόνου, προκειμένου οι εκάστοτε στόχοι να γίνουν ξεκάθαροι και στέρεοι. Χαρτογραφώντας το σωστό μονοπάτι και θέτοντας μικρούς στόχους, η επίτευξη των οποίων θα φέρνουν τον τελικό στόχο όλο και πιο κοντά, τότε δημιουργείται ένα ισχυρό «όπλο» για την επιτυχία. Επιπρόσθετα, η επίτευξη αυτών των μικρών στόχων και η προσήλωση στον αμέσως επόμενο παρέχει, τόσο στον ηγέτη, όσο και στην ομάδα των εργαζομένων ένα αίσθημα σκοπού, αλλά και υπερηφάνειας.
  • Να αποδέχεται τα λάθη του και να προχωρά: Όλοι κάνουν λάθη. Αυτό, φυσικά, ισχύει και για τους εμπνευσμένους ηγέτες. Όταν διαπιστωθεί ένα λάθος, θα ήταν συνετό να γίνει αποδεκτό και να ληφθεί άμεση δράση προς διόρθωσή του. Ένας ηγέτης αποδέχεται τα λάθη του, συζητά γι’ αυτά με την ομάδα, μαθαίνει από αυτά και αναρωτιέται με ποιόν τρόπο μπορεί να αποφευχθούν παρόμοια λάθη στο μέλλον. Το να αξιοποιούνται οι αποτυχίες και τα λάθη, στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα και καθιστά σαφές στον περίγυρο ότι ο ηγέτης είναι σε θέση να καθοδηγεί σωστά και αποτελεσματικά, ακόμα και όταν έχει υποπέσει σε κάποιο ολίσθημα. Συνεπώς, αν ο στόχος είναι η ανάπτυξη και η βελτίωση των Leadership skills, είναι απαραίτητη η αναγνώριση και η αποδοχή τόσο των επιτυχιών όσο και των αποτυχιών.
  • Να παρακινεί: Εάν κάποιος δεν είναι ευχαριστημένος από κάθε λεπτομέρεια ή βλέπει πάντα το ποτήρι μισοάδειο, αναμένοντας πάντα το χειρότερο σενάριο, έχει λιγότερες πιθανότητες να «εμπνεύσει» και να ηγηθεί. Η κινητοποίηση σχετίζεται άμεσα με την πίστη. Αν ο εργαζόμενος νιώθει ότι δεν πιστεύουν σε αυτόν, τότε δεν θα αποδίδει σύμφωνα με τις πραγματικές του δυνατότητες, ενεργοποιώντας, ενδεχομένως, ένα ντόμινο ευρύτερων αρνητικών συνεπειών. Επομένως, ένας ηγέτης οφείλει να πιστεύει στους άλλους και στις ικανότητές τους, να εμπνέει και να κινητοποιεί την ομάδα, να εργάζεται εντατικότερα και να φτάνει όλο και πιο ψηλά. Το μυστικό για ανάπτυξη ηγετικών ικανοτήτων κατά τη διάρκεια της εργασίας είναι η θετική ενέργεια, η οποία χρειάζεται να είναι διάχυτη στην ατμόσφαιρα, ακόμα και όταν οι συνθήκες δεν είναι ευοίωνες.
