Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Bentley University στις Η.Π.Α., το σκηνικό στην αγορά εργασίας αλλάζει σημαντικά μέσα στο 2016. Το πακέτο δεξιοτήτων που ζητούν πλέον οι περισσότερες επιχειρήσεις από το ανθρώπινο δυναμικό τους γίνεται πιο σύνθετο, απαιτώντας περισσότερο από ποτέ συνδυασμό hard & soft skills. Τα στελέχη IT καλούνται να αναλάβουν και ρόλους πωλήσεων, οι HR managers οφείλουν να διαχειρίζονται με άνεση τον κόσμο των social media: καλωσορίσατε στην εποχή των υβριδικών θέσεων εργασίας.

Με μία πρώτη ματιά, η αγορά εργασίας στις Η.Π.Α. φέτος δεν διαφέρει από την προηγούμενη χρονιά. Ο τομέας της πληροφορικής συνεχίζει να ανθίζει, προσθέτοντας 200.000 νέες θέσεις εργασίας σε ένα ήδη τεράστιο σύνολο από 6,7 εκατομμύρια θέσεις ΙΤ. Ωστόσο, κοιτάζοντας κάτω από την επιφάνεια, έχουν συντελεστεί δύο σημαντικές αλλαγές. Όπως αναφέρεται στο άρθρο «Why 2016 is the year of the hybrid job» (Anne Fisher, 11/3/2016, fortune.com), η πρώτη είναι η ραγδαία αύξηση της απόκλισης μισθών μεταξύ των ατόμων με τις «κατάλληλες» δεξιότητες και των υπολοίπων θέσεων εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι η αγορά επενδύει ακόμη περισσότερο στους ήδη καλοπληρωμένους εργαζομένους. Ο πρόεδρος του career site, Indeed.com, Paul D’ Arcy εξηγεί: «για τους υποψηφίους με τα σωστά προσόντα, ανατέλλουν ακόμη λαμπρότερες ημέρες. Για όλους τους υπόλοιπους, είναι σαν να μην πέρασε μια μέρα από την ύφεση».

Η δεύτερη σημαντική αλλαγή είναι ότι οι εργοδότες ορίζουν πλέον διαφορετικά τα «σωστά προσόντα», τα οποία αναζητούν και είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν. Κι αυτή η αλλαγή συντελείται ταχύτατα και συνοψίζεται στο ότι το να είναι κάποιος αυθεντία σε έναν μόνο τομέα δεν αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά εργασίας, όπως ίσχυε στο παρελθόν. Στη σύγχρονη εποχή, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις αναζητούν στους υποψηφίους ένα μίγμα τεχνικών και διαπροσωπικών ικανοτήτων.

Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστήμιου Bentley των Η.Π.Α., η οποία ανέλυσε 24,5 εκατομμύρια αγγελίες εργασίας σε 9 κλάδους από τον Σεπτέμβριο 2014 έως τον Αύγουστο 2015, για να διαπιστώσει ποια είναι τα βασικά προσόντα που ζητούν σήμερα οι επιχειρήσεις. Από την έρευνα προέκυψε ότι το 2016 είναι η χρονιά των υβριδικών θέσεων εργασίας: οι εργοδότες επιδιώκουν να στελεχώσουν τις επιχειρήσεις τους με πολύπλευρα άτομα, που συνδυάζουν hard skills, όπως η τεχνολογική εξειδίκευση, με soft skills, όπως οι ικανότητες συνεργασίας και επικοινωνίας. Ο συνδυασμός IQ και EQ καθίσταται πιο επίκαιρος παρά ποτέ.

Υβριδικές θέσεις εργασίας
Σε αυτή τη λογική, παρατηρούμε ότι τομείς εξειδίκευσης που ήταν διαχωρισμένοι τα προηγούμενα 5 χρόνια, και θέσεις εργασίας που ασκούνταν από 2-3 διαφορετικά άτομα σε ξεχωριστά μάλιστα τμήματα, πλέον ενοποιούνται σε μία θέση εργασίας. Αυτό που αποτελούσε καινοτομία πριν λίγα χρόνια και διεκδικούσε ξεχωριστό ρόλο στο οργανόγραμμα, πλέον αντιμετωπίζεται ως διαδεδομένη δεξιότητα που οφείλουν να κατέχουν στελέχη διαφορετικών διευθύνσεων. Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι αποκαλυπτικά: 71% των δεξιοτήτων που αναζητούν οι εργοδότες είναι κοινές σε δύο ή περισσότερες θέσεις εργασίας.

Για αυτό και ο αριθμός των αγγελιών για πρώην δημοφιλείς θέσεις, όπως ο social media manager, ο business development manager ή ο web designer, έχει μειωθεί σημαντικά, καθώς οι γνώσεις που απαιτούν δεν δικαιολογούν πια διακριτό ρόλο μέσα στην επιχείρηση, αλλά προϋπόθεση για υφιστάμενες θέσεις εργασίας. Χαρακτηριστικά, οι αγγελίες για τη θέση του social media strategist στις Η.Π.Α. έχουν μειωθεί κατά 64%, αλλά η δεξιότητα «social media strategy» στα απαιτούμενα προσόντα που αναζητούν έχει αυξηθεί κατά 376% στις αγγελίες για θέσεις Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού, κατά 115% στις αγγελίες για θέσεις στελεχών Πωλήσεων και κατά 117% για θέσεις στελεχών Δημοσίων Σχέσεων. Αντίστοιχα, έχουν περιοριστεί οι αγγελίες για business development managers, αλλά η δεξιότητα business development έχει προστεθεί στην περιγραφή θέσεων εργασίας στον τομέα του Μάρκετινγκ (εμφανίζεται στο 68% των αγγελιών) και της Πληροφορικής (29%).

