Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην εργασία το 51% των ευρωπαίων εργαζομένων πιστεύει ότι το εργασιακό άγχος αποτελεί σύνηθες φαινόμενο στο χώρο εργασίας του, αναδεικνύοντας μία μόνο από τις αιτίες εμφάνισης μειωμένων αποδόσεων. Η αντιμετώπιση και η πρόληψη προβλημάτων που επηρεάζουν την απόδοση, την υγεία και την ευεξία των στελεχών θεωρείται επιτακτική, με τα Προγράμματα Υποστήριξης Εργαζομένων να αποτελούν ένα ισχυρό εργαλείο στη φαρέτρα των επιχειρήσεων.

Στην Ελλάδα του σήμερα, με την ανεργία να παραμένει σε υψηλά επίπεδα, τις αλλαγές στα εργασιακά να επιβάλλουν μία συνεχή αποσταθεροποίηση των ισορροπιών αλλά και τα δεδομένα της αγοράς εργασίας που προκύπτουν καθημερινά να πυροδοτούν νέους κύκλους ανησυχίας, η ανασφάλεια των στελεχών φαίνεται να αυξάνεται κι αυτή με τη σειρά της, σε πρωτόγνωρα και επισφαλή επίπεδα. Οι μειώσεις μισθών, οι περικοπές θέσεων εργασίας, οι αναδιαρθρώσεις των εταιρειών κ.ά. φαίνεται να έχουν ισχυρό αντίκτυπο σε ψυχολογικούς όρους για τα ίδια τα στελέχη.

Η ανασφάλεια, τα υψηλά επίπεδα στρες στον εργασιακό χώρο, η λανθασμένη αντιμετώπιση των αλλαγών στις εργασιακές σχέσεις επηρεάζουν με τον πιο άμεσο τρόπο την απόδοση των στελεχών και κατ’ επέκταση των ίδιων των εταιρειών, οδηγώντας σε πολλές περιπτώσεις στη δημιουργία προβληματικών συμπεριφορών που ενέχουν κινδύνους όχι μόνο σε προσωπικό αλλά και σε εταιρικό επίπεδο. Ο εντοπισμός των αρνητικών ενδείξεων στη συμπεριφορά και τη ψυχική υγεία των εργαζομένων, όπως επίσης και η διαχείριση αυτών αποτελεί συχνά ένα δύσκολο εγχείρημα για τους ίδιους τους οργανισμούς. Την απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις αποτελεί η χρήση των Employee Assistance Programs.

Η ψυχική υγεία των εργαζομένων τίθεται και πάλι στο επίκεντρο με πλήθος ερευνών να την καθιστούν πολλές φορές απαραίτητη για την ανάπτυξη και βιώσιμη παρουσία των εταιρειών. Τα Προγράμματα Υποστήριξης Εργαζομένων δεν λειτουργούν όμως μόνο υποστηρικτικά, καθώς αποτελούν και έναν έμπρακτο τρόπο στήριξης του ανθρώπινου κεφαλαίου κυρίως σε μία περίοδο έντονων αλλαγών. Εκτός όμως από την αντιμετώπιση των προβλημάτων που ανακύπτουν, στόχος των εταιρειών θα πρέπει να είναι ταυτόχρονα και η δημιουργία μίας αντίστοιχης κουλτούρας πρόληψης και προαγωγής της ψυχικής υγείας στην εργασία αναδεικνύοντας τη χρήση των EAP ως το βέλτιστο μέσο για την πραγματοποίηση αυτού.

Στην Ελλάδα της κρίσης, η κουλτούρα αυτή έχει αναπτυχθεί σε ικανοποιητικό επίπεδο; Σύμφωνα με τη Χριστίνα Μαζουροπούλου, Ψυχολόγος, Account Manager της Hellas EAP «Η χώρα μας, δεν έχει επαρκώς αναπτυγμένη την κουλτούρα της πρόληψης και προαγωγής της ψυχικής υγείας στον εργασιακό χώρο. Ενώ είμαστε αρκετά εξοικειωμένοι με τη συμμόρφωση στην ευρωπαϊκή και εγχώρια νομοθεσία σχετικά με την Υγεία και Ασφάλεια στην εργασία, η εσωστρέφεια και η νοοτροπία του πρέπει να “πάθουμε για να μάθουμε” αποτελεί χαρακτηριστικό της ελληνικής κουλτούρας και στον τομέα της ψυχικής υγείας». «Υπάρχουν όμως επιχειρήσεις που έχουν εντάξει στην κουλτούρα τους την προαγωγή της ψυχικής υγείας και που εφαρμόζουν διαχρονικά καλές πρακτικές για να χτίσουν ένα δυνατό και υγιές ανθρώπινο δυναμικό που να στηρίξει τον οργανισμό στα εύκολα και στα δύσκολα» καταλήγει η ίδια.

