Δίκαιη αξιολόγηση και ικανοποίηση των εργαζομένων

Σε μια εποχή σκληρού ανταγωνισμού και οικονομικής ύφεσης, η αξιολόγηση θεωρείται κεντρικό μέρος της διοίκησης της απόδοσης, συνιστώντας την επίσημη και συστηματική διαδικασία, με τη βοήθεια της οποίας, παρατηρούνται, προσδιορίζονται, μετρώνται, καταγράφονται και αναπτύσσονται οι δυνάμεις και οι αδυναμίες των εργαζομένων. Οι Youngcourt, Leiva & Jones υποστηρίζουν πως η αξιολόγηση έχει τρεις κύριους ρόλους, εκ των οποίων οι δύο στοχεύουν στον εργαζόμενο (Individual-Focused), ενώ ο τρίτος επικεντρώνεται περισσότερο στη θέση εργασίας (Position-Focused).

Στην πρώτη κατηγορία, περιλαμβάνονται ο Διαχειριστικός ρόλος (Administrative Purpose) της αξιολόγησης, όπου οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τα δεδομένα που κατεγράφησαν κατά τη διάρκεια των αξιολογήσεων για να λάβουν πολλές αποφάσεις που σχετίζονται με τη μισθοδοσία, τις προαγωγές, τις απολύσεις, τις αυξήσεις, τις επιπλέον παροχές και τέλος τις προσλήψεις, καθώς και ο Αναπτυξιακός ρόλος (Developmental Purpose), που στοχεύει στη βελτίωση των ικανοτήτων των εργαζομένων και στην προσωπική τους ανάπτυξη.

Αντιθέτως, ο ορισμός ρόλου (Role Definition), στοχεύει στην ίδια τη θέση εργασίας (Position-Focused), δείχνοντας στον οργανισμό πόσο αναπτύσσονται διαφορετικά πόστα ή πόσο μειώνεται το εύρος εργασιών κάθε θέσης, υποδεικνύοντας πού χρειάζονται περισσότεροι ή λιγότεροι πόροι. Άρα, οι αποφάσεις που λαμβάνονται από την αξιολόγηση απόδοσης προσανατολίζονται στην αποτελεσματικότητα της κάθε θέσης εργασίας συνολικά. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι αν η πρακτική της γίνει σωστά, τότε όλοι είναι κερδισμένοι. Σε ένα τέτοιο σύστημα όμως, οι αντιδράσεις των εργαζομένων, όπως δυσαρέσκεια και αισθήματα αδικίας και ανισότητας είναι αναπόφευκτες, αλλά και αρκετές για να αποτύχει.

Οι απόψεις των εργαζομένων
Οι αντιλήψεις των εργαζομένων για τις αξιολογήσεις απόδοσης, είναι ένας κρίσιμος παράγοντας καθορισμού της μακροπρόθεσμης αποτελεσματικότητας του συστήματος. Οι προϊστάμενοι και οι υφιστάμενοι, διαφέρουν τόσο στις αποψεις τους για τα στοιχεία που πρέπει να εμπεριέχει ένα σύστημα αξιολόγησης αλλά και στην αποτελεσματικότητά τους. Οι Longenecker & Nykodym διαπίστωσαν ότι οι μεν υφιστάμενοι πιστεύουν ότι οι αξιολογητές είναι το κλειδί για την επιτυχία του συστήματος, οι δε προϊστάμενοι, εστιάζουν στο σχεδιασμό του συστήματος και των λειτουργιών του.

Η επιτυχία, όμως, των συστημάτων εξαρτάται από τις αντιλήψεις των αξιολογούμενων για δικαιοσύνη και τις αντιδράσεις αυτών στα σημαντικά σημεία της διαδικασίας. Οι Taylor et al. ισχυρίζονται ότι με τη δυσαρέσκεια και τα συναισθήματα αδικίας κατά τη διαδικασία, οποιοδήποτε σύστημα αξιολόγησης είναι καταδικασμένο σε αποτυχία. Στην ελληνική πραγματικότητα τώρα, κάτι τέτοιο γίνεται εμφανές μέσα από το διαγωνισμό για το καλύτερο εργασιακό περιβάλλον (Great Place to Work®), που πραγματοποιείται κάθε χρόνο και στον οποίο συμμετέχουν εθελοντικά επιχειρήσεις που εδρεύουν στον ελληνικό χώρο.

Οργανωσιακή δικαιοσύνη
Η οργανωσιακή δικαιοσύνη μπορεί να οριστεί ως η μελέτη της δικαιοσύνης κατά την εργασία. Ο Greenberg εξηγεί ότι ο όρος αυτός αναφέρεται στη λειτουργία που έχει η δικαιοσύνη σε έναν οργανισμό και στον τρόπο που γίνεται αντιληπτή από εκείνον. Η βιβλιογραφία έχει καταστήσει σαφές ότι οι άνθρωποι ενδιαφέρονται αποκλειστικά για τρία είδη δικαιοσύνης. Καταρχάς, τη Δικαιοσύνη στη Διανομή/Αποτελέσματα (Distributive Justice), που εξετάζει την αντιλαμβανόμενη δικαιοσύνη στα αποτελέσματα ή στις διανομές που λαμβάνουν τα άτομα μέσα στους οργανισμούς.

Παράλληλα, εστιάζει στο «ποιες είναι οι αποφάσεις» κατά το τέλος της διαδικασίας αξιολόγησης ή με στο «ποιο είναι το περιεχόμενο της δικαιοσύνης». Έπειτα, ακολουθεί η Δικαιοσύνη στη Διαδικασία (Procedural Justice), που αναφέρεται στην ύπαρξη δικαιοσύνης στις διαδικασίες που χρησιμοποιούνται για να δημιουργηθούν τα αποτελέσματα.

Τέλος, το τρίτο είδος είναι η Δικαιοσύνη στις Διαπροσωπικές Σχέσεις (Interactional Justice), που περιλαμβάνει τις αντιλήψεις για τον τρόπο με τον οποίο ένας αξιολογητής προσεγγίζει το άτομο που αξιολογείται και εστιάζει στο πως οι εκάστοτε προϊστάμενοι ενός οργανισμού συμπεριφέρονται σε εκείνους που υπόκεινται στην εξουσία, τις αποφάσεις και τις ενέργειές τους.


Ικανοποίηση εργαζομένων
Η βιβλιογραφία αναγνωρίζει τέσσερις κατηγορίες ικανοποίησης σχετικά με την αξιολόγηση απόδοσης. Καταρχάς, την Ικανοποίηση με τα αποτελέσματα ή τις βαθμολογήσεις (Satisfaction with Ratings), σύμφωνα με την οποία, οι υψηλότερες βαθμολογήσεις αποσπούν θετικές αντιδράσεις των εργαζομένων και σχετίζονται με την ικανοποίηση από τη διαδικασία της αξιολόγησης. Το επίπεδο των βαθμολογήσεων απόδοσης (Performance Ratings) είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της ανατροφοδότησης, ενώ συχνά αποτελεί τη βάση για αρκετές σημαντικές διαχειριστικές αποφάσεις.

Μια δεύτερη κατηγορία αφορά στην Ικανοποίηση από τον αξιολογητή (Satisfaction with Rater), που γίνεται σαφής ο καθοριστικός ρόλος που παίζουν οι προϊστάμενοι στην επιτυχία ενός συστήματος αξιολόγησης. Σύμφωνα με τους Pooyan & Eberhardt, ο πιο σημαντικός παράγοντας/προάγγελος της ικανοποίησης από την αξιολόγηση είναι οι σχέσεις του προϊσταμένου με τους υφισταμένους του.

Ακολουθεί η Ικανοποίηση με την ανατροφοδότηση (Satisfaction with Appraisal Feedback), που καταδεικνύει τη ζωτική σημασία της τελευταίας, λόγω της πιθανής επιρροής της στις αντιδράσεις των εργαζομένων στις βαθμολογήσεις. Ο Jawahar αναφέρει ότι η ικανοποίηση από την ανατροφοδότηση της αξιολόγησης συνδέεται θετικά με την εργασιακή ικανοποίηση και αφοσίωση, ενώ μειώνει τις προθέσεις για αποχώρηση (Turnover Intentions). Η τελευταία κατηγορία αφορά στην Ικανοποίηση με το σύστημα αξιολόγησης (Satisfaction with Appraisal System).

Σύμφωνα με τον Mount, αποδεικνύεται πως οι εργαζόμενοι είναι συνήθως οι αποδέκτες των πληροφοριών και της ανατροφοδότησης. Είναι λιγότερο ικανοποιημένοι σε σχέση με τους μάνατζερ από την αξιολόγηση απόδοσης και πιο ικανοποιημένοι και περισσότερο δεκτικοί στο σύστημα αξιολόγησης, όταν αυτό δίνει έμφαση στην ανάπτυξη εργαζομένων και στη βελτίωση της απόδοσής τους.

