Αν υποθέσουμε ότι κάποιος σας ρωτάει εάν εμπλέκεστε σε σχόλια η σε κουτσομπολιό που αφορά σε συνάδελφους σας, ποία θα ήταν η top of mind απάντηση σας; Πιθανόν, θα αποκρινόσασταν «όχι φυσικά» δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στις εκφράσεις σας υποδεικνύοντας ότι μία τέτοια ερώτηση σας προσβάλλει.

Εάν ο ίδιος άνθρωπος σας ρωτήσει εάν έχετε συμμετάσχει σε συζητήσεις με αντικείμενο να μοιραστείτε τη θετική ή αρνητική σας εμπειρία για έναν συνάδελφο ο οποίος, όμως, εκείνη τη χρονική στιγμή δεν είναι παρών, ή εάν έχετε κληθεί να επιβεβαιώσετε τα όσα «ακούγονται» για τον συνάδελφο αυτό, τότε πιθανόν να παραδεχτείτε ότι σας έχει συμβεί. Μάλιστα, η πλειοψηφία θα επιβεβαιώσει ότι κάτι τέτοιο είναι μέρος της εργασιακής καθημερινότητας.

Σε άρθρο της στο Harvard Business Review, η Deborah Grayson Riegel υποστηρίζει ότι αν και οι ηγέτες και οι επικεφαλής ομάδων θεωρούν μία τέτοια συμπεριφορά αθώα και την χαρακτηρίζουν ως στρατηγική «confirming performance data», δεν παύει επί της ουσίας να είναι μια μορφή κουτσομπολιού που συμβαίνει στον εργασιακό χώρο.

Στο πλαίσιο αυτό, ως gossip μπορεί να οριστεί «η ανεπίσημη και αποτιμητική συζήτηση σε έναν οργανισμό, συνηθώς ανάμεσα σε μερικούς εργαζόμενους, που αφορά κάποιον συνάδελφο ο οποίος δεν είναι παρών στη συγκεκριμένη συζήτηση». Για παράδειγμα, πόσες φορές δεν έχουμε πει ή έχουμε ακούσει φράσεις όπως:

  • «Ήρθα για λίγο στο γραφείο της Μαρίας» το οποίο δείχνει ανεπίσημο ύφος,
  • «Μόλις συζητούσαμε πόσο αργεί να απαντήσει στο αίτημά μας ο Χρήστος από το λογιστήριο», το οποίο δείχνει να αξιολογεί/αποτιμά τη συμπεριφορά του συναδέλφρου,
  • «… συμφώνησε και η Ελένη σε αυτό», δείχνοντας ότι η συζήτηση έγινε ανάμεσα σε περισσότερα από 2 άτομα,
  • «Α, ναι , ο Χρήστος είναι στο γραφείο του τώρα», επιβεβαιώνοντας ότι το πρόσωπο για το οποίο συζητάτε δεν είναι παρών.

Μήπως ήρθε η στιγμή να αρχίσει ο καθένας ξεχωριστά να συνειδητοποιεί πόσο συχνά ασχολείται με κουτσομπολιά, συμβάλλοντας σε μη επιθυμητά αποτελέσματα που σχετίζονται με την υπονόμευση της εμπιστοσύνης, τη μείωση του ηθικού αλλά και της προσωπικής και επαγγελματικής αξιοπιστίας, την αύξηση του άγχους, τον διχασμό και τη φθορά;

Παρά το υψηλό κόστος που τελικά έχει οποιαδήποτε μορφή κουτσομπολιού, η έμφυτη παρόρμηση του ανθρώπου που οδηγεί σε συμμετοχή του σε αυτό αποτελεί τελικά μία ισχυρή συνιστώσα. Με βάση την επιστήμη της ανθρωπολογίας επίσης, το gossip είναι ένας τρόπος τα άτομα να καλλιεργήσουν δεσμούς μεταξύ τους ή ακόμα και «εργαλείο» όταν η ομάδα θέλει να απομονώσει εκείνον που δεν την υποστηρίζει. Στην παραπάνω περίπτωση/περιγραφή, για παράδειγμα, μιλώντας με έναν ή περισσότερους συναδέλφους σχετικά με το πόσο δύσκολο είναι να λάβει κάποιος μία έγκαιρη απάντηση στο αίτημά του από τον Χρήστο που εργάζεται στο λογιστήριο, δημιουργεί μία αίσθηση δεσίματος/σύνδεσης με όλους όσοι έρχονται αντιμέτωποι με την έλλειψη ανταπόκρισης αυτού του συναδέλφου. Εκείνοι που ενοχλούνται από αυτή τη στάση του, συμπεριφέρονται ο ένας στον άλλο με εύνοια, μία κοινή και κεντρική πτυχή της ανθρώπινης συμπεριφοράς, σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι δρουν θετικά για τα μέλη της ομάδας τους σε σχέση με όσους βρίσκονται εκτός ομάδας.