Ορισμός
Σύμφωνα με το Employee Assistance Professionals Association (EAPA) τα Προγράμματα Υποστήριξης Εργαζομένων συμβάλλουν στον εντοπισμό και την αντιμετώπιση προβλημάτων του ανθρώπινου δυναμικού που επηρεάζουν ή ενδέχεται να επηρεάσουν την απόδοσή του στο εργασιακό περιβάλλον. Σε εταιρικό επίπεδο μπορούν να συμπεριλάβουν στην αντιμετώπιση προβλημάτων που προκύπτουν από τις εργασιακές σχέσεις, το στρες, το φόρτο εργασίας, το work-life balance, το αίσθημα δικαιοσύνης κ.ά. Σε προσωπικό επίπεδο τα θέματα για τα οποία τα EAP παρέχουν υποστήριξη στα στελέχη μπορεί να αφορούν θέματα υγειονομικής περίθαλψης, οικογενειακά-προσωπικά θέματα, νομικά ή οικονομικά ζητήματα, άγχος, διαχείριση θυμού, κατάχρηση ουσιών, σημαντικά γεγονότα (ατυχήματα) κ.ά.

Στόχος των προγραμμάτων αυτών είναι κατά κύριο λόγο να παρέχουν κατάλληλους μηχανισμούς διαχείρισης και την παροχή συμβουλών, βοήθειας, πληροφόρησης των εργαζομένων και υποστήριξης τους σε συστηματική και ομοιόμορφη βάση. Η εξελικτική πορεία ωστόσο, τόσο των αναγκών που καλύπτουν όσο και των ίδιων των προγραμμάτων στο πέρασμα του χρόνου, οδήγησαν στη διεύρυνση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, τα οποία τις περισσότερες φορές είναι ακόμη πιο σύνθετα και απαιτητικά ως προς τη διαχείριση (κατάθλιψη). Έτσι, με το εύρος των προβλημάτων που προσεγγίζουν να μεγαλώνει συνεχώς, τα προγράμματα αυτά αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο υποστήριξης του ανθρώπινου δυναμικού και προαγωγής ενός ψυχικά υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος με τα αντίστοιχα οφέλη πολλές φορές να είναι και μετρήσιμα.

«Στη χώρα μας, αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των εργοδοτών που αντιλαμβάνονται την άμεση σύνδεση μεταξύ της ευεξίας των εργαζομένων και της αποδοτικότητας στον εργασιακό χώρο και το πως αυτή αποτελεί τη λύση-κλειδί για ανάκαμψη σε περιόδους ύφεσης» αναφέρει η Χ. Μαζουροπούλου και συνεχίζει «Σε διεθνές επίπεδο, τα ΕΑΡ καταγράφουν συνεχώς αξιοσημείωτα αποτελέσματα στην αύξηση του ηθικού, στην ικανοποίηση από την εργασία, στην εργασιακή αποδοτικότητα, στην ποιότητα εξυπηρέτησης πελατών και κατ’ επέκταση στην κερδοφορία των επιχειρήσεων».

Ανάγκες και οφέλη
Η επιλογή των εταιρειών για την παροχή προγραμμάτων υποστήριξης εργαζομένων καλείται να εξυπηρετήσει ανάγκες σε πολλά επίπεδα. «Στις παρούσες συνθήκες, βασικός στόχος των ΕΑΡ είναι η διατήρηση της συνοχής και η προετοιμασία του εργασιακού περιβάλλοντος για τη διαχείριση των ρίσκων που συνδέονται με τον ανθρώπινο παράγοντα και που αναδύονται έντονα σε πιεστικές συνθήκες. Επιπλέον, η ενδυνάμωση -σε ένα διαχρονικό και διαδραστικό πλαίσιο- του ανθρώπινου δυναμικού με προσωπικές και εργασιακές δεξιότητες προκειμένου να διασφαλίσουν την ψυχοκοινωνική τους υγεία, την ανθεκτικότητά τους και το ηθικό τους» αναφέρει η Εβίνα Ηλιοπούλου, Ψυχολόγος, Account Manager της Hellas EAP. Κατά γενική ομολογία τα EAP προσδίδουν αξία σε έναν οργανισμό με τρεις διαφορετικούς τρόπους.

