Οι επιχειρήσεις σήμερα δεν κρίνονται πλέον μόνο με βάση οικονομικά αποτελέσματα ή την ποιότητα των προϊόντων και υπηρεσιών που προσφέρουν αλλά και με βάση περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια. Η αναγνώριση από τις σύγχρονες κοινωνίες της ανάγκης της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης για ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη, αποτελεί την κύρια αιτία για την ανάπτυξη και τη διάδοσή της.

Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ – Corporate Social Responsibility-CSR) αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς και απαιτητικούς τομείς δραστηριότητας για τη σύγχρονη επιχείρηση.

Η έννοια της ΕΚΕ και του κοινωνικού ρόλου της επιχείρησης, έχει προκύψει από τότε που άρχισαν να συστήνονται εταιρείες. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια και κυρίως από τα τέλη του ’90 και μετά, οι (μεγάλες κατά κύριο λόγο) επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να απομακρύνονται από τις παραδοσιακές αντιλήψεις που περιόριζαν την κοινωνική τους δράση απλώς σε ορισμένες δωρεές για κοινωφελείς σκοπούς, σε χορηγίες εκδηλώσεων κτλ, και ξεκίνησαν σταδιακά να υιοθετούν μία συστηματική και στρατηγική προσέγγιση της διαχείρισης της Εταιρικής Κοινωνικής τους Ευθύνης. Οι πολιτικές, οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις οδήγησαν σε αυτή τη μεταστροφή των επιχειρήσεων, καθώς άλλαξαν ριζικά τις προσδοκίες της κοινωνίας για το ρόλο των οργανισμών.

Άλλωστε, η αύξηση των κερδών των επιχειρήσεων και η συνειδητοποίηση της επιβάρυνσης του φυσικού περιβάλλοντος οδήγησαν όλο και περισσότερες από αυτές στη διανομή του λεγόμενου «κοινωνικού μερίσματος».

Επιπλέον, η μακροπρόθεσμη αύξηση της απόδοσης των οργανισμών μέσω πρακτικών που ικανοποιούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (όπως άτομα και ομάδες που μπορούν να επηρεάσουν και να επηρεαστούν από τη λειτουργία μίας επιχείρησης), βρίσκεται ανάμεσα στους στόχους που επιδιώκονται από τους οργανισμούς, μέσα από την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη.

Εννοιολογικός προσδιορισμός
Η έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης προσεγγίζεται από διάφορους ορισμούς. Επιγραμματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο όρος «Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη» εκφράζει ένα σύνολο δράσεων που οι επιχειρήσεις αναπτύσσουν στο πλαίσιο αντιμετώπισης κοινωνικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων και εντάσσεται στη φιλοσοφία της ηθικής συμπεριφοράς τους ιδιαίτερα σε σχέση με το κοινωνικό σύνολο στο οποίο δραστηριοποιούνται.

Στην Πράσινη Βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2001, η ΕΚΕ ορίζεται ως «έννοια σύμφωνα με την οποία οι επιχειρήσεις ενσωματώνουν σε εθελοντική βάση κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς προβληματισμούς στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και στις επαφές τους με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη». Τον Ιούλιο του 2002 και σε συνέχεια του διαλόγου που ξεκίνησε με την Πράσινη Βίβλο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε την Ανακοίνωση «Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη: Μία συνεισφορά των επιχειρήσεων στη βιώσιμη ανάπτυξη».

Η έννοια, ωστόσο, της ΕΚΕ εξελίσσεται διαρκώς, ώστε να συμπεριλάβει και τη συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών για τη θέσπιση προτύπων, τη συστηματική παρακολούθηση, τον έλεγχο και την πιστοποίηση των διαδικασιών κοινωνικού ελέγχου που χρησιμοποιούνται από τις επιχειρήσεις.

Όλο και περισσότερες διεθνείς πρωτοβουλίες προκύπτουν σταδιακά για την προώθηση, ανάπτυξη και συστηματοποίηση της ΕΚΕ όπως εθνικά και υπερεθνικά δίκτυα συνεργασίας επιχειρήσεων και επιχειρηματικών ενώσεων. Για παράδειγμα το Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Πρόκειται για ένα δίκτυο επιχειρήσεων και επιχειρηματικών φορέων με τη μορφή μη κερδοσκοπικού σωματείου, που ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2000 και έχει ως αποστολή την προώθηση της έννοιας της ΕΚΕ και την προβολή της, τόσο προς τον επιχειρηματικό κόσμο όσο και προς το κοινωνικό περιβάλλον. Ως απώτερος στόχος του ορίζεται η κινητοποίηση όλων των ενδιαφερομένων μερών για την ισόρροπη επίτευξη κερδοφορίας και βιώσιμης ανάπτυξης.

