Εν μέσω καταιγιστικών αλλαγών και διαρκούς μετάλλαξης των μοντέλων άσκησης της επιχειρηματικότητας και των δραστηριοτήτων που συνδέονται με αυτήν, η λειτουργία του Ανθρώπινου Δυναμικού απαιτεί έμπνευση και επαναπροδιορισμό.

Στην προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις, χρειάζεται να επανέλθουμε στο αρχικό αρχιτεκτονικό σχέδιο, πάνω στο οποίο χτίστηκε η λειτουργία του HR, να διαπιστώσουμε τις όποιες «κακοτεχνίες» συνέβησαν στη διάρκεια της εξελικτικής του πορείας και να το ανασχεδιάσουμε. Να δημιουργήσουμε ένα νέο, μακρόπνοο πλαίσιο, να προσδώσουμε νέα διάσταση στον ρόλο μας, να πείσουμε τους συνομιλητές μας για την σπουδαιότητά του. Τελικά να εμπνεύσουμε τον Άνθρωπο, ακρογωνιαίο λίθο της επαγγελματικής μας οντότητας.

Η συνεισφορά του κλάδου μας υπήρξε και συνεχίζει να είναι πολύτιμη. Είμαστε εμείς, που σε περιόδους κρίσης καλούμαστε, και το καταφέρνουμε αποτελεσματικά, να «κάνουμε την βρώμικη δουλειά», μέσα στις αντάρες να εμφυσούμε «νηνεμία». Όμως, παρά την αυταπόδεικτη συνεισφορά και τεχνογνωσία μας, έχουμε συχνά αμφισβητηθεί από το «κοινό μας».

Με την μεγαλοψυχία που επιβάλλει η επαγγελματική μας ιδιότητα, οφείλουμε να αποδεχθούμε τη δική μας συνυπαιτιότητα και τα λάθη μας, που οδήγησαν στην κατά καιρούς αμφισβήτησή μας. Ενδεικτικά:

  • Επιτρέψαμε τις συνεχείς, άκριτες αλλαγές του τίτλου μας, για να καταλήξουμε στον, μάλλον προσωρινό, τίτλο του Business Partner, λες και οι λέξεις που τον συνθέτουν, επισφραγίζουν και διαλαλούν την προστιθέμενη αξία μας. Αλήθεια, γιατί δεν προτείναμε κάτι πιο αντιπροσωπευτικό και απλά αποδεχθήκαμε;
  • Στις καλές μέρες, επιδείξαμε ελιτίστικες συμπεριφορές και απομακρυνθήκαμε από την ψυχή και την ουσία του οράματος και της αποστολής μας.
  • Δημιουργήσαμε πολιτικές και διαδικασίες που ωθούν σε μονόδρομους σκέψης και έκφρασης, την ίδια ώρα που αναζητούσαμε την παραγωγή νέων ιδεών, παροτρύνοντας τους ανθρώπους να σκέφτονται «έξω από το κουτί». Ειρωνεία;
  • Η πλειονότητα των συστημάτων αξιολόγησης και διαχείρισης ταλέντων έδωσε έμφαση κυρίως στις «αδυναμίες» που θα έπρεπε να διορθώσει ο αξιολογούμενος και λιγότερο στο πώς να ενδυναμώσει περαιτέρω τις ισχυρές δεξιότητές του. Έτσι, χάθηκε πολύτιμη ενέργεια, κατευθύνοντας υπέροχα, σε σύλληψη, συστήματα σε αντίστοιχα σχολικής φιλοσοφίας. Πόσο άστοχο να εξετάζει κανείς μήπως ένας «Τσαρούχης» υπολείπεται κάποιας από τις τεχνικές δεξιότητες ενός ελαιοχρωματιστή!
  • Αναφορικά με το «κυνήγι των ταλέντων», προσανατολιστήκαμε στο να προσλαμβάνουμε ιδιοφυίες, χωρίς προηγουμένως να έχουμε εξασφαλίσει το κατάλληλο περιβάλλον για να δράσουν.
  • Δεν πήραμε μετρήσιμα επαγγελματικά ρίσκα, αρκεστήκαμε στο να είμαστε «πολιτικά ορθοί».
  • Διαχειριστήκαμε την τεχνολογία ως εργαλείο ελέγχου περισσότερο, αντί ως ισχυρό πλεονέκτημα εμπλουτισμού και υποστήριξης της δραστηριότητάς μας.

