Ποια είναι τα απαραίτητα συστατικά μίας αποδοτικής ομάδας; Πώς επιτυγχάνεται η ισχύς εν τη ενώσει; Ποιος είναι ο ρόλος του ηγέτη και ποια χαρακτηριστικά οφείλει να παρουσιάζει; Πώς το κοινό όραμα αποτελεί ικανή και ταυτόχρονα αναγκαία συνθήκη της παραγωγικότητας και της καινοτομίας στον επιχειρηματικό κόσμο; Ο Richard Boyatzis, παρουσιάζει τον resonant team leader και αποτυπώνει το περιεχόμενο και την ουσία μιας ομάδας ώστε να εμφανίζει θετικά και καινοτόμα αποτελέσματα.

Απόδοση:
Αντωνία Κατσουλιέρη, [email protected]

Πόσες από τις ομάδες που συμμετέχουμε στη ζωή μας (εταιρεία, projects, αθλήματα κ.ά.) χρησιμοποιούν εποικοδομητικά το ανθρώπινο κεφάλαιο και τις ευκαιρίες/δυνατότητες που αυτό διαθέτει, ειδικότερα σε όρους απόδοσης, καινοτομίας και προσαρμοστικότητας; Σχεδόν στις περισσότερες περιπτώσεις τα αποτελέσματα εμφανίζονται απογοητευτικά με συνήθεις υπόπτους τις αντιφατικές πρακτικές που εμπεριέχονται στο σύνολο της ομάδας.
Πιο συγκεκριμένα:

  • Οι ομάδες έχουν ανάγκη από ένα κοινό όραμα ή σκοπό! Δύσκολα μπορούν να στοχεύσουν σε μετρήσιμους στόχους ή στην εκπλήρωση κάποιου έργου που έχουν αναλάβει χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένο πλαίσιο λειτουργίας και δέσμευσης.
  • Τυπικά, οι ομάδες θέτουν στο επίκεντρο την απόδοση ή τη μάθηση, όμως οι περισσότερες εξ αυτών χρειάζονται και τα δύο και μάλιστα σαφώς ορισμένα.
  • Οι ομάδες εστιάζουν στον εαυτό τους, όμως καλούνται να λειτουργήσουν βάσει των σχέσεων που δημιουργούνται και με εξωτερικούς παράγοντες, οι οποίοι ενδέχεται να αλληλεπικαλύπτονται ή να αλληλοσυγκρούονται.
  • Οι ομάδες είναι σε θέση να προσδιορίσουν την υπόστασή τους ως το αποτέλεσμα των επιμέρους μελών τους. Όμως για να καταφέρουν να σχηματίσουν κάτι παραπάνω από ένα απλό σύνολο, θα πρέπει να διαθέτουν κοινή ταυτότητα.

Όλα τα ανωτέρω μπορούν να επιλυθούν και να επιτευχθούν μέσω της επιδραστικής ηγεσίας, το επονομαζόμενο resonant leadership. Οι ομάδες έχουν ανάγκη από ηγέτες, τόσο σε τυπικό όσο και σε άτυπο επίπεδο, καθώς είναι εκείνοι που δημιουργούν το σκοπό αλλά και τον απαραίτητο ενθουσιασμό μέσα στην ομάδα. Παράλληλα, οι ηγέτες παρέχουν στην ομάδα εκείνα τα ενωτικά στοιχεία που είναι σε θέση να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη, τη δέσμευση και τις επιμέρους σχέσεις μεταξύ των μελών της.

Ένας Ηγέτης και… 2 Ομάδες
Ένα από τα πιο συχνά παραδείγματα που χρησιμοποιείται, προέρχεται από τον κόσμο του αθλητισμού. Οι οπαδοί συνδέονται με την αγαπημένη τους ομάδα και διαμορφώνουν μία κοινωνική ταυτότητα επηρεασμένοι από αυτήν. Συχνά, ωστόσο, χάνουν τα πολλαπλά επίπεδα ηγεσίας που ενυπάρχουν μέσα στην ομάδα και τα οποία κρίνονται απαραίτητα για την ανάπτυξη και την απόδοσή της. Πώς όμως η αποτελεσματικότητα μίας ομάδας επηρεάζεται από την ύπαρξη ή μη ενός resonant leader;

Ο resonant leader είναι ο πραγματικός αρχηγός της ομάδας (και όχι απαραίτητα αυτός που διαθέτει τον «τίτλο»). Είναι εκείνος που ενισχύει και προωθεί τα ενωτικά στοιχεία μεταξύ των μελών της ομάδας. Ο προπονητής είναι αυτός που συνδέει την ομάδα με τη διοίκησή της, ενώ ο ιδιοκτήτης ή ο γενικός διευθυντής αποτελεί τον σύνδεσμο ανάμεσα στον οργανισμό και την κοινωνία (δημόσιες σχέσεις, οπαδοί, πολιτεία κ.ά.).

