Όταν η ευελιξία στις επιλογές και τις πιθανές λύσεις των προβλημάτων που προκύπτουν είναι το ζητούμενο, η εργασία και οι όροι που την πλαισιώνουν δεν θα μπορούσαν να μην εξετάζονται. Εναλλακτικές και ευέλικτες μορφές είναι αναγκαίες, με την προσωρινή απασχόληση να εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στις «μηχανές αναζήτησης» και τα οφέλη της να είναι διακριτά σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα.

Σε μία χώρα όπου οι εταιρείες έρχονται αντιμέτωπες με δυσμενείς οικονομικές συνθήκες και την ανάγκη εύρεσης ευέλικτων επιλογών ώστε να μπορέσουν να εξασφαλίσουν ακόμη και τη βιώσιμότητά τους, η αναζήτηση εναλλακτικών μορφών εργασίας αποτελεί μία πρακτική προς αυτή την κατεύθυνση διαμορφώνοντας με αυτό τον τρόπο τη νέα, σαφώς μειωμένη ζήτηση στην αγορά εργασίας.

Από την άλλη πλευρά, οι εργαζόμενοι, υπεύθυνοι για τη διαμόρφωση της προσφοράς στην αντίστοιχη αγορά, βρίσκονται αντιμέτωποι με τους δικούς τους περιοριστικούς παράγοντες βιώνοντας σε μεγάλο βαθμό την αδυναμία εύρεσης εργασίας, τουλάχιστον με τις συνθήκες τις οποίες οι ίδιοι είχαν συνηθίσει ή ευελπιστούσαν να βρουν. Και αυτοί, με τη σειρά τους, αντιμετωπίζοντας την έλλειψη θέσεων πλήρους απασχόλησης, στρέφονται πλέον σε άλλες ευέλικτες μορφές, μεταβάλλοντας με τη σειρά τους τα μέχρι τώρα πάγια χαρακτηριστικά των διαδεδομένων μορφών εργασίας. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου, πως με τις αλλαγές στα εργασιακά που υφίσταται η χώρα, η μεταβολή των μορφών εργασίας που συναντώνται πιο συχνά, να θεωρείται πλέον δεδομένη.

Ανάμεσα τους, αν και με μία αρκετά μεγάλη καθυστέρηση εμφάνισης και αποδοχής σε σχέση με την Ευρώπη, η Προσωρινή Απασχόληση αποτελεί πλέον μία εναλλακτική και αποδεκτή ευέλικτη μορφή εργασίας, καλύπτοντας τις νέες ανάγκες που διαμορφώνονται σε επίπεδο αγοράς αλλά και εσωκλείοντας όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά τα οποία αναζητούνται και από τις δύο δυνάμεις που διαμορφώνουν την ισορροπία αγορά αυτήν.

Αν και η συγκεκριμένη μορφή απασχόλησης έχει βρεθεί αρκετές φορές στο στόχαστρο της επίθεσης συνδικαλιστικών οργανώσεων και εργαζομένων, τείνει πλέον να γίνεται αποδεκτή από μία μεγαλύτερη μερίδα της αγοράς, ενώ σε θεσμικό επίπεδο οι αλλαγές που αποφασίζονται, διασφαλίζουν ακόμη περισσότερο τους εργαζόμενους με τη συγκεκριμένη μορφή απασχόλησης, ακολουθώντας τη πορεία που εδώ και αρκετά χρόνια διαμορφώνεται στην Ευρώπη αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.

«Η διείσδυση της Προσωρινής Απασχόλησης στην Ελλάδα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο παραμένει χαμηλή» εξηγεί ο Νίκος Παπαλάμπρου, Διευθύνων Σύμβουλος της In Group και συνεχίζει «Ωστόσο, παρατηρείται μία σταθερή αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια».  Τα οφέλη τόσο για τα στελέχη, όσο και για τις επιχειρήσεις που την υιοθετούν είναι πολλά, και σίγουρα διασφαλίζουν την ικανοποίσηση των αναγκών που προκύπτουν αμφίπλευρα από τα νέα δεδομένα της αγοράς. Ενδεικτικά όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Σοφία Καλογεράκη, Operations Manager Director της ManpowerGroup «Σχεδόν τα 3/4 των επιχειρήσεων που επιλέγουν αυτήν τη λύση δημιουργούν θέσεις εργασίας, αυξάνοντας την παραγωγικότητά τους χωρίς να επιβαρύνουν πάγια κόστη».

Αγορά εργασίας
Η σταθερή και μόνιμη απασχόληση αποτελεί τη βασική προτεραιότητα για την πλειοψηφία των ανθρώπων που βρίσκονται στην ονομαζόμενη «παραγωγική ηλικία». Απασχόληση η οποία όμως τείνει να εκλείψει από την ελληνική πραγματικότητα. Η ανεργία αυξάνει συνεχώς και πλήττει όλο και περισσότερες ομάδες.

