Η ανάγκη για να είναι οι άνθρωποι καλά, να διάγουν δηλαδή μια καλή ζωή έχει γίνει η αφορμή και η αφετηρία για αρκετές μεθόδους που οδηγούν προς αυτήν την κατεύθυνση. Μεταξύ τους και ο νευρο-γλωσσικός προγραμματισμός, ο οποίος βρίσκει εφαρμογή τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Δεν είναι λίγοι που επιλέγουν αυτή τη μέθοδο για να διαχειριστούν ποικίλες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν καθημερινά. Οι ίδιοι λένε ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική.

Ο νευρο-γλωσσικός προγραμματισμός (Neuro-Linguistic Programming-NLP) δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 από τον Richard Bandler, έναν επιστήμονα πληροφορικής και θεραπευτή Gestalt, και τον Δρ. John Grinder, γλωσσολόγος και επίσης θεραπευτής. Οι δυο τους εφηύραν μια μέθοδο γνωστή ως «μοντέλα» που τους έδωσε τη δυνατότητα να μελετήσουν τρεις από τους μεγαλύτερους θεραπευτές του κόσμου: τον Δρ Milton Erickson, πατέρα της σύγχρονης υπνοθεραπείας, τον Fritz Perls, δημιουργό της θεραπείας Gestalt και τη Virginia Satir, μητέρα της σύγχρονης οικογενειακής θεραπείας. Ήθελαν να ξέρουν τι είναι αυτό που κάνει τους συγκεκριμένους θεραπευτές τόσο αποτελεσματικούς με στόχο να εκπαιδεύσουν και άλλους στις μεθόδους τους. Αυτό που προσφέρεται σήμερα ως NLP είναι το προϊόν αυτής της διαδικασίας μοντελοποίησης.

Το NLP είναι μια εξαιρετικά ισχυρή έννοια. Πολλοί υποστηρίζουν ότι περιέχει τις πιο προσιτές, θετικές και χρήσιμες πτυχές της σύγχρονης ψυχολογίας και έτσι μπορεί να είναι χρήσιμο σχεδόν σε κάθε πτυχή των προσωπικών και διαπροσωπικών σχέσεων. Το NLP έχει πολλές ευεργετικές χρήσεις τόσο για την αυτο-ανάπτυξη, όσο και για τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς. Για παράδειγμα, επιτρέπει την καλύτερη επικοινωνία στην εξυπηρέτηση των πελατών, καθώς και όλους τους τύπους των πωλήσεων. Το NLP επιτρέπει την καλύτερη ευαισθητοποίηση και τον έλεγχο του εαυτού μας, την καλύτερη εκτίμηση των συναισθημάτων του άλλου ατόμου και του στυλ συμπεριφοράς του, που με τη σειρά τους επιτρέπουν τη βέλτιστη συνεργασία. Βελτιώνει την κατανόηση σε όλα τα επίπεδα της διαπροσωπικής επικοινωνίας, ειδικά σε περιπτώσεις συνεντεύξεων και αξιολόγησης (αν χρησιμοποιείται από τον ερευνητή ή τον ερωτώμενο).

Ο νευρο-γλωσσικός προγραμματισμός είναι ένα εργαλείο που επικουρεί στη Συναισθηματική Νοημοσύνη (EQ), η οποία αποτελεί μια πτυχή της θεωρίας της πολλαπλής νοημοσύνης. Το Neuro-Linguistic Programming μπορεί επίσης να είναι πολύ χρήσιμη μέθοδος διαχείρισης του άγχους και της ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης, του δυναμισμού και της εμπιστοσύνης. Οι αρχές της κατανόησης του NLP βοηθούν, επιπρόσθετα, στην πρακτική εφαρμογή των ηθικών ζητημάτων (κυρίως μέσω της επίτευξης της απόσπασης από τις καταστάσεις και της αντικειμενικότητας), και χρησιμοποιώντας τις ιδέες της αγάπης και της συμπόνιας βοηθούν τους ανθρώπους στην εργασία και τη ζωή τους γενικά. Αυτά τα λίγα παραδείγματα δείχνουν τη σημασία του NLP ως έννοια για την προσωπική και την οργανωτική ανάπτυξη. Η εμπειρία μιας εκπαίδευσης NLP είναι για πολλούς ανθρώπους καταλυτική και οι τεχνικές του προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα στο ανθρώπινο δυναμικό ενός οργανισμού στις εξής θέσεις εργασίας:

  • Διευθυντές και στελέχη
  • Managers σε όλα τα επίπεδα
  • Άνθρωποι των Πωλήσεων
  • Administrators
  • Μηχανικoί και τεχνικό προσωπικό
  • Εργαζόμενοι στην εξυπηρέτηση πελατών
  • Ρεσεψιονίστ
  • Γραμματειακό προσωπικό
  • Εκπαιδευτές
  • Στελέχη HR.

