Ο επιχειρηματικός κόσμος συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο τη σημασία της δέσμευσης των εργαζομένων. Ποιοι είναι οι παράγοντες που διαμορφώνουν το employee engagement; Ποιες πρωτοβουλίες επηρεάζουν το δείκτη εργασιακής δέσμευσης;

Στην εποχή μας, ο εργασιακός χώρος αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς. Η επιτυχία μιας επιχείρησης συνδέεται με την ικανότητά της να διατηρεί τα κορυφαία ταλέντα και να «συντηρεί» σε υψηλά επίπεδα τη δέσμευση των εργαζομένων. Ο όρος employee engagement δεν είναι καινούριος. Αντιθέτως, όλο και περισσότερα διοικητικά στελέχη αναγνωρίζουν τον καίριο ρόλο που διαδραματίζει στο σύγχρονο επιχειρείν.

Όπως χαρακτηριστικά τονίζει ο Παντελής Κούζης, General Manager της EKA Hellas, «με τον όρο “εργασιακή δέσμευση” εννοούμε την πλήρη και με ενθουσιασμό αφοσίωση των εργαζομένων στην εταιρεία και στα καθήκοντά τους. Η δέσμευση αυτή δεν αφορά μόνο στη σωστή και αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων τους αλλά κυρίως στο συναισθηματικό “δέσιμο” των εργαζομένων με την εταιρεία αλλά και του οργανισμού με τα στελέχη. Αυτή, λοιπόν, η αμφίδρομη σχέση εταιρείας και ανθρώπινου δυναμικού δημιουργεί ένα εξαιρετικά θετικό κλίμα μέσα στο οποίο ο οργανισμός μπορεί να πετύχει τους στόχους του, να μεγαλώσει, να γίνει πιο ανταγωνιστικός».

Η δέσμευση των εργαζομένων προϋποθέτει, επομένως, τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών, προκειμένου όλα τα μέλη μιας επιχείρησης να προσφέρουν το 100% των δυνατοτήτων τους καθημερινά και να ευθυγραμμίζονται με τους στόχους και τις αξίες της επιχείρησης. Βασίζεται στην αλήθεια, στην ακεραιότητα, στην αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ του οργανισμού και των μελών του. Με ποιο τρόπο, όμως, συνδέεται η ανάπτυξη ενός οργανισμού με την εργασιακή δέσμευση;

Σύμφωνα με τον Γιώργο Δρακουλάκο, Head of Commercial Learning & Development της Response, «με την προϋπόθεση ότι και τα υπόλοιπα “γρανάζια” ενός οργανισμού (Ηγεσία, Όραμα, Στρατηγική, Στόχοι, Διαδικασίες, Οργάνωση, Εκπαίδευση, Προϊόντα, κ.ά.) λειτουργούν σε υψηλό επίπεδο και είναι ξεκάθαρα για κάθε στέλεχος, η εργασιακή δέσμευση λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής για την ανάπτυξη του οργανισμού. Τα εργασιακά δεσμευμένα στελέχη που βιώνουν και αισθάνονται ότι η εργασία τους παρέχει μια αίσθηση ολοκλήρωσης και ικανοποίησης, μαθαίνουν νέα πράγματα, βρίσκονται ανάμεσα σε ανθρώπους που τους ακούν, τους σέβονται και αναγνωρίζουν τις προσπάθειές τους, πιστεύουν στο όραμα κ.ά. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα όχι μόνο να δεσμεύονται να επιτύχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, αλλά και να κάνουν συνεχώς πολλά περισσότερα από ό,τι θα αναμενόταν». Τα υψηλά ποσοστά δέσμευσης των εργαζομένων, δηλαδή, οδηγούν σε αυξημένη ατομική, ομαδική αλλά και επιχειρησιακή απόδοση.

ΤΙ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ
Λόγω της σημασίας της, η εργασιακή δέσμευση έχει μελετηθεί από ένα πλήθος ερευνών. Ο Γ. Δρακουλάκος αναφέρει χαρακτηριστικά ότι: «Σύμφωνα με έρευνα του 2018 από την εταιρεία Gallup, μόνο το 15% των εργαζομένων σε όλο τον κόσμο αναφέρει ότι είναι ενεργά δεσμευμένο στις εργασίες του, ενώ το κόστος των μη δεσμευμένων υπαλλήλων στις αμερικανικές εταιρείες εκτιμήθηκε σε 350 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017 (Osborne & Hammoud, 2017)». Tο εν λόγω κόστος είναι ιδιαιτέρως σημαντικό και, σε συνδυασμό με την απώλεια των πλεονεκτημάτων που προσφέρει ένας δεσμευμένος εργαζόμενος, αποτελεί μια σημαντική απώλεια παραγωγικότητας.