Επίσης, σε διεθνές επίπεδο πολλοί είναι οι φορείς που δραστηριοποιούνται επιχειρώντας να ενισχύσουν ή/και να καταγράψουν θέματα που άπτονται της ΕΚΕ, όπως το World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) και ευρωπαϊκά δίκτυα όπως το CSR Europe και το Business for Social Responsibility (BSR).
Το Ελληνικό Δίκτυο για την ΕΚΕ, ως τέτοια ορίζει την «οικειοθελή δέσμευση των επιχειρήσεων για ένταξη στις επιχειρηματικές τους πρακτικές κοινωνικών και περιβαλλοντικών δράσεων, που είναι πέρα από όσα επιβάλλονται από τη νομοθεσία και έχουν σχέση με όλους όσοι άμεσα ή έμμεσα επηρεάζονται από τις δραστηριότητές τους».

Το Business for Social Responsibility, την ορίζει ως τη «δυνατότητα μίας επιχείρησης να διασφαλίζει συνεχιζόμενη βιωσιμότητα και ικανοποιητική κερδοφορία, λειτουργώντας με τρόπους που τιμούν τις ηθικές αξίες και σέβονται τους εργαζόμενους, τις τοπικές κοινωνίες και το φυσικό περιβάλλον».

Συνειδητοποιούμε λοιπόν ότι ο ορισμός της ΕΚΕ δεν είναι πάντα σαφής και απόλυτος. Όλοι όμως οι ορισμοί που προσδιορίζουν την ΕΚΕ έχουν τρία κοινά αποδεκτά σημεία: ο εθελοντικός χαρακτήρας των δράσεων της ΕΚΕ, η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης και η ανάπτυξη σε κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό επίπεδο. Επιπλέον χαρακτηριστικό της ΕΚΕ είναι ότι αποτελεί στρατηγική επιλογή της επιχείρησης και όχι απλά δευτερεύουσα περιστασιακή επιλογή.


Τομείς δράσης
Σε σχέση με το παρελθόν, ο σημερινός ρόλος μίας επιχείρησης είναι κατά πολύ διευρυμένος. Άλλωστε, καθώς οι επιχειρήσεις είναι οργανισμοί άρρηκτα συνδεδεμένοι με το κοινωνικό σύνολο, πέρα από τα στενά όρια της οικονομικής τους λειτουργίας, οφείλουν να ενδιαφέρονται και για την ποιότητα ζωής των διαφόρων ομάδων που επηρεάζονται από τη δράση της.

Επομένως, βασικοί συντελεστές για την επίτευξη των στρατηγικών στόχων της επιχείρησης και της ΕΚΕ είναι οι εργαζόμενοι (τα δικαιώματα και η ποιότητα ζωής τους), οι πελάτες και καταναλωτές, η τοπική κοινωνία, οι συνεργάτες (προμηθευτές κτλ), οι οργανωμένοι πολίτες (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις), το φυσικό περιβάλλον κτλ.

Οι βασικοί τομείς εφαρμογής της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης περιλαμβάνουν το Ανθρώπινο Δυναμικό, την Αγορά, το Περιβάλλον και την Κοινωνία.

Πιο αναλυτικά:

  • Ανθρώπινο δυναμικό: η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού εντάσσεται στις κύριες δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης μίας εταιρείας. Η ασφάλεια και η υγεία στους χώρους εργασίας, οι ανθρώπινες συνθήκες, οι πρόσθετες παροχές, οι ίσες ευκαιρίες για απασχόληση και εξέλιξη και η δια βίου μάθηση, αποτελούν ορισμένες ενδεικτικές μορφές έκφρασης της ΕΚΕ που αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό μίας επιχείρησης.
  • Περιβάλλον: οι δραστηριότητες όλων των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους, μπορούν να έχουν επίπτωση στο φυσικό περιβάλλον. Η «Πράσινη Βίβλος» και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το περιβάλλον διαβεβαιώνουν πως η μείωση της κατανάλωσης πόρων και της εκπομπής ρυπογόνων ουσιών, μπορούν να ελαττώσουν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο και να οδηγήσουν σε αυξημένη αποδοτικότητα και ανταγωνιστικότητα. Η διατήρηση πηγών ενέργειας, η μείωση των αποβλήτων, η εφαρμογή συστημάτων ανακύκλωσης, η βελτιωμένη περιβαλλοντική συμπεριφορά μέσω επενδύσεων όπως φίλτρα, οικολογική διαχείριση λυμάτων κτλ αποτελούν μορφές έκφρασης της ΕΚΕ που αφορούν στο σεβασμό και την προστασία του περιβάλλοντος.
  • Κοινωνία: το κυριότερο πεδίο της ΕΚΕ αφορά στην ουσιαστική ένταξη των επιχειρήσεων στην κοινωνία. Η συνειδητή συμμετοχή εταιρειών στην κοινωνία μπορεί να εκφράζεται και με δράσεις ΕΚΕ που αφορούν στην κοινωνική συνοχή και την τοπική ανάπτυξη, την υγεία, την παιδεία, την εκπαίδευση, ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, τον πολιτισμό κτλ. Διαδραματίζοντας ρόλο «υπεύθυνου πολίτη», η επιχείρηση συμμετέχει καθοριστικά στην τοπική ανάπτυξη και πρόοδο.
  • Αγορά: οι πελάτες, οι μέτοχοι, οι προμηθευτές και οι συνεργάτες αποτελούν βασικούς συντελεστές της αγοράς που επηρεάζουν και επηρεάζονται από τον υπεύθυνο τρόπο λειτουργίας μίας επιχείρησης. Η ποιότητα και ασφάλεια των προϊόντων και υπηρεσιών που παρέχει η επιχείρηση, η εξυπηρέτηση των πελατών, η εφαρμογή κανόνων δεοντολογίας στο μάρκετινγκ και τη διαφήμιση, ο σεβασμός των δικαιωμάτων του καταναλωτή κτλ αποτελούν ορισμένες ενδεικτικές πρακτικές ΕΚΕ στην αγορά. Άλλωστε η αγορά και το επιχειρηματικό περιβάλλον μέσα στο οποίο δραστηριοποιείται κάθε επιχείρηση και αποτελεί μέρος του ευρύτερου κοινωνικού πλαισίου, αποτελεί βασικό παράγοντα για την οικονομική αποτελεσματικότητά της.

Επένδυση με αποτελέσματα
Είναι γεγονός ότι η επιδίωξη κερδοφορίας αποτελεί τον πρώτο κανόνα της επιχειρηματικότητας. Σε θεωρητικό επίπεδο, η επιδίωξη αυτή έχει προτεραιότητα έναντι όλων των άλλων εταιρικών υποχρεώσεων.

Συχνά, σε πρώτη φάση οι δαπάνες για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη φαίνεται να μην συμβάλουν στην κερδοφορία μίας επιχείρησης. Ωστόσο, αρκετές φορές αυτό δεν ισχύει. Η ΕΚΕ αποδίδει πολλαπλά οφέλη, τα οποία ωστόσο έχουν συχνά το μειονέκτημα ότι δεν μπορούν εύκολα να προσδιοριστούν και να οριοθετηθούν καθώς δεν είναι πάντα οικονομικά (τουλάχιστον όχι άμεσα). Έτσι, αν και τα οικονομικά οφέλη από την ΕΚΕ είναι ασαφή, όλο και περισσότερες έρευνες καταδεικνύουν ότι η υπεύθυνη συμπεριφορά μίας επιχείρησης έναντι της κοινωνίας και του περιβάλλοντος, μπορεί να την καταστήσει περισσότερο ανταγωνιστική, πιο ανθεκτική σε περιόδους κρίσης, όπως και πιο θελκτική τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τους εργαζόμενους.

Πράγματι η ΕΚΕ μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την προσέλκυση και διατήρηση στελεχών. Κατά γενική ομολογία, οι εργαζόμενοι προτιμούν να εργάζονται σε μία επιχείρηση που είναι «συμπαθής» στο ευρύ κοινό. Ανεξάρτητα από τις καλές αμοιβές και τις προοπτικές που επιθυμούν οι εργαζόμενοι, όλο και περισσότερο θέλουν να αισθάνονται υπερήφανοι για την επιχείρηση που εργάζονται.

Για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να επηρεάζουν οι δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης μίας εταιρείας το ανθρώπινο δυναμικό της, μας μιλά η Αθηνά Λινού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Προληπτικής, Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής, Prolepsis: «Η εφαρμογή δράσεων ΕΚΕ, είτε αφορούν δράσεις για την ίδια την εταιρεία είτε για το κοινωνικό σύνολο και το περιβάλλον, επηρεάζουν θετικά το έμψυχο δυναμικό της. Καλύτερες εργασιακές συνθήκες και ηθικές πρακτικές εργασίας μπορούν να αυξήσουν την παραγωγικότητα των εργαζομένων. Η ΕΚΕ συμβάλλει στην προσέλκυση αλλά και τη διατήρηση στελεχών (μειώνοντας το κοστοβόρο υψηλό turnover), για περισσότερο χρονικό διάστημα στην εταιρεία. Παράλληλα, οι δράσεις ΕΚΕ τονώνουν το ηθικό των εργαζομένων οι οποίοι αισθάνονται υπερήφανοι για την προσφορά της εταιρείας τους στο κοινωνικό σύνολο».

