Τα δώρα και η ανταλλαγή τους αποτελούν θεσμούς βαθιά ριζωμένους μέσα στην ιστορία, πριν ακόμα την κυκλοφορία των χρημάτων και τη δημιουργία των αγορών. Για χιλιάδες χρόνια, το δώρο έπαιζε το βασικότερο ρόλο στην οικονομική λειτουργία κάθε κοινωνίας. Αποτελούσε το κυρίαρχο μέσο που εξυπηρετούσε την ανταλλαγή.
Έτσι, ο δωρητής ανέμενε από το δέκτη μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κάποιου είδους ανταπόδοση. Ιστορικά, λοιπόν, το δώρο σχετίζεται με την απαρχή της ύπαρξης του κοινοτικού βίου στους πολιτισμούς και επικρατούσε σε κοινωνίες όπου η ανταπόδοση χαρακτήριζε τις σχέσεις μεταξύ των ομάδων. Με το πέρασμα των αιώνων, την ανάπτυξη των κοινωνιών και την άνθηση των εμπορευματικών σχέσεων, το δώρο από ομαδικό – κοινωνικό έγινε ατομικό και η δόμηση και αναπαραγωγή κοινωνικών σχέσεων οδήγησε στην κατασκευή ιδιοτελών καταστάσεων.
Ο Κοινωνικός Ανθρωπολόγος, Maurice Godelier, στο βιβλίο του «Το Αίνιγμα του Δώρου» χαρακτηρίζει το δώρο ως ένα μέσο επιβολής εξουσίας, ένα μέσο κυριαρχίας από τον πλούσιο στο φτωχότερο, από τον ισχυρό στον αδύνατο, από τον διευθυντή στον υφιστάμενο, από το κράτος στον πολίτη. Αντιθέτως, το προσωπικό δώρο μεταξύ συγγενών και φίλων δεν είναι ιδιοτελής πράξη και δεν αποτελεί μέσο κυριαρχίας καθώς δεν προϋποθέτει ανταπόδοση, όπως ισχύει στις εμπορευματικές σχέσεις και κατά τη διαδικασία αναζήτησης κέρδους.
Εντούτοις, ακόμα και το δώρο που προσφέρεται σε προσωπικό επίπεδο, ίσως υποσυνείδητα δημιουργεί μία ισχυρή προσδοκία ανταπόδοσης καθώς «υποχρεώνει». Άλλωστε, ακόμα και όταν κάνουμε ένα δώρο στον εαυτό μας, αυτό ενδόμυχα συνδέεται με την πρόθεση που έχουμε να «συμφιλιωθούμε» με εμάς, να μας φροντίσουμε και εν τέλει να βελτιώσουμε την εικόνα που έχουμε για τον ίδιο μας τον εαυτό.
Σήμερα, οι άτυποι κοινωνικοί κανόνες επιβάλουν την αποδοχή ενός δώρου ενώ η άρνησή του, ισοδυναμεί με την απόρριψη μίας μορφής πρότασης για σύναψη δεσμών φιλίας ή συμμαχίας και θεωρείται προσβολή. Με λίγα λόγια, ο απώτερος στόχος της προσφοράς δώρων σε ανθρώπους (αλλά και σε θεούς) είναι η εξαγορά ειρηνικών σχέσεων.
Από την εποχή που οι άνθρωποι προσέφεραν δώρα στους θεούς προκειμένου να «εξαγοράσουν» την εύνοιά τους ή από την εποχή που τα δώρα χρησιμοποιούνταν ως μέσα ανταλλαγής για την οικονομική λειτουργία μίας κοινότητας, έχουν περάσει πολλά χρόνια. Ωστόσο, ο απώτερος στόχος της προσφοράς δώρων παραμένει ο ίδιος: η συμφιλίωση, η επιβράβευση, η ένδειξη αγάπης και εκτίμησης, η δημιουργία «υποχρέωσης» και κατ’ επέκταση δέσμευσης.
