Η «γυάλινη οροφή» στις επιχειρήσεις

Ωστόσο, η ιεραρχική άνοδος των γυναικών εξακολουθεί, καταρχάς, να αποτελεί συγκρουσιακό πεδίο δράσης: δυσχερή εµπόδια που παρακωλύουν την εκπροσώπησή τους στους τομείς της εργασίας, εξακολουθούν να συντηρούν συνθήκες διακρίσεων σε βάρος της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Σε δεύτερο χρόνο, εξίσου απασχολεί το υφιστάμενο μισθολογικό χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα, καθώς αποτελεί διαχρονικό αγκάθι σε επίπεδο εργασιακών σχέσεων στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ειδικότερα, το χάσμα λαμβάνει διαρκώς μεγαλύτερες διαστάσεις ως προς τις θέσεις εργασίας διευθυντικών στελεχών και ανώτερου προσωπικού, παρά την όποια ενίσχυση της παρουσίας των γυναικών στις θέσεις αυτές. Έτσι, το δικαίωμα προώθησης των γυναικών στα ανώτερα διοικητικά σχήματα δεν αναγνωρίζεται στο βαθμό που αναλογεί στις εργαζόμενες, με αποτέλεσμα να μην τυγχάνουν της ίδιας αντιμετώπισης από τους άνδρες μάνατζερ, όταν έρχεται η στιγμή της προαγωγής τους, με την πλάστιγγα να γέρνει εμφανώς υπέρ των ανδρών.

Επαγγελματική ανέλιξη
Στη σύγχρονη πραγματικότητα, παρατηρείται μια εν γένει μειονεκτική εκπροσώπηση των γυναικών στο εργασιακό φάσμα των επιχειρήσεων, γεγονός που παραπέμπει στα διαφοροποιημένα πρότυπα ρόλων των φύλων, ακόμη και στις σκανδιναβικές χώρες, οι οποίες ιστορικά φημίζονται για υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής. Η παρατηρούμενη ασθενής εκπροσώπηση των γυναικών στις ανώτερες διευθυντικές θέσεις εργασίας αποτελεί αναμφίβολο τεκμήριο ανισότητας των δύο φύλων. Ενώ οι γυναίκες αποτελούν περίπου το 50% των εργαζομένων στις πιο αναπτυγμένες χώρες, εντούτοις κατέχουν ποσοστό μικρότερο του 5% των ανώτερων διευθυντικών θέσεων.

Έτσι, σήμερα καθίσταται επίκαιρο παρά ποτέ το ζήτημα των διακρίσεων σε βάρος του γυναικείου φύλου, που αποτυπώνεται στο παγιωμένο φαινόμενο της «γυάλινης οροφής», γνωστό και ως «ολισθηρός στύλος», «προστατευτική ασπίδα», «τσιμεντένια οροφή» και «φράγμα οροφής». O όρος υιοθετήθηκε από δημοσιογράφους της εφημερίδας Wall Street Journal, με στόχο την περιγραφή των τεχνητών ή αόρατων εμποδίων, που επιβραδύνουν ή σταματούν την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών στις ανώτερες και ανώτατες θέσεις της ιεραρχίας των επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Εργασίας (International Labor Organization), αν και η συμμετοχή των γυναικών σε διευθυντικές θέσεις των επιχειρήσεων παραμένει συγκριτικά χαμηλή, τα δεδομένα δείχνουν ότι οι γυναίκες διαθέτουν τα προσόντα και την εργασιακή εμπειρία, προκειμένου να αναλάβουν ευθύνες σε ανώτατο επίπεδο, ενώ, σε κάθε περίπτωση, κύρια πρόκληση συνιστά η κρίσιμη μάζα γυναικών σε θέσεις ισχύος: σε πολλούς τομείς της αγοράς εργασίας, τα περιθώρια επαγγελματικής εξέλιξης των γυναικών στελεχών είναι σχετικά μικρά, τόσο σε όρους εποπτείας-διοίκησης άλλων εργαζομένων όσο και σε όρους αμοιβής της εργασίας.

Συνεπώς, το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» θίγει την ύπαρξη σοβαρών εμποδίων, δημιουργούμενων από αρνητικά στερεότυπα και κοινωνικές προκαταλήψεις, που εμποδίζουν καταλυτικά τη σταδιοδρομία των γυναικών στην αγορά εργασίας. Ως εκ τούτου, οι κοινωνικές και θεσμικές πρακτικές, οι ιδεολογίες, αλλά και οι προσδοκίες σχετικά με τους ρόλους των δύο φύλων, συνεπάγονται ανυπολόγιστες επιπτώσεις στην εσωτερική λειτουργία των επιχειρήσεων και οργανισμών.

Ποσοστώσεις
Με αφορμή τον τελευταίο ευρωπαϊκό διάλογο για την επιβολή ποσοστώσεων ισότιμης συμμετοχής των φύλων στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων επιχειρήσεων στο σύνολο της Ένωσης, ως αποτέλεσμα της αποτυχίας τους να το πράξουν οικειοθελώς, ανακινήθηκε εκ νέου το ζήτημα της «γυάλινης οροφής».

Σύμφωνα με ειδική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύτηκε στις 5 Μαρτίου 2012, φαίνεται ότι ένα χρόνο αφού η Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Viviane Reding, κάλεσε τις επιχειρήσεις να λάβουν αξιόπιστα εθελοντικά μέτρα, η πρόοδος που επιτεύχθηκε, όσον αφορά την αύξηση του αριθμού των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων, ήταν περιορισμένη. Στην έκθεση επισημαίνεται ότι μόνο ένα από τα επτά μέλη των διοικητικών συμβουλίων, στους κόλπους των σημαντικότερων επιχειρήσεων της Ευρώπης, είναι γυναίκα (13,7%), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα είναι ακόμη χαμηλότερο (7,4%), μολονότι χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η ισότιμη εκπροσώπηση των δύο φύλων σε υψηλές θέσεις έχει αποδειχθεί πως βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα και εξασφαλίζει μεγαλύτερα οικονομικά κέρδη για τα κράτη.

Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία και η Ισπανία, έχουν ήδη υιοθετήσει ποσοστά ισόρροπης εκπροσώπησης των δύο φύλων στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεών τους, ενώ άλλες έχουν κανόνες μίνιμουμ εκπροσώπησης των γυναικών στις δημόσιες επιχειρήσεις. Η προώθηση μεγαλύτερου βαθμού ισότητας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων εγγράφεται, άλλωστε, στους στόχους του «Ευρωπαϊκού Χάρτη των Γυναικών», που υπήρξε πρωτοβουλία του Πρόεδρου της Επιτροπής, Jose Manuel Barroso, και της Αντιπροέδρου, Viviane Reding, το Μάρτιο του 2010.

Η Επιτροπή έδωσε συνέχεια σε αυτές τις δεσμεύσεις, υιοθετώντας τη «Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων», το Σεπτέμβριο του 2010, για τα επόμενα πέντε έτη, η οποία περιελάμβανε τη διερεύνηση στοχευμένων πρωτοβουλιών, προκειμένου να αυξηθεί η παρουσία των γυναικών στις ανώτερες βαθμίδες της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Στο πρόγραμμα Εργασίας της για το έτος 2012, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε νομοθετική πρωτοβουλία για την επίτευξη πιο ισόρροπης εκπροσώπησης των δύο φύλων στις επιχειρήσεις, οι μετοχές των οποίων είναι εισηγμένες σε χρηματιστήριο. Εξάλλου, τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η ισότιμη εκπροσώπηση των φύλων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων αποφέρει στα κράτη σπουδαία οφέλη: για παράδειγμα, έκθεση της McKinsey διαπίστωσε ότι επιχειρήσεις με ισόρροπη εκπροσώπηση των δύο φύλων έχουν 56% υψηλότερα κέρδη εκμετάλλευσης από ό,τι επιχειρήσεις μόνο με άνδρες.

Η Ernst & Young, εξετάζοντας τις 290 μεγαλύτερες εισηγμένες επιχειρήσεις, διαπίστωσε πως τα κέρδη στις επιχειρήσεις με τουλάχιστον μία γυναίκα στο διοικητικό συμβούλιο, ήταν σημαντικά υψηλότερα συγκριτικά με τις επιχειρήσεις χωρίς κανένα γυναικείο μέλος του συμβουλίου. Η παρουσία, επομένως, περισσότερων γυναικών σε διευθυντικές θέσεις μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός παραγωγικότερου και καινοτόμου περιβάλλοντος και να μεγιστοποιήσει τις επιχειρηματικές επιδόσεις. Όμως, η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει πως, παρά τις όποιες θετικές εξελίξεις, ιδίως στις χώρες που έχουν εισαγάγει ποσοστώσεις ως προς το φύλο, η πρόοδος παραμένει αργή. Υπογράφοντας την «Επίσημη δέσμευση για την προώθηση των γυναικών στην ηγεσία των επιχειρήσεων της Ευρώπης», οι επιχειρήσεις δεσμεύονται λοιπόν να αυξήσουν τη γυναικεία εκπροσώπηση στα διοικητικά συμβούλιά τους κατά 30% έως το 2015 και κατά 40% έως το 2020.

Έτσι, το άνοιγμα των ανώτερων θέσεων λειτουργεί ως κίνητρο για τις γυναίκες, ώστε να εισέλθουν στο εργατικό δυναμικό των επιχειρήσεων, γεγονός που συμβάλλει στην αύξηση των ποσοστών απασχόλησης και την ενδυνάμωση του δυναμικού των γυναικών ως ανθρώπινων πόρων. Απώτερος σκοπός είναι να αποκατασταθεί η αδιατάρακτη παρουσία και των δύο φύλων στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων, ώστε να επιτευχθεί ο σταδιακός θρυμματισμός της «γυάλινης οροφής», που φράζει την πρόσβαση των προικισμένων γυναικών στους χώρους εργασίας.

Άνιση μεταχείριση στην εργασία
Η γυναικεία εκπροσώπηση σε θέσεις στελεχών δεν βρίσκεται σε απόλυτη αναλογία με την πλειοψηφία των γυναικών εργαζομένων, αντίθετα είναι μικρός ο αριθμός όσων καταλαμβάνουν υψηλόβαθμες διοικητικές θέσεις στην ιεραρχία των επιχειρήσεων και οργανισμών. Η αποδυναμωμένη παρουσία των γυναικών στους χώρους εργασίας και ειδικότερα στη διοίκηση των επιχειρήσεων, παραμένει βέβαιη πραγματικότητα και τεκμηριώνει εν μέρει την άποψη περί αποκλεισμού τους από τις υψηλόβαθμες θέσεις. Ενώ οι γυναίκες μάνατζερ διαθέτουν τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα ως προς τη συμμετοχή τους στη διοίκηση και υπερτερούν έναντι των ανδρών συναδέλφων τους, ως προς τα μετρήσιμα αξιολογικά κριτήρια, όπως έχουν αποδείξει σχετικές έρευνες, φαίνεται να υποεκπροσωπούνται στις υψηλόβαθμες θέσεις της διοικητικής ιεραρχίας.

Οι συνεχιζόμενες διαφορές μεταξύ των δύο φύλων επιβεβαιώνουν την ανάγκη εξάλειψης των φραγμών με σκοπό την πλήρη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Επιβεβλημένη είναι η μέγιστη καταπολέμηση των ριζωμένων στερεοτύπων των φύλων, που διαμορφώνουν τους ρόλους των γυναικών στην κοινωνία και επηρεάζουν την ανισορροπία στην αμειβόμενη εργασία. Προκειμένου, επομένως, να διασφαλισθεί η πλέον επαρκής συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις διοικητικής ευθύνης, θα πρέπει να εισαχθούν περαιτέρω δεσμευτικά μέτρα σε ενωσιακό επίπεδο, καθώς στατιστικά στοιχεία καταδεικνύουν τις μεγάλες οικονομικές απολαβές, που απορρέουν από τους δείκτες ισότητας μεταξύ των φύλων στις επιχειρήσεις και στους οργανισμούς του εθνικού και ευρωπαϊκού δικτύου.