Παράλληλα, όπως επισημαίνει η Νατάσσα Παύλου, Head, Korn Ferry Digital Greece & SEE Region, με βάση την 40ετή έρευνά τους και την ανάλυση της παγκόσμιας βάσης δεδομένων τους καταδεικνύεται ότι «υψηλός δείκτης engagement σε συνδυασμό με υψηλό δείκτη enablement, αποφέρει εξαιρετικά επιχειρησιακά αποτελέσματα. Πιο συγκεκριμένα, οι εταιρείες με υψηλά αποτελέσματα και στους δύο αυτούς δείκτες σε σχέση με εκείνες με χαμηλά αποτελέσματα, επιτυγχάνουν 4.5 φορές αύξηση εσόδων, οι εργαζόμενοί τους έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες να υπερβούν τους στόχους τους, ο δείκτης ικανοποίησης πελάτη τους είναι στο 89%, ενώ ο δείκτης κινητικότητας προσωπικού μειώνεται κατά 54%. Σημειώστε ότι τα αντίστοιχα αποτελέσματα των εταιρειών με υψηλό μόνο τοv δείκτη engagement είναι αρκετά χαμηλότερα: 2.5 φορές αύξηση εσόδων, 10% περισσότερες πιθανότητες υπέρβασης στόχου από τους εργαζόμενους, δείκτης ικανοποίησης πελάτη στο 71% και δείκτης κινητικότητας προσωπικού μειωμένος κατά 40%». Τα οφέλη που δημιουργεί η εργασιακή δέσμευση δεν είναι εύκολο να αμφισβητηθούν, ούτε και να αγνοηθούν.

ΑΠΟ ΤΙ ΕΠΗΡΕΑΖΕΤΑΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ
Προκειμένου η εκάστοτε εταιρεία να επωφεληθεί πλήρως από την εργασιακή δέσμευση, είναι επιβεβλημένο να κατανοηθούν οι παράγοντες που την επηρεάζουν. Ο Π. Κούζης από την πλευρά του εξηγεί ότι «μερικοί από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την εργασιακή δέσμευση είναι:

  • Ευκαιρίες για επαγγελματική εξέλιξη και ανέλιξη.
  • Ευελιξία στον χρόνο και χώρο εκτέλεσης της εργασίας. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τη δυνατότητα εργασίας μακριά από το γραφείο, οι νέοι κυρίως θέλουν να αισθάνονται ελεύθεροι να επιλέξουν τόσο τον χώρο αλλά και τον χρόνο που θα εργαστούν.
  • Αυτονομία και πρωτοβουλία στην εκτέλεση των καθηκόντων.
  • Διαφάνεια και ειλικρίνεια στις σχέσεις προσωπικού και διεύθυνσης».

Σημαντικό κομμάτι που φαίνεται να επηρεάζει άμεσα το employee engagement αποτελεί η ανατροφοδότηση (feedback). Η έρευνα της 15Five έδειξε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων που λάμβανε περιορισμένη ή και καθόλου ανατροφοδότηση ήταν εμφανώς μη δεσμευμένη. Η δέσμευση του ανθρώπινου δυναμικού αυξήθηκε δραματικά όταν οι εργαζόμενοι παρέλαβαν παραδείγματα εποικοδομητικής ανατροφοδότησης σε σχέση με τις αδυναμίες τους και ακόμα περισσότερο όταν έλαβαν ανατροφοδότηση για τα προτερήματά τους. Η μελέτη του The Predictive Index, το 2018, είχε ως αποτέλεσμα παρόμοια συμπεράσματα, αποδεικνύοντας περαιτέρω ότι οι εργαζόμενοι στην πραγματικότητα απολαμβάνουν το feedback.