Επιπλέον, στη σημερινή εποχή που ο όγκος των δεδομένων που συγκεντρώνουν οι οργανισμοί είναι τεράστιος, η προσφορά σε θέσεις εργασίας που περιλαμβάνουν τη διαχείριση «big data» έχει αυξηθεί σχεδόν κατά 4.000% σε σχέση με το 2010. Η ικανότητα συγκέντρωσης, ανάλυσης, επεξεργασίας και εφαρμογής δεδομένων στην πράξη αφορά σχεδόν όλες τις επιχειρηματικές αποφάσεις. Ανεξάρτητα από το αντικείμενό τους, οι εργαζόμενοι οφείλουν να αντιλαμβάνονται τα data, να τα ερμηνεύουν και να τα αξιοποιούν για την επίτευξη των ευρύτερων στόχων και του οράματος της επιχείρησης. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται εξοικείωση με την τεχνολογία, που παλαιότερα θα περιοριζόταν στα στελέχη του τμήματος ΙΤ (ενδεικτικά, έχουν αυξηθεί σημαντικά οι αγγελίες για στελέχη Μάρκετινγκ με γνώσεις SQL ή SAP).

Ταυτόχρονα, όμως, χρειάζονται και πιο soft δεξιότητες, όπως η ομαδικότητα και η αποτελεσματική συνεργασία. Όπως αναφέρει ο Len Morrison, υπεύθυνος του Γραφείου Σταδιοδρομίας του Πανεπιστημίου του Bentley, «όσο αυξάνεται η ζήτηση για υβριδικές θέσεις εργασίας και εργαζομένους που συνδυάζουν πολλές διαφορετικές γνώσεις και ικανότητες, τόσο τα soft skills έρχονται στο προσκήνιο, με σημαντικότερο εκείνο της πνευματικής περιέργειας. Ποιοι την κατέχουν; Οι εργαζόμενοι που γνήσια επιδιώκουν να διευρύνουν τις γνώσεις τους, που δεν φοβούνται να αναλάβουν εκτεταμένα καθήκοντα και να δοκιμαστούν σε νέες εμπειρίες, εκείνοι που παρόλο που επιδεικνύουν υψηλή απόδοση δεν φοβούνται να παραδεχτούν τι δεν γνωρίζουν και να προσπαθήσουν να το κατακτήσουν». Η νοοτροπία της συνεχούς μάθησης και του εμπλουτισμού των παλαιότερων γνώσεων με νέες είναι οικεία στα στελέχη της πληροφορικής: προκειμένου να παραμένουν επίκαιροι και ενημερωμένοι για τις νέες τεχνολογίες, αποκτούν διαρκώς νέες πιστοποιήσεις και παρακολουθούν σεμινάρια σε όλη τη διάρκεια της καριέρας τους. Πλέον, αυτή η εργασιακή νοοτροπία οφείλει να υιοθετείται από το σύνολο του ανθρώπινου δυναμικού, αν θέλει να παραμείνει εντός της αγοράς.

Υβριδικοί εργαζόμενοι
Πώς θα εντοπίσουν τα τμήματα HR τους «υβριδικούς» εργαζομένους, που κατέχουν το κατάλληλο μίγμα δεξιοτήτων για να αντεπεξέλθουν με επιτυχία σε αυτούς τους σύνθετους ρόλους; Σύμφωνα με την πρόεδρο του Bentley, Gloria Cordes Larson, οι εργοδότες πρέπει να αναζητούν υποψηφίους που συνδυάζουν ισορροπημένα το κατάλληλο ακαδημαϊκό υπόβαθρο με επαγγελματική εκπαίδευση/πιστοποιήσεις: άτομα που επιδεικνύουν πνευματική ευκινησία, που εξελίσσουν συνεχώς τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους με σεμινάρια, online tutorials κ.ά., σε τομείς που δεν περιορίζονται αυστηρά στο αντικείμενό τους. Πέρα από τον έλεγχο των τυπικών προσόντων, το άρθρο «Why 2016 is the year of the hybrid job» (15/3/2016, fastcompany.com) υποδεικνύει τη συμπεριφορική συνέντευξη ως το καταλληλότερο εργαλείο για να ανιχνευθεί η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ hard και soft skills.

Οι ερωτήσεις που θα τεθούν πρέπει να αφορούν πραγματικές καταστάσεις που θα συναντήσει ο υποψήφιος στην εταιρεία και τη θέση, π.χ. πώς διαχειρίστηκε την ομαδική εργασία όταν ένα μέλος της ομάδας αμφισβητούσε τις ιδέες του, πώς αντιμετώπισε ένα δυσαρεστημένο πελάτη, πώς συνεργάστηκε με ένα δύσκολο προϊστάμενο/μέλος της ομάδας. Αντίστοιχα, είναι χρήσιμο οι υποψήφιοι να περιγράψουν περιπτώσεις που έκαναν με επιτυχία coaching/mentoring σε ένα συνάδελφό τους, τον τρόπο με τον οποίο αναθέτουν εργασίες στους υφισταμένους τους, πώς διαχειρίστηκαν την ηγεσία ενός δύσκολου έργου, πώς αντιμετώπισαν ένα λάθος που έκαναν και τι έμαθαν από αυτό. Με άλλα λόγια, οι δυναμικά εξελισσόμενες και σύνθετες θέσεις εργασίας της εποχής μας απαιτούν δυναμικούς, δραστήριους και πολύπλευρους εργαζομένους για να τις στελεχώσουν και να τις εξελίξουν περαιτέρω.