Τα ευρήματα της έρευνας
Η έρευνα διεξήχθη το τελευταίο τρίμηνο του 2008 και τα δεδομένα συλλέχθηκαν με τη μέθοδο των ερωτηματολογίων, σε συνδυασμό με την προσωπική επικοινωνία. Συμμετείχαν 170 εργαζόμενοι, από 10 και πλέον ελληνικές ιδιωτικές εταιρείες, μεσαίου και μεγάλου μεγέθους. Το ποσοστό ανταπόκρισης (Response Rate) ήταν της τάξεως του 85%, με το 41% των εργαζομένων να είναι άντρες και το 59% γυναίκες. Τέλος, ο κύριος όγκος των εργαζομένων αξιολογείται ετήσια και κυρίως από τον άμεσο προϊστάμενο (91%), γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τα αποτελέσματα της έρευνας Cranet, που διεξήχθη το 2004.

Από τα συμπεράσματα της μελέτης μας γίνεται φανερή η επιρροή της δικαιοσύνης στην αξιολόγηση απόδοσης, στην ικανοποίηση που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι. Συγκεκριμένα, παρατηρήσαμε πως το κάθε είδος δικαιοσύνης παίζει καθοριστικό, αλλά και μοναδικό ρόλο, στην κάθε κατηγορία ικανοποίησης ξεχωριστά.

Ακολούθως, διαπιστώσαμε ότι οι καθοριστικοί παράγοντες (κριτήρια της αξιολόγησης) και οι σκοποί (λόγοι που χρησιμοποιείται η αξιολόγηση), έχουν άμεση επίδραση στην οργανωσιακή δικαιοσύνη, ενώ συνάμα επιδρούν έμμεσα και στην ικανοποίηση που βιώνει ο εκάστοτε εργαζόμενος από το σύνολο της αξιολόγησης.

Έτσι, κατέστη φανερή η ανάγκη ενημέρωσης των νεοπροσληφθέντων από την πρώτη στιγμή, σχετικά με τη λειτουργία και τα κριτήρια αξιολόγησής τους. Παράλληλα, έγινε προφανές ότι είναι απαραίτητη η δικαιοσύνη τόσο στη διαδικασία της αξιολόγησης, όσο και στις διαπροσωπικές σχέσεις. Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας καταδεικνύουν ότι είναι κρίσιμη η παροχή ελευθερίας και άνεσης στον αξιολογούμενο, να εκφράζεται, αλλά και να βάζει τη «σφραγίδα» του κατά τη διάρκεια της συνέντευξης αξιολόγησης.

Κλείνοντας, αντιληφθήκαμε τον καίριο ρόλο των αξιολογητών στο να διασφαλίσουν την διαπροσωπική δικαιοσύνη, για αυτό θα πρέπει ο εκάστοτε ο οργανισμός, όχι μόνο να τους εκπαιδεύει, ώστε να αξιολογούν με ένα δίκαιο διαπροσωπικά τρόπο, αλλά και να τους προτρέπει να παρέχουν καθημερινή και ανεπίσημη ανατροφοδότηση στους εργαζομένους, σχετιζόμενη πάντα με την εργασία τους.

Προς νέα θεώρηση της έννοιας της ηγεσίας

Ποιος είναι ο καταλληλότερος ηγέτης για να κυβερνήσει τη χώρα; Ακόμη και το τηλεοπτικό debate ανάμεσα σε δύο μόνο πολιτικούς αρχηγούς σε τέτοια λογική φαίνεται να οδηγεί, δηλαδή του καταλληλότερου ηγέτη. Αυτό μοιάζει να είναι το βασικό κριτήριο και στις δημοσκοπήσεις που προσανατολίζονται στο να το προβάλλουν έντονα τις τελευταίες ημέρες. Η σημασία του, κατάλληλου να κυβερνήσει, ηγέτη τονίζεται και βγαίνει μπροστά σε μια εποχή που η όλη ιδέα της ηγεσίας περνάει γενικευμένη κρίση. Ποιος πιστεύει σήμερα στους ηγέτες; Ποιος θεωρείται κατάλληλος ηγέτης και με ποια κριτήρια;

Στο πλαίσιο των οργανισμών, οι επιχειρηματικοί ηγέτες, όπως και οι πολιτικοί ηγέτες, φαίνεται να προκαλούν καταρχήν δυσπιστία στο ευρύ κοινό, καθώς και αίσθημα χαμηλής εμπιστοσύνης. Ένας βασικός λόγος είναι ότι οι επιχειρηματικοί ηγέτες, ειδικά την τελευταία χρονιά, «λιθοβολήθηκαν» για το ρόλο που διαδραμάτισαν στην έναρξη και διατήρηση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Σε πολλές χώρες, τα τεράστια σκάνδαλα των «χρυσών αγοριών» με τα υπέρογκα μπόνους και αποδοχές προκάλεσαν την κοινή γνώμη, τη στιγμή μάλιστα, που οι απολύσεις είναι μαζικές και οι μειώσεις αποδοχών δεν είναι σπάνιες.

Παρόλο που η σύνδεση της συμπεριφοράς των «χρυσών αγοριών» με την παγκόσμια οικονομική κρίση είναι ως ανάλυση από απλοϊκή έως και επικίνδυνα παραπλανητική, δεν κρύβεται η ανάγκη επαναπροσδιορισμού, συνολικά, της έννοιας της επιχειρηματικής ηγεσίας.


Θεωρίες Ηγεσίας
Πλήθος θεωριών έχουν αναπτυχθεί για τον ιδανικό ηγέτη και τα χαρακτηριστικά του τις τελευταίες δεκαετίες: θεωρίες με βάση την προσωπικότητά του, τη συμπεριφορά του ανάλογα με την κατάσταση που αντιμετωπίζει, τις συνθήκες μέσα στις οποίες διοικεί, την εμπειρία που έχει, τα κίνητρα και τους πόρους που του δίδονται, κτλ. Πάντα, όμως, στο επίκεντρο των θεωριών αυτών, βρίσκεται η ανάγκη εύρεσης ή διαμόρφωσης του ιδανικού ηγέτη για μια επιχείρηση.

Για παράδειγμα, ο πόλεμος των «ταλέντων», μια σύγχρονη προσέγγιση τα τελευταία χρόνια, που είχε τύχει ευρείας αποδοχής και είχε συζητηθεί ανοικτά, κρίνεται τώρα αρνητικά. Σύγχρονοι θεωρητικοί και οικονομολόγοι συμπεραίνουν ότι αυτή η θεωρία είχε αρνητική επίδραση στη διαμόρφωση επιχειρηματικών στελεχών-ηγετών, καθώς γαλούχησε μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων στη λογική του στελέχους-«σταρ».

Συγκεκριμένα, το πρότυπο που προβλήθηκε είναι του στελέχους που είναι ανερχόμενο ταλέντο, δηλαδή που αποφοιτά από κάποιο κορυφαίο business school, προσλαμβάνεται σε μια εταιρεία λαμβάνοντας ιδιαιτέρως ελκυστικό πακέτο αποδοχών και έπειτα αξιοποιεί το «ταλέντο» του, για να φέρει υπερκέρδος στην εταιρεία και να κρατά ικανοποιημένους τους μετόχους και τους εργαζόμενους. Η ιδέα των ταλέντων στηρίχτηκε τόσο από θεωρητικούς γκουρού της διοίκησης επιχειρήσεων, όσο και από συμβούλους.

Ο επιχειρηματικός ηγέτης δεν είναι ένας απλός μάνατζερ. Δε φέρνει σε πέρας τους στόχους που του δίδονται, αλλά θέτει ο ίδιος νέους και διαρκώς πιο προκλητικούς στόχους. Ο ηγέτης δεν αποδέχεται τα υπάρχοντα οργανωσιακά όρια, αλλά τα επαναπροσδιορίζει για να μετασχηματίζει διαρκώς τον οργανισμό. Δεν κάνει λάθη, έχει την κατάλληλη συμπεριφορά που ταιριάζει σε κάθε κατάσταση, γνωρίζει και διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, καθώς και τα συναισθήματα των άλλων. Ο ιδανικός ηγέτης προβλέπει κρίσεις, προετοιμάζεται για τη βέλτιστη αντιμετώπιση προβλημάτων και ,τελικά, τα επιλύει. Καταφέρνει να κρατά πάντα τους μετόχους και τους εργαζόμενους της επιχείρησης ευχαριστημένους.

Αυτό το ιδανικό μοντέλο υπερανθρώπου-ηγέτη, ασφαλώς, αποτελεί πηγή μεγάλης πίεσης, άγχους και διαρκούς αβεβαιότητας για τα νέα στελέχη. Αποδεικνύεται ακόμη ότι οδηγεί σε ναρκισσιστές-ηγέτες που ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για την προσωπική τους εικόνα, τη διαρκή διατήρηση του status τους, την επιβολή της προσωπικής τους άποψης παρά της συλλογικής και την υλοποίηση των προσωπικών φιλοδοξιών τους.

