Ο Ιωάννης Νικολάου, Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, μιλάει αποκλειστικά στο HR Professional, για την καινούργια ομάδα του προγράμματος που στοχεύει στην ανάπτυξη της επόμενης γενιάς HR, ενώ ταυτόχρονα αναλύει τις σύγχρονες τάσεις που έχουν καταστήσει τη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού κρίσιμη παράμετρο διαρκούς ανταγωνιστικότητας και επιτυχίας των επιχειρήσεων.

HR Professional: Από την έναρξη της ακαδημαϊκής χρονιάς 2015-2015 είστε ο νέος Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Πείτε μας λίγα λόγια για τη νέα σας θέση και την καινούργια ομάδα του προγράμματος.

Ιωάννης Νικολάου: Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών δημιουργήθηκε το 2002 αποτελώντας τότε, και παραμένοντας ακόμη το μοναδικό μεταπτυχιακό στο αντικείμενό του στην Ελλάδα σε δημόσιο πανεπιστήμιο. Οι ιδρυτές του προγράμματος και πρώτοι διευθυντές, Νάνσυ Παπαλεξανδρή και Δημήτρης Μπουραντάς, υπήρξαν και οι ίδιοι πρωτεργάτες της ανάπτυξης του αντικειμένου στη χώρα μας, τόσο σε ακαδημαϊκό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, εκπαιδεύοντας «στρατιές» στελεχών στη Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων. Δεν θα μπορούσαν λοιπόν να κάνουν τίποτα περισσότερο από αυτό που δίδασκαν και διδάσκουν…

Να δώσουν λοιπόν τα «ηνία» του προγράμματος στη νέα γενιά, εφαρμόζοντας στην πράξη την έννοια της «διαχείρισης διαδοχής». Είχα λοιπόν, την τιμή να μου ανατεθεί από την Ειδική Διατμηματική Επιτροπή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος η διεύθυνση του μεταπτυχιακού και έχω την χαρά να έχω κοντά μου σε αυτή την προσπάθεια μια ομάδα αξιέπαινων νέων συναδέλφων, όπως οι: Μ. Βακόλα, Α. Πουλυμενάκου, Ε. Νικάνδρου, Λ. Παναγιωτοπούλου, Ε. Αποσπόρη και Ε. Γαλανάκη, οι οποίες αποτελούν μέλη της Διοικητικής ομάδας του προγράμματος, μαζί με τον Δ. Μπουραντά. Στόχος μας είναι να συνεχίσουμε την εξαιρετική δουλειά που έγινε τα προηγούμενα χρόνια, αλλά επίσης να πάμε το πρόγραμμα πολλά βήματα παραπάνω με νέες δράσεις, πρωτοβουλίες και ευκαιρίες τόσο για τους φοιτητές μας και για τους αποφοίτους μας, αλλά και για την κοινότητα της ΔΑΔ γενικότερα.

HR Professional: Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της εκπαίδευσης σε Δημόσιο Πανεπιστήμιο;

Ιωάννης Νικολάου: Είναι πολλά τα πλεονεκτήματα της εκπαίδευσης στη ΔΑΔ σε ένα Ίδρυμα του κύρους του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών… Είναι πρώτα απ’ όλα το ιστορικό και «βαρύ» όνομα του πανεπιστημίου μας, η άριστη γνώση της ελληνικής επιχειρηματικής σκηνής, το υψηλό επίπεδο των διδασκόντων που γνωρίζουν πολύ καλά και από «μέσα» την ελληνική πραγματικότητα, το εξαιρετικό δίκτυο των αποφοίτων του που καλύπτουν ένα τεράστιο εύρος θέσεων κλπ. Θα πρέπει επίσης, να σημειώσουμε ότι τα μαθήματα των μεταπτυχιακών προγραμμάτων στο ΟΠΑ πραγματοποιούνται σε ξεχωριστό-αυτόνομο κτήριο, μένοντας «ανεπηρέαστα» από απεργίες, καταλήψεις κ.ά.