Οι τεχνικές του NLP βοηθούν ιδιαίτερα με το να καταστεί δυνατό για τους ανθρώπους να:

  • Καθορίζουν σαφείς στόχους και ρεαλιστικές στρατηγικές.
  • Εκπαιδεύουν νέο και υπάρχον προσωπικό ώστε να τους βοηθήσει να αποκτήσουν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη συμβολή τους.
  • Κατανοούν και να μειώνουν το άγχος και τις συγκρούσεις.
  • Βελτιώνουν τις σχέσεις με τον πελάτη και την απόδοση των πωλήσεων.
  • Ενισχύουν τις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού εξυπηρέτησης πελατών και να μειώνουν την απώλεια πελατών.
  • Βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα, την παραγωγικότητα των ανθρώπων και ως εκ τούτου και την κερδοφορία.

Αρχές
Ο νευρο-γλωσσικός προγραμματισμός αποτελείται από ένα σύνολο ισχυρών τεχνικών για την ταχεία και αποτελεσματική τροποποίηση της συμπεριφοράς, καθώς και την ανάπτυξη μιας φιλοσοφίας που καθοδηγεί τη χρήση τους. Βασίζεται σε τέσσερις αρχές λειτουργίας:

1. Να γνωρίζετε το αποτέλεσμα που θέλετε να επιτύχετε.
2. Να έχετε επαρκή αισθητηριακή οξύτητα-σαφή κατανόηση.
3. Να έχετε επαρκή ευελιξία στη συμπεριφορά, έτσι ώστε να μπορεί να ποικίλει η συμπεριφορά σας μέχρι να έχετε το αποτέλεσμα που επιθυμείτε.
4. Να αναλαμβάνετε δράση.

Είναι σημαντικό να προκύπτουν συγκεκριμένα αποτελέσματα. Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν επίγνωση των αποτελεσμάτων και «περιπλανιόνται» σχεδόν τυχαία στη ζωή τους. Το NLP τονίζει τη σημασία του να ζεις με έναν συνειδητό σκοπό. Προκειμένου να επιτευχθούν αποτελέσματα, είναι απαραίτητο τα άτομα να δρουν και να εκφράζονται με συγκεκριμένους τρόπους. Το NLP διδάσκει μια σειρά γλωσσικών μοντέλων και μοντέλων συμπεριφοράς που έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά στο να βοηθούν τους ανθρώπους να αλλάξουν τις πεποιθήσεις και τις συμπεριφορές των άλλων ανθρώπων.

Κατά τη χρήση οποιουδήποτε από αυτά τα μοντέλα, το NLP τονίζει τη σημασία της συνεχούς βαθμονόμησης του ατόμου ή των ατόμων που αλληλεπιδρούν με το να ελέγχετε αν αυτό που κάνετε έχει αποτέλεσμα. Αν δεν λειτουργεί, είναι σημαντικό να κάνουμε κάτι διαφορετικό. Η ιδέα είναι να μεταβάλλετε τη συμπεριφορά σας μέχρι να έχετε τα αποτελέσματα που θέλετε. Αυτή η μεταβολή στη συμπεριφορά δεν είναι τυχαία. Αφορά τη συστηματική εφαρμογή των μοτίβων του NLP. Είναι επίσης σημαντικό να αναλάβουμε δράση, δεδομένου ότι τίποτα δεν συμβαίνει μέχρι που κάποιος παίρνει την πρωτοβουλία. Με λίγα λόγια, το NLP αφορά τον τρόπο σκέψης, την παρατήρηση και να πράττει κάποιος με τέτοιο τρόπο ώστε να πάρει αυτό που θέλει από τη ζωή.

1. Επίτευξη αποτελεσμάτων
Η σημασία του να γνωρίζει κάποιος την έκβαση δεν μπορεί να τονιστεί αρκετά. Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν επίγνωση των αποτελεσμάτων. Άλλοι δεν έχουν ιδέα τι θέλουν, αλλά ξέρουν τι δεν θέλουν. Η ζωή τους βασίζεται στη μετακίνηση μακριά από αυτά τα πράγματα που δεν θέλουν. Το NLP τονίζει τη σημασία της μετάβασης προς εκείνα τα πράγματα που θέλετε. Χωρίς αποτελέσματα η ζωή γίνεται μια διαδικασία άσκοπης περιφοράς.