Μία ματιά στις διάφορες σχετικές δημοσιεύσεις είναι αρκετή για να κατανοήσει κανείς το μέγεθος του προβλήματος. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΟΑΕΔ οι άνεργοι τον Ιανουάριο διαμορφώθηκαν στο 1.025.954. Οι αναζητούντες  εργασία εγγεγραμμένοι άνεργοι ανήλθαν στα 829.787 άτομα, λόγω της αδυναμίας των επιχειρήσεων να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, ικανές να απορροφήσουν πρώην μισθωτούς. Από το σύνολο αυτό, οι 353.596 (42,61%) είναι άνδρες και οι 476.191 γυναίκες (57,39%), ενώ το 64% είναι ηλικίας 30-54 ετών, το 25,66% κάτω των 30 ετών και το 10,34% ανήκει στην ηλικιακή ομάδα άνω των 55 ετών.

Τα αντίστοιχα αποτελέσματα που προέρχονται από την ΕΛΣΤΑΤ σχετικά με τον μήνα Nοέμβριο, επιβεβαιώνουν τις δυσοίωνες εξελίξεις στον τομέα της εργασίας με την ανεργία να καταγράφει νέο ρεκόρ και να σκαρφαλώνει στο 27% του πληθυσμού. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην ανακοίνωσή της, το ποσοστό ανεργίας στους νέους (15-24 ετών) εκτινάχθηκε στο 61,7%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα ενεργά άτομα ηλικίας 25-34 αυξήθηκε σε 36,2%. Από αυτά τα στοιχεία, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ποιες ομάδες πλήττονται περισσότερο, ενώ τα χαρακτηριστικά των ανέργων φαίνεται να μεταβάλλονται σταδιακά.

Ένα ακόμη στοιχείο που ενισχύει την αρνητική εξέλιξη στην αγορά εργασίας έρχεται από την έρευνα της Manpower σχετικά με τις προοπτικές απασχόλησης για το πρώτο τρίμηνο του 2013, η οποία επιβεβαιώνει τις δυσοίωνες προβλέψεις. Σύμφωνα με την ίδια, ο ρυθμός των απολύσεων φαίνεται να επιβραδύνεται το τρίμηνο αυτό όμως ο Δείκτης των Προοπτικών Απασχόλησης συνεχίζει να διατηρεί το αρνητικό του πρόσημο για 12ο συνεχόμενο μήνα αγγίζοντας όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα.

Μέσα σε αυτές τις καθόλου αισιόδοξες εξελίξεις στην αγορά εργασίας τόσο οι εργοδότες, όσο και οι αναζητούντες εργασία έχουν μεταβάλει αρκετά τη μορφή απασχόλησης που επιθυμούν ώστε να καλύψουν τις δικές τους προσωπικές (για τους εργαζόμενους) και εταιρικές (για τις επιχειρήσεις) ανάγκες, με άμεσο αντίκτυπο στις μορφές εργασίας που πλέον είναι επιθυμητές.

Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Μυλωνά, Γενικού Διευθυντή της Adecco Ελλάδος: «Σε περιόδους όπως αυτή που διανύουμε, η Προσωρινή Απασχόληση αποτελεί σε μεγάλο βαθμό μέσο ένταξης και επανένταξης των εργαζομένων στην αγορά εργασίας». Τέλος, όπως εξηγεί η Κική Αυγουστάτου, Operations & HR Manager της Randstad Hellas «Σε αρκετές περιπτώσεις οι υποψήφιοι που εργάζονται μέσω Προσωρινής Απασχόλησης έχουν την ευκαιρία να διεκδικήσουν μόνιμη απασχόληση στον ίδιο εργοδότη».


Ευελιξία στην απασχόληση
Με τον όρο ευέλικτες μορφές απασχόλησης εννοούμε εκείνες τις μορφές απασχόλησης που ενώ βασίζονται στο μοντέλο της μισθωτής εξαρτημένης εργασίας, μία τουλάχιστον παράμετρός τους (ωράριο εργασίας, διάρκεια σύμβασης εργασίας, ο τόπος παροχής υπηρεσιών, ο εργοδότης κ.ά.) παρεκλίνει από το μοντέλο της τυπικής εξαρτημένης εργασίας.

Ουσιαστικά, η ευέλικτη απασχόληση αντανακλά μία σχέση εργασίας που δεν είναι απαραίτητα σταθερή, ούτε παρέχεται στο πλαίσιο ενός συνεχούς οκταώρου, 5 ημέρες την εβδομάδα και για 12 μήνες το έτος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, καθώς και για την πλειονότητα των χωρών, με τον όρο ευέλικτη απασχόληση προσδιορίζονται κυρίως η μερική απασχόληση (απασχόληση με μειωμένο ωράριο από το νόμιμο 8ωρο) και η περιοδική απασχόληση, ενώ σε δεύτερο χρόνο προσδιορίζονται οι μορφές όπως η τηλεργασία, η απασχόληση από το σπίτι, η προσωρινή απασχόληση αλλά και η εκ περιτροπής εργασία κ.ά.