Η επίδραση των εν λόγω διαφορετικών σχέσεων που εντοπίζονται στο πλαίσιο της ομάδας, είναι πιο ξεκάθαρη μέσα από το παράδειγμα των ομάδων New England Patriots και Cleveland Browns. Και οι δύο ομάδες, με διαφορά ενός έτους, είχαν τον ίδιο προπονητή, τον Bill Belichik. Υπό την καθοδήγηση του B. Belichik, η εμφάνιση των Cleveland Browns υπήρξε άκρως απογοητευτική. Αντίθετα, οι New England Patriots κατάφεραν να κερδίσουν 3 Super Bowls μετά τη μεταγραφή του προπονητή στην ομάδα τους.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα που κυκλοφόρησαν στον τύπο έπειτα από την αποχώρηση του προπονητή από τους Cleveland Browns, ο ιδιοκτήτης της ομάδας φέρεται να δήλωσε ότι: «ο B. Belichick είναι ο πιο δύσκολος άνθρωπος που γνωρίζω στο πλαίσιο των δημοσίων σχέσεων. Εάν μπορούσα να αποδεχτώ κάποιες από τις συμπεριφορές του που οδήγησαν στο χωρισμό μας, τότε πιστεύω πως θα ήταν ακόμα στην ομάδα μας».

Αμέσως μετά την μεταγραφή του προπονητή στην ομάδα των New England Patriots, ο Robert Craft, ιδιοκτήτης της ομάδας, ανέφερε στον τύπο: «Ένας από τους λόγους που συμπαθώ τον B. Belichick και ως προπονητή αλλά και ως άνθρωπο, είναι ότι δεν εμφανίζεται υπερόπτης αλλά και δεν περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του. Ο ίδιος εστιάζει πέρα από την ομάδα, στην οικογένειά του».

Μία επιδραστική σχέση ανάμεσα στον προπονητή και τον ιδιοκτήτη επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την εικόνα της ομάδας στον οργανισμό και την κοινότητα. Στην περίπτωση του R. Craft, ανέλαβε την εμφάνιση της ομάδας στα media και την κοινότητα. Από την άλλη πλευρά, ο Α. Modell αποφάσισε να έρθει σε σύγκρουση με τον προπονητή και σταδιακά κατέληξε σε αδιέξοδο και την απομάκρυνση του Β. Belichick. Πολλοί μάλιστα ανέφεραν ότι αυτό ήταν μία απόφαση βασισμένη, εν μέρει, στην έλλειψη του δεσμού που είχε δημιουργήσει ο ίδιος με την ομάδα του αλλά και με τον προπονητή.

Επιδραστική Ηγεσία
Οι resonant ηγέτες εμφανίζουν χαρακτηριστικά συναισθηματικής και κοινωνικής νοημοσύνης και είναι σε θέση να δημιουργήσουν ευκολότερα αποτελεσματικές σχέσεις. Σε γενικές γραμμές διαμορφώνουν ένα θετικό κλίμα συνεργασίας, ακούν τα αρνητικά συναισθήματα των μελών της ομάδας τους και ανταποκρίνονται με κατανόηση και κυρίως υποστηρικτικά, σε αντίθεση με τους dissonant ηγέτες που δημιουργούν χάος στη συνεργασία τους. Σε δύσκολες και μεταβαλλόμενες συνθήκες, είναι εκείνοι που θέτουν ξεκάθαρους στόχους, προσφέρουν ελπίδα στους συναδέλφους τους και δεν λειτουργούν αποθαρρυντικά. Ενεργοποιούν τα μέλη της ομάδας με άκρως αποτελεσματικό τρόπο, μεταδίδοντας θετικά συναισθήματα, πάθος και κοινό όραμα, ενώ η διάχυση της πληροφορίας αποτελεί επίσης βασικό στοιχείο του στυλ ηγεσίας τους.