Αυτού του τύπου οι ηγέτες παρουσιάζουν αδυναμία στο να θέτουν ρεαλιστικούς και βραχυπρόθεσμους στόχους, να αντιλαμβάνονται την ανάγκη δημιουργίας, αλλά και διατήρησης συλλογικής κουλτούρας, την προσαρμογή ενός ρεαλιστικού οράματός τους στις δυναμικά εξελισσόμενες ανάγκες της αγοράς, την ανάγκη επικοινωνίας  του οράματός τους στους εργαζόμενους και την εναρμόνισή τους με αυτό, την παραδοχή λαθών, την ουσιαστική μάθηση από αυτά, την παρακίνηση και ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού της επιχείρησης, την ανάγκη ηθικής συμπεριφοράς και την έμφαση σε αξίες, παρά τη συγκάλυψη σκανδάλων. Απέκτησαν μεγάλη δύναμη οι επιχειρηματικοί ηγέτες χωρίς να ξέρουν πώς να τη διαχειριστούν.

Το ζητούμενο έγινε η διατήρηση της προσωπικής τους ιδανικής εικόνας, αλλά αυτό τους απομάκρυνε ουσιαστικά από τους ανθρώπους που διοικούν και έχασαν την επαφή μαζί τους. Προσαρμόστηκαν τέλεια στο ρόλο που τους ζητήθηκε και τυφλωμένοι από την εσωτερική αλαζονεία και την εξωτερική πίεση κατέληξαν να αποδίδουν αυτόν το ρόλο προς τους μετόχους και εργαζόμενους, κρύβοντας κάτω από το χαλί οποιαδήποτε αρνητική πληροφορία, αποτυχημένη προσπάθεια, σκάνδαλο ή λάθος κίνηση.

Οι πολλαπλές φούσκες, λοιπόν, που έσκασαν εν μέσω οικονομικής κρίσης και αποκάλυψαν χρυσά αγόρια, αποκάλυψαν ταυτόχρονα και τις αδυναμίες αυτή της θεωρητικής προσέγγισης των ιδανικών ηγετών. Αναμφίβολα, οι ηγέτες πρέπει να έχουν χαρίσματα και ικανότητες, δεν είναι όμως το ζητούμενο ούτε είναι εφικτό να είναι τέλειοι και αλάνθαστοι, λένε τώρα οι θεωρητικοί. Ο ηγέτης είναι μπροστά, όχι πάνω, από τους άλλους και υπό αυτήν την έννοια δεν πρέπει να παρουσιάζεται σαν σταρ ή γκουρού. Αντίστοιχα, δεν πρέπει να παρουσιάζεται σαν αλάνθαστος.

Στον κόσμο της αβεβαιότητας και των γρήγορων αλλαγών δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε από έναν άνθρωπο την ιδανική συμπεριφορά σε κάθε κατάσταση. Επομένως, οι υπάρχουσες θεωρίες και μοντέλα πρέπει να εξεταστούν κριτικά και να αναπτυχθούν πιθανά καινούριες προσεγγίσεις στο θέμα της ηγεσίας.


Επανεμφάνιση ηθικών αξιών
Η ηγεσία δεν είναι μια ατομική προσπάθεια, όπως αναγνωρίζεται μέχρι τώρα. Αντιθέτως, αποτελεί συλλογικό αγώνα, κάποιος αναλαμβάνει να οργανώσει και να οδηγήσει προς επίτευξη. Η συζήτηση τώρα, προσανατολίζεται στην ανάγκη να επιστρέψουμε σε ηθική συμπεριφορά, σε αρχές και αξίες. Και ποιες πρέπει να είναι οι αξίες ενός ηγέτη σε αυτό το ταξίδι; Οι παλαιότερες θεωρίες έθεταν στο κέντρο την ακεραιότητα ως το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό ενός ηγέτη. Σε κάθε περίπτωση είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό που εκτιμούν όσοι ακολουθούν έναν ηγέτη. Η αυθεντικότητα, η ειλικρινής προσέγγιση μιας κατάστασης, η διάθεση κατανόησης διαφόρων παραμέτρων, η μάθηση μέσα από λάθη, είναι παράγοντες που μπορεί να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των άλλων προς τον ηγέτη, όπως αναγνωρίζεται. Αναμένεται από τον «αρχηγό» να μπορεί να καθορίσει τι είναι λάθος και τι σωστό.

Πλέον, όμως, ο ρόλος των υπολοίπων αναβαθμίζεται, καθώς θα πρέπει να έχουν τη δύναμη να μπορούν να ελέγχουν τον ηγέτη και αν χρειάζεται να τον αντικαθιστούν. Προτείνεται, πλέον, από ειδικούς η διαδικασία ελέγχου του ηγέτη να είναι θεσμοθετημένη, ουσιαστική και διαρκής. Βέβαια, η εφαρμογή ελέγχων εμπεριέχει τον κίνδυνο να καταπνίξει κάθε προσπάθεια δημιουργικότητας και αυθορμητισμού, οπότε μοιάζει να δημιουργείται ένα νοητικό αδιέξοδο.

Κριτήρια Καταλληλότητας
Η επιλογή του σωστού ηγέτη δε γίνεται με κριτήρια τελειότητας, αλλά καταλληλότητας. Κατάλληλος παρουσιάζεται πλέον ο ηγέτης του οποίου οι αρχές και οι στόχοι εναρμονίζονται με τις αρχές και τους στόχους της επιχείρησης. Αν, λοιπόν, μια επιχείρηση ενδιαφέρεται να επιβάλλει ηθική συμπεριφορά, θα πρέπει να το κάνει μέρος της κουλτούρας της και να το επικοινωνεί προς όλες τις κατευθύνσεις έμπρακτα. Τα όρια και οι διαδικασίες που θέτει η επιχείρηση θα πρέπει να αφορούν όλες και όλους και να μην μπορεί κανείς να τα ξεπερνά, λένε τώρα οι θεωρητικοί. Αρκεί να σκεφτεί κάποιος τι μηνύματα περνάει η συμπεριφορά ενός ηγέτη που δεν εναρμονίζεται με τις αξίες και τις διαδικασίες μιας επιχείρησης.

Επίσης, τι μηνύματα περνάει η πολύ υψηλή αμοιβή ενός ηγέτη ή η παροχή ενός μεγάλου μπόνους, όταν την ίδια στιγμή οι αμοιβές των υπολοίπων παραμένουν χαμηλές ή σταθερές.

Η συμπεριφορά ενός ηγέτη που διέπεται από αρχές και αξίες είναι ανάμεσα σε άλλα και ζήτημα παιδείας. Εδώ, ο ρόλος των business schools αναδεικνύεται πολύ σημαντικός, ώστε να διαμορφώθουν ικανά στελέχη, αλλά και να διαπαιδαγωγήσουν ανθρώπους που μπορούν να φέρουν σε πέρας συλλογικούς στόχους και όχι μόνο να εξυπηρετήσουν τις προσωπικές φιλοδοξίες τους.

Εξαγορές και συγχωνεύσεις

Απόδοση: Σόνια Λιόση

Μια νέα σειρά εξαγορών και συγχωνεύσεων έχει έρθει στο παγκόσμιο προσκήνιο λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Αν το παρελθόν αποτελεί, πράγματι, οδηγό για την εξέλιξη των διαδικασιών αυτών, τότε ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια σκληρή αλήθεια: οι περισσότερες εξαγορές και συγχωνεύσεις θα αποτύχουν. Για του λόγου το αληθές, η έρευνά μας σε στελέχη επιχειρήσεων, τα οποία έχουν βιώσει παρόμοιες εμπειρίες έδειξε ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 9% δήλωσε ότι οι συγχωνεύσεις πέτυχαν το στόχο τους.

Οι περισσότερες από αυτές ακολουθούν το παράδειγμα της αμερικανικής εταιρείας Lucent και της γαλλικής Alcatel, των δύο βασικών παικτών στην αγορά των τηλεπικοινωνιών που συγχωνεύτηκαν στα τέλη του 2006. Μια ενέργεια που ξεκίνησε ως «μεγάλη ευκαιρία» κατέληξε σε «οργανωσιακό και οικονομικό εφιάλτη». Πώς μεταφράζεται αυτό σε αριθμούς; Χάθηκαν 7 δισεκατομμύρια δολάρια, 17.000 θέσεις εργασίας και το 80% του μεριδίου αγοράς της εταιρείας.

Η “soft” πλευρά των εξαγορών και συγχωνεύσεων
Ποια είναι, όμως, η αιτία για αυτά τα καταστροφικά αποτελέσματα; Προσπαθήσαμε να δώσουμε μια απάντηση σε αυτό το ερώτημα με μια έρευνα που υλοποιήσαμε σε 200 στελέχη από διάφορα μέρη του κόσμου, τα οποία έχουν βιώσει παρόμοιες εμπειρίες. Το εντυπωσιακό συμπέρασμα είναι ότι η αιτία του ναυαγίου των εξαγορών και συγχωνεύσεων είναι σπανίως οικονομική. Αντιθέτως, περισσότερο “soft” παράγοντες όπως ο σχεδιασμός της διοικητικής ομάδας, η δημιουργία δια-οργανωσιακών δικτύων, η έλλειψη ειλικρίνειας για τη στρατηγική συγχωνεύσεων και η σύγκρουση των διαφορετικών κουλτούρων φαίνεται να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πορεία των συγκεκριμένων διαδικασιών.