Δώρα από επιχειρήσεις
Η ιδέα για τα εταιρικά δώρα άρχισε να εδραιώνεται από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, εποχή όπου ξεκίνησε η ραγδαία ανάπτυξη του μάρκετινγκ. Τότε άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους διάφορα μικρά χρήσιμα αντικείμενα τα οποία είχαν σε εμφανές σημείο το λογότυπο της εταιρείας. Η χρησιμότητα των δώρων αυτών αφορούσε κυρίως σε λειτουργίες του γραφείου ενώ εκείνη την εποχή άρχισαν να δημιουργούνται και οι εταιρείες επιχειρηματικών δώρων με καταλόγους που περιελάμβαναν ιδέες και προτάσεις για εταιρικά δώρα.
Σήμερα, οι έντυποι αυτοί κατάλογοι έχουν αντικατασταθεί από ψηφιακούς και τα δώρα δεν περιορίζονται πλέον σε λειτουργίες του γραφείου. Στον κόσμο των επιχειρήσεων, τα εταιρικά δώρα αποτελούν μία σημαντική και αποτελεσματική στρατηγική που δημιουργεί συνθήκες εμπιστοσύνης, καλών σχέσεων και καλής εικόνας. Ανεξάρτητα από τον κλάδο δραστηριοποίησης, για πολλές επιχειρήσεις τα εταιρικά δώρα είναι παράδοση και αποτελούν πάγια τακτική και ένα σπουδαίο τρόπο για να χτιστούν καλύτερες σχέσεις με πελάτες και συνεργάτες.
Κατά το παρελθόν, στο επίκεντρο των επιχειρηματικών δώρων βρίσκονταν οι πελάτες και ο στόχος αυτής της πρακτικής ήταν η προώθηση των πωλήσεων. Όσο οι εταιρείες συνειδητοποιούσαν ολοένα και περισσότερο τη σημασία της ανάπτυξης και της διατήρησης μακροχρόνιων σχέσεων με τους πελάτες τους, τα εταιρικά δώρα «κέρδιζαν έδαφος» ενισχύοντας τις πωλήσεις και βοηθώντας τα άτομα που εργάζονταν σε αυτό τον τομέα να οικοδομήσουν σχέσεις με σημαντικούς πελάτες.
Ακόμα και σήμερα, τα επιχειρηματικά δώρα κατά κανόνα απευθύνονται σε πελάτες, συνεργάτες και προμηθευτές και λειτουργούν ως διαφημιστικό-προωθητικό εργαλείο και εργαλείο δημοσίων σχέσεων. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει διευρυνθεί ο κύκλος των ατόμων στα οποία μπορούν να απευθυνθούν τα εταιρικά δώρα.
Έτσι, δεδομένου ότι έχουν ανταποδοτική αξία, εκτός από τους πελάτες και τους επιχειρηματικούς εταίρους, μία εταιρεία μπορεί να προσφέρει δώρα και στους εργαζόμενους, με στόχο την ενδυνάμωση της δέσμευσης που αισθάνονται τα άτομα προς την εταιρεία, την επιβράβευση για την επιτυχημένη ολοκλήρωση ενός project κτλ.
Δώρα στους ανθρώπους σας
Τα εταιρικά δώρα δεν απευθύνονται μόνο σε πελάτες. Το να δώσει μία εταιρεία δώρα στους εργαζομένους της αποτελεί ένα εξαιρετικό benefit καθώς με αυτό τον τρόπο η διοίκηση δείχνει ότι αναγνωρίζει την αξία τους και τη συμβολή τους ενώ παράλληλα αυξάνει τη δέσμευσή τους, ανεβάζει το ηθικό τους και αυξάνει την παραγωγικότητά τους.
Οι εργαζόμενοι που γίνονται αποδέκτες τέτοιων δώρων αισθάνονται ότι αποτελούν μέλη μίας ομάδας, ότι η εταιρεία νοιάζεται για αυτούς και ότι αναγνωρίζει τη σημασία της συμμετοχής τους στις επιχειρηματικές διαδικασίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα αφενός οι άνθρωποι να αισθάνονται περισσότερο ευχαριστημένοι, να εργάζονται με πιο θετική διάθεση και αφετέρου να αυξάνεται η παραγωγικότητά τους.