«Η εργασιακή δέσμευση εμφανίζεται σε τρεις κρίσιμες διαστάσεις. Αυτό που είναι σημαντικό για τους ανθρώπους στην εργασία είναι: Οι Σχέσεις (Relationships) στην εργασία, ο Ρόλος τους (Role) και η Ανταμοιβή (Reward). Ενώ οι οικονομικές απολαβές είναι σημαντικός παράγοντας, οι εργαζόμενοι αποζητούν περαιτέρω ανταμοιβές στην εργασία τους. Θέλουν να εκτιμηθούν για τις προσπάθειές τους και να αναγνωρίζονται όταν έχουν κάνει καλή δουλειά. Αυτό ενισχύει την εκτίμηση και την αυτοπεποίθηση ώστε να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες πάντα στο πλαίσιο του ρόλου τους» υπογραμμίζει ο Γ. Δρακουλάκος και συνεχίζει: «Άλλες ανταμοιβές έρχονται με τη μορφή της μάθησης και της ανάπτυξης. Οι άνθρωποι έχουν μια προσδοκία για βελτίωση και την ευκαιρία να αναπτυχθούν τα ταλέντα τους. Οι οργανισμοί που εστιάζουν στην ανάπτυξη των ταλέντων των ανθρώπων τους, μακροπρόθεσμα με σχεδιασμό και πλάνο, βελτιώνουν περισσότερο την εργασιακή δέσμευση των εργαζομένων τους. Ο ρόλος του training & development πάντα σε συνεργασία με τη διοίκηση του οργανισμού, είναι να σχεδιάζουν και να υλοποιούν προσωπικά πλάνα ανάπτυξης για τον κάθε εργαζόμενο». Οι εργαζόμενοι σήμερα αναζητούν μια εμπειρία και όχι μια απλή δουλειά και αυτό είναι κάτι που κάθε εταιρεία έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει. Προσφέροντας την ευκαιρία στους εργαζομένους τους για περαιτέρω ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους, οι οργανισμοί μπορούν να αποκτήσουν ένα ισχυρό πλεονέκτημα σε σχέση με τον ανταγωνισμό τους, ενώ παράλληλα βάζουν ένα ακόμα λιθαράκι προς τον στόχο που λέγεται εργασιακή δέσμευση.

Συχνά ακούγεται η έκφραση «Οι άνθρωποι δεν παραιτούνται από τις δουλειές τους, αλλά από τα αφεντικά τους». Έχει αποδεχτεί, βέβαια, ότι ισχύει και το αντίθετο. Το «κλειδί» έγκειται στην ηγεσία και στο πόσο «συμπονετική» είναι. Ένας εμπνευσμένος διευθυντής δημιουργεί μεγαλύτερη ομαδική δέσμευση. Σύμφωνα με την έρευνα των Brad Shuck και Maryanne Honeycutt-Elliott, ειδικών στην ανάπτυξη της ηγεσίας, «τα υψηλότερα ποσοστά δέσμευσης προέρχονται από στελέχη που συνεργάζονται με έναν συμπονετικό ηγέτη. Κάποιον που είναι αυθεντικός, διαθέσιμος, με αίσθημα αξιοπρέπειας, που αναλαμβάνει τις ευθύνες των άλλων, που ηγείται με εντιμότητα και δείχνει κατανόηση».