Η συντριπτική πλειοψηφία των στελεχών που πήραν μέρος στην έρευνα (93%) δήλωσε ότι κατά την προετοιμασία των συγχωνεύσεων πραγματοποίησε διεξοδική μελέτη σε σχέση με τους οικονομικούς παράγοντες της διαδικασίας. Μόνο, όμως, το 22% ασχολήθηκε με την εξέταση της ανθρώπινης πλευράς του εγχειρήματος. Ακόμα και κατά τη φάση της εφαρμογής, ο παράγοντας άνθρωπος φαίνεται να παραμελήθηκε. Αν και το 55% των στελεχών έδωσε βάρος σε προβλήματα όπως η ενσωμάτωση των υπολογιστικών συστημάτων, μόνο το 13% έθεσε ψηλά στην ατζέντα παράγοντες όπως η δέσμευση της ηγετικής ομάδας και του συνόλου του εργατικού δυναμικού.

Παράλληλα, υλοποιήσαμε μια εις βάθος μελέτη σχετικά με τα αποτελέσματα 10 συγχωνεύσεων -μερικές εκ των οποίων στέφθηκαν από επιτυχία ενώ άλλες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν αποτυχημένες- όπου επιβεβαιώθηκε η αρχική μας υπόθεση ότι η έκβαση του εγχειρήματος εξαρτάται άμεσα από τους εργαζόμενους των εταιρειών.


Οι τέσσερις παγίδες
Ο δρόμος προς τη συγχώνευση δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Αντιθέτως, παρουσιάζει διάφορες παγίδες στις οποίες συχνά πέφτουν οι CEO.

H συγχώνευση είναι θέμα ταμπού. Οι ηγέτες νιώθουν αμήχανοι απέναντι στους εργαζομένους και τη διοίκηση, όταν πρόκειται να μιλήσουν για εξαγορές και συγχωνεύσεις. Μάλιστα, απαγορεύουν στους συμβούλους να χρησιμοποιούν τις συγκεκριμένες λέξεις όταν μιλούν στους εργαζόμενους. Προτιμούν όρους όπως «κοινό εγχείρημα», που στην ουσία απέχουν αρκετά από την εικόνα της πραγματικότητας. Η ακόμα πιο απαγορευμένη λέξη είναι η «απορρόφηση».

Το να μιλάς ειλικρινά για τόσο «ευαίσθητα» θέματα απαιτεί σίγουρα υψηλό επίπεδο συναισθηματικής νοημοσύνης. Τα ανώτατα στελέχη θεωρούν την ειλικρίνεια επιβλαβή, καθώς νιώθουν ότι θα διώξει τα ταλέντα από την επιχείρηση. Στην πράξη, όμως, η αδιαφάνεια πυροδοτεί αποχωρήσεις και προβλήματα στην εταιρική κουλτούρα. Δημιουργείται φαύλος κύκλος. Οι μάνατζερ δεν μπορούν να παρέχουν την κατάλληλη πληροφόρηση στους υφισταμένους τους και αυτοί με τη σειρά τους νιώθουν εξαπατημένοι με αποτέλεσμα να γίνονται δύσπιστοι σε κάθε νέα προσπάθεια επικοινωνίας.

Δημιουργία προβλημάτων στην κορυφή της πυραμίδας. Οι CEO μπορεί άθελά τους να δημιουργήσουν ομάδες που βρίσκονται στα ανώτερα ιεραρχικά κλιμάκια και στέλνουν αντικρουόμενα μηνύματα ή βάζουν το προσωπικό συμφέρον πάνω από το γενικό. Η περίπτωση της Lex (το όνομα αυτό δεν είναι το πραγματικό), μιας κατασκευάστριας εταιρείας μηχανών diesel και φυσικού αερίου, δείχνει πόσο επικίνδυνος μπορεί να γίνει ο διχασμός της ηγετικής ομάδας. Η συγκεκριμένη εταιρεία εξαγόρασε μια γερμανική ανταγωνιστική της, τη Simms. Ο Rolf Reed, Διευθύνων Σύμβουλος της Lex διαβεβαίωσε τον CEO της γερμανικής εταιρείας ότι θα προσπάθησει να «παντρέψει» τα καλά χαρακτηριστικά της κουλτούρας και των δύο επιχειρήσεων.

Έτσι, ο Reed δούλεψε σκληρά στο χτίσιμο αυτής της νέας κουλτούρας και έθεσε τις νέες στρατηγικές επιδιώξεις της επιχείρησης. Σύντομα, όμως, ήρθε αντιμέτωπος με μια δυσάρεστη κατάσταση. Αντιλήφθηκε ότι οι στόχοι που έθεσαν οι δύο ηγετικές ομάδες δεν επετεύχθησαν. Υπέθεσε τότε, ότι ο λόγος ήταν η αντίδραση των εργαζομένων. Διερευνώντας, όμως, περαιτέρω την κατάσταση διαπίστωσε ότι το πρόβλημα εστιαζόταν στα ανώτερα κλιμάκια. Τα ανώτερα στελέχη της γερμανικής εταιρείας δεν είχαν πληροφορήσει τους εργαζόμενους για τις νέες προτεραιότητες και τις προθεσμίες και τους παρείχαν μυστικά διαφορετική πληροφόρηση.

Μέσα σε λίγους μήνες τα οικονομικά του οργανισμού επηρεάστηκαν δραματικά. Ο Reed δεν είχε άλλη εναλλακτική από το να κλείσει τα κεντρικά της Simms και να αντικαταστήσει την πλειοψηφία των ανώτερων στελεχών της εταιρείας.

Μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι τον καθορισμό των νέων ρόλων και της απόφασης για το ποια άτομα θα παραμείνουν. Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση μέχρι να καταλήξει η νέα εταιρεία στο ποιες είναι οι καινούριες ανάγκες της, ποιοι είναι οι νέοι ρόλοι και ποιοι άνθρωποι ενδέχεται να αποχωρήσουν. Σε αυτή την περίοδο, ορισμένα από τα ταλέντα της επιχείρησης τα οποία νιώθουν ότι οι επιδόσεις τους δεν έχουν αναγνωριστεί επαρκώς, ίσως ψάξουν άλλες ευκαιρίες.

Η Sensad (και σε αυτή την περίπτωση δε δίνεται το πραγματικό όνομα της εταιρείας) μια επιχείρηση που ασχολείται με αντισεισμικές κατασκευές αντιμετώπισε το ίδιο πρόβλημα όταν εξαγόρασε την Tensor έναν από τους μεγαλύτερους ανταγωνιστές της. Οι φήμες σχετικά με τη μελλοντική συγχώνευση κατέκλυσαν τους εργαζόμενους και οι πιο αξιόλογοι από αυτούς δέχτηκαν ελκυστικές προτάσεις από ανταγωνιστές. Η ηγετική ομάδα, όμως, έθεσε ως στόχο τη δημιουργία ενός ανανεωμένου τμήματος HR. Πέρασαν 6 μήνες έως ότου να προσληφθεί ο HR Director.

Μέχρι να γίνουν όλα αυτά, οι εργαζόμενοι των δύο εταιρειών άρχισαν να βλέπουν ο ένας τον άλλο σαν αντίπαλο. Η νέα ομάδα HR, άρχισε να δουλεύει πάνω στο ζήτημα της διακράτησης των εργαζομένων. Οι υπάλληλοι ένιωθαν φόβο και καχυποψία ακόμα και για τους φίλους και συνεργάτες ενώ ταυτόχρονα δεν είχαν πλέον εμπιστοσύνη απέναντι στην ηγεσία. Έτσι, ξέσπασαν δυσεπίλυτες συγκρούσεις. Μετά από μήνες προστριβών, το πρόγραμμα διακράτησης κατέληξε να σημαίνει ενημέρωση των ανώτερων στελεχών για το ποσοστό αποχωρήσεων.

Τα συστήματα τα οποία επιδίωκαν να εντοπίσουν ποια άτομα ενδέχεται να αποχωρήσουν, να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο αυτών που παραιτήθηκαν και να διαγνώσουν τις αιτίες της αποχώρησης, απλά εγκαταλείφθηκαν.

Δε γίνεται κατανοητό ότι οι συγχωνεύσεις έχουν να κάνουν με σχέσεις. Η ένωση δύο εταιρειών επηρεάζει τις εργασιακές σχέσεις με δύο τρόπους. Πρώτον στις επιχειρήσεις, με το πέρασμα του χρόνου, μεγάλος όγκος δουλειάς πραγματοποιείται μέσα από επίσημα αλλά και ανεπίσημα δίκτυα σχέσεων. Δυστυχώς, όμως, οι συγχωνεύσεις αλλάζουν τις ισορροπίες μεταβάλλοντας τη δομή των ομάδων που λειτουργούν σωστά και επαναπροσδιορίζοντας τα εργασιακά δίκτυα.