Τα εταιρικά δώρα που προορίζονται για τους εργαζόμενους μπορεί να είναι δώρα κινήτρων ή/και δώρα αναγνώρισης. Οι άνθρωποι που εργάζονται σε μία εταιρεία και δέχονται από τη διοίκηση κάποιο δώρο, αισθάνονται ότι αναγνωρίζεται η συμβολή τους και η καλή τους δουλειά. Τα εταιρικά δώρα είναι μέσα κινητοποίησης και ενθάρρυνσης των εργαζομένων για να συνεχίσουν να παράγουν ένα καλό αποτέλεσμα. Προσφέρεται δηλαδή αυξημένο κίνητρο για εργασία.
Άλλωστε, καθώς οι άνθρωποι αποτελούν πραγματικά το μεγαλύτερο περιουσιακό στοιχείο μίας εταιρείας, αξίζει να διατηρούνται και να αναγνωρίζονται διαρκώς. Ειδικά ο εργαζόμενος που θα λάβει ένα δώρο από την εταιρεία του, μπορεί να εκτιμήσει ακόμα παραπάνω μία τέτοια κίνηση, όταν αυτό συνοδεύεται και από μία χειρόγραφη κάρτα στην οποία ο εκπρόσωπος της διοίκησης εκφράζει την εκτίμησή του με έναν ειλικρινή τρόπο και χρησιμοποιώντας μη προβλέψιμες εκφράσεις.
Τι δώρο;
Ένα εταιρικό δώρο μπορεί να είναι οτιδήποτε: από μία κορνίζα για το γραφείο μέχρι ένα ταξίδι για δύο άτομα σε κάποιο εξωτικό νησί με όλα τα έξοδα πληρωμένα! Ανάλογα με τον για ποιον προορίζεται το δώρο, αυτό φυσικά διαφέρει.
Έτσι, όταν μία εταιρεία επιθυμεί με το δώρο να κάνει αισθητή την παρουσία της στην αγορά, επιλέγει συνήθως κάποιο αντικείμενο καθημερινής χρήσης, όπως αναπτήρα, τασάκι, usb κτλ στα οποία φιγουράρει το λογότυπό της. Το δώρο σε αυτήν την περίπτωση λειτουργεί και σαν διαφημιστικό εργαλείο. Είναι γεγονός ότι η λεκτική επικοινωνία μπορεί να ξεχαστεί ενώ ένα δώρο με το λογότυπο της εταιρείας υπενθυμίζει και ενισχύει την παρουσία της στην αγορά.
|
Προτιμήσεις σε δώρα |
|||
| Πώς αξιολογούν τα δώρα που δέχονται άνδρες και γυναίκες από τους εργοδότες τους (1 = μικρή προτίμηση 5 = μεγάλη προτίμηση) |
|||
| Γυναίκες |
Άνδρες |
||
| Χρήματα | 4,3 | Χρήματα | 3,9 |
| Ταξίδια | 4,1 | Computer software / αξεσουάρ υπολογιστών | 3,7 |
| Λουλούδια / φυτά | 3,8 | Ταξίδια | 3,6 |
| Συσκευές ήχου και εικόνας | 3,6 | Εργαλεία | 3,6 |
| Φαγητά / γλυκά | 3,5 | Συσκευές ήχου και εικόνας | 3,5 |
| Βιβλία | 3,2 | Συνδρομή σε περιοδικό | 3,4 |
| Είδη σπιτιού/έπιπλα/αξεσουάρ | 3,2 | Όργανα γυμναστικής | 3,4 |
| Οικιακές συσκευές | 3,0 | Παιχνίδια | 3,3 |
| Συνδρομή σε περιοδικό | 2,8 | Βιβλία | 3,3 |
| Άρωμα | 2,7 | Φαγητό/γλυκό | 3,1 |
| Κοσμήματα | 2,6 | Οικιακές συσκευές | 3,1 |
| Παιχνίδια | 2,6 | Είδη σπιτιού/έπιπλα/αξεσουάρ | 3,0 |
| Φωτογραφίες | 2,4 | Κοσμήματα | 3,0 |