Αύξηση της αξίας της επένδυσης: Τα προγράμματα στήριξης των εργαζομένων προσδίδουν μεγάλη αξία ως επένδυση στα στελέχη ενός οργανισμού με ποικίλους τρόπους. Αρχικά αυξάνουν τη δέσμευση των εργαζομένων στις επιχειρήσεις για τις οποίες εργάζονται καθώς αποτελούν μία έμπρακτη μορφή υποστήριξής τους. Επιπρόσθετα, βελτιώνουν σημαντικά τις ικανότητες των εργαζομένων ώστε να διαχειριστούν την αλλαγή και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σε προσωπικό επίπεδο σε ένα εργασιακό περιβάλλον, ενώ παρέχουν υπηρεσίες επίλυσης προβλημάτων που ανακύπτουν για τα ίδια τα στελέχη και αφορούν τη ψυχική τους υγεία. Τέλος, συμβάλλουν στην ανάπτυξη των ικανοτήτων που διαθέτουν τα στελέχη για τη σωστή διαχείριση του άγχους στο εργασιακό περιβάλλον καθώς και για τη βελτίωση της απόδοσης σε επίπεδο ομαδικής προσπάθειας και εργασίας.

Διαχείριση κόστους: Τα EAP συμβάλλουν επίσης και στην εμφάνιση μειωμένων δαπανών σε πολλά επίπεδα. Έχει διαπιστωθεί ότι μειώνονται αισθητά οι μη προγραμματισμένες απουσίες των εργαζομένων από τον εργασιακό χώρο, όπως επίσης μειώνονται και τα εργατικά ατυχήματα. Η εμφάνιση μειωμένου turnover των στελεχών και κόστους αντικατάστασης όσων αποχωρούν, αποδίδεται πολλές φορές στη χρήση αυτών των προγραμμάτων μέσα από έρευνες. Ως παροχή διασφαλίζουν την ασφαλή και έγκαιρη επιστροφή στο χώρο εργασίας μετά από μακροπρόθεσμες απουσίες από αυτήν, ενώ σε πολλές περιπτώσεις μειώνουν το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης προάγοντας την ευεξία και τη ψυχική υγεία στο εργασιακό περιβάλλον, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που έχουν ενσωματωθεί οι πρακτικές αυτές στην κουλτούρα της εταιρείας. Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι τα EAP στοχεύουν όχι μόνο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων αλλά και στην έγκυρη διάγνωση προβληματικών συμπεριφορών, με την πρόληψη να θεωρείται εξίσου σημαντική.

Άμβλυνση των κινδύνων: Μέσω της χρήσης των προγραμμάτων επιτυγχάνεται αρκετές φορές μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης κινδύνων που σχετίζονται με την ασφάλεια του ανθρώπινου δυναμικού. Επιπρόσθετα, ειδικότερα στις μέρες μας που πραγματοποιούνται αναδιαρθρώσεις, περικοπές θέσεων εργασίας και γενικά ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων καλείται να διαχειριστεί περισσότερα projects, η χρήση των EAP διευκολύνει σε σημαντικό βαθμό την προσαρμογή του ανθρώπινου δυναμικού στα νέα δεδομένα που προκύπτουν σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Ολοκληρώνοντας, η συμβολή τους στην ελαχιστοποίηση των κινδύνων που διατρέχουν οι εταιρείες σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης είναι ουσιαστικής σημασίας.

Εκτός από την αξία που προσδίδουν με τους προαναφερόμενους τρόπους τα προγράμματα στήριξης εργαζομένων παρουσιάζουν και πολλαπλά οφέλη τόσο σε προσωπικό όσο και σε εταιρικό επίπεδο. Σύμφωνα με την Ε. Ηλιοπούλου «Ένα ψυχολογικά υγιές εργασιακό περιβάλλον είναι εκείνο που προάγει το “wellbeing” των εργαζομένων έτσι ώστε να είναι αποδοτικοί σε όλες τις πτυχές της εργασιακής και προσωπικής τους ζωής. Ένα ψυχολογικά υγιές άτομο έχει δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα και ενισχυμένη ανθεκτικότητα όχι μόνο απέναντι στις δυσκολίες της καθημερινής ζωής αλλά και στην εμφάνιση ψυχικών ή/και σωματικών ασθενειών. Είναι συνεπώς όφελος των εργοδοτών αλλά και υποχρέωση βάση νομοθεσίας, να φροντίσουν και ενισχύσουν την ψυχική υγεία και ευεξία των ανθρώπων τους».