Δεύτερον, η συγχώνευση φέρνει κοντά δύο, μέχρι εκείνη τη στιγμή, ξεχωριστές οντότητες πράγμα το οποίο απαιτεί την εγκατάσταση νέων σχέσεων μεταξύ των εργαζομένων, οι οποίοι ίσως δεν είναι έτοιμοι να δεχτούν καινούριους συνεργάτες ή προϊσταμένους από μια άλλη εταιρεία.

Η έρευνα μας απέδειξε ότι σε περιπτώσεις που η διοίκηση δεν αναγνωρίζει την προσφορά καταξιωμένων και αγαπητών ηγετών ομάδων δημιουργείται αντιπαλότητα μεταξύ των μελών των υπό συγχώνευση εταιρειών. Οι εργαζόμενοι μπαίνουν στη διαδικασία να κατηγορούν την άλλη εταιρεία για τις επώδυνες εμπειρίες τους. Αντιθέτως, όταν οι αξιόλογοι συνάδελφοί τους αναγνωρίζονται, καθίστανται ανοιχτοί στην αλλαγή και αισιόδοξοι.


Ο δρόμος προς την επιτυχία
Όλες οι παγίδες, όμως, μπορούν να ξεπεραστούν αν οι CEO λάβουν τα μέτρα τους από νωρίς. Στη μελέτη μας συγκρίναμε τις εύστοχες και τις άστοχες απόπειρες, ώστε να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που διαφοροποιεί τις μεν από τις δε. Καταλήξαμε σε τέσσερις καλές πρακτικές:

1. Η ανώτερη διοίκηση προσπαθεί να ανταποκριθεί στις συναισθηματικές προκλήσεις και μιλά ειλικρινά. Οι ηγέτες στις επιτυχημένες συγχωνεύσεις επικοινωνούσαν την καινούρια αποστολή του οργανισμού ξεκάθαρα και στις δύο υπό συγχώνευση εταιρείες αρκετά νωρίς. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι όλες οι αποφάσεις σχετικά με το νέο μοντέλο και τη δομή γίνονται γνωστές σε ολόκληρο τον οργανισμό. Στις επιτυχημένες συγχωνεύσεις οι ηγέτες προσπαθούν συστηματικά να μιλούν με «μία φωνή» σε όλους όσους επηρεάζονται από τη συμφωνία. Εξάλλου, η ξεκάθαρη επικοινωνία πάνω σε θέματα που μπορεί να προκαλέσουν αντιδράσεις, μειώνει την ανασφάλεια των υπαλλήλων και, συνεπώς, μειώνει τα επίπεδα του στρες στον οργανισμό- ακόμα και στις περιπτώσεις που τα νέα είναι δυσάρεστα.

Η συγχώνευση των εταιρειών Strauss και Elite αποδεικνύει τον ισχυρισμό αυτόν. Και οι 2 επιχειρήσεις είχαν ως έδρα το Ισραήλ και ήταν -τουλάχιστον μέχρι ενός βαθμού- οικογενειακές. Η Strauss ήταν μεσαίου μεγέθους και ειδικευόταν στα αγροτικά προϊόντα. Η Elite, ήταν μια μεγάλη (μισή δημόσια και μισή ιδιωτική επιχείρηση) με αντικείμενο την παραγωγή καφέ και γλυκισμάτων. Νέος CEO ανέλαβε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Elite, Giora Bar Dea. Αμέσως μετά το κλείσιμο της συμφωνίας δημιουργήθηκε μια «ομάδα ενσωμάτωσης», η οποία αποτελούνταν από μάνατζερ και των δύο εταιρειών. Η ομάδα σχεδίασε τη νέα δομή της επιχείρησης με βάση τα δεδομένα που έθεταν οι μάνατζερ και των δύο υπό συγχώνευση επιχειρήσεων.

Τα αποτελέσματα των εργασιών της ομάδας ενσωμάτωσης επικοινωνήθηκαν σε ολόκληρο τον οργανισμό. Μέσα σε δύο μήνες ο Giora Bar Dea επέλεξε τη διοικητική ομάδα της νέας επιχείρησης. Σε αρκετές περιπτώσεις ήταν αρκετά δύσκολο να αποχωριστεί ανθρώπους που είχαν εργαστεί στην επιχείρηση για μεγάλο χρονικό διάστημα προσπαθώντας, παράλληλα, να αποφύγει φαινόμενα δυσπιστίας και στρες. Φρόντισε, όμως, να ξεκαθαρίσει ότι εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός ότι πρέπει να τοποθετηθεί ο καλύτερος εργαζόμενος σε κάθε θέση. Κατάφερε με αυτόν τον τρόπο να υπερνικήσει τη δυσπιστία που θα προέκυπτε αν τοποθετούσε στην κορυφή της νέας εταιρείας την ηγετική ομάδα της Elite.

Έτσι, ακόμα και αν οι άνθρωποι της Strauss ήταν συνδεδεμένοι με τον προηγούμενο Διευθύνοντα Σύμβουλο, πίστεψαν στη νέα ηγεσία και προθυμοποιήθηκαν να εργαστούν μαζί με τους νέους τους συνεργάτες. Δύο χρόνια μετά τη συγχώνευση, οι εργαζόμενοι και των δύο ομάδων επιδείκνυαν υψηλά επίπεδα δέσμευσης στον οργανισμό και τα οικονομικά αποτελέσματα ήταν εξίσου εντυπωσιακά.

2. Ο CEO θέτει ως προτεραιότητα τη δημιουργία μιας ευθυγραμμισμένης ηγετικής ομάδας. Μια άλλη κίνηση που ξεχωρίζει τις αποτυχημένες από τις επιτυχημένες συγχωνεύσεις είναι η δημιουργία ενιαίας, ισχυρής, ηγετικής ομάδας, μόλις προκύψει η συμφωνία. Σύμφωνα με την έρευνά μας, όταν αυτή η κίνηση πραγματοποιηθεί έγκαιρα φαίνεται να έχει θετικό αντίκτυπο στα οικονομικά των επιχειρήσεων. Για την ακρίβεια, σχεδόν στις μισές από τις επιχειρήσεις στις οποίες η διαδικασία της πλήρους ενσωμάτωσης πραγματοποιήθηκε σε χρονικό διάστημα μικρότερο του έτους, η δημιουργία νέας ηγετικής ομάδας δρομολογήθηκε αρκετά νωρίς.

Αντιθέτως, μόνο το 19% των επιχειρήσεων που διατήρησαν την προηγούμενη διοικητική ομάδα τους κατάφερε να επιτύχει πλήρη προσαρμογή μέσα σε μία μόλις χρονιά. Επιπλέον, φαίνεται ότι όλες οι εταιρείες του δείγματος, όπου η νέα κατάσταση εμπεδώθηκε μετά από τουλάχιστον τρία χρόνια, είχαν κρατήσει ανέπαφη τη δομή της προηγούμενης διοικητικής τους ομάδας.

Πάντως, σε καμία περίπτωση η επιλογή των κατάλληλων ανθρώπων που θα στελεχώσουν την ηγετική ομάδα του νέου οργανισμού, δεν επαρκεί εάν τα μέλη της δεν μοιράζονται κοινές αξίες και δεν επικοινωνούν την αλλαγή με ενιαίο τρόπο. Στις επιτυχημένες περιπτώσεις της έρευνάς μας, ο CEO χτίζει μια πραγματική ομάδα και τη δεσμεύει προς την επίτευξη της αλλαγής. Όπως στην περίπτωση της Strauss – Elite, η προσεκτικά δομημένη και ενοποιημένη ομάδα βοηθά στην εμπέδωση νέων συμπεριφορών και συνεργασίας.


3. Οι ηγέτες δρουν γρήγορα ως προς τον εντοπισμό των ταλέντων στις υπό συγχώνευση εταιρείες. Οι επιχειρήσεις που αξιολόγησαν το διαθέσιμο ταλέντο πριν από το κλείσιμο της συμφωνίας, έφεραν καλύτερα αποτελέσματα από εκείνες που περίμεναν. Οι μισές επιχειρήσεις, οι οποίες ξεπέρασαν τους στόχους τους μετά τη συγχώνευση είχαν διεξάγει human capital audits κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων και της έρευνας πάνω στην επερχόμενη ενέργεια. Οι ηγέτες των επιτυχημένων οργανισμών έχουν εντοπίσει τα δίκτυα σχέσεων τα οποία αποδεικνύονται κρίσιμα για την εύρυθμη λειτουργία των δύο υπό συγχώνευση εταιρειών.