Μόλις καθοριστεί το αποτέλεσμα μπορείτε να αρχίσετε να επικεντρώνεστε στην επίτευξη αυτού του αποτελέσματος. Ο νευρο-γλωσσικός προγραμματισμός απαριθμεί ορισμένες καλά διαμορφωμένες συνθήκες που θα πρέπει να πληρούν τα αποτελέσματα. Η πρώτη από αυτές είναι ότι το αποτέλεσμα πρέπει να είναι διατυπωμένο με θετικό τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι το αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι αυτό που θέλετε και όχι αυτό που δεν θέλετε να συμβεί. Τα αποτελέσματα πρέπει να είναι εφικτά. Είναι τόσο λογικά όσο και πρακτικά αδύνατο να υπάρχει η άρνηση μιας εμπειρίας. Δηλαδή, δεν μπορεί κάποιος να εμπλακεί στη διαδικασία του «δεν πράττω». Μπορεί να συμμετέχει μόνο στη διαδικασία του «πράττω».

Η δεύτερη καλά διαμορφωμένη συνθήκη για τα αποτελέσματα είναι ότι το αποτέλεσμα πρέπει να είναι ελέγξιμο και αποδείξιμο ως αισθητηριακή εμπειρία. Πρέπει να υπάρχει μια διαδικασία με αποδεικτικά στοιχεία. Αν δεν υφίσταται αυτή η περίπτωση, δεν υπάρχει κανένας τρόπος να μετρηθεί η πρόοδος προς την επίτευξη του αποτελέσματος. Μια διαδικασία με αποδείξεις για το αποτέλεσμα είναι δυνατόν να καθορίσει ή όχι αν σημειώνεται πρόοδος προς την επίτευξη του αποτελέσματος.

Τρίτον, η επιθυμητή κατάσταση πρέπει να είναι αισθητηριακά συγκεκριμένη. Θα πρέπει να είστε σε θέση να πείτε πώς θα είστε, πώς θα ακούγεστε και πώς θα αισθάνεστε όταν επιτευχθεί το αποτέλεσμα. Τέταρτο, το αποτέλεσμα ή η επιθυμητή κατάσταση πρέπει να ξεκινάει και να συνεχίζεται από το υποκείμενο. Αυτό τοποθετεί τη θέση του ελέγχου και της ευθύνης για την επίτευξη του αποτελέσματος στο ίδιο το άτομο και όχι σε κάποιον άλλο. Δεν είναι ένα σωστά σχηματισμένο αποτέλεσμα όταν κάποιος άλλος κάνει κάτι ή μεταβάλλει κάτι με κάποιο τρόπο. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να έχουμε ένα αποτέλεσμα στο οποίο μπορούμε να αλλάξουμε τον εαυτό μας ή συμπεριφορά μας, έτσι ώστε να επιφέρουμε μια αλλαγή σε κάποιον άλλο.

Πέμπτο, το αποτέλεσμα πρέπει βρίσκεται σε κατάλληλο και σαφώς καθορισμένο πλαίσιο. Αυτό σημαίνει ότι τα αποτελέσματα δεν θα πρέπει να δηλώνονται ως καθολικά. Δεν πρέπει να θέλετε κάτι είτε «όλη την ώρα» είτε «ποτέ», αλλά μόνο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Στο νευρο-γλωσσικό προγραμματισμό πάντα προσπαθούμε να δημιουργήσουμε περισσότερες επιλογές και ποτέ μια επιλογή ή να μειώσουμε τον αριθμό των πιθανών απαντήσεων. Ο στόχος αντίθετα, είναι να κάνετε τις επιλογές ή τις απαντήσεις διαθέσιμες στις κατάλληλες περιστάσεις. Έκτο, το επιθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να διατηρεί οποιοδήποτε θετικό προϊόν της παρούσας κατάστασης. Αν αυτό δεν συμβαίνει, τότε μπορεί να προκύψει κάποιο σύμπτωμα υποκατάστασης. Έβδομη και τελευταία είναι το αποτέλεσμα ή η επιθυμητή κατάσταση θα πρέπει να είναι φιλική προς το περιβάλλον. Θα πρέπει να εξετάσετε τις συνέπειες για τον εαυτό σας αλλά και για τους άλλους ανθρώπους και να μην ακολουθήσετε τα αποτελέσματα που μπορεί να βλάψουν και τις δύο πλευρές.