| Όργανο γυμναστικής | 2,4 | Λουλούδια/φυτά | 3,0 |
| Ρούχα | 2,2 | Ρούχα | 2,9 |
| Εργαλεία | 2 | Φωτογραφίες | 2,9 |
| Άρωμα | 2,9 | ||
|
Πηγή: Present Perfect Gift Consultants |
|||
Όταν, ωστόσο μία επιχείρηση επιλέξει να κάνει ένα πιο προσωπικό δώρο σε συνεργάτες, πελάτες ή -και κυρίως- σε εργαζόμενους τα κριτήρια επιλογής του είναι διαφορετικά. Το να προσφέρει η εταιρεία στον εργαζόμενό της για να τον ευχαριστήσει για την επιτυχημένη ολοκλήρωση ενός project, ένα μπρελόκ, δεν είναι πολύ καλή ιδέα. Το ιδανικό φαίνεται ότι είναι, τα άτομα που επιφορτίζονται με την επιλογή του δώρου, να αφιερώνουν χρόνο ώστε να επιλέγουν το πιο κατάλληλο για τον κάθε εργαζόμενο, σύμφωνα με τον χαρακτήρα, τις ανάγκες του, την οικογενειακή του κατάσταση κτλ.
Σημασία φαίνεται ότι έχει και το σωστό «timing» καθώς όταν το κατάλληλο δώρο δίνεται την κατάλληλη στιγμή αποτελεί τον καλύτερο τρόπο μετάδοσης του μηνύματος ότι μία σχέση έχει σημασία για αυτόν που προσφέρει το δώρο.
Η λειτουργικότητα και η χρησιμότητα του δώρου αποτελούν τα βασικότερα κριτήρια για την επιλογή του, ειδικά σε εποχές όπως τη σημερινή που τα περιθώρια για πολυτέλειες έχουν στενέψει…
Τα Value for money δώρα και όσα προσφέρουν κάποιο όφελος στον παραλήπτη τους είναι αυτά που εκτιμώνται περισσότερο. Για αυτό άλλωστε και τα μετρητά, βρίσκονται στην πρώτη θέση της προτίμησης των εργαζομένων, όπως προκύπτει από έρευνα της εταιρείας Present Perfect Gift Consultants.
Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες που απάντησαν στην ερώτηση «τι δώρο προτιμάτε να λάβετε από τους εργοδότες σας», ως πρώτα ανέφεραν τα χρήματα και οι απαντήσεις που ακολουθούν είναι τα ταξίδια, τα λουλούδια και οι συσκευές ήχου και εικόνας (για τις γυναίκες) και αξεσουάρ υπολογιστών/ λογισμικά προγράμματα, τα ταξίδια και τα εργαλεία (για τους άνδρες) (γράφημα).
Επιπλέον, οι δωροεπιταγές είναι μία καλή επιλογή για τις επιχειρήσεις που εκτιμώνται ιδιαιτέρως από τους εργαζόμενους καθώς μπορούν να αγοράσουν κάτι που έχουν πραγματικά ανάγκη ή που θα τους φανεί χρήσιμο.
Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται;
Λαμβάνοντας υπόψη τα οφέλη που προκύπτουν από τα δώρα που απευθύνονται στο πολυτιμότερο κεφάλαιο μίας εταιρείας το οποίο δεν είναι άλλο από τους ανθρώπους της, φαίνεται ότι είναι ουσιαστικής σημασίας τα δώρα να μην περιορίζονται στους πελάτες και προμηθευτές αλλά να δίνονται και στους εργαζόμενους.