Γνώριζαν ποιες ομάδες έπρεπε να παραμείνουν ως έχουν. Κατανόησαν ότι η αποτελεσματικότητα ορισμένων ενεργειών δεν επαφίεται αποκλειστικά σε κάποιους εργαζόμενους, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «σταρ» αλλά και στις ομάδες των οποίων ηγούνται. Άλλωστε, συχνά βλέπουμε τους σταρ να αποχωρούν από μια εταιρεία και στη νέα τους εργασία να μην αποδεικνύονται εξίσου αποτελεσματικοί, καθώς δε διαθέτουν πλέον την υποστήριξη της ομάδας τους . Έτσι, σπανίως μια λειτουργία της επιχείρησης καθίσταται παραγωγική λόγω ενός και μόνο ανθρώπου. Τις περισσότερες φορές, ένα σύνολο ατόμων που γνωρίζουν πώς πρέπει να ενεργήσουν και να συνεργαστούν, καταλήγουν να επιτυγχάνουν δημιουργικές και καινοτόμες λύσεις στα διάφορα προβλήματα. Οι συγχωνεύσεις που οδήγησαν σε καλά αποτελέσματα δεν «έσπασαν» το δεσμό των ηγετών με τις ομάδες τους.

Από την άλλη πλευρά, όμως, οι ηγέτες θα πρέπει να γνωρίζουν ποιες είναι οι ομάδες εκείνες που είναι απαραίτητο να διασπαστούν. Οφείλουν να εντοπίσουν φαινόμενα αντίστασης και να τα αντιμετωπίσουν. Από την έρευνά μας, προκύπτει ότι τα δίκτυα που διαδίδουν φήμες χρειάζεται να εξυγιανθούν.

4. Οι ηγέτες θα πρέπει να λάβουν μέτρα, ώστε να δεσμευτεί το σύνολο του εργατικού δυναμικού. Στις εταιρείες που κατάφεραν να έχουν ομαλή μετάβαση είναι συχνότερες οι ενέργειες που αποσκοπούν στο χτίσιμο της ομοιογένειας, όπως οι επισκέψεις εργαζομένων από τη μια υπό συγχώνευση επιχείρηση στην άλλη, ανεπίσημες συναντήσεις που όμως έχουν σχεδιαστεί προσεκτικά για να ενισχύσουν την ενιαία κουλτούρα, ακόμα και «μεικτά» προγράμματα mentoring.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα καλώς εννοούμενης «εκμετάλλευσης» διαπροσωπικών δικτύων είναι η εξαγορά της Manx (που ασχολείται με την επεξεργασία και τη διανομή υλικών όπως γυαλί, κεραμικά, πλαστικά κ.λπ.), από την Sensa (πολυεθνική εταιρεία κατασκευής γύψου), η οποία επιδίωξε να ενισχύσει τον κλάδο Κατασκευής Προϊόντων της (Construction Products Business Sector -CPBS). Τα οικονομικά του εγχειρήματος δεν παρουσίαζαν προβλήματα. Έτσι, η μεγαλύτερη πρόκληση στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν η δέσμευση των ανθρώπων να εργαστούν μαζί ως συνάδελφοι πλέον.

Η Paula Menta, Communications Manager της CPBS, κατανόησε την ανάγκη δημιουργίας νέων δικτύων. Οργάνωσε, λοιπόν, φιλικές συγκεντρώσεις μεταξύ κορυφαίων μάνατζερ των δύο εταιρειών, ώστε να ενθαρρύνει την ανταλλαγή απόψεων αλλά και τη δημιουργία ενός ενιαίου στρατηγικού οράματος.

Τέσσερα γράμματα έφτασαν σε όλους τους εργαζόμενους, κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 μηνών, τα οποία εξηγούσαν πώς θα προχωρήσει η συγχώνευση καθώς και τι ακριβώς σημαίνει η όλη διαδικασία για κάθε τμήμα και δομή των υπό συγχώνευση εταιρειών. Η P. Menta, δημιούργησε ένα εσωτερικό έντυπο, όπου δημοσιεύονταν άρθρα, τα οποία εξηγούσαν την ανάπτυξη και την επιτυχία εργασιών που αναλαμβάνονταν από κοινού και από τις δύο εταιρείες που βίωναν την εμπειρία της συγχώνευσης. Δέκα μήνες μετά τη συμφωνία, διάφορες ομάδες που συμπεριλάμβαναν άτομα και από τις δύο εταιρείες αλλά και από διάφορες γεωγραφικές περιοχές εργάζονταν μαζί πάνω σε ιδιαίτερα κρίσιμα projects, που βασίζονταν στα κανάλια επικοινωνίας τα οποία μόλις είχαν δημιουργηθεί.

Τα στοιχεία μας έδειξαν ότι τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Οι μάνατζερ ένιωθαν δεσμευμένοι στον ανανεωμένο οργανισμό, η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ της Manx και της Sensa ήταν ικανοποιητική, ενώ η παραγωγικότητα εμφανίστηκε πολύ υψηλότερη σε σύγκριση με άλλες εταιρείες του δείγματος που δεν προέβησαν σε αντίστοιχες ενέργειες.

CVs
Η Ruth Wageman είναι Director of Research της εταιρείας Hay Group καθώς και Visiting Scholar in Psychology στο Harvard. Η Καθηγήτρια R. Wageman έλαβε το διδακτορικό της πάνω στην Οργανωσιακή Συμπεριφορά από το Harvard το 1994. Έχει διατελέσει καθηγήτρια στo Columbia και στο Tuck School of Business. Στα ερευνητικά της ενδιαφέροντα συγκαταλέγονται ο σχεδιασμός αποτελεσματικών ανώτερων ηγετικών ομάδων, η χρήση και κατάχρηση της εξουσίας στις ομάδες, η θεωρία και πρακτική της ανάπτυξης ηγεσίας κ.ά.

Η Caroline Lafforet έλαβε το διδακτορικό της στο θέμα της Οργανωσιακής Κοινωνικής Ψυχολογίας από το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης το 2006 με θέμα “Adaptation to change, identity alterations and recognition at work: The case of employees from companies that took part in a merger or acquisition”. Συνεχίζει την έρευνά της πάνω στα θέματα των εξαγορών και συγχωνεύσεων και εργάζεται ως σύμβουλος στο συγκεκριμένο τομέα στην Hay Group για περισσότερα από 3 χρόνια.

Επαγγελματική Εκπαίδευση από Επαγγελματίες

H PricewaterhouseCoopers στην Ελλάδα (PwC) μετά από πολυετή παρουσία στο χώρο της επαγγελματικής εκπαίδευσης, ίδρυσε την PwC Academy με στόχο την ποιοτική αναβάθμιση και τον εμπλουτισμό της επαγγελματικής εκπαίδευσης.

«Η φράση “Επαγγελματική Εκπαίδευση από Επαγγελματίες” σημαίνει ότι το σημαντικό για μας είναι να προσφέρουμε ουσιαστικές, και όχι μόνο θεωρητικές, γνώσεις και δεξιότητες από ανθρώπους της αγοράς», δήλωσε ο Μ. Γεωργίου. «Στόχος της PwC Academy είναι η παροχή ολοκληρωμένων και διεθνώς αναγνωρισμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων σπουδών σε νέους, φοιτητές και επαγγελματίες καθώς και η ενημέρωση γονιών, υποψηφίων και επαγγελματιών για θέματα σπουδών, καριέρας και τάσεων της αγοράς, μέσα από ανοιχτές ημερίδες με ειδικούς συμβούλους επαγγελματικού και εκπαιδευτικού προσανατολισμού. Θέλουμε όχι μόνο να προσφέρουμε σεμινάρια και προγράμματα αλλά και να παίξουμε ρόλο στο career management των συμμετεχόντων».

Στις δραστηριότητες της PwC Academy περιλαμβάνεται η αποκλειστική συνεργασία με επιλεγμένους επαγγελματικούς τίτλους (Professional Qualifications) με τους Βρετανικούς οργανισμούς London Chamber of Commerce and Industry (LCCI) και Education Development International (EDI), εγκεκριμένους από το Βρετανικό κρατικό φορέα QCA. Επίσης, η PwC Academy παρέχει τα διεθνούς φήμης επαγγελματικά προγράμματα ACCA (Association of Chartered Certified Accountants UK), CFA (Chartered Financial Analysts USA) και CIA (Certified Internal Auditor USA).

Η ποιότητα των υπηρεσιών της PwC Academy επιβεβαιώθηκε πρόσφατα με την πιστοποίησή της ως εγκεκριμένου εκπαιδευτικού συνεργάτη από τα επαγγελματικά σώματα ACCA, CFA & EDI.

Εκπαίδευση από επαγγελματίες
Ο Μ. Γεωργίου, έχοντας πολυετή εμπειρία ως Partner στο φορολογικό τμήμα της PwC, ίδρυσε την PwC Academy. Φρόντισε να την εμπλουτίσει με τα πλέον σύγχρονα εκπαιδευτικά και ηλεκτρονικά μέσα, ενώ παράλληλα αξιοποίησε σε όλα τα επίπεδα την εμπειρία και τεχνογνωσία του διεθνούς δικτύου της PwC. Συνεργάζεται στενά με το Λουξεμβούργο, όπου υπάρχει η αντίστοιχη PwC Academy, ένα από τα μεγαλύτερα επαγγελματικά εκπαιδευτικά κέντρα στην Ευρώπη.