2. Αισθητήρια συνειδητοποίηση
Μόλις γνωρίζετε το αποτέλεσμα θα πρέπει να έχετε επαρκή αισθητηριακή οξύτητα για να μάθετε αν κινείστε προς αυτό ή όχι. Το NLP διδάσκει τη δυνατότητα για βαθμονόμηση ή το να «διαβάζετε» τους ανθρώπους. Αυτό περιλαμβάνει την ικανότητα να ερμηνεύετε τις αλλαγές στον τόνο, το χρώμα του δέρματος και τη λάμψη των ματιών, το μικρότερο μέγεθος των χειλιών και το ρυθμό της αναπνοής. Ο επαγγελματίας του NLP χρησιμοποιεί αυτές αλλά και κάποιες άλλες ενδείξεις για να καθορίσει τον αντίκτυπο που έχει σε άλλους ανθρώπους. Οι πληροφορίες αυτές χρησιμεύουν ως ανάδραση σχετικά με το αν το άλλο άτομο βρίσκετε στην επιθυμητή κατάσταση. Μια σημαντική, που όμως συχνά αγνοείται, παράμετρος είναι να ξέρετε να σταματάτε όταν το άλλο άτομο βρίσκεται στην κατάσταση που επιθυμείτε.

3. Αλλαγή της συμπεριφοράς
Η τρίτη αρχή λειτουργίας του NLP είναι να αλλάζετε τη συμπεριφορά σας μέχρι να πάρετε την απάντηση που θέλετε. Αν αυτό που κάνετε δεν λειτουργεί, τότε θα πρέπει να κάνετε κάτι άλλο. Θα πρέπει να χρησιμοποιείτε την αισθητηριακή οξύτητά σας για να καθορίσετε αν αυτό που κάνετε σας οδηγεί προς την επιθυμητή κατεύθυνση ή όχι. Αν αυτό που κάνετε σας οδηγεί προς το επιθυμητό αποτέλεσμα, τότε θα πρέπει να συνεχίσετε να το κάνετε. Αν σας οδηγεί μακριά από τους στόχους σας, τότε θα πρέπει να τροποποιήσετε τη συμπεριφορά σας και να πράξετε κάτι/κάπως διαφορετικά.

4. Ανάληψη δράσης
Η τέταρτη και τελευταία αρχή λειτουργίας του NLP είναι αναλαμβάνουμε δράση τώρα. Δεν υπάρχει θέση για σκέψεις και φιλοσοφίες όπως οι «κανόνες του εφησυχασμού» και το «δεν με νοιάζει». Ο νευρο-γλωσσικός προγραμματισμός αφορά να αναλαμβάνουμε δράση τώρα με στόχο να αλλάξει η συμπεριφορά μας αλλά και η συμπεριφορά των άλλων στο παρόν και στο μέλλον. Αν θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί ένα σύνθημα αυτό θα ήταν: «Μην καθυστερείτε! Δράση σήμερα, τώρα».

Προϋποθέσεις
Υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις που διέπουν το νευρο-γλωσσικό προγραμματισμό. Αυτές είναι προϋποθέσεις για αποτελεσματική επικοινωνία και συνοψίζονται στις εξής:

1. Η έννοια της επικοινωνίας που έχετε είναι η απάντηση που λαμβάνετε.
2. Ο χάρτης δεν είναι η περιοχή.
3. Η γλώσσα είναι μια δευτερεύουσα αναπαράσταση της εμπειρίας.
4. Το μυαλό και το σώμα είναι μέρη του ίδιου κυβερνητικού συστήματος και επηρεάζουν το ένα το άλλο.
5. Ο νόμος της απαιτούμενης ποικιλίας (επίσης γνωστή ως πρώτος νόμος της κυβερνητικής – όπου κυβερνητική είναι η επιστήμη των συστημάτων και των ελέγχων σε ζώα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων και των μηχανημάτων) αναφέρει ότι σε κάθε κυβερνητικό σύστημα το στοιχείο ή το πρόσωπο στο σύστημα με το ευρύτερο φάσμα συμπεριφοράς ή τη διακύμανση της επιλογής θα ελέγχει το σύστημα.
6. Η συμπεριφορά είναι προσανατολισμένη προς την προσαρμογή.
7. Η παρούσα συμπεριφορά αποτελεί την καλύτερη διαθέσιμη επιλογή για ένα πρόσωπο.
8. Η συμπεριφορά αυτή πρέπει να αξιολογηθεί και να εκτιμηθεί ή να αλλάξει ανάλογα με την περίπτωση, στο πλαίσιο που παρουσιάζεται.
9. Οι άνθρωποι έχουν όλους τους πόρους που χρειάζονται για να κάνουν τις αλλαγές που θέλουν.
10. Οι «Πιθανότητες στον κόσμο» ή «είναι εφικτό για μένα» είναι μόνο θέμα τρόπου.
11. Η υψηλότερη ποιότητα των πληροφοριών για τους άλλους ανθρώπους είναι η συμπεριφορά τους.
12. Είναι χρήσιμο να γίνει διάκριση μεταξύ της συμπεριφοράς και του ίδιου του ατόμου.
13. Η αποτυχία δεν υφίσταται. Υπάρχει μόνο η ανατροφοδότηση.