HR Professional: Ποιες είναι οι νέες τάσεις στις ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν καταστήσει τη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού κρίσιμη παράμετρο διαρκούς ανταγωνιστικότητας και επιτυχίας στις σύγχρονες επιχειρήσεις;

Ιωάννης Νικολάου: Πλέον έχει γίνει κατανοητό και από τις μικρότερες επιχειρήσεις της χώρας μας ότι η επένδυση στο Ανθρώπινο Δυναμικό δεν λογίζεται πλέον ως «κέντρο κόστους», αλλά ως πραγματική επένδυση, όχι μόνο για την ανάπτυξη αλλά και για την επιβίωση της επιχείρησης. Για παράδειγμα, η δυσκολία εξεύρεσης νέων ταλαντούχων εργαζομένων, η σημασία της εργασιακής δέσμευσης αλλά και οι παραδοσιακές πρακτικές ΔΑΔ, όπως η κατάλληλη προσέλκυση, επιλογή και εκπαίδευση των εργαζομένων αποτελούν, ειδικά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, ιδιαιτέρως σημαντικά θέματα για την ελληνική ΔΑΔ.

Επίσης, οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους, στον βαθμό που μπορούν και που τους αναλογεί, συνεισφέροντας στη μείωση της ανεργίας και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, αποφεύγοντας τον «εύκολο δρόμο» των μειώσεων ή χαμηλών μισθών και των απολύσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, ο ρόλος της ΔΑΔ δεν είναι απλά κρίσιμος αλλά απαραίτητος για τις ελληνικές επιχειρήσεις.

HR Professional: Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού από το ΟΠΑ αποτελεί το πρώτο πρόγραμμα στο χώρο του, που προσφέρεται από Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Ποιος είναι ο σκοπός και οι προοπτικές καριέρας που καλείται να επιτύχει;

Ιωάννης Νικολάου: Σκοπός μας είναι «η ανάπτυξη στελεχών ικανών να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις σύγχρονες προκλήσεις που συνδέονται με τους ανθρώπους στις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς». Οι απόφοιτοι του ΜΠΣ στη μεγάλη τους πλειοψηφία ακολουθούν καριέρα στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων του προγράμματος (2016), το 75% των αποφοίτων του προγράμματος πλήρους φοίτησης έχει βρει εργασία σε λιγότερο από 6 μήνες μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, ενώ το 67% αυτών απάντησε ότι βρήκε απασχόληση σχετική με το αντικείμενο της ΔΑΔ. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων (64,2%) δηλώνει ότι η επαγγελματική του πορεία ως σήμερα είχε πολύ μεγάλη σχέση με το αντικείμενο της ΔΑΔ, όπως και η σημερινή του εργασία (66,2%). Συνεπώς, το 70% περίπου θεωρεί ότι το συγκεκριμένο ΜΠΣ βοήθησε πολύ ή πάρα πολύ στην επαγγελματική του πορεία, το 87% δηλώνει ότι είναι πολύ ευχαριστημένο από τις σπουδές του στο πρόγραμμα συνολικά και θα σύστηνε μετά βεβαιότητας το πρόγραμμα σε άλλους υποψήφιους σε ποσοστό 94%.

HR Professional: Ποιες ανάγκες έρχεται να καλύψει το Πρόγραμμα Μερικής Φοίτησης;

Ιωάννης Νικολάου: Το Πρόγραμμα Μερικής Φοίτησης απευθύνεται σε ήδη εργαζόμενους που είτε διαθέτουν εμπειρία στη ΔΑΔ είτε επιθυμούν να ξεκινήσουν καριέρα σε αυτήν. Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν ήδη εργασιακή εμπειρία δύο ετών πριν την έναρξη του μεταπτυχιακού τους. Το μεγάλο πλεονέκτημα του προγράμματος μερικής φοίτησης (το οποίο διεξάγεται δύο απογεύματα την εβδομάδα και ανεξάρτητα από το πρόγραμμα πλήρους φοίτησης) είναι ότι οι φοιτητές που το παρακολουθούν είναι όλοι εργαζόμενοι, κάτι που αντικατοπτρίζεται ανάλογα στον σχεδιασμό των μαθημάτων από τους έμπειρους διδάσκοντες του προγράμματος.