Η εθελοντική εφαρμογή προγραμμάτων ΕΚΕ, επιδεικνύει τη θετική τοποθέτηση των επιχειρήσεων απέναντι στην κοινωνία και το περιβάλλον, προσφέροντάς της πέρα των προαναφερθέντων, και άλλα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Πολλές είναι οι επιχειρήσεις που θεωρούν την ΕΚΕ σημαντικό κομμάτι της διαχείρισης κινδύνων και της στρατηγικής τους για διατήρηση και βελτίωση της φήμης τους. Ακόμη, οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν να ενταχθούν σε ειδικούς χρηματιστηριακούς και τραπεζικούς δείκτες αξιολόγησης με αποτέλεσμα να προσελκύουν περισσότερες επενδύσεις και να έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.

Σχετικά με τα οφέλη που απολαμβάνει μία εταιρεία από την εφαρμογή δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, η Α. Λινού, μεταξύ άλλων, υποστηρίζει: «Η επιχείρηση ωφελείται ενδυναμώνοντας την εταιρική της εικόνα και φήμη, συνεισφέροντας με ευαισθησία και ανταπόκριση στις κοινωνικές ανάγκες και προκλήσεις, δημιουργώντας σχέσεις εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας. Μια τέτοια στάση Υπεύθυνου Εταιρικού Πολίτη αποτελεί επίσης έναν αρκετά αποτελεσματικό τρόπο διαχείρισης κρίσεων. Παράλληλα, υπάρχει μία θετική σχέση ανάμεσα στην ΕΚΕ και την οικονομική επίδοση και παραγωγικότητα μιας εταιρείας».


ΕΚΕ και καταναλωτές
Πολλές είναι οι έρευνες που καταδεικνύουν τη θετική επιρροή της ΕΚΕ στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών.

Τα αποτελέσματα της δεύτερης ετήσιας έρευνας για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη που διενήργησε η Penn Schoen Berland, σε συνεργασία με τη συμβουλευτική εταιρεία Landor Associates και την Burson Marsteller με σκοπό την ανάλυση της γνώμης των καταναλωτών για εταιρείες που ασκούν ΕΚΕ, επιβεβαιώνουν τα οφέλη της σε σχέση με την αγορά και τους καταναλωτές.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι καταναλωτές παρουσιάζουν αυξημένο ενδιαφέρον για την κοινωνική και περιβαλλοντική επίδραση των προϊόντων και υπηρεσιών που αγοράζουν καθώς και των εταιρειών που τα προσφέρουν. Το 70% των ευρωπαίων καταναλωτών υποστηρίζει ότι η κοινωνική ευθύνη μίας επιχείρησης επηρεάζει τις αγοραστικές του αποφάσεις ενώ ένας στους πέντε καταναλωτές δηλώνει διατεθειμένος να πληρώσει ακριβότερα για περιβαλλοντικά και κοινωνικά πιο «υπεύθυνα» προϊόντα.

Από την έρευνα ακόμα προέκυψε ότι οι εταιρείες δεν επικοινωνούν τις προσπάθειές τους για την ΕΚΕ όσο αποτελεσματικά θα μπορούσαν. Μόλις 13% των καταναλωτών ανέφεραν ότι έχουν διαβάσει σχετικά με την κοινωνική υπευθυνότητα μίας εταιρείας στην ιστοσελίδα της. Αν οι εταιρείες επικοινωνούσαν καλύτερα τις δράσεις τους στο πλαίσιο της ΕΚΕ, θα μπορούσαν να επηρεάσουν την καταναλωτική συμπεριφορά καθώς το 75% όσων έχουν διαβάσει για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στο site μίας εταιρείας υποστήριξε ότι είναι πιο πιθανό να αγοράσει προϊόντα ή υπηρεσίες από την εν λόγω εταιρεία.

Από τους 14 κλάδους δραστηριοποίησης που μελετήθηκαν στην έρευνα, η βιομηχανία των τροφίμων, των καταναλωτικών αγαθών και της λιανικής πώλησης θεωρούνται οι πιο αποδοτικές ενώ οι οικονομικές υπηρεσίες, η υγεία και τα media βαθμολογήθηκαν σε χαμηλότερο επίπεδο.