  • Να ανακαλύψει τον ευρύτερο σκοπό του: Για την ανάπτυξη των Leadership skills, είναι ζωτικής σημασίας ο λόγος για τον οποίο κάποιος αφιερώνει τόσο πολύ χρόνο και κόπο σε έναν στόχο. Δεν αρκεί όμως μια άμεση απάντηση όπως: «για μεγαλύτερο μισθό ή για μια θέση μεγαλύτερου κύρους». Αυτό που χρειάζεται είναι μεγαλύτερη εμβάθυνση στην πραγματική αιτία. Μήπως κάποιος θέλει να ηγείται επειδή νιώθει ότι παρέχοντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες ή προϊόντα, βοηθά τους άλλους να αποκτήσουν κάτι που έχουν ανάγκη; Μήπως βλέπει ένα περιθώριο στο οποίο μπορεί να κινηθεί για να επιφέρει μια θετική αλλαγή στον οργανισμό που εργάζεται; Αυτές είναι κάποιες ενδεικτικές ερωτήσεις που υποδηλώνουν έναν ευρύτερο σκοπό. Ένας ηγέτης που έχει αποσαφηνίσει και αναγνωρίσει τον δικό του ευρύτερο σκοπό, μπορεί να αποδώσει καλύτερα και να γίνει πράγματι αποδεκτός από τους εργαζομένους ως ένα άτομο με αυτοπεποίθηση, γνώσεις και, πρωτίστως, ικανότητες για να δείχνει το δρόμο.
  • Να επενδύσει στις επικοινωνιακές του δεξιότητες: Ακόμα και αν κάποιος είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός ως ηγέτης, δεν θα μπορέσει να προσφέρει το κάτι παραπάνω χωρίς να είναι επικοινωνιακός. Ένας ηγέτης χρειάζεται να στοχεύει σε διαρκή επικοινωνία με τα μέλη της ομάδας του, προκειμένου να αποφεύγονται παρανοήσεις ή παρερμηνείες, καθώς και να προγραμματίζει συστηματικά meetings με όλα τα εμπλεκόμενα μέλη σε ένα project, έστω και ολιγόλεπτα. Επιπρόσθετα, ο ηγέτης θα ήταν σκόπιμο να επενδύσει χρόνο στη βελτίωση εκείνων των επικοινωνιακών ικανοτήτων, στις οποίες θεωρεί ότι υστερεί. Αν για παράδειγμα κάποιος διακρίνεται για τα γραπτά του, αλλά όχι για τη ρητορική του δεινότητα, το εποικοδομητικότερο θα ήταν να μην εφησυχάσει αξιοποιώντας αποκλειστικά το δυνατό του σημείο. Αντιθέτως, θα αποδειχτεί χρησιμότερο να «αναβαθμίσει» και να αναπτύξει τον τομέα στον οποίο υστερεί και να καταστήσει τον εαυτό του καλύτερο ηγέτη ή/και εργαζόμενο, έστω και μακροπρόθεσμα.
  • Να «χτίζει» σωστές ομάδες: Σημαντικό χαρακτηριστικό ενός ηγέτη είναι η ικανότητά του να δομεί σωστά μία ομάδα. Αυτή η ικανότητα αναπτύσσεται με το να δοθεί προσοχή στα χαρακτηριστικά, τα προτερήματα και τις αδυναμίες κάθε εργαζομένου ή συνεργάτη. Με το να γίνει αντιληπτό ποιος συνεργάζεται καλύτερα με ποιόν, σε συνδυασμό με την κατανόηση της προσωπικής δυναμικής του κάθε μέλους, μπορεί να γίνει ευκολότερη τόσο η δημιουργία μιας ομάδας, πόσο μάλλον η ένταξη κάποιου σε αυτήν, ανεξάρτητα του ρόλου που θα κληθεί να έχει. Είναι σημαντικό, ένας ηγέτης να αποδέχεται τις όποιες αδυναμίες του και να αντιλαμβάνεται τα προτερήματα των άλλων ως σημαντικά συμπληρώματα και όχι σαν απειλές.