HR Professional: Πείτε μας λίγα λόγια για τη πρόσφατη διάκρισή σας Recognised for Excellence, 3ων αστέρων, που λάβατε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό EFQM. Ποιοι παράμετροι εξασφάλισαν τη βράβευσή σας;

Ιωάννης Νικολάου: Το μεταπτυχιακό μας συμμετείχε για δεύτερη φορά στο διαγωνισμό αριστείας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού EFQM (European Foundation for Quality Management) και κατέκτησε τη διάκριση Recognised for Excellence, 3ων αστέρων. Η διάκριση έρχεται να προστεθεί στην προηγούμενη διάκριση EFQM-Committed to Excellence που το Πρόγραμμα είχε λάβει το 2008, αποτελώντας το πρώτο πρόγραμμα Ελληνικού εκπαιδευτικού ιδρύματος που λαμβάνει αυτήν τη διάκριση. Το επίπεδο Recognised for Excellence, 3ων αστέρων απευθύνεται σε οργανισμούς που διαθέτουν πληθώρα εφαρμοσμένων συστημάτων διοίκησης.

Αξιολογείται η αποτελεσματικότητα και η ωριμότητα ενός μεγάλου εύρους συστημάτων (π.χ. στρατηγική, εσωτερικοί-εξωτερικοί πελάτες, επιχειρησιακές λειτουργίες, συνεργάτες, προμηθευτές, οργανωτική δομή, δράσεις του προγράμματος κ.λπ.) ώστε να οδηγήσουν τον οργανισμό στην επίτευξη των στόχων του. Η διάκριση αυτή προσφέρει μια παγκοσμίου κύρους πιστοποίηση αποτελώντας μια εξαιρετικού επιπέδου διεθνής πιστοποίηση του προγράμματος.


Διδάσκουσα: Μαρία Βακόλα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση της συμπεριφοράς των ατόμων και των ομάδων στον εργασιακό χώρο καθώς και η ανάλυση της συμβολής της ψυχολογίας στις βασικές λειτουργίες της διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού όπως είναι η επιλογή, η αξιολόγηση της απόδοσης, η εκπαίδευση κ.ά. Τα επιτυχημένα στελέχη Ανθρώπινου Δυναμικού είναι υποχρεωμένα να γνωρίζουν τις εφαρμογές της ψυχολογίας στον εργασιακό χώρο και να παρακολουθούν την εξέλιξη αυτών των εφαρμογών. Στο κέντρο της Διοίκησης Ανθρωπίνου Δυναμικού βρίσκεται ο άνθρωπος με αποτέλεσμα να είναι μεγάλης σημασίας τόσο η κατανόηση όσο και η εφαρμογή εννοιών, μεθόδων, πρακτικών και μοντέλων που προέρχονται από την οργανωσιακή ψυχολογία και συμπεριφορά. Πιο συγκεκριμένα, τα περιεχόμενα του μαθήματος στηρίζονται στη παρουσίαση, ανάλυση και κατανόηση θεμάτων, όπως:

  • οι ατομικές διαφορές στον εργασιακό χώρο
  • η παρακίνηση και η εργασιακής ικανοποίηση
  • η ηγεσία και το μάνατζμεντ
  • η δυναμική των ομάδων.

Μέσω πρακτικών παραδειγμάτων, μελετών περίπτωσης, διαλέξεων, ομαδικών και ατομικών ασκήσεων, παρουσιάσεων και από στελέχη της αγοράς αναλύεται το σύνολο των εννοιών, μεθόδων και πρακτικών που μπορεί ένα στέλεχος της Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού να χρησιμοποιήσει για να βελτιώσει τόσο τις πρακτικές της επιχείρησης όπου εργάζεται όσο και την προσωπική του απόδοση.