Σε κάθε περίπτωση, όμως οποιαδήποτε μορφή εργασίας, τείνει να εξυπηρετεί ένα εύρος αναγκών και για τις δύο πλευρές που θα συμφωνήσουν στη συγκεκριμένη μορφή συνεργασίας. Εδώ, αξίζει να αναφερθεί πως σύμφωνα με στοιχεία οι πλέον διαδεδομένες μορφές εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η μερική και η προσωρινή απασχόληση. Αναφορικά με την ελληνική πραγματικότητα όπως εξηγεί η Βίβιαν Χρυσαϊτη, Recruitment Specialist της Klueh Human Resources Hellas «Ολοένα και περισσότεροι κλάδοι πλέον χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες των εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης αναγνωρίζοντας τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από μία τέτοια συνεργασία».

Προσωρινή απασχόληση στην Ελλάδα
Για την Ελλάδα και την Προσωρινή Απασχόληση ορόσημο αποτέλεσε η ψήφιση του Ν.2956/2001 όπου και δημιουργήθηκε το πλαίσιο στο οποίο θα ήταν εφικτή η παροχή της συγκεκριμένης ευέλικτης μορφής εργασίας. Σύμφωνα με αυτόν «Ως Προσωρινή Απασχόληση νοείται η εργασία, η οποία παρέχεται σε άλλον εργοδότη (έμμεσος εργοδότης), για περιορισμένο χρονικό διάστημα, από μισθωτό ο οποίος συνδέεται με τον εργοδότη του (άμεσος εργοδότης) με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου».

Τέτοιου είδους συμβάσεις παραχωρήσεως μισθωτών τους σε άλλους (έμμεσους) εργοδότες έχουν το δικαίωμα να συνάπτουν μόνο οι Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης δημιουργώντας την ανάγκη μίας τριμερούς σχέσης εργασίας. Οι νομοθετικές προσπάθειες όμως δεν έχουν ολοκληρωθεί και βρίσκονται σε εξέλιξη τα τελευταία χρόνια τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε εγχώριο επίπεδο. Το 2010 αξίζει να σημειωθεί ότι ψηφίστηκε ο Ν.3846/2010 επαναπροσδιορίζοντας κάποια από τα οριζόμενα του Ν.2956/2001, ενώ βάσει του Ν.3899/2010 προσδιορίστηκε εκ νέου η ανώτατη επιτρεπόμενη διάρκεια της προσωρινής απασχόλησης.

Έτσι, από τους οκτώ μήνες που ίσχυε μέχρι τότε (με δυνατότητα ανανέωσης για άλλους οκτώ και επιπλέον δύο μήνες μέχρι η σύμβαση να μετατραπεί σε αορίστου χρόνου-συνολικά 18 μήνες) πλέον η διάρκεια απασχόλησης του μισθωτού από τον έμμεσο εργοδότη αυξήθηκε στους 36 μήνες συμπεριλαμβανομένου και τις τυχόν ανανεώσεις μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα. 

Γιατί προσωρινή απασχόληση;
Πολλές εταιρείες καλούνται να αντιμετωπίσουνν έκτακτες ανάγκες τους ακόμη και σε ανθρώπινο δυναμικό χωρίς όμως αυτό να προϋποθέτει πως η ικανοποίηση των αναγκών αυτών οφείλει να πραγματοποιηθεί μόνο υπό τη μορφή πλήρους απασχόλησης, λόγω των ιδιαιτεροτήτων που τις χαρακτηρίζουν και για να μην επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό το μισθολογικό κόστος που επισύρουν. Περιπτώσεις ικανοποίησης εποχικών αναγκών μίας εταιρείας καλύπτονται ιδανικά από τη μορφή της Προσωρινής Απασχόλησης, καθώς επιθυμεί την ενασχόληση περισσοτέρων εργαζομένων ώστε να αντιμετωπίσει για παράδειγμα την αυξημένη ζήτηση των προιόντων τις ή των υπηρεσιών της για κάποια δεδομένη χρονική περίοδο.

Επίσης, η ανάληψη από την ίδια ενός έργου προκαθορισμένης διάρκειας την ωθεί αναμφισβήτητα σε αυτήν τη μορφή εργασίας καθώς θεωρείται η πλέον υμφέρουσα για την ίδια και της παρέχει τη δυνατότητα να εντάξει στελέχη υψηλής ειδίκευσης στο ανθρώπινο δυναμικό της, και μόνο για το χρονικό διάστημα που η ίδια επιθυμεί. Ακόμη, σε περίπτωση που παρουσιαστεί η ανάγκη αναπλήρωσης μίας θέσης εργασίας λόγω απουσίας των μόνιμα απασχολούμενων στελεχών για λόγους όπως ασθενείας, εγκυμοσύνης κ.ά., η Προσωρινή Απασχόληση αποτελεί τη βέλτιστη εναλλακτική.