In-house vs outsourcing
Η απόφαση προαγωγής ενός ψυχικά υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος είναι αρκετά σημαντική καθώς προστατεύει σε πολλές περιπτώσεις την εταιρεία όχι μόνο από μειωμένες αποδόσεις αλλά και από συμπεριφορές οι οποίες επηρεάζουν με άμεσο τρόπο την ίδια την εταιρεία. Η απόφαση όμως για το αν οι συνεργάτες οι οποίοι θα αναλάβουν αυτό το σημαντικό έργο θα προέρχονται από το εσωτερικό ή το εξωτερικό περιβάλλον θα πρέπει να τεθεί στο τραπέζι προς συζήτηση ώστε να εξασφαλιστεί σε μεγάλο βαθμό η επιτυχία των προγραμμάτων αυτών. Εξετάζοντας τις δύο αυτές επιλογές ξεχωριστά προκύπτουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

In-house: Αρκετές εταιρείες μετά τη λήψη της απόφασης για παροχή προγραμμάτων υποστήριξης του ανθρώπινου δυναμικού καλύπτουν την ανάγκη αυτή από το εσωτερικό περιβάλλον, θεωρώντας ότι με αυτόν τον τρόπο εξοικονομούν χρηματικούς πόρους και ότι δημιουργούν προγράμματα τα οποία εξυπηρετούν σε μεγαλύτερο βαθμό τις ανάγκες τους. Ένα άλλο πλεονέκτημα το οποίο πιστώνεται στην in-house παροχή των προγραμμάτων είναι ότι υπάρχει μεγαλύτερος έλεγχος ώστε να εξασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή παροχή των αντίστοιχων προγραμμάτων, ενώ πολλές φορές θεωρείται ακόμη πιο εύκολο εγχείρημα να βρεθούν κατάλληλες λύσεις σε προβλήματα που ανακύπτουν στο εργασιακό περιβάλλον. Το μεγαλύτερο ωστόσο μειονέκτημα αυτής της επιλογής είναι ότι το ανθρώπινο δυναμικό δεν αντιλαμβάνεται την παροχή αυτών των προγραμμάτων ως ανεξάρτητη και εμπιστευτική διαδικασία, ενώ μπορεί να υπάρξει δυσκολία στην αντιμετώπιση προβλημάτων που παρουσιάζονται σε διαφορετικές περιοχές.

External EAP: Αρκετά είναι τα πλεονεκτήματα τα οποία επωφελούνται οι εταιρείες από την επιλογή κάποιου εξωτερικού συνεργάτη για την παροχή των EAP. Με ένα πλήθος εταιρειών στην αγορά να προσφέρουν τα συγκεκριμένα προγράμματα είναι σίγουρο ότι θα βρεθεί αυτό που ικανοποιεί πλήρως τις ανάγκες ενός οργανισμού. Κατά γενική ομολογία το μεγαλύτερο πλεονέκτημα αυτής της επιλογής είναι ο εμπιστευτικός χαρακτήρας των προγραμμάτων με αποτέλεσμα πολλά περισσότερα στελέχη να εντάσσονται σε αυτά.
Επιπρόσθετα, ο εξωτερικός συνεργάτης διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό και εγκαταστάσεις για την παροχή των προγραμμάτων. Αυτό εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό τη δυνατότητα των εργαζομένων να έχουν πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου υποστήριξη ακόμη και από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, κάτι που ενισχύεται και από την ικανότητα των παρόχων να προσφέρουν πολλές φορές 24/7 υποστήριξη για ένα πλήθος θεμάτων που απασχολούν το ανθρώπινο δυναμικό και για τα οποία οι in-house συνεργάτες αδυνατούν να αντιμετωπίσουν.
Η καλύτερη εξυπηρέτηση από τους εξωτερικούς συνεργάτες αποτελεί ένα εξίσου σημαντικό πλεονέκτημα, ενώ όταν κάποιο στέλεχος επιλέξει να ενταχθεί σε κάποιο από τα προγράμματα EAP, η εταιρεία για την οποία εργάζεται δεν έχει καμία επιπρόσθετη ανάμειξη καθώς τη φροντίδα του την αναλαμβάνει εξ’ ολοκλήρου ο εξωτερικός πάροχος. Γενικότερα, η υποστήριξη που παρέχουν κινείται σε ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης και απορρήτου, γεγονός που φαίνεται να «ξεκλειδώνει» πιο εύκολα τον ανθρώπινο παράγοντα, ώστε να αναζητήσει την αιτία ή τη λύση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει.