Επιπροσθέτως, για να μπορέσει να εξασφαλιστεί η εργασιακή δέσμευση θα ήταν χρήσιμο οι οργανισμοί να είναι σε θέση να γνωρίζουν τα χαρακτηριστικά των γενεών των εργαζομένων, αφού κάθε γενιά είναι διαφορετική ως προς το κομμάτι της κινητοποίησής της. Για παράδειγμα, το ποσοστό των Millennials στο ενεργό ανθρώπινο δυναμικό έχει αυξηθεί σημαντικά. Με όλο και περισσότερους Boomers να συνταξιοδοτούνται κάθε χρόνο, οι millennials βαδίζουν ολοταχώς στο να αποτελέσουν το 75% του ανθρώπινου δυναμικού μέχρι το 2030 και συνεχίζουν να επηρεάζουν σημαντικά τις τάσεις για τη δέσμευση των εργαζομένων. Η έρευνα υποδηλώνει ότι η εν λόγω γενιά κινητοποιείται με την ανοιχτή επικοινωνία, με την ενεργή συμμετοχή της σε κάθε στάδιο καθώς και με την ύπαρξη σκοπού σε ό,τι κάνει. Παρά τις επικρίσεις από τις παλαιότερες γενιές, οι millennials βρίσκουν συναρπαστικό το να μαθαίνουν και να θριαμβεύουν σε συνεργατικά εργασιακά περιβάλλοντα. «Οι περισσότερες εταιρείες σήμερα απασχολούν τέσσερεις γενεές εργαζομένων, με διαφορετικές αξίες, διαφορετικά κίνητρα, ανάγκες και δυναμική και οφείλουν να διασφαλίσουν ότι η κουλτούρα και η οργάνωση τους θα εξυπηρετεί αυτές τις διαφορετικές προτεραιότητες. Στο σημερινό περιβάλλον, η εργασιακή κουλτούρα αλλάζει ταχύτατα και οι αξίες στον χώρο εργασίας προσαρμόζονται συνεχώς. Αυτές οι διαφορετικές ανάγκες πρέπει να αποτυπώνονται τόσο στον σχεδιασμό και στη διεξαγωγή της έρευνας όσο και στη δημιουργία των πλάνων δράσης» επισημαίνει η Ν. Παύλου και συμπληρώνει: «Παραδείγματος χάριν, όλες οι κατηγορίες εργαζομένων θα πρέπει να βιώνουν την ίδια εμπειρία είτε απαντούν στην έρευνα μέσα από τεχνολογίες αιχμής είτε απλά χρησιμοποιώντας μολύβι και χαρτί. Πολύ σημαντικό επίσης είναι το να αναλύουμε και να συνδέουμε αυτές τις διαφορές στα αποτελέσματα της έρευνας και στα πλάνα δράσης που σχεδιάζουμε, καθώς και να προτείνουμε ενέργειες και πράξεις εξειδικευμένες στις ανάγκες των ηλικιακών ομάδων του εκάστοτε ανθρώπινου δυναμικού». Οι επιχειρήσεις, λοιπόν, που επιθυμούν να κινητοποιήσουν τους εργαζομένους τους χρειάζεται, πλέον, να προσαρμόσουν τις στρατηγικές εργασιακής δέσμευσης τους ανάλογα με τη γενιά ανθρώπων που απευθύνονται.

Ακόμα και ο τρόπος με τον οποίο είναι διαμορφωμένο το εργασιακό περιβάλλον δύναται να επηρεάσει τη δέσμευση των εργαζομένων. «Το περιβάλλον εργασίας αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες δημιουργίας κουλτούρας σε κάθε οργανισμό. Είναι γνωστό ότι όταν κάποιος οργανισμός θέλει να αλλάξει την κουλτούρα του ξεκινάει πρώτα με την αλλαγή του εργασιακού χώρου» εξηγεί ο Π. Κούζης και προσθέτει ότι «ο χώρος μέσα στον οποίο ζούμε και λειτουργούμε μας επηρεάζει πολύπλευρα και πολυδιάστατα. Καταρχάς, μας επιτρέπει να εκτελέσουμε τις καθημερινές μας εργασίες σωστά και αποδοτικά. Επιπλέον, επηρεάζει τον συναισθηματικό και πνευματικό μας κόσμο. Ο θετικός εργασιακός χώρος προκαλεί θετικά και ευχάριστα συναισθήματα και άρα, σε συνδυασμό με τη σωστή και ανθρωποκεντρική κουλτούρα της εταιρείας, καλλιεργεί την εργασιακή δέσμευση στον οργανισμό».

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ
Όσον αφορά στην εργασιακή δέσμευση, μπορούν σαφέστατα να έχουν σημαντικό ρόλο και οι σύμβουλοι, αφού όπως παραθέτει ο Γ. Δρακουλάκος, «βασικότερος παράγοντας για την αύξηση της δέσμευσης των εργαζομένων είναι η δέσμευση της Διοίκησης (Γενική Διεύθυνση, Directors, Managers) για αλλαγή. Αλλαγή στον τρόπο που γίνονται σήμερα κάποια πράγματα με σκοπό να αυξηθεί τόσο η παραγωγικότητα όσο και η αποτελεσματικότητα. Ο πρωταρχικός ρόλος των συμβούλων έχει να κάνει με τη διασφάλιση της δέσμευσης όλων των εμπλεκομένων και τη μείωση της ενδεχόμενης αντίστασης για την αλλαγή. Η αποτύπωση της παρούσας κατάστασης, προτεινόμενες ενέργειες δράσης καθώς και η υλοποίηση αυτών των ενεργειών είναι το επόμενο βήμα. Αυτό επιτυγχάνεται με τη διενέργεια έρευνας δέσμευσης εργαζομένων, η οποία αφενός κινητοποιεί τους εργαζομένους να λάβουν μέρος σε αυτή και αφετέρου διασφαλίζει την ανωνυμία των απαντήσεων. Η ανάλυση και ομαδοποίηση των ευρημάτων της έρευνας παίζει καθοριστικό ρόλο για στοχευμένες ενέργειες δράσης και αλλαγή συμπεριφορών. Επόμενο βήμα είναι να προταθούν ενέργειες δράσης (με τη συμμετοχή των εργαζομένων) αναφορικά με την ανάπτυξη Ηγετικών – Διευθυντικών Δεξιοτήτων, Οργανωτικών Αλλαγών καθώς και εκπαιδευτικών παρεμβάσεων ή δημιουργία εργαστηρίων. Τέλος, η ανάλυση, τα ευρήματα και οι ενέργειες δράσης πρέπει να παρουσιαστούν σε όλο το ανθρώπινο δυναμικό».