4ο Συνέδριο Great Place to Work® Institute Hellas

Στο συνέδριο χαιρετισμό απεύθυναν ο Δημήτρης Μαύρος, Πρόεδρος του Ομίλου PRC Group και του Great Place to Work Institute Hellas, αναφέροντας πως σε περίοδο κρίσης, όπως αυτή που αντιμετωπίζουμε, η επένδυση στους ανθρώπους είναι σημαντική καθώς αυτοί είναι που πρωταγωνιστούν τελικά στις επιχειρήσεις αλλά και ο Δημήτρης Γκανούδης, Γενικός Διευθυντής του Great Place to Work® Institute Hellas, ο οποίος τόνισε τη σημαντικότητα του ανθρώπινου παράγοντα. Ο Tiago Costa, Solution Architect της ROFF, αναφέρθηκε στις πρακτικές που εφάρμοσε η εταιρεία στην Ισπανία ώστε να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες
 
Διευκρίνισε ότι η εταιρεία του επικεντρώθηκε σε 4 βασικές παραμέτρους, το ανθρώπινο δυναμικό της, την εμπιστοσύνη που αποπνέει σε αυτό, το πνεύμα της ομαδικότητας και η ικανοποίηση των πελατών. Τόνισε ότι τα πάντα ξεκινούν από το ανθρώπινο δυναμικό μιας εταιρείας και η δημιουργία της αίσθησης του «ανήκειν» και ότι όλοι μαζί αποτελούν μία ομάδα καθώς συμμετέχουν με το δικό τους τρόπο στην εταιρική επιτυχία, είναι πολύ σημαντικοί και απαραίτητοι παράγοντες για ένα άριστο εργασιακό περιβάλλον. Η συνήθεια να βλέπουν τη θετική πλευρά των πραγμάτων ακόμη και σε αντίξοες συνθήκες και με τη φράση «Get up and work» η κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού σε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας είναι πλέον γεγονός.

Πρακτικές και προτάσεις αξίας
Ο Αλέξανδρος Καμπούρογλου, Διευθυντής Επικοινωνίας και Μάρκετινγκ του ΑΙΤ, στην ομιλία του με τίτλο «Τεχνολογία και βιωσιμότητα. Ο ρόλος της συνεχούς εκπαίδευσης και προσαρμογής στις νέες τεχνολογίες, για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και των οργανισμών», εξήγησε πώς η τεχνολογία τίθεται στη διάθεσή των εταιρειών. Επίσης, μίλησε για το πώς τα «researching games» μπορούν, προσφέροντας εμπειρίες, προάγοντας τη συμμετοχικότητα και ανταμείβοντας τους συμμετέχοντες, να συμβάλουν στη μαθησιακή διαδικασία των στελεχών.

Στη συνέχεια πήρε το λόγο η Carmina Guitard, HR Director της Atento Ισπανίας και Regional HR Director της Atento EMEA, η οποία αναφέρθηκε στις πρακτικές που εφάρμοσαν στην εταιρεία της ώστε με δεδομένες τις συνθήκες που επικρατούν και στη χώρα της, να καταφέρουν να αναδειχθούν ως Best Workplace to Work και για το 2012. Με την πεποίθηση ότι το ανθρώπινο δυναμικό του οργανισμού αποτελεί το μοναδικό κεφάλαιο της εταιρείας ξεκίνησαν μία αναδιάρθρωση το 2008, δημιουργώντας το κατάλληλο τμήμα και υιοθετώντας τις απαραίτητες πρακτικές ώστε να επιτύχουν την ικανοποίηση των εργαζομένων.

Η προσπάθεια δημιουργίας ενός κατάλληλου εργασιακού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο τα στελέχη παρακινούνται και εκπαιδεύονται αποτυπώνεται επαρκώς από την αντίληψη ότι «εκπαιδεύουμε τα στελέχη μας για μία καινούργια θέση και δεν προχωράμε απλά στην ανάθεση της εργασίας αυτής». Ιδιαίτερη βαρύτητα επέδειξαν στην προσέλκυση, διακράτηση, ανάπτυξη και τελικά δέσμευση των στελεχών, ώστε όλοι οι στρατηγικοί στόχοι να επιτευχθούν. Σύμφωνα με τη C.Guitard σημαντική θεωρείται και η εσωτερική επικοινωνία τόσο των στόχων και των στρατηγικών που θα εφαρμοσθούν, όσο και των αποτελεσμάτων που πραγματοποιούνται ή καλύτερα επιτυγχάνονται. Οι managers της επιχείρησης θεωρούνται ως τα πιο σημαντικά κανάλια πληροφόρησης.

Τέλος, για να επέλθουν τα επιθυμητά αποτελέσματα προχώρησαν σε μία συνεχή επικοινωνία του στόχου και της πορείας της εταιρείας σε όλες τις βαθμίδες της επιχείρησης. Ο Luis Aragόn, Επικεφαλής Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού και Ανάπτυξης και Στρατηγικού Σχεδιασμού, Santander Rio Αργεντινής, αναφέρθηκε σε μία κρίση την οποία η Αργεντινή βίωσε πριν από μια δεκαετία και εμφανίζει πολλά κοινά με όλα όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ελλάδα. Αφού επισήμανε ότι ο τραπεζικός κλάδος σε αυτές τις περιπτώσεις δέχεται ισχυρά πλήγματα παρουσίασε τις 4 βασικές ιδέες που η Santander Rio υλοποίησε και αποδείχθηκαν σημαντικές. Η κοινή γνώμη και η δημόσια εικόνα του οργανισμού έπρεπε να προστατευτούν.

Έτσι παρείχαν σε κάποιους managers εκπαιδεύσεις για την επικοινωνία τους με τους εκπροσώπους του τύπου. Ταυτόχρονα, προβάλλοντας το κοινωνικό τους πρόσωπο προέβησαν σε ενέργειες CSR. Αναφορικά με τους νέους κανονισμούς φρόντισαν να έχουν καθημερινή επικοινωνία με τα κεντρικά της τράπεζας ώστε προδραστικά να καθησυχάζουν τους μετόχους και να εξηγούν με σαφήνεια τι επιπτώσεις θα έχουν τα νέα μέτρα στα οικονομικά της τράπεζας. Επειδή σε περιπτώσεις αστάθειας οι πελάτες συνήθως εξαγριώνονται οι εργαζόμενοι της τράπεζας  προσπάθησαν να επιδείξουν κατανόηση και να διευκολύνουν όσο το δυνατό τις συναλλαγές.

Μάλιστα, όπως τόνισε ο L. Aragόn, στη διάρκεια αυτής της κρίσης αναδείχθηκε η ευκαιρία για νέα προϊόντα όπως μιας debit card, η οποία όμως μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για αγορές και μάλιστα με σημαντικές για τους καταναλωτές εκπτώσεις. Τέλος, η μέριμνα, η υποστήριξη και η αναγνώριση του ανθρώπινου δυναμικού αποτέλεσε τον 4ο πυλώνα για να ξεπεράσει η τράπεζα το σκόπελο της κρίσης. Το έμπρακτο ενδιαφέρον της διοίκησης για τους ανθρώπους μετουσιώθηκε στη φράση «Santander is You».