Διδάσκουσα: Ειρήνη Νικάνδρου, Επίκουρη Καθηγήτρια

Η εκπαίδευση και ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού έχει σαν στόχο να προσθέτει αξία στο βασικότερο συντελεστή – τον άνθρωπο, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει τις εργασιακές προκλήσεις. Τα νέα δεδομένα στην αγορά εργασίας θέλουν το άτομο ενεργό, έτοιμο να αποκτά συνεχώς γνώσεις, να προσαρμόζεται, να γνωρίζει σε βάθος τον εαυτό του και να χτίζει δίκτυα και σχέσεις ποιότητας. Η ανάπτυξη φιλοσοφίας συνεχούς μάθησης, ευελιξίας, ικανότητας διαχείρισης της πολυπλοκότητας μέσα από ολιστική προσέγγιση είναι το ζητούμενο στο γνωστικό αντικείμενο της Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης Εργαζομένων. Το μάθημα της εκπαίδευσης και ανάπτυξης εργαζομένων κινείται σε τρεις άξονες:

1. Στρατηγική, 2. Διάγνωση και 3. Εκπαιδευτικός Σχεδιασμός. Συνδέουμε την εταιρική στρατηγική με την εκπαίδευση και αναγνωρίζουμε στρατηγικές για την εκπαίδευση στον εργασιακό χώρο. Αναλύουμε τα στοιχεία και τη διαδικασία για διάγνωση των εκπαιδευτικών αναγκών και σχεδιάζουμε εκπαιδευτικές και αναπτυξιακές παρεμβάσεις.

Η προσέγγισή μας εστιάζει αφενός στην ανάπτυξη του θεωρητικού πλαισίου για τη μελέτη της ανάπτυξης γνώσεων, ικανοτήτων, στάσεων και συμπεριφορών και αφετέρου στο σχεδιασμό των κατάλληλων εκπαιδευτικών παρεμβάσεων και μεθόδων. Στο μάθημα χρησιμοποιούμε διαφορετικές εκπαιδευτικές μεθόδους, ώστε ο κάθε φοιτητής να αντλήσει τις απαραίτητες γνώσεις από διαφορετικές μαθησιακές εμπειρίες και να αποσαφηνίζονται και να υποστηρίζονται οι θεωρητικές έννοιες. Μελέτες περίπτωσης, αυτοδιαγνωστικά ερωτηματολόγια, ατομικές και ομαδικές ασκήσεις, μικρής διάρκειας διαλέξεις και συζητήσεις είναι οι εκπαιδευτικές μέθοδοι πάνω στις οποίες δομούνται τα μαθήματα.

Οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με νέες, καινοτόμες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις, όπως μάθηση μέσω υπηρεσίας, τέχνη και εκπαίδευση, θετική εκπαίδευση κ.λπ. Αξίζει να σημειωθεί ότι δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου εκπαιδευτικού προγράμματος πάνω στην ανάπτυξη διοικητικών ικανοτήτων, το οποίο οι φοιτητές υλοποιούν σε συνεργασία με δημόσιο ΙΕΚ.

Διδάσκοντες: Ιωάννης Νικολάου, Αναπληρωτής Καθηγητής Αλέξανδρος Παπαλεξανδρής, Επίκουρος Καθηγητής

Η αξιολόγηση της απόδοσης των εργαζομένων αποτελεί μια από τις σημαντικότερες δραστηριότητες που καλούνται να πραγματοποιήσουν αποτελεσματικά τα σύγχρονα διοικητικά στελέχη ενός οργανισμού. Κατ’ επέκταση αποτελεί και μια από τις σημαντικότερες λειτουργίες της διεύθυνσης ανθρώπινου δυναμικού. Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση των βασικών εννοιών που σχετίζονται με την αξιολόγηση της απόδοσης στον οργανωσιακό χώρο, αλλά και η δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής των εννοιών αυτών σε έναν σύγχρονο οργανισμό.

Στο πλαίσιο του μαθήματος αναλύονται οι επιμέρους πτυχές και προσεγγίσεις της αξιολόγησης σε όλο της το φάσμα, από τη σημασία της διοίκησης της απόδοσης (performance management) για την σύγχρονη επιχείρηση, μέχρι και τον αποτελεσματικό σχεδιασμό, την ορθή διεξαγωγή και την κατάλληλη διασύνδεση ενός συστήματος αξιολόγησης της απόδοσης με άλλα συστήματα και λειτουργίες της Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού.