Κατά τη Ν. Παύλου, «η συνεργασία με μια εταιρεία, η οποία εξειδικεύεται σε έρευνες δέσμευσης εργαζομένων πρέπει να θεωρείται προαπαιτούμενο για τους οργανισμούς οι οποίοι έχουν αποφασίσει να επενδύσουν σε αυτόν τον τομέα. Μια εξειδικευμένη εταιρεία συμβούλων μπορεί να προσφέρει στους συνεργάτες της μοναδική τεχνογνωσία η οποία στηρίζεται σε έρευνες, εργαλεία με τεχνολογίες αιχμής, δείκτες σύγκρισης, δοκιμασμένες πρακτικές, κ.ά. Ο πολύ σημαντικός ρόλος της εταιρείας συμβούλων διαφαίνεται επίσης στην αποκωδικοποίηση των αποτελεσμάτων των ερευνών δέσμευσης και στη σύνδεσή τους με συγκεκριμένα πλάνα δράσης, τα οποία οδηγούν σε μετρήσιμα αποτελέσματα. Σχεδόν όλες μου οι συνεργασίες σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, περιλαμβάνουν πολυετή και πολυεπίπεδη υποστήριξη των εταιρειών στη δημιουργία και εφαρμογή πλάνων δράσεων με στόχο τη συνεχόμενη βελτίωση τόσο του δείκτη δέσμευσης (engagement), του δείκτη υποστηρικτικού περιβάλλοντος εργασίας (enablement) καθώς και των επιχειρησιακών αποτελεσμάτων».

Η εργασιακή δέσμευση θα ήταν σκόπιμο να αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους στόχους για κάθε ηγετικό στέλεχος ή επιχείρηση. Οι εταιρείες που το κάνουν αποτελεσματικά δεν ανακυκλώνουν τεχνικές και πρακτικές από το παρελθόν, αλλά αφουγκράζονται πραγματικά τους εργαζομένους προκειμένου να διαμορφώσουν ένα περιβάλλον που το ανθρώπινο δυναμικό θα θέλει όντως να εργαστεί και να ακμάσει.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ
Για την ενίσχυση της εργασιακής δέσμευσης πολλές φορές αρκούν απλές, αλλά και εύκολα υλοποιήσιμες ενέργειες που μπορούν να γίνουν αρκετά αποτελεσματικές:

  • Επικοινωνήστε με ειλικρίνεια. Μοιραστείτε με τους εργαζομένους πληροφορίες «εκ των έσω» που αφορούν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η εταιρεία ή η ηγετική ομάδα τη συγκεκριμένη περίοδο.
  • Ανακαλύψτε με τι «παθιάζονται» τα μέλη της ομάδας. Με το να ρωτήσετε για τα χόμπι, τα ενδιαφέροντα και τις δραστηριότητές τους, έρχεστε πιο κοντά και δείχνετε πραγματικό ενδιαφέρον.
  • Διακοσμήστε τα γραφεία με τρόπο που θα προάγει την άνεση και τη συνεργασία και όχι την απομόνωση.
  • Ενθαρρύνετε τον εθελοντισμό. Δώστε την ευκαιρία στους εργαζομένους να προτείνουν ένα σκοπό κάθε μήνα, στο πλαίσιο της κοινωνικής υπευθυνότητας.
  • Περιορίστε τα emails για μια μέρα. Με τον τρόπο αυτόν θα ωθήσετε τους εργαζομένους να επικοινωνήσουν πρόσωπο με πρόσωπο όταν θέλουν να ρωτήσουν κάτι.
  • Αφήστε ένα χειρόγραφο σημείωμα. Μια αναγνώριση της εξαιρετικής δουλειάς του εργαζομένου, ακόμα και μια ευχετήρια κάρτα, μέσω αυτής της «παλαιάς κοπής» μεθόδου προάγει το ανθρώπινο στοιχείο και την ενσυναίσθηση.