Σε ποιες περιπτώσεις μία διοίκηση μπορεί να κάνει ένα δώρο σε έναν εργαζόμενο; Υπάρχουν πολλοί λόγοι που τα εταιρικά δώρα μπορούν να προσφέρονται στους εργαζόμενους μίας εταιρείας:
• Γιορτές-γενέθλια-επέτειοι κτλ
Τα δώρα πριν την έναρξη των διακοπών ή σε ειδικές περιστάσεις ή/και σημαντικές ημερομηνίες για τους εργαζόμενους όπως γάμος, γενέθλια, επετείους είναι ένας πολύ ωραίος τρόπος για να δείξει η διοίκηση την εκτίμησή της. Αυτά τα δώρα είναι καλύτερα να μην έχουν σχέση με τη δουλειά αλλά να αφορούν στην προσωπική ζωή των εργαζομένων ή να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν εκτός δουλειάς.
• Αφοσιωμένοι εργαζόμενοι
Ένα δώρο προς έναν εργαζόμενο που προσφέρει χρόνια τις υπηρεσίες του στην εταιρεία αποτελεί έναν ιδανικό τρόπο για να τον ευχαριστήσει για τη δέσμευση και την αφοσίωση που έχει επιδείξει. Στην περίπτωση αυτή, το δώρο θα πρέπει να είναι κάτι ιδιαίτερο, ένα προσωπικό δώρο και όχι κάτι που σχετίζεται με την εργασία καθώς το άτομο που έχει αποδείξει τι μπορεί να προσφέρει στην εταιρεία δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο.
• Για επιβράβευση
Η προφορική αναγνώριση της προσπάθειας που οδήγησε στην επιτυχημένη ολοκλήρωση ενός έργου συχνά μετά από λίγο καιρό ξεχνιέται. Ένα δώρο, όμως, θα θυμίζει για καιρό στον παραλήπτη του το λόγο για τον οποίο του δόθηκε δίνοντάς του κουράγιο να συνεχίσει να προσπαθεί.
• Για νέες προσλήψεις
Το να δίνονται δώρα σε εργαζόμενους που μόλις ξεκίνησαν την εργασία τους σε μία εταιρεία δεν αποτελεί μία συνηθισμένη προσέγγιση και μάλλον προκαλεί εντύπωση μία τέτοια πρακτική. Οι νεοπροσληφθέντες εργαζόμενοι δεν έχουν ακόμα προλάβει να αποδείξουν τις ικανότητές τους στην εργασία τους όπως και τη δέσμευση και την αφοσίωσή τους στην εταιρεία. Ωστόσο, είναι πάντα καλό να ξεκινά μια συνεργασία επαγγελματική έχοντας από την αρχή δηλωθεί η θετική προδιάθεση και ότι θεωρείται ότι το κάθε μέλος της ομάδας έχει σημασία.
• Για αποχωρήσεις
Προσφέροντας ένα δώρο σε έναν εργαζόμενο που αποχωρεί, η εταιρεία τον ευχαριστεί έμπρακτα για ότι έχει προσφέρει στην πορεία της εταιρείας.
• Για ενθάρρυνση
Όταν η διοίκηση μίας εταιρείας αποφασίζει να προσφέρει δώρο σε εργαζόμενους χωρίς κάποια συγκεκριμένη αφορμή, αυτό αποτελεί μία κίνηση που παρακινεί και διατηρεί το ηθικό του προσωπικού σε υψηλά επίπεδα.
• Για προαγωγές
Η περίπτωση που προάγεται ένας εργαζόμενος αποτελεί τον ιδανικό χρόνο για να δοθεί ένα εταιρικό δώρο. Αυτό μπορεί να είναι κάτι που θα χρησιμοποιηθεί από τη νέα του θέση ή για διακοσμητικό στο νέο του γραφείο όπως μία κλασική ή ψηφιακή κορνίζα.
Προσοχή στις διεθνείς συναναστροφές
Το κατάλληλο εταιρικό δώρο μπορεί να συμβάλει στο χτίσιμο νέων συνεργασιών ή στην ενίσχυση των υπαρχουσών επιχειρηματικών σχέσεων. Το ακατάλληλο όμως, που μπορεί να οφείλεται στη λανθασμένη επιλογή δώρου ή ακόμα και στο μη ενδεδειγμένο/κατάλληλο τρόπο παρουσίασής του μπορεί να λειτουργήσει εντελώς αντίθετα από τον επιδιωκόμενο στόχο.