Εκτός όμως από τις εποχικές-προσωρινές ανάγκες που επιθυμεί μία εταιρεία να καλύψει, συχνό είναι το φαινόμενο όπου η ίδια προσλαμβάνει κάποιο στέλεχος μέσω των Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης για κάποια συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, η οποία στην ουσία λαμβάνει τα χαρακτηριστικά «δοκιμαστικής περιόδου». Παρέχει ουσιαστικά τη δυνατότητα ώστε τη συγκεκριμένη περίοδο, που το στέλεχος θα απασχολείται προσωρινά, η εταιρεία να εξετάσει κατά πόσο είναι εφικτό τελικά να ενταχθεί μόνιμα στο ανθρώπινο δυναμικό της και κατά πόσο αποτελεί ευέλικτο και ικανό στέλεχος ώστε να γίνει κοινωνός της εταιρικής της κουλτούρας και να ανταποκριθεί στις ανάγκες της.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η προσωρινή απασχόληση αποτελεί την ιδανική μορφή εργασίας για τις εταιρείες, καθώς καλύπτουν έκτακτες ανάγκες ως επί το πλείστον, αλλά ταυτόχρονα τους δίνεται η δυνατότητα να εντάξουν στο δυναμικό τους νέα στελέχη, με νέες δεξιότητες και ικανότητες αποπνέοντας έναν αέρα «ανανέωσης» εσωτερικά. Τέλος, μπορεί να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία του οργανισμού χωρίς επιπλέον επιβάρυνση του υπάρχοντος προσωπικού (με περισσότερο φόρτο εργασίας) και χωρίς την υπέρμετρη αύξηση κόστους που επισύρει η κάλυψη έκτακτων ή εποχικών αναγκών.


Από την πλευρά των στελεχών
Ο θεσμός της Προσωρινής Απασχόλησης αν και στην αρχή αφορούσε μόνο ορισμένες ειδικότητες και δεν ήταν τόσο διαδεδομένος ως εναλλακτική και ευέλικτη μορφή εργασίας, πλέον έχει αναγνωριστεί και αναδειχθεί ως ιδανική λυση τόσο για τις εταιρείες, όσο και ως ένας τρόπος αντιμετώπισης της συνεχώς αυξανόμενης ανεργίας. Δεν είναι λίγα τα άτομα που αναζητούν εργασία και αντιμετωπίζουν τη συγκεκριμένη μορφή εργασίας ως συμφέρουσα για τους ίδιους.

Μέσω της προσωρινής απασχόλησης «οι εργαζόμενοι τείνουν σε μεγαλύτερο βαθμό να αξιοποιούν τις δυνατότητες που παρέχει, προκειμένου να βρουν απασχόληση πιο γρήγορα και να παραμείνουν ενεργοί στην αγορά εργασίας» εξηγεί ο Ν. Παπαλάμπρου και συνεχίζει «Επίσης, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι πλέον η προσωρινή απασχόληση στην Ελλάδα, δεν αφορά μόνο νεοεισερχόμενους ή μεσαίου επιπέδου στελέχη, αλλά και ανώτερα στελέχη τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν σε απαιτητικά projects συγκεκριμένου χρονικού ορίζοντα». Για τον Δημήτρη Σολδάτο, HR Business Consultant της Klueh Human Resources Hellas μέσω της προσωρινής απασχόλησης «Οι εργαζόμενοι καταφέρνουν να συμμετέχουν δυναμικά στην παραγωγική διαδικασία αποκομίζοντας εμπειρίες και παραστάσεις οι οποίες τους βοηθούν να ενταχθούν γρηγορότερα στην αγορά εργασίας».

Ένα επιπρόσθετο θετικό στοιχείο είναι ότι η Προσωρινή Απασχόληση προσφέρει ευελιξία σε όσους θέλουν να εργαστούν για συγκεκριμένο μικρό χρονικό διάστημα, ενώ η δυνατότητα εκμάθησης νέων γνώσεων και δεξιοτήτων αποτελεί ένα ακόμη πλεονέκτημα που τους προσφέρεται μέσα από αυτή την επιλογή. «Αναφορικά με τους υποψήφιους για εργασία, η Προσωρινή Απασχόληση προσφέρει τη δυνατότητα να παραμείνει κάποιος ενεργός στην αγορά εργασία αλλά και να εμπλουτίσει την εργασιακή του εμπειρία» εξηγεί η Κ. Αυγουστάτου. Επιπρόσθετα, για άτομα που αδυνατούν να βρουν θέση μόνιμης απασχόλησης μπορούν να παραμείνουν ενεργοί στην αγορά εργασίας με αυτό τον τρόπο.