Η κοινωνικά υπεύθυνη συμπεριφορά μπορεί να έχει σημαντικά θετική επιχειρηματική επιρροή. Ακόμα και στις δύσκολες οικονομικά εποχές, 38% των ερωτηθέντων υποστήριξαν ότι εξακολουθούν να σχεδιάζουν να δαπανήσουν τα ίδια ή περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες από κοινωνικά υπεύθυνες εταιρείες και 70% είναι πρόθυμοι να πληρώσουν πάνω από 100 δολάρια για ένα προϊόν από μία υπεύθυνη εταιρεία. Ακόμα, το 72% υποστήριξε ότι είναι διατεθειμένο να κάνει κάποιες θυσίες στις δαπάνες ή το μισθό του προκειμένου να υποστηρίξει την κοινωνική υπευθυνότητα.


Ενεργοί πολίτες
Το Ινστιτούτο Επικοινωνίας, σχεδίασε και υλοποίησε για έκτη φορά στην Ελλάδα, την αντιπροσωπευτική ποσοτική έρευνα CSR 2010 για την «Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και την Υπεύθυνη Κατανάλωση», σε συνεργασία με το Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Η έρευνα, η οποία πραγματοποιείται ταυτόχρονα σε άλλες 30 χώρες, διενεργείται με την άδεια της καναδικής εταιρείας δημοσκοπήσεων GlobeScan Inc. που ειδικεύεται σε θέματα διερεύνησης της ΕΚΕ σε παγκόσμιο επίπεδο. Η φετινή μέτρηση, εκτός από το διεθνές ερωτηματολόγιο, είχε και δύο καινοτόμες περιοχές διερεύνησης: τις απόψεις των ίδιων των στελεχών των επιχειρήσεων για την ΕΚΕ και τη σύνδεση του CSR με τα Social Media.

Η διαχρονική εξέλιξη της «Επιβράβευσης» από το 2008 μέχρι σήμερα (2010) αποτυπώνεται στα ποσοστά 39%, 52% και 53% αντίστοιχα ενώ η «Τιμωρία» μη υπεύθυνων Εταιρειών (όπως π.χ. μη αγοράζοντας προϊόντα) βρίσκεται σε υψηλότερα επίπεδα: 58% το 2008, 66% το 2009 και 67% το 2010.

Οι πολίτες που έχουν επιβραβεύσει και ταυτόχρονα τιμωρήσει εταιρείες (συνειδητοποιημένοι) είναι σήμερα το 23%, εκείνοι που έχουν μόνο επιβραβεύσει ή μόνο τιμωρήσει αλλά τουλάχιστον έχουν σκεφτεί να κάνουν το άλλο (μάλλον συνειδητοποιημένοι πολίτες) είναι το 21%, όσοι έχουν επιβραβεύσει ή τιμωρήσει αλλά δεν έχουν καν σκεφτεί το ανάποδο (παρορμητικοί) είναι 16% ενώ οι υπόλοιποι (μη ενεργοί πολίτες) είναι σήμερα 40%.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι «ενεργοί πολίτες» αυξάνονται διαχρονικά: 43%, 55% και 60% αντίστοιχα για το διάστημα 2008-2010. Για τα στελέχη των επιχειρήσεων, ΕΚΕ σημαίνει ειλικρίνεια,/αξιοπιστία, σεβασμό στον άνθρωπο, προστασία του περιβάλλοντος, θέσεις εργασίας, καλή ποιότητα προϊόντων.
Η κοινωνία επίσης πιστεύει ότι οι επιχειρήσεις για να είναι υπεύθυνες καλά θα κάνουν να είναι κερδοφόρες (77%) για να παρέχουν θέσεις εργασίας και να πληρώνουν τους φόρους τους (51% των στελεχών το πιστεύει αυτό).

Ωστόσο, από την έρευνα προέκυψε ότι σε ποσοστό 66% θεωρείται ότι οι εταιρείες δεν εργάζονται προς τη σωστή κατεύθυνση για να οικοδομήσουν μία σωστή κοινωνία για όλους (τα στελέχη το πιστεύουν κατά 42%) ενώ παράλληλα πιστεύουν (58%) ότι οι επικεφαλής πολλών μεγάλων εταιρειών μπορούν να ασκήσουν καλύτερη ηγεσία για το μέλλον σε σχέση με πολλούς πολιτικούς ηγέτες του σήμερα (τα στελέχη το πιστεύουν κατά 75%).

Κατά την περίοδο 2009-2010, πρώτος σε Κοινωνική Υπευθυνότητα είναι ο κλάδος των Τροφίμων, ενώ ανεβαίνουν σε σειρά προτεραιότητας οι κλάδοι των Τηλεπικοινωνιών και των Τραπεζών/Χρηματοοικονομικών/Ασφαλειών και κατεβαίνουν τα Συσκευασμένα Καταναλωτικά Προϊόντα, τα Αυτοκίνητα και η Υψηλή Τεχνολογία.