Workshops
Workshop A
Με συντονίστρια τη Νάνσυ Παπαλεξανδρή, Καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Επιστημονική Υπεύθυνη του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού, πραγματοποιήθηκε το workshop με τίτλο «Δουλεύοντας στις ΜΚΟ. Μύθοι και πραγματικότητα». Το πάνελ συνέθεσαν οι: Τζένη Βαρβαγιάννη, Υπεύθυνη Τμήματος Εξεύρεσης πόρων, Επικοινωνίας & Εθελοντισμού στην οργάνωση «Χαμόγελο του Παιδιού», η Χαρίκλεια Καλτεζιώτη, Υπεύθυνη Ανθρώπινου Δυναμικού στην οργάνωση «Γιατροί χωρίς Σύνορα», ο Γεράσιμος Κουβαράς, Country Director της ActionAid Hellas και ο Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Υπεύθυνος Τμήματος Έρευνας στο ΚΕΘΕΑ.

Οι ομιλητές αναφέρθηκαν εκτενώς στο κατά πόσο η εργασία σε μία ΜΚΟ θεωρείται επάγγελμα ή λειτούργημα, συμφωνώντας πως δεν υπάρχει διαχωρισμός και υποστηρίζοντας πως οποιοδήποτε επάγγελμα μετατρέπεται σε λειτούργημα εφόσον πραγματοποιείται με ευσυνειδησία και επαγγελματισμό, δίνοντας όμως κάποια ιδιαίτερη έμφαση στην αίσθηση εκπλήρωσης του «ηθικού χρέους», που ίσως επιτυγχάνεται στους κόλπους των ΜΚΟ. Εκτενής αναφορά έγινε και στις αμοιβές-παροχές των στελεχών των ΜΚΟ, όπου σαφώς και είναι μικρότερες εξ’ορισμού από τις αντίστοιχες των κερδοσκοπικών επιχειρήσεων, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως δεν στελεχώνονται από ικανούς επαγγελματίες οι οποίοι δεν υστερούν σε κανένα σημείο από τους αντίστοιχους συναδέλφους τους στις εταιρείες. Τέλος, αναφορικά με το αν μία ΜΙΚΟ μπορεί να αποτελέσει Best Workplace to Work οι γνώμες διίστανται.

Workshop Β
Η Όλγα Επιτροπάκη, Κάτοχος της Επώνυμης Ακαδημαϊκής Έδρας «Σταύρος Κωστόπουλος» στη Διοίκηση και Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού του ALBA Graduate Business School, συντόνισε το Workshop με τίτλο «Retail: Ιδιαιτερότητες του HR. Περιορισμοί και Δυνατότητες». Το πάνελ συνέθεσαν οι: Νίκος Γεμενιτζόγλου, Human Resources Manager στο Praktiker Hellas, Αντωνία Μαύρου, Διευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού στη Leroy Merlin και Θωμάς Χρήστου, Διευθυντής Ανθρώπινου Δυναμικού στην εταιρεία Διαμαντής Μασούτης Α.Ε. Οι εκλεκτοί ομιλητές αναφέρθηκαν στα αρνητικά στερεότυπα που υπάρχουν για το retail και αφορούν τα εξοντωτικά ωράρια, τα χαμηλά επίπεδα αμοιβών και τις λίγες ευκαιρίες εξέλιξης.

Για άλλη μια φορά η επικοινωνία αναδείχθηκε η σημαντικότερη διάσταση στη διαχείριση των ανθρώπων ενώ και ο εξορθολογισμός του κόστους φάνηκε ότι βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του HR. Δεν παρέλειψαν να αναφερθούν και στις δυσκολίες των εργαζομένων στο λιανεμπόριο καθώς έχουν ένα από τα υψηλότερα επίπεδα συναισθηματικής εργασίας.

Workshop Γ
«Κάτω από 50 εργαζόμενοι! Small is beautiful!» ήταν ο τίτλος ενός ακόμα Workshop με συντονιστή τον Αλέξη Κομσέλη, ιδρυτικό μέλος και διευθυντή του ALBA Hub for Enterprise and Development του ALBA Graduate Business School. Στο πάνελ συμμετείχαν οι: Θεόδωρος Δρακόπουλος, Αν. Γενικός Διευθυντής της 1-Source Aero Services, Απόστολος Κάκκος, Διευθύνων Σύμβουλος της LAMDA Hellix, Μαρίνα Καραστεργίου, General Manager της Sprint Integrated Communications, Γιάννης Κολοβός, General Manager της Edenred και Νικόλαος Πέππας, Country Manager Greece and Cyprus στη SAS Institute. Οι εκπρόσωποι των μικρών σε μέγεθος και όχι σε δράση εταιρειών μοιράστηκαν τις προσωπικές τους εμπειρίες και αναφέρθηκαν στις δυσκολίες αλλά και τα θετικά στοιχεία ενός «στενού» εργασιακού περιβάλλοντος. Λέξεις όπως συνεργάτης, εμπιστοσύνη, οικογένεια, ένστικτο κυριάρχησαν στη συζήτηση και αποδείχθηκε περίτρανα ότι η σωστή διαχείριση των ανθρώπων δεν είναι θέμα μεγέθους αλλά διάθεσης.

Best Practices με επίκεντρο τον άνθρωπο
Τα οφέλη αλλά και την αξιοποίηση ενός εργαλείου που δίνει τη δυνατότητα στον οργανισμό να αναγνωρίσει πού βρίσκεται σε διάφορους τομείς μοιράστηκε με τους συμμετέχοντες ο Ευάγγελος Αγγελόπουλος, Supply Chain HR Manager στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία. Με το εργαλείο «Climate Navigation Process» θέτουν ως απώτερο στόχο τη συνολική βελτίωση. Με βάση τα standard της Heineken που έρχονται στην Ελλάδα κάθε δύο χρόνια ο οργανισμός «μετριέται», εντοπίζει ελλείψεις-παραλείψεις και αναζητά τρόπους βελτίωσης. Υπάρχουν τρεις «φάσεις» που αντιστοιχούν στην εκπαίδευση, την υλοποίηση και την αξιολόγηση εφαρμογής του πλάνου δράσης. Ένα ακόμα όπλο στη φαρέτρα της εταιρείας, όπως εξήγησε ο Ε. Αγγελόπουλος είναι το «Open Dialogue» σύμφωνα με το οποίο δημιουργούνται κάποιοι «πρεσβευτές» επικοινωνίας.