Για τον Κ. Μυλωνά η Προσωρινή Απασχόληση αποτελεί «το σκαλοπάτι που θα οδηγήσει ανθρώπους οι οποίοι τώρα μπαίνουν στην αγορά εργασίας ή που λόγω κρίσης βρέθηκαν εκτός, σε ένα νέο επαγγελματικό βήμα για να βγουν αμεσότερα από το αδιέξοδο της ανεργίας». Μέσω αυτής, τους παρέχετε η δυνατότητα επαγγελματικής δικτύωσης, κάτι που μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο για το επόμενο επαγγελματικό τους βήμα. Ειδικά στην περίπτωση των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας, η Προσωρινή Απασχόλιση αποτελεί αναμφισβήτητα μία συχνά επιλέξιμη μορφή εργασίας, καθώς εκτός από την επαγγελματική δικτύωση και την εύκολη μετάβαση από τη σχολή στον εργασιακό στίβο, η πολυπόθητη επαγγελματική εμπειρία είναι πλέον ύκολο να αποκτηθεί.

Σύμφωνα με τη Σ. Καλογεράκη «Για τους νέους εργαζόμενους, η Προσωρινή Απασχόληση είναι η γέφυρα όχι μόνο προς την αξιοπρεπή και σωστά αμειβόμενη απασχόληση αλλά αποτελεί και το πρώτο στάδιο μιας επιτυχημένης σταδιοδρομίας». Για τον Α. Δούκα «Οι νέοι εργαζόμενοι έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν εργασιακή εμπειρία, να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους, να αποφύγουν το στρες της συνεχούς αναζήτησης εργασίας σε περίοδο κρίσης ενώ έχουν επίσης την ευκαιρία για δωρεάν on the job εκπαίδευση».

Σε κάθε περίπτωση όμως, ίσως η Προσωρινή Απασχόληση να αποτελέσει το «κλειδί» για τη μόνιμη απασχόληση. Παρουσιάζεται το περιθώριο εξέλιξης της σχέσης του προσωρινά απασχολούμενου με τον έμμεσο εργοδότη και τη μετατροπή της προσωρινής απασχόλησης σε μόνιμη και πλήρη, στη συγκεκριμένη θέση. Συνεπώς, η Προσωρινή Απασχόληση μπορεί να επηρεάσει θετικά την αγορά εργασίας, συμβάλλοντας στη δημιουργία και κάλυψη νέων θέσεων εργασίας, ικανοποιώντας τις ανάγκες των εταιρειών, αλλά ταυτόχρονα μειώνοντας την ανεργία πολλών κοινωνικών ομάδων που πλήττονται μαζικά.

Προφίλ εταιρειών
Στην ελληνική αγορά η προσωρινή απασχόληση έκανε την εμφάνισή της πολύ αργότερα από ότι στις υπόλοιπες ευρωπαικές χώρες. Παρά την καθυστερημένη εμφάνιση της όμως έγινε αποδεκτή, κερδίζοντας συνεχώς έδαφος στην ελληνική πραγματικότητα. Ενώ αρχικά η Προσωρινή Απασχόληση υιοθετήθηκε μόνο από πολυεθνικές εταιρείες, σταδιακά εταιρείες από όλους τους κλάδους, ανεξαρτήτου αντικειμένου και δραστηριότητας άρχισαν να την αξιοποιούν, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας.

Οι εταιρείες που χρησιμοποιούν πιο συχνά την προσωρινή απασχόληση είναι σύμφωνα με τον Αλέξη Δούκα, Διευθύνων Σύμβουλο της Optimal Business Action είναι οι «Εταιρίες εντάσεως ανθρώπινου δυναμικού, εταιρείες που αναλαμβάνουν projects συγκεκριμένης διάρκειας, οι πολυεθνικές ή αυτές με εποχική λειτουργία». «Τα οφέλη της Προσωρινής Απασχόλησης αξιοποιούν εταιρείες όλων των κλάδων. Η ευελιξία που προσφέρει είναι για όλες τις εταιρείες μέσο επίτευξης της αναγκαίας ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξης» εξηγεί ο Κ. Μυλωνάς.

Για την Σ. Καλογεράκη οι υπηρεσίες Προσωρινής Απασχόλησης επιλέγονται από ένα ευρύ φάσμα εταιρειών, που είναι υπερήφανες για το εργασιακό τους περιβάλλον και πιστεύουν ότι ένα από τα ανταγωνιστικά τους πλεονεκτήματα είναι οι άνθρωποι. «Σε μεγαλύτερο βαθμό οι υπηρεσίες αξιοποιούνται από τους κλάδους των υπηρεσιών, του εμπορίου και της βιομηχανίας, ωστόσο σταδιακά οι εταιρείες προσωρινής απασχόλησης εξελίσσονται σε έναν πολύτιμο συνεργάτη για επιχειρήσεις και οργανισμούς όλων των κλάδων» εξηγεί ο Ν. Παπαλάμπρου.