Κοινωνική Ευθύνη σε περίοδο κρίσης

Η έλλειψη εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, θεωρείται από πολλούς μία από τις βασικές αιτίες της τρέχουσας διεθνούς οικονομικής κρίσης καθώς πολλές από τις αρχές που πρεσβεύει η ΕΚΕ παραβιάστηκαν τα τελευταία χρόνια. Σε τι βαθμό όμως μπορεί η οικονομική κρίση να επηρεάσει σήμερα το ενδιαφέρον για ΕΚΕ;

Η Α. Λινού υποστηρίζει: «Η παρούσα οικονομική κρίση είναι πολύ πιθανό να επηρεάσει τις δράσεις ΕΚΕ. Ιδιαίτερα στις παρούσες συνθήκες, είναι σημαντικό να ενδυναμωθούν τέτοιου είδους ενέργειες σχεδιάζοντας μακροπρόθεσμες πολιτικές που συμβάλλουν σε υγιείς, παραγωγικές και βιώσιμες οικονομίες και κοινωνίες. Ειδικότερα επιβεβλημένες είναι δράσεις που στοχεύουν στην προαγωγή της σωματικής και ψυχικής υγείας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, καθώς κίνδυνοι όπως η παχυσαρκία και οι ψυχολογικές διαταραχές εμφανίζονται εντονότερα. Επιπλέον, η προστιθέμενη αξία που μπορεί να κερδίσει μία εταιρεία μέσα από τη σχέση εμπιστοσύνης με τα ενδιαφερόμενα μέρη της, είτε πρόκειται για τους επενδυτές, τους εργαζόμενους ή τους πελάτες της, είναι ένα από τα πλέον πολύτιμα άυλα στοιχεία ενός οργανισμού».


Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στην Coca-Cola Τρία Έψιλον
Για τη Coca-Cola Τρία Έψιλον η έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Υπευθυνότητας, αποτελεί ηθική υποχρέωση της εταιρείας έναντι των κοινωνικών εταίρων της.
Στο πλαίσιο αυτό, το πρόγραμμα δράσης ΕΚΕ μας αναπτύσσεται με βάση 4 άξονες δράσης, το Περιβάλλον, την Κοινωνία, την Αγορά και το Χώρο Εργασίας. Εμπνεόμαστε και υλοποιούμε καινοτόμα οργανωμένα έργα, όπως το πρόγραμμα «Αποστολή Νερό», με συνέχεια και συνέπεια.

Οι δράσεις ΕΚΕ δεν αποτελούν εργαλείο προβολής της εταιρείας. Αντιθέτως, είναι ένα μέσο για να ανταποδώσουμε στην κοινωνία την εμπιστοσύνη με την οποία μας αγκαλιάζει. Ας μη ξεχνάμε ότι στόχος παραμένει η Βιώσιμη Ανάπτυξη, τόσο της ίδιας της εταιρείας, όσο και του συνόλου.

Ο Εργαζόμενος πρέπει να αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς σε όλο το πρόγραμμα ΕΚΕ της εταιρείας. Η φετινή διάκρισή μας στον καταξιωμένο θεσμό Best WorkPlace αποτελεί την πλέον επίσημη αναγνώριση της προσπάθειας που καταβάλλουμε σε αυτή την κατεύθυνση.

Καταρχήν, φροντίζουμε για τη δημιουργία και διασφάλιση ενός εργασιακού περιβάλλοντος στο οποίο οι άνθρωποι της εταιρείας αντιμετωπίζονται με σεβασμό, εκπαιδεύονται, εξελίσσονται και λαμβάνουν υλική και ηθική ικανοποίηση. Επίσης, καλλιεργούμε την έννοια του εθελοντισμού, όπως στην περίπτωση της οργανωμένης εθελοντικής ομάδας της εταιρείας μας «Αλυσός».

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι οι εργαζόμενοι θέλουν να αποτελούν μέρος μίας επιχείρησης που λειτουργεί «υπεύθυνα». H Coca-Cola Τρία Έψιλον είναι η μοναδική εταιρεία στο χώρο της η οποία περιλαμβάνει την Εταιρική Κοινωνική Υπευθυνότητα ως ένα βασικό άξονα στην ετήσια στοχοθέτηση. Έτσι, μέσα από συγκεκριμένες δράσεις και στόχους, η λειτουργία σε κάθε τομέα, με βάση τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, αναγνωρίζεται από τους ανθρώπους μας, εντάσσεται στην καθημερινή λειτουργία αλλά και ενσωματώνεται στη φιλοσοφία τους, τόσο στην επαγγελματική όσο και στην προσωπική του ζωή.