«Οι αρχές μας παραμένουν σταθερές στην ποιότητα, την πληρότητα και την εγκυρότητα της επαγγελματικής εκπαίδευσης, όπως αυτές συνοψίζονται στην έκφραση “Επαγγελματική Εκπαίδευση από Επαγγελματίες”. Στο πλαίσιο αυτό, ένα σημαντικό στοιχείο για το οποίο είμαστε υπερήφανοι», τόνισε ο Μ. Γεωργίου, «είναι η υποδομή που έχουμε δημιουργήσει με εξειδικευμένο προσωπικό σε θέματα οργάνωσης και διοίκησης και καταξιωμένα στελέχη από την Ελλάδα και το εξωτερικό».

«Οι περισσότεροι από εμάς διδάσκουμε, οργανώνουμε και προβάλλουμε προγράμματα, όπως το ACCA, το CFA και το CIA για περισσότερο από μία δεκαετία και ουσιαστικά “καθιερώσαμε” τα προγράμματα στην ελληνική αγορά από τα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας», συμπλήρωσε ο Δρ Κ. Κυρίτσης. «Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας, επενδύσαμε χρόνο και χρήμα στη δημιουργία προγραμμάτων και συνεργασιών, οι οποίες τελικά θα διαφοροποιούσαν τα στελέχη στην αγορά εργασίας».


Η αξία της συνεχούς εκπαίδευσης και των επαγγελματικών πιστοποιήσεων
Στη μεγάλη χρησιμότητα των επαγγελματικών πιστοποιήσεων αναφέρθηκε ο Δρ Κ. Κυρίτσης, εξηγώντας ότι οι επαγγελματικές πιστοποιήσεις λειτουργούν ανεξάρτητα από τις πανεπιστημιακές ή προ-πανεπιστημιακές σπουδές. Στην ουσία, πρόκειται για εργαλεία ‘επανεκπαίδευσης’ των εργαζομένων στο επαγγελματικό τους αντικείμενο, σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις και απαιτήσεις της σύγχρονης αγοράς. Η εκπαίδευση αυτή ολοκληρώνεται με την παροχή πιστοποίησης επαγγελματικής επάρκειας.

«Στην Ελλάδα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, ότι ο εμπλουτισμός των γνώσεων δεν πρέπει να σταματά ποτέ. Ιδίως σήμερα, όπου οι καταστάσεις συνεχώς μεταβάλλονται, σημαντικό είναι όχι μόνο να πιστοποιούμε τις γνώσεις μας αλλά και να τις ανανεώνουμε – να τις κάνουμε πιο “επίκαιρες”. Η πιστοποίηση είναι μία σοβαρή διαδικασία, η οποία δίνει στον επαγγελματία πολύτιμα εφόδια και επαγγελματική αναγνωρισιμότητα, δύο στοιχεία που συμβάλλουν καθοριστικά στην επιτυχημένη καριέρα. Επίσης, πολλά επαγγελματικά σώματα υποχρεώνουν τα πιστοποιημένα μέλη τους να αποκτούν CPDs (Continuing Professional Development Credits) με σκοπό την διατήρηση των τίτλων τους», υπογράμμισε ο Δρ Κ. Κυρίτσης.

Στη συνέχεια, μας μίλησε για τις πιστοποιήσεις μέσω καινοτόμων συνεργασιών με φορείς του εξωτερικού. «Όπως ανέφερα και προηγουμένως, η δημιουργία μιας επαγγελματικής καριέρας στη σύγχρονη αγορά εργασίας απαιτεί πρακτική γνώση και συνεχή εκπαίδευση. Σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, η γνώση πιστοποιείται πλέον από αναγνωρισμένους επαγγελματικούς φορείς. Η πιστοποίηση είναι το διαβατήριο στην επαγγελματική εξέλιξη και αποτελεί πολύτιμο συμπλήρωμα των ακαδημαϊκών σπουδών».

«Τα πιστοποιημένα σεμινάρια και οι επαγγελματικοί τίτλοι γενικότερα, είναι πλέον αναγκαία για μία πετυχημένη καριέρα, η οποία – σε πολλές περιπτώσεις – αλλάζει συχνά, αναγκάζοντάς μας να αποκτούμε όλο και περισσότερες δεξιότητες, στηρίζοντας την αρχή της “διά βίου μάθησης”. Με την ευκαιρία αυτή, αξίζει να σας αναφέρω ότι η PwC Academy παρείχε δύο δεκάωρα σεμινάρια σχετικά με τις πρόσφατες αλλαγές των IFRSs (refreshers courses). Επιπλέον, τον Οκτώβριο του 2009 παρουσιάζουμε το νέο Training Manual της PwC Academy για τα IASs / IFRSs στην ελληνική γλώσσα».

Προγράμματα σπουδών
Από τον Οκτώβριο του 2008 η PwC Academy υλοποιεί, αποκλειστικά στην Ελλάδα, προγράμματα επαγγελματικής πιστοποίησης σε πολλούς τομείς της Διοίκησης των Επιχειρήσεων όπως Πωλήσεις (σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Πωλήσεων Ελλάδος), Internet Marketing, Διαφήμιση, Λογιστική και πολλά ακόμη. Προσφέρει επίσης προγράμματα σπουδών που οδηγούν στην απόκτηση των παρακάτω διεθνούς φήμης τίτλων:

  • ΑCAEW: Association of Chartered Accountants of England & Wales (UK)
  • ACCA: Association of Chartered Certified Accountants (UK)
  • CFA: Chartered Financial Analysts (USA)
  • CIA: Certified Internal Auditor (USA)
  • CISA: Certified Information Systems Auditor (USA)
  • PMP: Project Management Professional, (USA)
  • LCCI: London Chamber of Commerce & Industry (UK) validation σε επιλεγμένους τίτλους (στην Ελληνική γλώσσα)
  • DipIFR: Diploma in International Financial Reporting (UK), σεμινάρια & workshops (60)
  • IFRSs, TAX, Accounting.

Βεβαίως, η PwC Academy προσφέρει κι άλλα επαγγελματικά σεμινάρια τα οποία καλύπτουν όλο το επιχειρηματικό φάσμα (πχ. Στρατηγική, Mini MBA, Marketing, Χρηματοοικονομικά-Τραπεζικά). Με αυτό τον τρόπο δίδεται η ευκαιρία τόσο στους επαγγελματίες όσο και στις επιχειρήσεις να καλύψουν σφαιρικά τις γνώσεις τους και τις επαγγελματικές ειδικότητες.

Διεθνείς διακρίσεις για την PwC Academy
Η PwC Academy, πέτυχε αξιοσημείωτες διακρίσεις τον Δεκέμβριο του 2008 από δύο από τα μεγαλύτερα επαγγελματικά σώματα του κόσμου, το ACCA (Association of Chartered Certified Accountants) της Μεγάλης Βρετανίας και το CFA Institute των ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, το ACCA απένειμε στην PwC Academy τον τίτλο του εγκεκριμένου χρυσού εκπαιδευτικού συνεργάτη (Gold Status) και τον τίτλο του πλατινένιου εργοδότη (Platinum Approved Employer). Επίσης, το CFA Institute απένειμε στην PwC Academy τον τίτλο του εγκεκριμένου “Prep Provider” για το πρόγραμμα CFA.

«Μόνο 28 οργανισμοί παγκοσμίως έχουν την έγκριση ως Prep Provider για το CFA, ανάμεσά τους και τα New York Institute of Finance, Boston Security Analysts Society Inc, Schweser, Kaplan Financial. Αξίζει να σημειωθεί ότι η PwC Academy είναι ο μοναδικός εγκεκριμένος οργανισμός στην Ελλάδα και ένας από τους 8 στην Ευρώπη. Οι διεθνείς διακρίσεις που πετύχαμε αποτελούν επιβράβευση για τους ανθρώπους μας, όμως είναι και ένα κίνητρο για ακόμα πιο σκληρή δουλειά», δήλωσε ο Μ. Γεωργίου.


Υποτροφίες από την PricewaterhouseCoopers
Στο πλαίσιο του προγράμματός της για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, η PricewaterhouseCoopers, στην Ελλάδα, προσφέρει υποτροφίες σε όλο το φάσμα της επαγγελματικής εκπαίδευσης που παρέχει η PwC Academy. Πρόσφατα, η PwC απένειμε υποτροφίες για παρακολούθηση του επαγγελματικού τίτλου ACCA (Association of Chartered Certified Accountants UK) στην PwC Academy.