Επιπρόσθετες παροχές
Τα προγράμματα EAP διαφέρουν αρκετά ως προς το πεδίο εφαρμογής τους και το θέμα το οποίο καλούνται να διαχειριστούν. Στην αγορά υπάρχει πληθώρα προγραμμάτων υποστήριξης εργαζομένων των οποίων τα χαρακτηριστικά αλλά και η ποιότητα μπορεί να διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό καθώς λαμβάνουν τη μορφή εκείνη που εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες της εταιρείας που τα επιλέγει. Οι βασικές δραστηριότητες ωστόσο των παρόχων αυτών των προγραμμάτων είναι σε μεγάλο βαθμό οι ακόλουθες ανεξάρτητα από το θέμα το οποίο προσεγγίζουν. Στις βασικές δραστηριότητες εντάσσεται η αποκλειστική ευθύνη για την αρχική και έπειτα συνεχή προώθηση των προγραμμάτων EAP.

Αναλογιζόμενοι το γεγονός ότι πολλές εταιρείες ενώ παρέχουν αντίστοιχα προγράμματα στο ανθρώπινο δυναμικό, πολλά είναι τα στελέχη που δεν γνωρίζουν την αξία των προγραμμάτων αυτών ακόμη και το τι περιλαμβάνουν σε πολλές περιπτώσεις, καθώς οι εταιρείες δεν έχουν μεριμνήσει για τη σωστή ενημέρωσή τους. Αυτό τους αποκλείει από τη χρήση και αξιοποίηση των προγραμμάτων αυτών, των οποίων τα οφέλη μπορεί να είναι μεγάλης εμβέλειας σε προσωπικό και εταιρικό επίπεδο.

Οι συνεδρίες προσανατολισμού, όπως επίσης και η συνεχή επαφή και παροχή συμβουλών στους managers σχετικά με τον εντοπισμό και διαχείριση προβληματικών συμπεριφορών περιλαμβάνεται στις παροχές των εξωτερικών συνεργατών. Επιπρόσθετα, η παροχή στατιστικών στοιχείων σχετικών με την εξέλιξη των προγραμμάτων που προσφέρονται στο εργασιακό περιβάλλον είναι ένα ακόμη αρκετά σημαντικό πλεονέκτημα των εξωτερικών συνεργατών. Τέλος, η τηλεφωνική παροχή υποστήριξης, τις περισσότερες φορές 24/7 από τους παρόχους EAP, είναι μία εξίσου σημαντική προσφορά που επιφέρει επιπρόσθετα οφέλη από την επιλογή αυτή.

Stress και burnout
Με ιδιαίτερη έμφαση στον ανθρώπινο παράγοντα και με στόχο τη διαμόρφωση εργασιακού περιβάλλοντος που να υποστηρίζει και να ενισχύει τη ψυχολογική υγεία και ευεξία του ανθρώπινου δυναμικού, τα Προγράμματα Στήριξης Εργαζομένων αποτελούν τη βέλτιστη επιλογή για την αντιμετώπιση των σύγχρονων αναγκών σε αυτό το πεδίο. Δύο από τις πλέον συνηθισμένες αιτίες εμφάνισης προβλημάτων στη συμπεριφορά και την απόδοση των στελεχών είναι το εργασιακό στρες και το burnout.