Από την άλλη πλευρά, το κουτσομπολιό επίσης είναι ένα μέσο εκτόνωσης για όσους διστάζουν να δώσουν άμεση ανατροφοδότηση ή έχουν δύσκολες συνομιλίες με τους συναδέλφους τους. Ποια είναι το αρνητικό αποτέλεσμα σε αυτή την περίπτωση; Μιλώντας σε οποιοδήποτε άτομο για κάποιον που δεν βρίσκεται εκεί για να ακούσει το σχόλιο, να δώσει τη δική του διάσταση και οπτική και να έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε μια κοινή επίλυση του προβλήματος, υπονομεύεται κάτα κάποιο τρόπο η σπουδαιότητα μιας ανοικτής, ειλικρινούς σχέσης καθώς επίσης και η ύπαρξη κουλτούρας που προάγει την ανατροφοδότηση. Παράλληλα, ένας ακόμα λόγος που η οποιαδήποτε μορφή φλυαρίας τείνει να υπάρχει σε κάποιο βαθμό, σχετίζεται με την τάση που έχει ο άνθρωπος να αναζητά πληροφορίες για να επιβεβαιώσει τις πεποιθήσεις του και αυτό που πιστεύει ότι συμβαίνει.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, είναι δύσκολο τελικά να σπάσει αυτή η συνήθεια του κοινωνικού σχολίου όπως συχνά αναφέρεται το λεγόμενο gossip, τόσο από τη μεριά του υποκινητή όσο και του παραλήπτη. Παρόλα αυτά, δεν είναι ακατόρθωτο ή τουλάχιστον μπορεί να περιοριστεί. Μερικές από τις ενέργειες που μπορούν να γίνουν προς αυτή την κατεύθυνση είναι οι εξής:

  • Αποδεχτείτε ότι πρόκειται για ενέργεια gossip και μην το επιτρέψετε. Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός και αυτό σημαίνει ότι αν αποδεχτείτε ότι πρόκειται για κουτσομπολιό, τότε θα μπορέσετε να ανακόψετε και την πορεία του. Εάν πιστεύετε ότι λαμβάνετε μέρος σε μία ανεπίσημη και αποτιμητική συζήτηση, συνήθως ανάμεσα σε μερικούς συναδέλφους, που αφορά σε κάποιον που δεν είναι παρών και ειδικά εάν ο στόχος σας είναι να επιβεβαιώσετε την άποψή σας, τότε φλυαρείτε αντί να προσπαθείτε να βρείτε μια εποικοδομητική λύση. Εάν σταθείτε ως παρατηρητής σε όλο αυτό, θα καταλάβετε ότι η καλύτερη τακτική σε μια τέτοια περίπτωση, είναι να ρωτήσετε τον συνομιλητή σας «πώς μπορώ από την πλευρά μου να σε βοηθήσω σε αυτό που συμβαίνει;» περιστρέφοντας τη συζήτηση στην εύρεση κάποιας λύσης και αποφεύγοντας να γίνετε μέρος μίας τέτοιας κατάστασης. Είναι ζωτικής σημασίας να προάγονται συζητήσεις που κινούνται με βάση το coaching, το brainstorming και την επίλυση προβλημάτων, όχι την επιβεβαίωσή τους.
  • Αναρωτηθείτε για ποιο λόγο νιώθετε την ανάγκη να επιβεβαιώσετε αυτό που πιστεύετε για κάποιο τρίτο πρόσωπο. Εάν «ανακαλύψετε» ότι το κάνετε για να δικαιολογήσετε τα συναισθήματά σας, να επαληθεύσετε ότι είστε σωστός/ή ή να αποκτήσετε την υποστήριξη άλλων, τότε μην ανοίξετε συζήτηση. Εάν, όμως, εκείνο που θέλετε είναι να καταλάβετε πώς μπορείτε να επιλύσετε ένα πρόβλημα που προέκυψε, να αναζητήσετε εναλλακτικές λύσεις ή ακόμα και να προχωρήσετε σε επίσημη καταγραφή του συμβάντος έτσι ώστε να διερευνηθεί, τότε προχωρήστε σε συζήτηση με το κατάλληλο πρόσωπο.
  • Καλλιεργήστε μία πολιτική «εάν έχεις οποιοδήποτε πρόβλημα μαζί μου, σε παρακαλώ πες το μου αμέσως» και επικοινωνήστε αυτή τη στάση στους συναδέλφους σας. Υιοθετείστε από την πλευρά σας αντίστοιχη στάση όταν σας μιλούν για συναδέλφους σας ρωτώντας «του/της έχεις αναφέρει αυτό που σε ενοχλεί;» για παράδειγμα.
  • Καλλιεργήστε κουλτούρα feedback. Όσο περισσότερο υποστηρίζετε την ανατροφοδότηση -τόσο θετική όσο και αρνητική, είτε την δίνετε είτε την λαμβάνετε- τόσο λιγότερο οι συνάδελφοί σας θα αναζητήσουν εναλλακτικά μέσα για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους και τις ανησυχίες τους. Και φυσικά, μεριμνήστε ώστε να παρέχετε θετικό feedback όταν κάποιος σας προσφέρει το δικό του, ακόμα και αν σας είναι δύσκολο να διαχειριστείτε το μήνυμα που λαμβάνετε.

Συνοψίζοντας, λοιπόν, το κουτσομπολιό (gossip), όπως και να το ονομάσετε, είναι μία επικοινωνιακή στρατηγική που επηρεάζει αρνητικά τα άτομα, τις ομάδες και ως εκ τούτου ολόκληρο τον οργανισμό. Η αναχαίτισή του σε οποιοδήποτε μέρος της «διαδρομής που ακολουθεί», επιλέγοντας συνειδητά πιο χρήσιμες μεθόδους επικοινωνίας σχετικά με το τι σας ενοχλεί, τι δεν φέρνει αποτελέσματα και αναζητώντας ενεργά πιο συνεργατικές λύσεις σε τυχόν προβλήματα, οι εργασιακές σχέσεις και ο ίδιος ο οργανισμός μπορούν να ακμάσουν.