Εν ολίγοις, δεν καταφέραμε πάντοτε να εκληφθούμε ως αναπόσπαστο μέρος του «Business», αλλά του «Administration».

Παρά ταύτα, είναι αναμφισβήτητο ότι το ισοζύγιο της συνεισφοράς μας στην ισορροπημένη ανάπτυξη επιχειρήσεων και ανθρώπων υπήρξε απόλυτα θετικό και ιδιαίτερα καθοριστικό. Τα λάθη και οι αποκλίσεις, αναπόφευκτα σε κάθε διαδικασία εξέλιξης, αποτελούν πολύτιμη εμπειρία, είναι το απαύγασμα των δικών μας πειραμάτων και ερευνών, όπως ακριβώς σε κάθε τέχνη και επιστήμη. Οι εμπειρίες που αποκομίσαμε, συνιστούν θεμελιώδες στοιχείο στην διαδικασία ανασχεδιασμού του ρόλου μας, των προσωπικών χαρακτηριστικών και επαγγελματικών συμπεριφορών όσων υπηρετούν το Ανθρώπινο Δυναμικό, καθώς και των ενεργειών που απαιτούνται, με στόχο την ανάκτηση του ειδικού επαγγελματικού βάρους της θέσης μας, έναντι του συνόλου των stakeholders – μετόχων, διευθυνόντων, εντεταλμένων και απλών συμβούλων και γενικών διευθυντών, στελεχών, ανθρώπινου δυναμικού.

Αναφορικά με τον ρόλο του HR, ας επανέλθουμε στο «Γιατί» – κατά Σάϊμον Σίνεκ – της δημιουργίας του HR, ως διακριτής λειτουργίας. Με βάση αυτό, ας διατυπώσουμε ένα νέο όραμα που προσιδιάζει στις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις. Στο σημερινό περιβάλλον, το πεδίο δράσης μας έχει διασταλεί σημαντικά. Σε τούτο έχουν συντελέσει καταλυτικοί παράγοντες, όπως η ενεργή συνύπαρξη πολλών διαφορετικών γενεών στο επαγγελματικό γίγνεσθαι, οι διαρκείς διαφοροποιήσεις των οργανωσιακών μοντέλων λειτουργίας, η εισαγωγή της τεχνολογίας σε κάθε έκφανση της επιχειρησιακής δραστηριότητας. Εκ των πραγμάτων, καλούμαστε να ηγηθούμε των αλλαγών, αναλαμβάνοντας πρωταγωνιστικό και συνάμα πολυσύνθετο ρόλο. Αφενός, λειτουργώντας συμβουλευτικά, ως στρατηγικός εταίρος και «business thinker», επηρεάζοντας το «bottom line» που μέχρι πρόσφατα φαινόταν αποκλειστική ευθύνη των λεγόμενων «line functions». Αφετέρου, εστιάζοντας στη δημιουργία εξατομικευμένων εργαλείων, προσανατολισμένων στην ανάπτυξη του ανθρώπινου παράγοντα, του σπουδαιότερου, προς επένδυση, κεφαλαίου κάθε οργάνωσης.


Για να πραγματοποιηθεί η ανέλιξη του ρόλου, ο επαγγελματίας του Ανθρώπινου Δυναμικού, πέρα και πάνω από την εξαιρετική τεχνογνωσία, θα πρέπει να διαθέτει και διαρκώς να επιδεικνύει πλήθος χαρακτηριστικών προσωπικότητας και επαγγελματικών συμπεριφορών, πολύ περισσότερο εμπλουτισμένων έναντι εκείνων του πρόσφατου παρελθόντος.