Η υπερηφάνεια που αισθάνεται για το έργο της εταιρείας ο κάθε εργαζόμενος αποτελεί σημαντική παράμετρο τόσο για το βαθμό δέσμευσής του και την αποδοτικότητά του, όσο και την επέκταση των προγραμμάτων ΕΚΕ. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που στην Coca-Cola Τρία Έψιλον αυτός ο στόχος έχει επιτευχθεί.

Βίκυ Μπουζούκη, Διευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού Ελλάδος, Coca – Cola Τρία Έψιλον

ΕΚΕ συγχρονισμένη με τις ευαισθησίες της κοινωνίας
Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες εταιρείες αναλαμβάνουν ενεργά πρωτοβουλίες στα πλαίσια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Αισιόδοξο γεγονός αποτελεί επίσης ότι πρόκειται για μια αυξανόμενη τάση, και οι εταιρείες/οργανισμοί λαμβάνουν πρωτοβουλίες σε διάφορους τομείς όπως περιβαλλοντικά θέματα, εργασιακά, συνεισφορά σε τοπικές κοινότητες κλπ.

Απαραίτητη προϋπόθεση ύπαρξης κάθε εταιρείας και οργανισμού είναι να συμβαδίζει με τις κοινωνικές τάσεις, να είναι συγχρονισμένη με τις ευαισθησίες της κοινωνίας στην οποία δραστηριοποιείται και να αφουγκράζεται τα προβλήματά της. Δεν αρκούν μόνο η επιδίωξη των υψηλών πωλήσεων και η διασφάλιση καλών οικονομικών αποτελεσμάτων. Η οικονομική ευρωστία και η κοινωνική ευαισθησία, είναι δύο πλευρές του ιδίου νομίσματος.

Δε μπορεί λ.χ. μια σύγχρονη εταιρεία να ενδιαφέρεται να έχει μόνο διαρκή οικονομικά αποτελέσματα όταν το περιβάλλον γύρω της έχει επιβαρυνθεί, ή οι υπάλληλοί της ασφυκτιούν οικονομικά και κοινωνικά. Με άλλα λόγια δεν αρκεί η ποιότητα στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μιας εταιρείας αλλά χρειάζεται και ποιότητα και υπεροχή σε ό,τι κάνει η εταιρεία.

Αντίστροφα ο αντίκτυπος δεν είναι μόνο από «κακά» ποιοτικά προϊόντα/υπηρεσίες αλλά και από ό,τι απέφυγε η εταιρεία να κάνει. Πιστεύω πως οι πρακτικές Ε.Κ.Ε., εφόσον πραγματοποιούνται με σεβασμό και ευθύνη και χωρίς ιδιοτέλεια, αποδίδουν πολλαπλάσια. Έχω την πεποίθηση ότι η Ε.Κ.Ε. δεν είναι άλλο ένα έξοδο για τις εταιρείες αλλά αποτελεί σημαντική επένδυση. Από την άλλη πλευρά οι πρακτικές Ε.Κ.Ε., δεν πρέπει να περιορίζονται στη μορφή και μόνο της χρηματικής υποστήριξης. Δεν πρέπει δηλαδή να αρκούμαστε σε μια επιταγή «άλλοθι» για να ισχυριστούμε ότι έχουμε δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.

Στην Xerox Hellas έχουμε συνειδητά ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια δύο προσεγγίσεις στα πλαίσια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Η πρώτη έχει σχέση με δράσεις της κεντρικής διοίκησης και εντοπίζονται σε εκπαιδευτικές κυρίως χορηγίες. (και σε εκπαιδευτικά ιδρύματα και σε μαθητές/φοιτητές). Επειδή όμως μια εταιρεία δεν είναι μόνο η διοίκηση αλλά και το ίδιο το προσωπικό, αναλάβαμε δράσεις κοινωνικής ευθύνης που εμπλέκουν ενεργά και κινητοποιούν το ίδιο το προσωπικό.
Με βάση μια από τις εταιρικές μας αξίες που είναι «η υπεύθυνη και ενεργή συμμετοχή όλων μας σαν μέλη της κοινωνίας», αναπτύξαμε τα τελευταία χρόνια δράσεις (κυρίως οικολογικού χαρακτήρα) στα πλαίσια των οποίων όλο το προσωπικό κινητοποιήθηκε και δυναμικά συμμετείχε (π.χ. δενδροφυτεύσεις, εκτεταμένες ενέργειες ανακύκλωσης και εξοικονόμησης ενέργειας κλπ). Το θετικό μάλιστα ήταν ότι δεν ενεργοποιήθηκε μόνο το προσωπικό αλλά μέσω του προσωπικού κινητοποιήθηκαν και οι οικογένειές τους, φίλοι κλπ.