Όταν τα δώρα προορίζονται για πελάτες-συνεργάτες κτλ που βρίσκονται εντός των συνόρων τα πράγματα είναι πιο απλά. Το θέμα αρχίζει να περιπλέκεται όταν το εταιρικό δώρο αποκτά «διεθνή χαρακτήρα». Τα διεθνή εταιρικά δώρα πρέπει να γίνονται με ακόμα πιο προσεκτικές κινήσεις.
1. Είναι θεμιτό να δοθεί ένα δώρο; Σε κάποιες χώρες τα εταιρικά δώρα μπορεί να εκλαμβάνονται ως δωροδοκία, κάτι που είναι εντελώς μακριά από τις προθέσεις σας, ενώ σε άλλες είναι σχεδόν υποχρεωτικό και θεωρείται αγένεια να μην δίνεται δώρο σε κάποιες καταστάσεις. Έτσι, όταν ο παραλήπτης του δώρου βρίσκεται σε κάποια άλλη χώρα, καλό είναι να γίνεται προηγουμένως μία έρευνα σχετικά με τις συνήθειες και τις πρακτικές που ισχύουν στη χώρα αυτή. Αντίστοιχα, υπάρχουν εταιρείες που εφαρμόζουν πολιτικές οι οποίες απαγορεύουν στα στελέχη τους να δέχονται δώρα γενικά ή δώρα από κάποια αξία και πάνω.
2. Αγοράστε δώρα από τη χώρα σας. Μπορεί αυτό να ακούγεται προφανές αλλά αν για παράδειγμα κάποιος που ταξίδεψε στη Ν. Ζηλανδία θέλει να αγοράσει δώρα από εκεί, καλό είναι να ελέγξει αν πράγματι η καταγωγή του προϊόντος είναι αυτή που νομίζει. Είναι πολλές φορές εκπληκτική η ομοιότητα της αντιγραφής της τοπικής τέχνης και βιοτεχνίας που στην πραγματικότητα είναι κατασκευασμένα σε χώρες όπως η Κίνα.
3. Σε πολλές χώρες η ιεραρχία είναι ιδιαίτερα σημαντική και αναμένεται ότι η αξία των δώρων θα αντικατοπτρίζει αυτή την ιεραρχία. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι το δώρο δίνεται από την «εταιρεία» του ατόμου που προσφέρει το δώρο προς την «εταιρεία» του αποδέκτη και όχι σε ένα άτομο.
4. Ένα δώρο που δίνεται ασφαλώς καλοπροαίρετα μπορεί να προκαλέσει εύκολα αμηχανία ή και να προσβάλει τον παραλήπτη του. Για παράδειγμα στην Κίνα, ένα σετ τεσσάρων αντικειμένων, τα ρολόγια, τα πράσινα καπέλα και τα αιχμηρά αντικείμενα όπως π.χ. αυτά που ανοίγουν τα γράμματα, είναι ακατάλληλα. Το αλκοόλ δεν είναι καλή επιλογή για την Ινδία αλλά καλή για την Ιαπωνία (εφόσον το δώρο δεν είναι τυλιγμένο σε χαρτί λευκού χρώματος). Δεν είναι μόνο η επιλογή ενός δώρου που μπορεί να προσβάλει σε ορισμένες χώρες αλλά και άλλοι παράγοντες όπως ο τρόπος που προσφέρονται, το χρώμα της συσκευασίας-περιτυλίγματος, το πότε και το πώς ανοίγονται τα δώρα, το χρώμα που έχει χρησιμοποιηθεί για να γραφτεί η κάρτα κτλ.
Σε κάθε περίπτωση, τα δώρα που επιλέγονται πρέπει να ταιριάζουν με τα χόμπι, τα ενδιαφέροντα, την απασχόληση του εργαζόμενου ή του πελάτη / συνεργάτη για τον οποίο προορίζονται και κυρίως να δείχνουν ενδιαφέρον και σεβασμό στις προτιμήσεις και την προσωπικότητα του αποδέκτη.