Στο ίδιο κλίμα και η Β. Χρυσαϊτη αναφέρει «Η πλειονότητα των επιχειρήσεων αυτών, καταλαμβάνουν εταιρείες παροχής τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, μεγάλες εμπορικές επιχειρήσεις και οργανισμοί, μεγάλες τουριστικές και ξενοδοχειακές μονάδες καθώς και σύγχρονες βιομηχανικές επιχειρήσεις». Τέλος, η Κ. Αυγουστάτου αναφέρει σχετικά ότι «η Προσωρινή Απασχόληση εφαρμόζεται σε όλους τους κλάδους και τις θέσεις εργασίας.

Έως σήμερα, έχουμε διαχειριστεί ανάγκες για προσωρινή απασχόληση σε θέσεις εξυπηρέτησης πελατών, γραμματειακής υποστήριξης καθώς και σε βιομηχανικές υπηρεσίες». «Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα, διαπιστώνουμε μία αυξητική τάση στη χρήση της προσωρινής απασχόλησης και σε άλλους τομείς όπως είναι η πληροφορική, τα χρηματοοικονομικά, η λογιστική και οι πωλήσεις» καταλήγει η ίδια.

Πλεονεκτήματα για τις εταιρείες
Οι λόγοι που ωθούν τις εταιρείες να επιλέξουν την Προσωρινή Απασχόληση εργαζομένων δεν είναι μόνο η αντιμετώπιση των εποχικών ή έκτακτων αναγκών τους, αλλά και το πλήθος οφέλων που λαμβάνουν από τη συγκεκριμένη ευέλικτη μορφή εργασίας. Η ταχύτητα ανταπόκρισης στις ανάγκες που μπορεί να δημιουργηθούν κυριολεκτικά εν μία νυκτί είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της απασχόλησης αυτής, ενώ η μείωση στα εργοδοτικά κόστη (καθώς δεν επιβαρύνονται με υπερωρίες που διαφορετικά θα επιβάρυναν το μόνιμο προσωπικό) και η σταθερή παραγωγικότητα είναι κάτι που εύκολα μπορεί να εξασφαλισθεί με αυτό τον τρόπο.

Πιο συγκεκριμένα, σχετικά με τα οφέλη που αποκομίζουν οι εταιρείες ο Δ. Σολδάτος, εξηγεί «Οι επιχειρήσεις επιτυγχάνουν να μεγιστοποιούν την απόδοση του παραγόμενου έργου χρησιμοποιώντας ευέλικτες λύσεις με ταυτόχρονη ελάφρυνσή τους από χρονοβόρες και γραφειοκρατικές διαδικασίες». «Η Προσωρινή Απασχόληση επιτρέπει στις επιχειρήσεις να προσαρμοστούν ευκολότερα και γρηγορότερα στις διακυμάνσεις του φόρτου εργασίας, όπως αυτές προκύπτουν, από τις απουσίες εργαζομένων και τις απρόσμενες ή προσωρινές ανάγκες» αναφέρει η Κ. Αυγουστάτου.

Στο ίδιο κλίμα και ο Α. Δούκας εξηγεί «Οι εταιρείες με τη βοήθεια των Ε.Π.Α. μπορούν να έχουν γρήγορα, και χωρίς να δεσμεύσουν το δικό τους ανθρώπινο δυναμικό, πρόσβαση σε ειδικευμένο προσωπικό που έχει επιλεχτεί και αξιολογηθεί από recruiters με εμπειρία σε επιτυχημένες προσλήψεις προσωρινού χαρακτήρα με αποτέλεσμα μικρότερο κόστος ανά πρόσληψη και αποφυγή μεγάλου turnover».

«Οι επιχειρήσεις, μέσα από την Προσωρινή Απασχόληση, έχουν τη δυνατότητα να ανταποκρίνονται σε συνθήκες αβεβαιότητας και να έχουν ταχύτατη πρόσβαση στο ταλέντο που έχουν ανάγκη για να επιτύχουν» αναφέρει η Σ. Καλογεράκη. Για τον Ν. Παπαλάμπρου «Όλο και περισσότερες εταιρείες επιλέγουν στρατηγικά την Προσωρινή Απασχόλησης ως λύση,  ώστε να διαχειριστούν το μεταβαλλόμενο όγκο εργασίας, να μειώσουν το λειτουργικό κόστος, να εξασφαλίσουν άμεση διαθεσιμότητα εξειδικευμένων εργαζομένων, ενώ σε πολλές περιπτώσεις αξιοποιείται και ως δοκιμαστική περίοδος για νεοεισερχόμενους».