Πιστεύουμε έτσι ότι επιτυγχάνουμε το στόχο να έχουμε παράλληλα και εταιρική (αφού οι συμμετέχοντες είναι μέλη της εταιρείας) και κοινωνική ευθύνη (αφού το ίδιο το προσωπικό ενεργά δρα/ συμμετέχει σαν πολίτης και το αποτέλεσμα της δράσης του αυτής γυρίζει προς όφελος της κοινωνίας στην οποία ζει).

Δημήτρης Δόντας, Διευθυντής Ανθρώπινου Δυναμικού, Xerox Hellas


Silver Award και Workplace Management & Impact Award από το Ινστιτούτο Εταιρικής Ευθύνης
Στις 13 Απριλίου, στην τελετή βραβεύσεων CRIndex του Ινστιτούτου Εταιρικής Ευθύνης, παραλάβαμε, με ιδιαίτερη χαρά, το Silver Award για τις ευρύτερες πρακτικές μας στον τομέα της Εταιρικής Ευθύνης και τον ξεχωριστό Έπαινο για τις Πρακτικές Κοινωνικής Ευθύνης που η εταιρεία μας εφαρμόζει στο Εργασιακό Περιβάλλον.

Οι σημαντικές αυτές διακρίσεις και κυρίως ο έπαινος για τις πρακτικές μας απέναντι στους εργαζομένους μας, μας κάνουν ιδιαίτερα υπερήφανους. Σύμφωνα με το Πιστεύω μας, την κύρια φιλοσοφία της εταιρείας παγκοσμίως, οι εργαζόμενοί μας βρίσκονται στην καρδιά κάθε επιχειρηματικής δράσης και αποτελούν προτεραιότητά μας εδώ και αρκετές δεκαετίες.

Οι πρακτικές εταιρικής ευθύνης στο εργασιακό περιβάλλον
Οι πρακτικές αυτές υλοποιούνται και εμπλουτίζονται καθημερινά, με μοναδικό γνώμονα την ικανοποίηση των εργαζομένων μας. Αναφέρουμε, ενδεικτικά, μερικές από τις πρακτικές αυτές:

  • Η Έρευνα του «Πιστεύω» υλοποιείται κάθε 2 χρόνια σε όλες τις εταιρείες παγκοσμίως και αποτελεί την απεικόνιση των απόψεων των εργαζομένων καθώς και την πρόθεση της εταιρείας για συνεχή βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος.
  • Η συνεχής Εκπαίδευση και Ανάπτυξη των εργαζομένων με προγράμματα ανάπτυξης ηγεσίας και τεχνικών δεξιοτήτων.
  • Η ενίσχυση του Εθελοντισμού σε Δράσεις Κοινωνικής Ευθύνης, μέσα από δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και την προάσπιση του παιδιού, με πρωταγωνιστές στις εκδηλώσεις αυτές τους εργαζομένους μας.
  • Η Προάσπιση της Υγείας και Ευημερίας των εργαζομένων, με την επιδότηση δραστηριοτήτων φυσικής άσκησης των εργαζομένων, την παροχή δωρεάν προληπτικών εξετάσεων υγείας ετησίως και την εφαρμογή ενός προγράμματος εξισορρόπησης του εργασιακού και προσωπικού χρόνου.
  • Οι Πολιτικές Υγιεινής & Ασφάλειας αποτελούν βασική προϋπόθεση λειτουργίας όλων των επιχειρησιακών μονάδων της εταιρείας.
  • Η Πολιτική Ανοιχτής Επικοινωνίας προς το προσωπικό της εταιρείας περιλαμβάνει τη διαρκή ενημέρωση των εργαζομένων για τις διοικητικές αποφάσεις της εταιρείας.

Η Εταιρική Υπευθυνότητα για την εταιρεία μας
Η Εταιρική Υπευθυνότητα αποτελεί υπέρτατη αξία για τη λειτουργία της εταιρείας και εκφράζεται σε διάφορους τομείς, όπως οι σχέσεις της με τους πελάτες και καταναλωτές, η προστασία του περιβάλλοντος και η συνεισφορά στην κοινωνία. Προτεραιότητά μας, όμως, αποτελεί διαχρονικά το ανθρώπινο δυναμικό της εταιρείας, ο κινητήριος μοχλός όλων των επιχειρηματικών μας δράσεων, γι’ αυτό το λόγο η ικανοποίησή τους από το εργασιακό περιβάλλον είναι αυτοσκοπός για την Johnson & Johnson παγκοσμίως.