Ενδεικτικά, αποτυπώνονται τα θεμελιώδη συστατικά του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του επαγγελματία του HR:

  • Ακεραιότητα: είμαστε απόλυτοι, ως οι θεματοφύλακες της ηθικής διάστασης της εταιρείας.
  • Αυθεντικότητα: αυτά που λέμε, είναι ακριβώς αυτά που πιστεύουμε. Έτσι, παρουσιάζουμε αξιοπιστία σε βάθος χρόνου.
  • Διορατικότητα: οσφραινόμαστε τις εξελίξεις και συνθέτουμε, ακόμη και όταν μας λείπουν σημαντικά στοιχεία πληροφόρησης.
  • Ενσυναίσθηση: μπαίνουμε στη θέση του άλλου χωρίς να γινόμαστε μέρος του προβλήματός του. Με τον τρόπο αυτό, τον συνδράμουμε αντικειμενικά και ρεαλιστικά.
  • Κύρος / Επιρροή: φροντίζουμε να είμαστε δίκαιοι και σεβαστοί, όχι απαραίτητα αρεστοί.

Και οι αντίστοιχες επαγγελματικές συμπεριφορές:

  • Καινοτομία: δεν σημαίνει ότι εφευρίσκουμε καθημερινά κάτι καινούργιο. Προκαλούμε, όμως, με κάθε ευκαιρία, το «status quo» της εργασίας μας, ακόμη και τις μεθόδους και πρακτικές που πιστεύουμε ότι λειτουργούν αποτελεσματικά ή εξελίσσουμε μια ήδη υπάρχουσα ιδέα ή πρακτική.
  • Αποτελεσματικότητα: η επίτευξη αποτελεσμάτων έχει διαχρονικότητα, διαφορετικά θεωρείται συμπτωματική.
  • Επικοινωνία: επικοινωνούμε ανοιχτά, μεταδίδοντας τα γεγονότα αδρά και ρεαλιστικά έχουμε το θάρρος της γνώμης μας, απέναντι σε κάθε ιεραρχικό επίπεδο, όταν αυτό που υποστηρίζουμε είναι προς όφελος της εταιρείας.
  • Ανάπτυξη Ανθρώπων: αξιοποιούμε κάθε ευκαιρία στη μετάδοση γνώσης και την αντιμετωπίζουμε ως σημαντική επένδυση.
  • Ανθρωποκεντρισμός: προωθούμε το ομαδικό πνεύμα, σεβόμενοι παράλληλα την ατομικότητα.
  • Συνέπεια: ως υπεύθυνοι διάδοσης και διαφύλαξης της εταιρικής κουλτούρας, οφείλουμε να θέτουμε το παράδειγμα με τα λόγια και τις πράξεις μας.

Στη σημερινή συγκυρία, που η επιχειρηματικότητα, ανεξαρτήτως κλάδου και δραστηριότητας, προκρίνει τον άνθρωπο ως τον κεντρικό άξονα κάθε επιτυχούς έκβασης, το HR έχει την ευκαιρία να παίξει στρατηγικό ρόλο. Αυτόν του πρεσβευτή διάχυσης της εταιρικής κουλτούρας, η παγίωση και ενσωμάτωση της οποίας, θα οδηγήσει την εκάστοτε εταιρεία στο μέλλον. Στόχος καθόλου εύκολος, μα εφικτός, αρκεί το όραμα, η στρατηγική και το πλάνο ενεργειών μας να συγχρωτίζονται.

Ως «τροφή για σκέψη» παρατίθενται, συνοπτικά, κάποιες προσεγγίσεις σε κρίσιμους τομείς του HR, που ενδεχομένως να δίνουν το έναυσμα για την αναπροσαρμογή των ενεργειών μας:

  • Φροντίζουμε να αναδειχθούμε σε ειδικούς του «change management» και διαπνεόμαστε από επιχειρηματικό πνεύμα. Γινόμαστε γνώστες των κρίσιμων αριθμών της εταιρείας, επιδεικνύουμε πρωτοβουλία, αναλαμβάνουμε μετρήσιμα ρίσκα, προτείνουμε λύσεις που οδηγούν στην βελτίωση των αριθμών, μέσα, πάντοτε, από την οπτική του ανθρώπινου παράγοντα. Μόνον έτσι θα καθιερωθούμε ως ισότιμοι συνομιλητές, αποδεικνύοντας τη σπουδαιότητα της ύπαρξής μας.
  • Καινοτομούμε και παρακινούμε και τους άλλους να κάνουν το ίδιο, δημιουργώντας περιβάλλον επιβράβευσης πρωτοβουλιών και νέων ιδεών. Οργανώνουμε τυπικές ή άτυπες συναντήσεις ελεύθερου διαλόγου κατά τη διάρκεια των οποίων, παροτρύνουμε τους συμμετέχοντες να εκφράζουν ανοιχτά τις ιδέες και τις απόψεις τους, ιδιαίτερα για ζητήματα εκτός της ειδικότητάς τους. Πάνω απ’ όλα, αφιερώνουμε χρόνο στο να σκεφτόμαστε, αντί απλά να εκτελούμε.
  • Η διαχείριση του ταλέντου και η ανάπτυξη των ανθρώπων αναδεικνύονται σε θεμελιώδεις παράγοντες και λογίζονται ως το συγκριτικό πλεονέκτημα για το μέλλον της κάθε εταιρείας. Ας αναθεωρήσουμε τα συστήματά μας από κριτικά σε ενθαρρυντικά, ώστε οι άνθρωποι να νιώθουν ότι εκτίθενται σε ποικίλες καταστάσεις προκειμένου να έχουν την ευκαιρία να φτάσουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους και όχι για να μειωθεί η αξία τους σε ενδεχόμενο λάθος. Είναι σημαντικό οι μέθοδοι αξιολόγησης και διαχείρισης καριέρας να έλκουν την προσδοκία των ανθρώπων και όχι την ανοχή τους. Προϋπόθεση, βεβαίως, για όλα αυτά είναι η ποιότητα των προσλήψεών μας, στις οποίες δεν χωρούν συμβιβασμοί. Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στον χαρακτήρα και όχι μόνο στις τεχνικές δεξιότητες.
  • Οι πολιτικές και οι διαδικασίες μιας εταιρείας είναι προσφορότερο να ευνοούν ένα πλαίσιο λογικής και αυτονοήτου που αναπτύσσει την αίσθηση του «ownership». Οι εξαιρετικά λεπτομερείς και αυστηρές πολιτικές, εκ του αποτελέσματος, όχι μόνον δεν απέδωσαν, αντίθετα, λόγω φόβου, μετέτρεψαν στελέχη σε πανάκριβους διεκπεραιωτές. Η κουλτούρα είναι εκείνη που διασφαλίζει την ακεραιότητα και όχι η άκριτη χειραγώγηση, εφόσον απευθυνόμαστε σε ώριμους συνεργάτες. Επομένως, είναι προτιμότερο να διαθέτουμε ένα περίγραμμα κατευθυντηρίων γραμμών με σχετική ευελιξία, παρά ένα αντίστοιχο άκαμπτο, γεμάτο εξαιρέσεις που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε.
  • Η ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας, με τις δυνατότητες που προσφέρει, προσδίδει τα μέγιστα σε ταχύτητα, επικοινωνία, ανάλυση δεδομένων και γνώση. Βασικό μας μέλημα αποτελεί η κατάλληλη ενσωμάτωση και αξιοποίησή της, όχι ως αυτοσκοπός, αλλά ως εργαλείο που υποστηρίζει αποφασιστικά διάφορες εκφάνσεις της εργασίας μας και γενικότερα του τρόπου άσκησης διοίκησης.

Συμπερασματικά, το… εμπνευσμένο Human Resources, αποτελεί κράμα τεχνοκρατισμού, αλλά και ψυχής. Το να εντρυφήσει κανείς βαθιά, να δοκιμάσει και να δοκιμαστεί, να πειραματιστεί και να αποκρυσταλλώσει φιλοσοφία και προσέγγιση είναι δρόμος δύσβατος, μα γοητευτικός. Εντέλει, είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας και συνειδητότητας, για όποιον υπηρετεί το Ανθρώπινο Δυναμικό και προσδοκά να προσθέσει στον ρόλο αξία και προοπτική.