Τέλος, ο Κ. Μυλωνάς εξηγεί «Οι επιχειρήσεις χάρη στην Προσωρινή Απασχόληση μπορούν ακόμα και εν μέσω συνεχών οικονομικών διακυμάνσεων να καλύπτουν επαρκώς τις εποχιακές ανάγκες τους. Εάν δεν υπήρχε η λύση αυτή, η αστάθεια της αγοράς σε καμία περίπτωση δε θα τους επέτρεπε το άνοιγμα των θέσεων αυτών ως μόνιμες, και άρα δεν θα μπορούσαν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της εκάστοτε περιόδου με ελλιπές ανθρώπινο δυναμικό».


Μία τριμερής σχέση
Από τον ορισμό της Προσωρινής Απασχόλησης αντιλαμβάνεται κανείς ότι πρόκειται για μία τριμερή σχέση εργασίας ανάμεσα στον άμεσο εργοδότη, τον έμμεσο εργοδότη και τον προσωρινά απασχολούμενο εργαζόμενο. Ποια είναι όμως εκείνα τα χαρακτηριστικά που εξασφαλίζουν τη θετική εξέλιξη των πραγμάτων; Αυτό που πρέπει να καθορίζει τη σχέση αυτή, είναι η ειλικρίνεια και η διαφάνεια σε πρώτο χρόνο. Η Δρ Βενετία Κουσία, Managing Director της ManpowerGroup εξηγεί «Οι υπηρεσίες Προσωρινής Απασχόλησης είναι ένα μοναδικό tango για τρεις.

Ο πάροχος πρέπει να διαθέτει γνώση, εμπειρία και φερεγγυότητα, ώστε σε συνδυασμό με τα άλλα δύο μέρη να χτίσει σχέσεις εμπιστοσύνης και κατά συνέπεια να προκύψει το επιθυμητό αποτέλεσμα: ασφάλεια για τον εργαζόμενο, ευελιξία και αποτελεσματικότητα για την εταιρεία, ηγετική θέση για τον πάροχο». Για τον Α. Δούκα η σχέση που αναπτύσσεται «Είναι μια τριαδική σχέση που για να λειτουργήσει απαιτεί εμπιστοσύνη, συνεργασία και κατανόηση των αναγκών και των τριών συνιστωσών από όλους τους συμμετέχοντες».

«Η σχέση μεταξύ των Ε.Π.Α., των υποψηφίων και των πελατών αποτελεί μία επαγγελματική συνεργασία. Είναι βασισμένη στη διαφάνεια, την αμοιβαία εμπιστοσύνη και το σεβασμό. Η καλή επικοινωνία με τους πελάτες και τους υποψήφιους διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη και τη διατήρηση μακροχρόνιων σχέσεων» αναφέρει χαρακτηριστικά η Κ. Αυγουστάτου. Σύμφωνα με τον Κ. Μυλωνά «Η εταιρεία Προσωρινής Απασχόλησης αποτελεί τον άμεσο εργοδότη των εργαζομένων, ενώ η εταιρεία-πελάτης είναι ο έμμεσος εργοδότης, στον οποίο παραχωρείται η διοίκηση του εργαζομένου» εξηγεί και συνεχίζει «Στην πράξη, η εταιρεία Προσωρινής Απασχόλησης αναλαμβάνει την αναζήτηση, εύρεση, πρόσληψη και διαχείριση του εργαζομένου, ενώ η εταιρεία-πελάτης διατηρεί το διευθυντικό δικαίωμα».

Στο ίδιο κλίμα και ο Δ. Σολδάτος εξηγεί «Η τριμερής αυτή σχέση, διαμορφώνεται σε ένα πλαίσιο αμοιβαίων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μεταξύ των μερών. Η πάροχος εταιρεία αναλαμβάνει την πρόσληψη, διαχείριση και μισθοδοσία του εργαζομένου, ενώ όλες οι υπόλοιπες απαιτήσεις που απορρέουν από το διευθυντικό δικαίωμα παραμένουν στον οργανισμό. Από την άλλη, ο εργαζόμενος υποχρεούται να παράγει το έργο σύμφωνα με τις απαιτήσεις του οργανισμού, απολαμβάνοντας τα εργασιακά του δικαιώματα από τον πάροχο».

Τέλος, για τον Ν. Παπαλάμπρου στην περίπτωση των Ε.Π.Α. δημιουργείται μία τριμερής σχέση όπου ο εργαζόμενος προσλαμβάνεται από την εταιρεία Προσωρινής Απασχόληση (άμεσος εργοδότης) για να απασχοληθεί σε συγκεκριμένο πόστο, για συγκεκριμένο διάστημα από την εταιρεία-πελάτη (έμμεσο εργοδότη). «Το όλο πλαίσιο καλύπτεται από συγκεκριμένες και σαφώς ορισμένες νομικές διατάξεις που προσδιορίζουν αναλυτικά τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα και των τριών μερών» καταλήγει ο ίδιος.