Πρόκειται για στελέχη που γνωρίζουν το όραμα, τους στόχους, τη φιλοσοφία και τις πρωτοβουλίες του οργανισμού και είναι σε θέση να επικοινωνήσουν και να υποστηρίξουν, τόσο εντός όσο και εκτός, τις όποιες αλλαγές. Στο κλείσιμο του συνεδρίου ο Δ. Γκανούδης παρουσίασε μια επιλογή των καλύτερων πρακτικών από Best Workplaces εταιρείες από όλο τον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, με βάση τους 9 τομείς πρακτικών (Προσλαμβάνω, Εμπνέω, Μιλάω, Ακούω, Ευχαριστώ, Αναπτύσσω, Φροντίζω, Γιορτάζω, Μοιράζω), που αξιολογούνται στο θεσμό για το καλύτερο εργασιακό περιβάλλον ο Γενικός Διευθυντής του Great Place to Work® Institute Hellas, αναφέρθηκε σε απλές αλλά και πρωτότυπες ιδέες που υλοποιούνται στους οργανισμούς και οδηγούν σε βέλτιστα αποτελέσματα αναφορικά με την ικανοποίηση των εργαζομένων.

Για παράδειγμα, στον τομέα «Ακούω», στην Elais- Unilever (Ελλάδα), έχει καθιερωθεί ένα γεύμα με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο και τους εργαζομένους, χωρίς τους προϊσταμένους για να συζητήσουν οτιδήποτε τους αφορά. Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα στον τομέα «Ευχαριστώ» είναι αυτό της Tech Data sterreich GmbH (Austria), όπου αναδεικνύεται ο εργαζόμενος του μήνα και η φωτογραφία του μπαίνει στο Wall of Fame. Για αυτή τη διάκριση ο εργαζόμενος παίρνει 70 ευρώ αλλά στο τέλος του έτος γίνεται κλήρωση και κάποιος από τους 12 που διακρίθηκαν κερδίζει το έπαθλο των 1000 ευρώ.

Η Φιλίτσα Τσιάμα HR Director στην Chartis

Στο παρελθόν είχε εργαστεί στις εταιρείες Sanofi Aventis S.Α. και Bristol-Myers Squibb, ενώ κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών σε Human Resources από το Alba Graduate Business School.

inwards: Υπερβαίνοντας την προσωπική κρίση διαχειριζόμαστε την εξωτερική

HR PROFESSIONAL: Σας είχαμε συνηθίσει σε διαφορετικές συζητήσεις, μέσα από ρόλους εμπορικούς, ανάπτυξης αγορών και χωρών. Εδώ και δύο χρόνια, όμως αποφασίσατε (προτού η κρίση εκδηλωθεί) να αφήσετε πίσω σας μια επιτυχημένη καριέρα στην καλύτερη, επαγγελματικά, ηλικία σας για να δημιουργήσετε την inwards. Ένα, όπως θα δούμε, «καινοτόμο concept», που θέτει κάτω από την ίδια στέγη υπηρεσίες επαγγελματικής και προσωπικής ανάπτυξης. Πρώτα απ’ όλα μια τέτοια αλλαγή φαντάζει πολύ μεγάλη και τολμηρή. Πώς το αποφασίσατε;
Γιάννης Κουτσουμάρης: Το εγχείρημα αυτό είναι πρωτίστως προσωπικό, κι ίσως όχι τόσο τολμηρό όσο φαίνεται, γιατί στηρίζεται σε δύο βαθιές ρίζες. Η πρώτη είναι μια παλιά, εφηβική αγάπη για τις επιστήμες που ασχολούνται με τον άνθρωπο που, αν και σπούδαζα οικονομικά, με έφερνε στη βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής να διαβάζω από κλασική ψυχολογία έως μαθησιακές δυσκολίες. Η δεύτερη ρίζα ποτίστηκε κατά τη θητεία μου στις επιχειρήσεις. Ήταν μια βαθιά πεποίθηση ότι ο μόνος υπαρκτός παράγων σε κάθε οργάνωση είναι ο ανθρώπινος. Οι υπόλοιποι (μέσα παραγωγής, διαδικασίες, τεχνολογία κ.λπ.) είναι μέρος της σκιάς που δημιουργείται από το φως που ο πρώτος ρίχνει πάνω στον οργανισμό ανάλογα με την ώρα – την εποχή δηλαδή ή τη συγκυρία- που βρίσκεται. Η στιγμή όμως που αποφάσισα να αλλάξω καριέρα όταν όταν βεβαιώθηκα ότι η ανάπτυξη των ανθρώπων είναι για μένα ένα θέμα μεγαλύτερης σημασίας και ενδιαφέροντος απ’ όσο ένας ρόλος CEO θα μου επέτρεπε να ασχοληθώ.

HR PROFESSIONAL: Πιστεύετε πως η εικοσαετής εμπειρία σας σε διεθνείς εταιρείες ήταν καθοριστική προϋπόθεση για την επιτυχία σας στη νέα σας δουλειά που είναι η ανάπτυξη αυτών που σήμερα διοικούν ή είναι επιχειρηματίες;
Γιάννης Κουτσουμάρης: Πιστεύω πως δημιούργησε μια συνθήκη ικανή. Όμως αυτό δεν προκύπτει από τον αριθμό των ετών ή τις θέσεις που εργάσθηκα. Αυτό που κυρίως με βοήθησε ήταν η ευκαιρία που είχα να ζήσω την αλλαγή, δουλεύοντας σε μεγάλα διεθνή projects αναμόρφωσης μεγάλων εταιρειών (Sales & Operation Planning –  SCJ, εξαγορά του FMCG τομέα της Bayer –  SCJ, Changing to Last – Barilla, One Unilever – Unilever Group, Transform to Win –  SCJ), ο μεγάλος αριθμός ανθρώπων που γνώρισα και κυρίως η δική μου διπλή ματιά μέσα σε όλα αυτά: του παρατηρητή και του συμμετέχοντα, ταυτόχρονα. Ξέρετε, η καθημερινή μου άσκηση ήταν να προσπαθώ -ως παρατηρητής- να διακρίνω τις νοητικές παγίδες που κάνουν προσωπικές πεποιθήσεις, λογικά άλματα και εταιρικά στερεότυπα να φαίνονται ως αντικειμενικά εμπόδια. Έτσι προσπαθούσα να αποφύγω λάθος αποφάσεις και να διδαχθώ, αν μπορούσα, από τα λάθη του παρελθόντος.