Επίσης, μέσω πρακτικών παραδειγμάτων, μελετών περίπτωσης, διαλέξεων και άλλων σύγχρονων μαθησιακών μεθόδων, αναλύεται το σύνολο των εννοιών, μεθόδων και εργαλείων που καλείται να χρησιμοποιήσει το στέλεχος ανθρωπίνων πόρων. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται σύγχρονα εργαλεία μέτρησης της απόδοσης, όπως το Balanced Scorecard, η αξιολόγηση 360ο, η στοχοθεσία κ.ά. καθώς επίσης καθορίζεται, με πρακτικά παραδείγματα, ο βέλτιστος τρόπος υλοποίησής τους σε διαφορετικούς οργανισμούς. Περιληπτικά, οι γνωστικοί στόχοι του μαθήματος είναι:

  • να γίνουν κατανοητές οι βασικές έννοιες της αξιολόγησης και της διοίκησης της απόδοσης
  • να αναλυθούν και να αξιολογηθούν οι μέθοδοι και τρόποι αξιολόγησης της απόδοσης και αξιολόγησης προσωπικού
  • να διευκρινιστεί ο ρόλος και η σημασία μεθοδολογιών αξιολόγησης της απόδοσης, όπως το Management by Objectives και το Balanced Scorecard
  • να παρουσιασθεί και να αναλυθεί πρακτικά η διαδικασία σχεδιασμού και υλοποίησης ενός συστήματος αξιολόγησης της απόδοσης.

«Το ΜΠΣ στη ΔΑΔ ξεχωρίζει για την άρτια δομή του, καθώς και την εφαρμοσμένη γνώση, την οποία παρέχει στους φοιτητές του οργανώνοντας μεταξύ άλλων σημαντικές δράσεις σύνδεσης της αγοράς εργασίας με τον ακαδημαϊκό χώρο».
Μυρτώ Φραγκάτου, Απόφοιτη Μερικής Φοίτησης 2009-2011, Group Recruitment & Development Manager, Pharmathen

«Το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι μία ευκαιρία προσωπικής ανάπτυξης για όσους θέλουν να εισαχθούν στο χώρο του HR. Το πιο σημαντικό είναι ότι σου δίνει τη δυνατότητα να αποκτήσεις μία πλήρη εικόνα για όλες τις λειτουργίες ενός HR τμήματος αλλά κυρίως έναν τρόπο σκέψης ώστε να μπορείς να αντιμετωπίσεις κάθε πιθανό πρόβλημα που ίσως αντιμετωπίσεις σε αντίστοιχη θέση».
Όλγα Κυριάκου, Απόφοιτη Πλήρους Φοίτησης 2013-2014, Recruitment Consultant @ Kariera.gr | IT Recruitment | Careerbuilder Greece

«Ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα εφάμιλλο αντίστοιχων ξένων πανεπιστημίων. Εξαιρετική η οργάνωση, τα μαθήματα εξόχως ενδιαφέροντα και οι διδάσκοντες άριστα καταρτισμένοι, πάντα κοντά στους φοιτητές και με πολύ αρμονική συνεργασία. Αισθάνομαι πραγματικά τυχερή που είχα την ευκαιρία να το παρακολουθήσω».
Μαρία Παπαγεωργίου, Απόφοιτη Μερικής Φοίτησης 2005-2007, Training Co-ordinator, TITAN AE

«Σε μια εποχή όπου ο τομέας της παιδείας απαξιώνεται και οι διαθέσιμοι σχετικοί πόροι όλο και μειώνονται, το ΜΠΣ στη ΔΑΔ αποτελεί πρότυπο ανταγωνιζόμενο διεθνώς καταξιωμένα προγράμματα μεγάλων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Πλέον, έχει ένα ισχυρό όνομα στην αγορά και σίγουρα οι απόφοιτοί του προγράμματος προτιμώνται από δυνητικούς εργοδότες».
Γρηγόρης Ντοβίνος, Απόφοιτος Πλήρους Φοίτησης 2007-2008, Senior Consultant, Adecco