Πιο συγκεκριμένα το εργασιακό στρες τείνει να αναδειχθεί σε μάστιγα καθώς είναι αυτό με το οποίο έρχεται αντιμέτωπο μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων. Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα «Stress Pulse» της ComPsych το 62% των εργαζομένων δήλωσε ότι παρουσιάζει υψηλά επίπεδα εργασιακού άγχους βιώνει συχνά το αίσθημα υπερβολικής κόπωσης. Το 34% ανέφερε ότι χάνει περίπου μία ώρα την ημέρα σε παραγωγικότητα που οφείλεται στο στρες, ενώ το 31% των στελεχών χάνει 3-6 ημέρες την εβδομάδα για αυτό. Σύμφωνα με μία άλλη έρευνα, από την Regus που πραγματοποιήθηκε κατά το περασμένο έτος σε 95 χώρες προέκυψε ότι το 48% των ερωτηθέντων δήλωσε υψηλότερα επίπεδα άγχους σε σχέση με το προηγούμενο χρόνο.

Για τους Έλληνες η ίδια έρευνα ανέφερε ότι το 41% των εργαζομένων χάνουν ακόμη και τον ύπνο τους επειδή ανησυχούν για την εργασία τους, ενώ το άγχος φαίνεται να οδηγεί σε αύξηση των απουσιών από την εργασία (54%) γεγονός που αναμφισβήτητα βλάπτει σε μεγάλο βαθμό την παραγωγικότητα των επιχειρήσεων όπως και την προσωπική ευεξία των εργαζομένων. Σύμφωνα με την τρίτη έκδοση της πανευρωπαϊκή έρευνας που πραγματοποιεί η εταιρεία Ipsos MORI για λογαριασμό του Ευρωπαικού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA) το 50% των ευρωπαίων εργαζομένων πιστεύει ότι το εργασιακό άγχος αποτελεί σύνηθες φαινόμενο, ενώ 4 στους 10 εκτιμούν ότι η αντιμετώπισή του στο χώρο εργασίας δεν είναι αποτελεσματική.

Η εργασιακή ανασφάλεια και η εργασιακή αναδιάρθρωση θεωρούνται ως η συνηθέστερη αιτία εργασιακού άγχους στην Ευρώπη, ενώ ελάχιστοι είναι οι εργαζόμενοι που γνωρίζουν την ύπαρξη προγραμμάτων ή πολιτικών που τους διευκολύνουν στη διαχείρισή του. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της πανευρωπαϊκή έρευνας είναι ότι οι γυναίκες εργαζόμενες δηλώνουν σε μεγαλύτερο ποσοστό σε σύγκριση με τους άντρες ότι το εργασιακό άγχος αποτελεί σύνηθες φαινόμενο για τις ίδιες (54% έναντι 49%). Το ίδιο φαίνεται επίσης να ισχύει και για τους εργαζόμενους που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 18-54 (53%) σε σύγκριση με όσους ανήκουν στην αντίστοιχη ομάδα 55 ετών και άνω (44%).

Το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης είναι ένα ακόμη σύνηθες φαινόμενο στις μέρες μας για το οποίο κατά καιρούς εκφράζονται ανησυχίες για την εμφάνιση του σε υψηλά επίπεδα στον εργασιακό χώρο, με την αντιμετώπισή του να θεωρείται πιο επιτακτική από ποτέ. Οι βασικές αιτίες του επονομαζόμενου burnout είναι ο υπερβολικός όγκος εργασίας και οι αντίστοιχα πολλές ώρες εργασίας, η ύπαρξη ενός μη αξιοκρατικού εργασιακού περιβάλλοντος, το αίσθημα αβεβαιότητας το οποίο ενισχύεται από την αγορά και τις συνεχείς αλλαγές κ.ά.

Το αίσθημα της αποτυχίας, η αδυναμία συγκέντρωσης, η έλλειψη ενθουσιασμού και οι συχνές απουσίες, η μειωμένη απόδοση είναι μόνο μερικά από τα χαρακτηριστικά της εμφάνισής του στη συμπεριφορά των στελεχών. Όλα τα προαναφερόμενα διαμορφώνουν ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο το ανθρώπινο δυναμικό καλείται να ενεργήσει και να εργαστεί ώστε να εξασφαλίσει τα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα και υψηλές αποδόσεις. Τα απαραίτητα εργαλεία και την κατάλληλη βοήθεια μπορούν να τα παρέχουν με άριστο τρόπο τα προγράμματα EAP, τα οποία βρίσκονται στη διάθεση των εταιρειών και των ίδιων τους των ανθρώπων.