Η ανάπτυξη Leadership skills αποτελεί, πλέον, σημαντικό στοιχείο της επιτυχίας ενός οργανισμού. Οι σύγχρονες ανάγκες επιτάσσουν όλοι οι εργαζόμενοι να αναπτύσσουν ηγετικές ικανότητες, προκειμένου να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις καθημερινές προκλήσεις που εμφανίζονται. Το μυστικό είναι ο περίγυρος να διακρίνει τη σκληρή δουλειά και το πάθος που διακατέχει κάποιον καθημερινά, προκειμένου και οι ίδιοι να κινητοποιηθούν. Σημειώνεται, τέλος, ότι ένας ηγέτης που επιδεικνύει την πρόθεση του να εξελιχθεί και να αναπτύξει περαιτέρω τα Leadership skills του, εμπνέει και ωθεί και τους υπολοίπους να πράξουν ανάλογα.


CASE STUDY
ΗΓΕΣΙΑ: ΘΕΜΑ DNA ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ Ή ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ;

    Μανώλης Σουλιώτης
    Group Human Resources Director
    Frigoglass S.A.I.C.(Head Office)

Γεννιέται κάποιος ηγέτης ή η ηγεσία είναι μια δεξιότητα που μαθαίνεται; Είναι θέμα DNA και προσωπικότητας ή γνώσης και κατάρτισης; Τα παραπάνω ερωτήματα τίθενται συχνά στον χώρο των επιχειρήσεων. Η απάντηση δεν είναι ποτέ απλή, χωρίς αμφιβολία, όμως, οι ηγετικές δεξιότητες ενός ατόμου μπορούν να εντοπιστούν και να αναπτυχθούν.

  • Ηγέτης και ηγετικές δεξιότητες. Ηγέτης δεν σημαίνει ανώτατο στέλεχος. Οι σύγχρονοι οργανισμοί διακρίνουν τους ηγέτες με βάση το βαθμό επίδρασής τους στα πράγματα και στις εξελίξεις και όχι μόνο με τη θέση ή το ρόλο τους. Όταν αναφερόμαστε στην ηγεσία της επιχείρησης, αναφερόμαστε σε στελέχη σε όλα τα ιεραρχικά επίπεδα. Οι ηγετικές δεξιότητες περιλαμβάνουν διαφορετικές ικανότητες που επιτρέπουν σε κάποιον να σκέφτεται στρατηγικά για να συνθέσει ένα όραμα, να εμπνέει και να κινητοποιεί τους άλλους ώστε να ευθυγραμμιστούν σε αυτό, να ξεπερνά τις προκλήσεις και να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις αλλαγές για να υλοποιήσει το όραμα του.
  • Ο εντοπισμός των ηγετών. Ο προσδιορισμός των χαρακτηριστικών και των ικανοτήτων ενός ηγέτη αποτελεί τη βάση σε κάθε προσπάθεια ανάπτυξης ηγετικών δεξιοτήτων. Οι αξίες, η κουλτούρα κάθε οργανισμού και οι προτεραιότητες του λαμβάνονται υπόψη στη δημιουργία ενός πλαισίου, το οποίο περιγράφει τις ηγετικές συμπεριφορές και προσδιορίζει το μοντέλο για την ανάπτυξη τους. Με βάση το πλαίσιο αυτό και χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες μεθόδους και εργαλεία, το επόμενο βήμα είναι ο εντοπισμός των ηγετών σε έναν οργανισμό και όσων θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε ηγέτες μελλοντικά, καθώς και των περιοχών που θα πρέπει να αναπτύξουν ή και να ενισχύσουν.
  • Δέσμευση για προσωπική ανάπτυξη. Για κάθε εργαζόμενο που συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα ανάπτυξης ηγεσίας, η αυτογνωσία σχετικά με τις περιοχές αυτές και η ισχυρή δέσμευση για ενεργή συμμετοχή, αλλαγή και προσωπική ανάπτυξη είναι οι βασικές παράμετροι που καθορίζουν την επιτυχία του εγχειρήματος.
  • Η φιλοσοφία ενός προγράμματος ηγεσίας. Ένα πρόγραμμα ανάπτυξης ηγετικών δεξιοτήτων είναι συνδυασμός διαφορετικών μεθόδων και εργαλείων (συμμετοχή σε cross functional projects, job rotation, mentoring, coaching, trainings, ανατροφοδότηση κλπ.). Είναι μια διαρκής διαδικασία -και όχι αποτέλεσμα μεμονωμένων ενεργειών- που απαιτεί συστηματική προσπάθεια τόσο για την ανάπτυξη των ηγετών όσο και για τη δημιουργία μιας κουλτούρας ηγεσίας στον οργανισμό.

Οι οργανισμοί αλλάζουν και εξελίσσονται με ταχύτητα και το ίδιο κάνουν και οι ηγέτες που θέλουν να ενισχύσουν τις δεξιότητές τους ή όσοι θέλουν να αποτελέσουν τους αυριανούς ηγέτες. Η πραγματικότητα έχει αποδείξει ότι οι ηγέτες είναι αυτοί που δούλεψαν σκληρά, εξελίχθηκαν και πάνω απ’ όλα γνώρισαν καλύτερα τους εαυτούς τους και τις απαιτήσεις που έχουν από τους άλλους.