HR PROFESSIONAL: Τελικά, μαθαίνουν οι άνθρωποι από τα λάθη τους;
Γιάννης Κουτσουμάρης: Νομίζω πως μαθαίνουμε, αλλά δεν είμαι βέβαιος αν, από μόνοι μας, μαθαίνουμε….τα σωστά! Κι ο λόγος είναι ότι αξιολογούμε τις πράξεις μας κι ερμηνεύουμε τα λάθη μας μέσα από την ίδια οπτική που τα διαπράξαμε. Γιατί το Plan B, ενώ φτιάχνεται για να επιτύχει αυτό που δεν κατάφερε το Plan A, εντούτοις, συνήθως είναι λιγότερο πειστικό, δημιουργικό και «δεμένο»; Διότι φτιάχνεται από τους ίδιους ανθρώπους, που παρά τη διαφαινόμενη αποτυχία του Plan A, εκείνοι διατηρούν την ίδια οπτική και απλώς αλλάζουν τις ενέργειες. Γιατί, ενώ η προτεραιότητα των περισσότερων οργανισμών είναι να αυξήσουν το engagement, χρησιμοποιούν εργαλεία που σχετίζονται με το motivation και τραυματίζουν θανάσιμα το engagement; Διότι η τάση μας είναι να εμπιστευόμαστε αυτό που ήδη γνωρίζουμε, και ακόμη κι αν είναι εσφαλμένο, το ότι μας είναι οικείο, το κάνει να φαίνεται κατάλληλο, ιδιαίτερα, αν τη στιγμή που παίρνουμε την απόφαση βρισκόμαστε υπό πίεση.

HR PROFESSIONAL: Αυτό που λέτε είναι αντίθετο με την κοινή πεποίθηση ότι δηλαδή διδασκόμαστε από τα λάθη μας.
Γιάννης Κουτσουμάρης:
Έχετε δίκιο. Υπάρχουν κάποιες αλήθειες που αρνούμαστε να δούμε, όχι γιατί δεν διαθέτουμε ευθυκρισία, αλλά γιατί ο εγκέφαλός μας δεν το επιτρέπει, καθώς είναι προγραμματισμένος να βλέπει ως υπαρκτό αυτό που εκ των προτέρων πιστεύουμε ότι υπάρχει και να αγνοεί αυτό που έρχεται σε αντίθεση με τις πεποιθήσεις μας. Γι’ αυτό και η πραγματικότητα είναι… υποκειμενική και γι’ αυτό κι από τα ίδια ερεθίσματα ή δεδομένα διαφορετικοί άνθρωποι καταλήγουμε σε διαφορετικά συμπεράσματα.

HR PROFESSIONAL: Πάμε στο παρόν. Τι είναι η inwards και πότε γεννήθηκε;
Γιάννης Κουτσουμάρης: H inwards είναι ένας χώρος γνώσης και ανάπτυξης με δύο τομείς. Ο τομέας ADVANCED COACHING προσφέρει τις εξής υπηρεσίες επαγγελματικής ανάπτυξης:
Advanced Coaching, που είναι η ομώνυμη υπηρεσία με τις τέσσερις επιμέρους εναλλακτικές:
– Executive Coaching
– Leadership Coaching
– Sales Coaching
– Career Coaching
Women Mentoring: λανσάρεται τώρα και αναφέρεται αποκλειστικά σε γυναίκες που κατέχουν ή στοχεύουν σε  υψηλόβαθμες θέσεις καθώς και σε HRD
Internal Coaches Training: είναι εκπαίδευση Coaching για διευθυντές με διοίκηση ανθρώπων και HR managers
Communication & Image: για όσους μετράει η επικοινωνία και η εικόνα στη δουλειά τους
Business Coaching: υποστήριξη σε Διοικητικά Συμβούλια και επιχειρηματίες, αποκλειστικά για μεσαίες και οικογενειακές επιχειρήσεις.

Επίσης, ο τομέας SYSTEMIC THERAPY προσφέρει επιλογές προσωπικής ανάπτυξης μέσα από υπηρεσίες:
– Συμβουλευτικής
– Θεραπείας, σε προσωπικό ή ομαδικό επίπεδο
– Επιμόρφωσης & Εκπαίδευσης Γονέων.
Με τους δύο αυτούς τομείς φιλοδοξούμε να καλύψουμε τις ανάγκες ανάπτυξης για όλους τους ρόλους που επιτελεί ο σύγχρονος άνθρωπος και να δώσουμε πρόσβαση σε όποιον θέλει να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες μας, είτε ως οργανισμός είτε ως άτομο, ιδιωτικά. Έτσι κι αλλιώς η εποχή, που η ανάπτυξη των στελεχών επαφιόταν στο πλάνο της εταιρείας τους, έχει παρέλθει. Σήμερα η ανάπτυξη αποτελεί ατομική υπόθεση και ευθύνη. H inwards ως σύνολο (γιατί ο τομέας SYSTEMIC THERAPY προϋπήρχε) γεννήθηκε στις 11/11/2011, με καισαρική, γιατί μας άρεσε πολύ αυτή η ημερομηνία.

HR PROFESSIONAL: Να υποθέσω ότι οφείλετε στο πάθος για την πρωτιά;
Γιάννης Κουτσουμάρης: Όχι, παρακαλώ μην το υποθέσετε. Οφείλεται στο πάθος μας για την ανάδειξη της μοναδικότητας και της ατομικότητας. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να ζήσουμε και να μοιραστούμε με τους ανθρώπους που μας εμπιστεύονται τη μοναδική προσωπική τους διαδρομή. Η πρωτιά είναι ένα στιγμιαίο αποτέλεσμα, συχνά ένα τέλος. Κι ίσως ο αριθμός ένα αδικείται αν τον βλέπουμε μόνο ως σύμβολο επιτυχίας, γιατί κρύβει ένα μεγαλύτερο συμβολισμό: είναι ο μόνος αριθμός, που με μια κίνηση, σε φέρνει από την ανυπαρξία (το μηδέν) στη ζωή. Ε, αυτό έγινε και με την inwards.