VIEWPOINT
ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ: «ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΠΟΥ ΠΟΡΕΥΟΜΑΣΤΕ ΜΑΖΙ!»

    Έλενα Χερουβείμ
    HR Project Manager
    General Mills

Όταν μου ζητήθηκε να μοιραστώ την άποψη μου για την εργασιακή δέσμευση ήμουν σκεπτική. Τι να μοιραστώ που να μην έχει ειπωθεί σε αμέτρητα άρθρα, που να μην έχει συζητηθεί εκτενώς σε panels και συνέδρια;

Κατά τον ορισμό, εργασιακή δέσμευση είναι η συναισθηματική και ψυχολογική ταύτιση του εργαζόμενου με το όραμα του οργανισμού, καθώς και η προσωπική του υποκίνηση ως προς την υλοποίηση των στόχων του οργανισμού. Με πιο απλά λόγια, εργασιακή δέσμευση είναι όταν ο εργαζόμενος προσφέρει συνειδητά και υπεύθυνα το μυαλό και την καρδιά, όπως κάνει στους πολύ δικούς του ανθρώπους.

Ακούγεται πολύ όμορφο και απλό, στην πράξη όμως διαφέρει. Η δέσμευση δεν είναι κάτι που απαιτείς. Είναι μια σχέση αμφίδρομη, που διεκδικείται. Και όπως όλες οι σχέσεις, για να είναι επιτυχής πρέπει να έχει γερές βάσεις, να φροντίζεται με ενδιαφέρον και να εξελίσσεται με πάθος.

Για να δεσμευτείς σε κάποιον χρειάζεται:

  • Να πιστεύεις σε αυτόν. Να μοιράζεστε το ίδιο όραμα και αξίες. Να βλέπεις έμπρακτα ότι η καθημερινότητα σας (πολιτικές, πρακτικές, συνεργασία) λειτουργεί με βάση αυτό το κοινό «ηθικό συμβόλαιο» και να αντιλαμβάνεσαι ξεκάθαρα και επανειλημμένα πώς όλοι οι στόχοι, οι στρατηγικές και ο τρόπος λειτουργίας το υποστηρίζουν.
  • Να μην τον φοβάσαι. Να σε ακούει πραγματικά και να σέβεται την άποψη σου. Να αποδέχεται αυτό που είσαι και να συζητά θέσεις και ιδέες με ειλικρίνεια κι ενδιαφέρον, ακόμα και όταν δεν συμφωνεί. Να στηρίζει τις αποφάσεις σου, φροντίζοντας να παρέχει την γνώση και τα εφόδια που απαιτούνται, και να αναγνωρίζει τις προσπάθειες σου.
  • Να νιώθεις ότι ενδιαφέρεται πραγματικά. Να αναζητά την γνώμη σου, να ανταποκρίνεται στις ανάγκες σου, και να ανακαλύπτει τρόπους ώστε να υποστηρίζει τις επιλογές σου, επαγγελματικές και προσωπικές, ή να σου προτείνει εναλλακτικές. Να σου λέει πάντα την αλήθεια, ακόμα και όταν είναι σκληρή, και να σε βοηθά να μετατρέπεις τα λάθη και τις αποτυχίες σου σε γνώση και δεξιότητες.
  • Να βλέπεις ότι προσδοκά την επιτυχία σου. Να σου προσφέρει ευκαιρίες ανάπτυξης και να σε κατευθύνει να μαθαίνεις μέσα από αυτές ώστε να εξελίσσεσαι. Να δημιουργεί ένα περιβάλλον πρόκλησης, για να σε ωθεί να δώσεις τον καλύτερο σου εαυτό και να σε εμπνέει να επιδιώκεις συνεχώς την αυτό-βελτίωση.

Η εργασιακή δέσμευση δεν είναι επιστημονική έννοια. Δεν απαιτούνται ώρες σκέψης και σύνθετες πρακτικές για να την διεκδικήσεις. Μόνο πάθος για το αντικείμενο, αυθεντικότητα, σεβασμός, διάθεση για επικοινωνία και υποστήριξη, αναγνώριση και πάνω από όλα η πίστη ότι σε αυτό το ταξίδι, πορευόμαστε μαζί!