Ε.Π.Α
Οι Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης λειτουργούν σύμφωνα με την ακόλουθη διαδικασία:
α) Προσλαμβάνουν προσωπικό με έγγραφες συμβάσεις εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου, οι οποίες υπόκεινται στους κανόνες του εργατικού δικαίου και αφορούν την πρόσληψη μισθωτών. Σε αυτές, πρέπει να αναφέρονται οι όροι αμοιβής και εργασίας (δηλαδή η σχέση μεταξύ Ε.Π.Α. και μισθωτού όπως και η διάρκεια αυτής), οι όροι με τους οποίους ο μισθωτός θα παρέχει τις υπηρεσίες του στον έμμεσο εργοδότη, οι όροι αμοιβής και ασφάλισης του μισθωτού, που σαφώς θα πρέπει να συνάδουν με τις κείμενες σχετικές εργατικές και ασφαλιστικές διατάξεις αλλά και κάθε άλλο στοιχείο που πρέπει να γνωρίζει ο μισθωτός αναφορικά με την παροχή εργασίας του.

β) Συνάπτουν έγγραφες συμβάσεις παραχωρήσεως των μισθωτών τους με τον έμμεσο εργοδότη στον οποίο τα στελέχη θα παρέχουν τις εργασίες τους. Στη σύμβαση αυτή θα πρέπει να ορίζονται με σαφήνεια ο τρόπος αμοιβής και ασφάλισης του εργαζομένου, τα απαιτούμενα επαγγελματικά προσόντα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εργασίας καθώς και η διάρκεια της εργασίας.

Αξίζει να σημειωθεί πως τέτοιου είδους συμβάσεις παραχωρήσεως μισθωτών σε άλλους, έμμεσους, εργοδότες έχουν το δικαίωμα να συνάπτουν μόνο οι Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης οι οποίες πρέπει να έχουν τη μορφή ανώνυμης εταιρείας, ειδική άδεια λειτουργίας η οποία χορηγείται από τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, όπως επίσης να ασκούν αποκλειστικά τη δραστηριότητα αυτή, ενώ κατ’ εξάιρεση μπορούν να ασκούν τη μεσολάβηση για εξεύρεση θέσεως εργασίας ή την αξιολόγηση ή κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού.

Με αυτό τον τρόπο, εξασφαλίζεται η διαφάνεια και η αποδοχή της προσωρινής απασχόλησης ως μία κοινώς αποδεκτή μορφή εργασίας τόσο από την πλευρά των εργαζομένων, όσο και από τη πλευρά των εργοδοτών λόγω της νόμιμης εξασφάλισης των εμπλεκομένων. Η Ελλάδα άλλωστε, έχει αρχίσει να εναρμονίζεται όλο και πιο εντατικά με τη διεθνή πρακτική θέτωντας την ευέλικτη αυτή μορφή εργασίας ως αναπόσπαστο κομμάτι της αγοράς εργασίας αλλά και της οικονομίας γενικότερα.

Ιστορική αναδρομή
Η προσωρινή απασχόληση εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και με την ίδρυση ενός μικρού αριθμού εταιρειών διάθεσης προσωρινού προσωπικού. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η νέα αυτή μορφή απασχόλησης δεν άργησε να υιοθετηθεί, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 μέχρι σήμερα το μέγεθος του κλάδου της Προσωρινής Απασχόλησης έχει πενταπλασιαστεί σε πολλές χώρες όπως τη Δανία, την Ιταλία και την Ισπανία.

Στην Ελλάδα, μία πρώτη σχετική νομοθετική ρύθμιση πραγματοποιήθηκε το 1998 με τον Ν. 2639/98, σύμφωνα με τον οποίο αναγνωρίζεται η δυνατότητα ίδρυσης Ιδιωτικών Γραφείων Συμβούλων Εργασίας μόνο για συγκεκριμένες ειδικότητες. Ωστόσο ο Ν. 2956/2001 έρχεται στη συνέχεια ώστε να οριοθετήσει, με καθυστέρηση σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες, την έννοια της Προσωρινής Απασχόλησης νομιμοποιώντας τη γενικευμένη δράση πλέον των Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης.

Με την ψήφιση του νόμου αυτού, τέθηκαν ουσιαστικά οι βάσεις για τη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης και διαφάνειας μεταξύ των εμπλεκόμενων σε αυτή τη μορφή εργασίας ώστε υπό την εποπτεία των δημόσιων αρχών να αποφεύγονται αποιασδήποτε μορφής κατάχρηση. Το σημερινό καθεστώς λειτουργίας των ΕΠΑ διέπεται από τον πρόσφατο νόμο 4052/2012, ο οποίος προσαρμόζει στο ελληνικό δίκαιο τις διατάξεις της οδηγίας 2008/104/ΕΚ.