Το πρόγραμμα ΕΚΕ της PwC αποσκοπεί μέσω άρτιας εκπαιδευτικής κατάρτισης να συμβάλει στον περιορισμό της διάστασης μεταξύ προσφοράς και ζήτησης στη σημερινή αγορά εργασίας. «Θα ήθελα να προσθέσω ότι αυτή είναι η δεύτερη απονομή υποτροφιών για παρακολούθηση του ACCA από την PwC. Συνολικά έχουμε δώσει 20 υποτροφίες μέσα σε δύο ακαδημαϊκά έτη. Είναι τιμή μας να βοηθούμε αξιόλογους νέους να διευρύνουν τους ορίζοντές τους. Κύριος άξονας του προγράμματος υποτροφιών είναι η καθοδήγηση και η υποστήριξη νέων στην επαγγελματική τους εκπαίδευση με σκοπό την καλύτερη αντιμετώπιση των προκλήσεων στον καθημερινό επαγγελματικό στίβο», δήλωσε ο Μ. Γεωργίου.

Επαγγελματικός προσανατολισμός και Open Days
Οι “Open Days” είναι παρουσιάσεις επαγγελματικού προσανατολισμού, ανοικτές για το κοινό και διεξάγονται σε τακτά χρονικά διαστήματα από την PwC Academy. Τα Open Days απευθύνονται σε φοιτητές, απόφοιτους Λυκείου-Πανεπιστημίου-ΤΕΙ, καθώς και γονείς και καθηγητές.

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2008-09, διοργανώθηκαν 8 Open Days, ενώ πρόσφατα (14/9/09) διεξήχθη με μεγάλη επιτυχία το πρώτο, για το ακαδημαϊκό έτος 2009-2010, Open Day ,σχετικά με τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές, καθώς και με τους επαγγελματικούς τίτλους σπουδών.

Επίσης, η PwC Academy έχει δημιουργήσει help desk για απορίες και συμβουλές επαγγελματικού προσανατολισμού.

Μάριος Γεωργίου
Ο Μ. Γεωργίου, είναι Partner της PricewaterhouseCoopers και ιδρυτής της PwC Academy. Είναι πτυχιούχος της σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων, του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Είναι ορκωτός ελεγκτής-λογιστής, μέλος του Σωματείου Ορκωτών Ελεγκτών και Λογιστών καθώς και μέλος πολλών άλλων επαγγελματικών σωματείων. Η εμπειρία του στον φορολογικό τομέα της PricewaterhouseCoopers καλύπτει μεγάλο εύρος φορολογικών και λογιστικών θεμάτων.

Κωνσταντίνος Κυρίτσης
Ο Δρ. Κ. Κυρίτσης είναι Head της PwC Academy όπου και διδάσκει επιχειρησιακή στρατηγική σε στελέχη επιχειρήσεων που προετοιμάζονται για τις παγκόσμιες εξετάσεις επαγγελματικών τίτλων (ACCA, CIA, LCCI, CFA). Διδάσκει, επίσης, σε προγράμματα ΜΒΑ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι ιδρυτής του www.studysmart.gr και συγγραφέας ετήσιων οδηγών σπουδών και σύμβουλος του Good University Guide των Times και της QS Ltd.

Σεμινάριο αποτελεσματικής αντιμετώπισης στρες

Επιπλέον, έρευνα του Πανεπιστημίου της Βοστώνης αποκαλύπτει οτι το 76% των ανθρώπων του Δυτικού κόσμου, ενώ πιστεύουν ότι είναι αποτελεσματικοί στην επίτευξη των στόχων, νιώθουν υπερφορτωμένοι από τα βάρη της καθημερινότητας και έχουν χάσει τον ενθουσιασμό για τη ζωή.

Με αφορμ Κέντρο Αυτοεκτίμησης και Θετικής Σκέψης LOVESMILES, έχοντας αφουγκραστεί αυτή την ανάγκη, οργανώνει το Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου, σεμινάριο με τίτλο «Αντιμετώπισε αποτελεσματικά το στρες σου». Στους συμμετέχοντες θα δοθούν ερωτηματολόγια για να εντοπίσουν το προσωπικό επίπεδο κινδύνου της υγείας τους και τις περιοχές στις οποίες τείνουν να σωματοποιήσουν το στρες. Μεταξύ άλλων θα μάθουν στρατηγικές διαχείρισης και θα δοκιμάσουν ασκήσεις χαλάρωσης για να τις χρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους ενώ θα δοθούν πρακτικές λύσεις για την αντιμετώπιση των πιέσεων της καθημερινής ζωής και θα μάθουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να οριοθετούν τις απαιτήσεις των άλλων.

Άδεια Ιδρύσεως Κολλεγίου για το ALBA Graduate Business School

Η απόφαση, δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ, που κυκλοφόρησε στις 29 Ιουλίου 2009 και ακολουθεί τη σχετική αίτηση που υπέβαλε το ALBA Graduate Business School το Δεκέμβριο του 2008.

Δυσοίωνες προβλέψεις από τους εργοδότες

Συγκεκριμένα, όλες οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα, η οποία διεξήχθη στο τέλος του 2008 σε Ευρώπη και ΗΠΑ και αντιπροσωπεύει τις απόψεις 700 στελεχών του τμήματος Ανθρωπίνων Πόρων σε 13 χώρες, προβλέπουν μείωση προσωπικού. Ορισμένες εταιρείες, μάλιστα, δήλωσαν ότι προχωρούν σε περικοπές δαπανών, οι οποίες μπορεί να βλάψουν την επιτυχία τους μακροπρόθεσμα.

Σε κάποιες χώρες, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν με ψυχραιμία τις βραχυπρόθεσμες πιέσεις για περικοπή των προϋπολογισμών και μείωση προσωπικού, ενώ άλλες αγωνίζονται να επιβιώσουν. Για παράδειγμα, στη Ρωσία, όπου η τιμή του πετρελαίου έχει ζωτική σημασία για την ανάκαμψη της οικονομίας, περίπου οι μισοί από τους συμμετέχοντες στην έρευνα (46%) εκτιμούν ότι θα προβούν σε μείωση προσωπικού. Παρόμοια, αποτελέσματα εμφανίζονται στη Σουηδία και την Ιρλανδία, με αντίστοιχα ποσοστά 52% και 40%.

Αντιθέτως, θετικές είναι οι προβλέψεις σε Ελβετία, Τουρκία, Βέλγιο, Πολωνία, Γερμανία και Τσεχία, όπου ένα μεγάλο ποσοστό εταιρειών σχεδιάζει να αυξήσει το προσωπικό αντί να το μειώσει. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι σε χώρες, όπως η Τουρκία και η Ιταλία, όπου μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις κατορθώνουν να επιβιώσουν χωρίς όμως μεγάλα κέρδη, οι οργανισμοί εμφανίζονται πιο θετικοί ως προς τον αριθμό του προσωπικού από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι ίδιες ερωτήσεις υποβλήθηκαν στις αρχές του 2009, η πρόβλεψη ήταν ακόμα πιο απαισιόδοξη. Το 42% των 300 ερωτηθέντων απάντησε ότι αναμένει μείωση του προσωπικού, το 40% μείωση των δαπανών για εκπαίδευση και ανάπτυξη, ενώ σχεδόν οι μισοί (47%) ότι περιμένουν περικοπές στα κονδύλια για το Ανθρώπινο Δυναμικό.

Την INTERAMERICAN επέλεξε η Dimand Α.Ε. για Ομαδική Ασφάλεια

Το πρόγραμμα Ομαδικής Ασφάλειας καλύπτει όλους τους εργαζόμενους με παροχές προστασίας Ζωής έναντι ατυχημάτων και ανικανότητας.

Ο Nicholas Askounes Ashford στη «Συνάντηση Γνώσης» της Ergonomia

Κατά την ομιλία του, επισήμανε ότι οι τομείς της προστασίας του περιβάλλοντος και ασφάλειας και υγείας κατά την εργασία (ΑΥΕ), συνεχίζουν να εξετάζονται ξεχωριστά. Παρά την ισχυρή επιστημονική και λειτουργική διασύνδεσή τους και ενώ οι κίνδυνοι για το περιβάλλον και την ΑΥΕ έχουν αυξηθεί, η λογική για την υιοθέτηση νέας νομοθεσίας και κανονισμών σχετίζεται ολοένα και περισσότερο με μεθόδους ανάλυσης κόστους-οφέλους και ποσοτικής αξιολόγησης της επικινδυνότητας, οι οποίες έχουν αποδειχθεί ανεπαρκείς.

Επιπλέον, αναφέρθηκε στις κυριότερες προσεγγίσεις για τη συνδυασμένη προστασία του περιβάλλοντος και της ΑΥΕ με παραδείγματα συγκεκριμένων τεχνολογιών και του τρόπου που αυτές επιδρούν. Παράλληλα, παρουσίασε τα βασικά χαρακτηριστικά των συστημάτων προστασίας του περιβάλλοντος και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου στις ΗΠΑ και ΕΕ. Ο Καθηγητής, ολοκλήρωσε την ομιλία του τονίζοντας τη σημασία της εγγενούς ασφάλειας ενώ ανέφερε τρόπους για τη διάδοση της εφαρμογής τεχνολογιών εγγενούς ασφάλειας καθώς και τους κυριότερους λόγους που οι επιχειρήσεις τις εφαρμόζουν ή αδυνατούν να υιοθετήσουν.