HR PROFESSIONAL: Σήμερα θα μιλήσουμε κυρίως για τον τομέα επαγγελματικής ανάπτυξης. Και πριν απ’ όλα, γιατί inwards και γιατί Advanced Coaching;
Γιάννης Κουτσουμάρης: inwards, γιατί όλες οι υπηρεσίες μας έχουν το φακό στραμμένο προς το εσωτερικό του ατόμου και της επιχείρησης. Και θα σας πω γιατί αυτό αποδίδει: διότι οι άνθρωποι βάζουμε τον τρόπο που υπάρχουμε μέσα στις επιχειρήσεις και οι αποφάσεις που παίρνουμε είναι καθορισμένες από το «πώς εμείς είμαστε», τον τρόπο της ύπαρξής μας. Αν αλλάξουμε τον τρόπο που υπάρχουμε, εντελώς νέες δυνατότητες δράσης ανοίγονται οι οποίες παράγουν απροσδόκητα αποτελέσματα για εμάς και τα συστήματα που ανήκουμε. Γι’ αυτό και η δική μας συνεισφορά έγκειται στην ανάπτυξη των ανθρώπων για τη δημιουργία αποτελεσμάτων, μέσα από τη διευκόλυνση αυτής της αλλαγής.

Advanced Coaching γιατί αφενός βασιζόμαστε στη μεθοδολογία του Behavioral Coaching Institute της Αμερικής (που είναι ο μεγαλύτερος παγκόσμιος φορέας εφαρμοσμένου συμπεριφορικού coaching στο χώρο εργασίας), απ’όπου έχουμε πιστοποιηθεί και αφετέρου έχουμε εμείς οι ίδιοι αναπτύξει μια πλατφόρμα τεσσάρων υπηρεσιών Coaching (Executive, Leadership, Sales και Career), οι οποίες λειτουργούν και αυτόνομα αλλά και συνδυαστικά, είτε ταυτόχρονα είτε διαδοχικά. Αυτή η πλατφόρμα είναι εμπνευσμένη από τις ανάγκες των στελεχών στην Ελλάδα, όπως τις βίωσα προσωπικά και τις συνάντησα στους συναδέλφους μου. Για παράδειγμα, στην περίπτωση ενός CEO που έχει πρόσφατα προαχθεί και προηγουμένως ήταν CFO ή Marketing Director, μπορούμε να επιλέξουμε ένα πρόγραμμα Leadership Coaching με συγκεκριμένα τμήματα από Sales Coaching με το εξής σκεπτικό: αν το μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου δυναμικού που διοικεί ως νέος CEO είναι οι πωλήσεις και (ίσως) το μεγαλύτερο budget που διαχειρίζεται είναι οι παροχές προς τους πελάτες, γιατί να μην δούμε την ανάγκη του συνολικά;

Επίσης είναι Advanced διότι πλέον των μορφών Coaching, στην inwards χρησιμοποιούμε τις συνέργειες και τη γνώση κι από τους δύο τομείς ενισχύοντας πολύ το περιεχόμενο των υπηρεσιών και την αποτελεσματικότητά τους, αφού γνωρίζουμε καλά πώς να αντιμετωπίζουμε, όχι μόνο την ανάγκη ανάπτυξης σ’ ένα ρόλο αλλά και την εναρμόνιση μεταξύ των ρόλων που το ίδιο άτομο επιτελεί (π.χ. ηγέτης, μέλος ομάδας, σύζυγος, γονιός, κ.λπ.).


HR PROFESSIONAL: Ποιοι είναι οι παράγοντες επιτυχίας ενός προγράμματος coaching;
Γιάννης Κουτσουμάρης: Ο πρώτος είναι ο ίδιος ο coachee. Η υπευθυνότητά του κι η πίστη στην πρόοδό του. Ο δεύτερος είναι η σχέση του με τον coach, ο οποίος με τη μεθοδολογία και το προσωπικό του στυλ διευκολύνει τις νοητικές διεργασίες του coachee. Υπάρχουν κι άλλοι, αλλά αυτοί οι δύο καθορίζουν το 70% της επιτυχίας.

HR PROFESSIONAL: Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν «επιδέχονται» coaching; Αν ναι, πώς το αντιμετωπίζετε;
Γιάννης Κουτσουμάρης: Σε περιπτώσεις που έχουμε, για παράδειγμα, κάποια συμπτώματα ψυχικής δυσλειτουργίας, δεν προχωράμε σε coaching. Στις περιπτώσεις αυτές η ανάγκη καλύπτεται από τις υπηρεσίες του τομέα Systemic Therapy.


HR PROFESSIONAL: Είναι εύκολη η αλλαγή στη συμπεριφορά και πόσο γρήγορη μπορεί να είναι;
Γιάννης Κουτσουμάρης:
Η αλλαγή είναι απολύτως εφικτή, μόνιμη και αξίζει τόσο πολύ όσο η δυνατότητα να συνδεόμαστε καλύτερα με τους άλλους και να επιτυγχάνουμε τους στόχους μας. Η ταχύτητα επίτευξης της αλλαγής είναι ανάλογη με την εξατομίκευση του προγράμματος και μπορεί να είναι από 3 έως 12 μήνες. Γι’ αυτό στην inwards δημιουργούμε το πρόγραμμα, αφού γνωρίσουμε τον υποψήφιο και το σύστημα στο οποίο δρα. Βεβαίως η βάση, τα στάδια και το επιστημονικό υπόβαθρο είναι δεδομένα, αλλά η επιμόρφωση, τα διαγνωστικά που θα χρησιμοποιηθούν, οι δεξιότητες που θα δουλευτούν, ο χρόνος που θα απαιτήσει κάθε στάδιο και άλλες τεχνικές παράμετροι καθορίζονται με βάση τον υποψήφιο, γιατί κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Ό,τι ακούμε και συζητάμε είναι γενικές γνώσεις, προσεγγίσεις, μέθοδοι και απόψεις. Η προσωπική αλήθεια είναι άλλο πράγμα. Και η αλλαγή οδηγεί στην επιτυχία, όταν ξαναγράψει την προσωπική αλήθεια.

