Στη Γαλλία, από 01/01/2017 εφαρμόζεται ο νόμος που υποχρεώνει τις επιχειρήσεις με περισσότερους από 50 εργαζομένους, να αρχίσουν διαπραγματεύσεις με αυτούς προκειμένου να καθορίσουν το πλαίσιο του δικαιώματός τους να μην ασχολούνται με τα smartphones τους για εταιρικές υποθέσεις, όπως για παράδειγμα διαβάζοντας e-mails, καθώς και την εν γένει μείωση της «παρεμβατικότητας» της εργασίας τους στην προσωπική ζωή.

Πιο συγκεκριμένα, από τις αρχές του έτους, έχει τεθεί ήδη σε εφαρμογή στη Γαλλία το λεγόμενο «δικαίωμα στην αποσύνδεση».

Δικαιολογητικό λόγο πίσω από την γαλλική αυτή ρύθμιση αποτελεί τόσο η σωματική και ψυχική κόπωση των εργαζομένων με την συνεχή χρήση των κινητών τους τηλεφώνων και την έμμεση ετοιμότητα στην οποία αναγκάζονται να βρίσκονται, όσο και η αντιμετώπιση της συνεχούς (always-on) εργασίας, η οποία έχει οδηγήσει σε αύξηση των (συνήθως) απλήρωτων υπερωριών.

Και είναι πράγματι αληθές, αποτελώντας την κεντρική ιδέα των χρονικών ορίων εργασίας, ότι η προστασία της υγείας και της προσωπικότητας του εργαζομένου επιβάλλει την ύπαρξη ορισμένων ορίων στην άντληση της εργασιακής δύναμης από τον εργοδότη. Με την υπέρβαση των ορίων αυτών τίθεται σε κίνδυνο η σωματική και ψυχική υγεία του εργαζομένου και δεν εξασφαλίζεται σε αυτόν επαρκής ελεύθερος χρόνος, αναγκαίος για την ανάπαυσή του και τη συμμετοχή του σε άλλα πεδία ζωής.

Μπορεί, όμως, μια τέτοια ρύθμιση να τύχει εφαρμογής και στην Ελλάδα;

Η νομοθεσία στη χώρα μας σχετικά με τα χρονικά όρια της εργασίας, το νόμιμο ωράριο δηλαδή, είναι κατ’ αρχήν αρκετή σε επίπεδο προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων (κατ’ αρχήν Π.Δ της 27.6/4.7.32, ν.δ 1037/1971, Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.26.2.75 αρθ. 6, ν. 2874/2000 αρθ. 4 όπως αντικαταστάθηκε από το ν. 3385/2005 άρθ. 1). Έτσι λοιπόν, διαμορφώνονται το ημερήσιο νόμιμο ωράριο κατ’ αρχήν στις 8 ώρες, ώστε ο εργαζόμενος να βρίσκει μια πρώτη προστασία.

Φυσικά όμως, από τον κανόνα των χρονικών ορίων εργασίας υπάρχουν και εξαιρέσεις. Ειδικότερα, οι ακόλουθες κατηγορίες εργαζομένων δεν υπόκεινται στις διατάξεις περί χρονικών ορίων εργασίας και υπερωριών:

  1. Οι άμεσοι γεωργικοί αγρότες,
  2. οι κατ’ οίκον εργαζόμενοι μισθωτοί σε δήμους του αρθ. 49 ν. 2698/1953,
  3. οι διευθύνοντες υπάλληλοι,
  4. οι οικόσιτοι οικιακοί υπάλληλοι, και
  5. οι μισθωτοί που τελούν σε απλή ετοιμότητα εργασίας.

Επομένως, δεν φαίνεται να δικαιολογείται η ένταξη στην ελληνική έννομη τάξη μιας ρύθμισης αντίστοιχης με την γαλλική.

Η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία έρχεται σε συνέχεια της απόφασης του ΔΕΕ (C-266/14) που έκρινε ότι οι μετακινήσεις, τις οποίες πραγματοποιούν οι μη έχοντες σταθερό ή συνήθη τόπο εργασίας εργαζόμενοι από την κατοικία τους στον χώρο του πρώτου πελάτη, και από τον χώρο του τελευταίου πελάτη στην κατοικία τους, συνιστούν χρόνο εργασίας.

Αλλά και στο παρελθόν, το ΔΕΕ (τότε ΔΕΚ) είχε κρίνει ότι οι κατά την Οδηγία 93/104 έννοιες του «χρόνου εργασίας» και του «χρόνου ανάπαυσης» δεν πρέπει να ερμηνεύονται βάσει των επιταγών των διαφόρων νομοθετικών ρυθμίσεων των κρατών μελών, αλλά συνιστούν έννοιες κοινοτικού δικαίου που πρέπει να ορίζονται βάσει αντικειμενικών χαρακτηριστικών, σε συνάρτηση με το σύστημα και τον σκοπό της εν λόγω Οδηγίας, αντικείμενο της οποίας είναι η θέσπιση των ελάχιστων προδιαγραφών για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής και εργασίας των εργαζομένων.

Υπό αυτά τα δεδομένα, δεν είναι καθόλου απίθανο -περισσότερο μάλλον σαν λογικό επακόλουθο μοιάζει- η Ευρωπαϊκή Ένωση να υιοθετήσει το «δικαίωμα στην αποσύνδεση», και ακολούθως αυτό να ενταχθεί και στην ημεδαπή έννομη τάξη.

Σε κάθε πάντως περίπτωση, ο εργοδότης τυγχάνει περισσότερης ασφάλειας και προστασίας μέσω της ορθής και εξειδικευμένης θέσπισης των όρων των ατομικών συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων του.

Για περισσότερες πληροφορίες επί ζητημάτων σχετικών με εργασιακές σχέσεις επικοινωνήστε:
E: [email protected]
T: 210-6431387
F: 210-6460313