Case Study

EAP: Βελτιώνοντας την καθημερινότητα των εργαζομένων

Γεροντή Μόσχα, HQ BP Rewards & Labor Relations, AstraZeneca

Τα Employee Assistant Programs αποτελούν διεθνώς ένα ολοκληρωμένο και αυτόνομο «Work Place System» υποστήριξης και ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού. Τα προγράμματα αυτά έχουν ως στόχο τη δημιουργία υγιέστερων και ανταγωνιστικών εργασιακών χώρων. Στην Ελλάδα δεν είναι τόσο διαδεδομένα αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να γίνονται πλέον γνωστά και να αποκτούν αξία ειδικά σε περιόδους οργανωτικών αλλαγών όπως συγχωνεύσεις, εξαγορές, downsizing, περιορισμένων οικονομικών απολαβών/αυξήσεων κ.λπ. Στα πλαίσια των οργανωτικών αλλαγών τα προγράμματα αυτά από τη σκοπιά της εργονομίας στοχεύουν στη βελτίωση της καθημερινότητας των εργαζομένων.

Πολυεθνικές Εταιρείες παρέχουν εξειδικευμένους συμβούλους, οι οποίοι μπορούν εύκολα να εντοπίσουν τα προβληματικά σημεία βασικότερα των οποίων είναι: η εργονομία εργασιακού χώρου (φυσικές δυσκολίες), ο νοητικός φόρτος, οι σχέσεις με συναδέρφους και η κουλτούρα εταιρείας. Στη σύγχρονη πραγματικότητα η επιλογή και η υλοποίηση αυτών των προγραμμάτων μακροπρόθεσμα οδηγεί σε πολύ θετικά αποτελέσματα για τους εργαζόμενους και εργοδότες καθώς:

1. Συμβάλλουν στη δημιουργία κουλτούρας για την προαγωγή της ψυχοκοινωνικής υγείας στον εργασιακό χώρο 2. Συμβάλλουν σε ένα πιο ισορροπημένο εργασιακό περιβάλλον 3. Ενδυναμώνουν τις προσωπικές και εργασιακές δεξιότητες των εργαζομένων 4. Υποστηρίζουν τους εργαζόμενους και τις οικογένειες τους για την αντιμετώπιση οικογενειακών και εργασιακών θεμάτων που πιθανόν να επηρεάζουν την εργασιακή τους απόδοση.

Στην AstraZeneca έχουμε υιοθετήσει τα EAP μέσω διαφορετικών δράσεων, μεταξύ άλλων, παρέχουμε συμβουλευτική υποστήριξη και καθοδήγηση μέσω ενημερωτικών δράσεων με εξειδικευμένους επιστήμονες υγείας για την υγεία – ευεξία των εργαζομένων. Μερικές από αυτές είναι:

  • Ενεργητική Διαχείριση Υγείας & Ευεξίας με στόχο την ενημέρωση- ευαισθητοποίηση αλλά και τη συμβουλευτική υποστήριξη σε θέματα προληπτικής ιατρικής όπως:
    • ενημέρωση διατροφικών συμπεριφορών οικογένειας και διατροφής ειδικών ομάδων πληθυσμού π.χ. εγκύων,
    • εξισορρόπηση Επαγγελματικής και Προσωπικής Ζωής,
    • ανάπτυξη τεχνικών χαλάρωσης και διαχείρισης στρες (με βιωματικό- διαδραστικό χαρακτήρα)
    • βοήθεια για τη διακοπή του καπνίσματος,
    • ενημέρωση, υποστήριξη εργαζομένων σε αναπάντεχες κρίσεις όπως ληστείες, κρίσιμα οικογενειακά και επαγγελματικά γεγονότα και κρίσιμα θέματα υγείας των εργαζομένων καθώς και των οικογενειών τους.
  • Παγκόσμιες Ημέρες με στόχο την ενημέρωση, καθοδήγηση και διαχείριση με δυνατότητα αξιολόγησης και μετρήσιμα αποτελέσματα:
    • Σακχαρώδη Διαβήτη,
    • ΧΑΠ (Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια)
    • Καρκίνου Μαστού
    • Υπέρταση
    • Καρδιάς
    • Άσθμα

Τέτοιες υπηρεσίες, χαμηλού κόστους και μεγάλης προστιθέμενης αξίας για τον εργαζόμενο, έχουν τύχει θετικής αποδοχής και τείνουν να υιοθετούνται από όλο και μεγαλύτερο αριθμό εταιρειών.