HR PROFESSIONAL: Τι μπορεί να οδηγήσει σήμερα στελέχη και οργανισμούς στην επιτυχία;
Γιάννης Κουτσουμάρης:
Η βασική πρόκληση για στελέχη και οργανισμούς είναι να ξεπεράσουν σύνθετα και σημαντικά προβλήματα που εμφανίζονται ως νέα νόσος που κανένα από τα γνωστά φάρμακα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει. Σήμερα, λοιπόν, που δεν υπάρχουν στρατηγικές επιτυχίας, που τα best practices παγκόσμια εκλείπουν, που οι ηγεσίες αμφισβητούνται και η επιβίωση δεν είναι δεδομένη, ο αυτόματος πιλότος είναι επικίνδυνος. Γι’ αυτό, τελικά, εκείνο που οδηγεί (ή όχι) τους οργανισμούς στην επιτυχία είναι η ευκινησία να παράγουν εσωτερικά νέα γνώση και, κυρίως, η άνοδος του επιπέδου της ατομικής συνειδητότητας των ηγετών και των στελεχών για να τη χρησιμοποιούν με νέους τρόπους. Δηλαδή, η δυνατότητα, από τη μία να δουν νέες επιλογές κι από την άλλη να σταματήσουν να βλέπουν ως επιλογές παλιές αγαπημένες συμπεριφορές και συνήθειες που τους έφεραν μεν ως εδώ, αλλά, πλέον αποτελούν εμπόδιο στην επιτυχία τους. Γι’ αυτό σε κάθε πρόγραμμα ανάπτυξης το ισοζύγιο στη σχέση μαθαίνω-ξεμαθαίνω είναι αυτό που οδηγεί στην πραγματική αναμόρφωση του ατόμου και δημιουργεί ανάλογες προϋποθέσεις για τον οργανισμό.

HR PROFESSIONAL: Μια από τις υπηρεσίες σας είναι το «Internal Coaches Training» όπου εσείς ο ίδιος εκπαιδεύετε ομάδες διευθυντικών στελεχών ως εσωτερικούς Coaches. Πιστεύετε ότι το εσωτερικό coaching δουλεύει το ίδιο αποτελεσματικά με το εξωτερικό;
Γιάννης Κουτσουμάρης:
Το εσωτερικό coaching υπηρετεί άλλο σκοπό από το «εξωτερικό», οπότε δεν υπάρχει άμεση σύγκριση. Το coaching από επαγγελματία Coach εμπνέει εμπιστοσύνη, είναι πιο προηγμένο μεθοδολογικά και φέρνει εντελώς καθαρό αέρα στον οργανισμό, κ.λπ. Το Internal Coaching πάλι, όταν διδαχθεί σωστά, γίνεται μέρος της κουλτούρας και συνεισφέρει εξαιρετικά σε τρεις περιοχές: την εδραίωση δεξιοτήτων, την ενίσχυση θετικών συμπεριφορών και τον προσανατολισμό στην επίλυση προβλημάτων. Έτσι βοηθά μεγάλο μέρος των εργαζομένων να αποδίδουν σταθερά περισσότερο σ’ ένα περιβάλλον που αισθάνονται καλά.

HR PROFESSIONAL: Σήμερα οι διοικητικές ομάδες και οι CEOs βοηθούν τους εργαζόμενους να αισθάνονται καλά μέσα στους οργανισμούς που διοικούν;
Γιάννης Κουτσουμάρης: Τους βοηθούν, όταν βρίσκουν τρόπους και πηγές για να βοηθιούνται και οι ίδιοι. Όπως και στο αεροπλάνο, ο πρώτος που φορά τη μάσκα οξυγόνου σε περίπτωση αποσυμπίεσης (σαν αυτή που ζούμε δηλαδή) είναι ο γονιός, για να μπορεί στη συνέχεια να βοηθήσει και τα παιδιά του να κάνουν το ίδιο. Για αυτό τα προγράμματα ανάπτυξης και υποστήριξης, όπως το coaching θα πρέπει, ιδανικά, να ξεκινούν από ψηλά. Για να μπορεί η υποστηρικτική συμπεριφορά να φτάσει σε όλους που τη χρειάζονται, όχι λόγω προσωπικής ανεπάρκειας, αλλά λόγω υπέρμετρης δυσκολίας. Γνωρίζουμε όλοι ότι στελέχη, που τη μια μέρα ζουν την πίεση του να πάρουν σκληρές αποφάσεις, την επόμενη βιώνουν τη φόρτιση της ανακοίνωσης και τη μεθεπόμενη εμψυχώνουν το προσωπικό για τον επόμενο στόχο. Αυτοί οι άνθρωποι, επειδή ανήκουν σε αυτούς που αποφασίζουν, συχνά θεωρείται πως δεν χρειάζονται υποστήριξη. Είναι όμως έτσι; Αυτοί που την Παρασκευή απολύονται σίγουρα χρειάζονται βοήθεια αλλά και αυτοί που τη Δευτέρα έχουν μια άδεια καρέκλα δίπλα τους, πώς το βιώνουν και με ποιους ταυτίζονται;

HR PROFESSIONAL: Αυτή όμως δεν είναι η πραγματικότητα;
Γιάννης Κουτσουμάρης:
Αυτή είναι και δεν αλλάζει. Γι’ αυτό ο μόνος τρόπος για να την υπερβούμε είναι να υπερβούμε τον εαυτό μας και ν’ αλλάξουμε εμείς. Μόνο ξεπερνώντας την προσωπική κρίση, ανοίγει ο δρόμος για τη διαχείριση της εξωτερικής κρίσης.Κι ευτυχώς αυτή η επιλογή υπάρχει ακόμη διαθέσιμη για εκείνους που είναι -κυριολεκτικά- επιφορτισμένοι να διοικούν σε μια τέτοια συγκυρία.

HR PROFESSIONAL: Πώς μπορεί να έρθει κανείς σε επικοινωνία μαζί σας;
Γιάννης Κουτσουμάρης: Ασφαλώς με ένα τηλεφώνημα ή e-mail, ενώ στο site μας www.inwards.gr υπάρχουν περιληπτικά όλες οι σχετικές πληροφορίες. Aν κάποιος εγγραφεί, ανήκει στα μέλη τα οποία λαμβάνουν επιστημονικά άρθρα, προσκλήσεις σε έρευνες και δικές μας απόψεις, όπως αυτές που μου δώσατε την ευκαιρία να συζητήσουμε, οι οποίες διαμορφώνονται από την καθημερινή μας εμπειρία με τους ανθρώπους που μας εμπιστεύονται.

ΕΤΕ: Μειώσεις μισθών έως 13%

Με βάση τη συμφωνία οι μεικτές αποδοχές μέχρι 1.800 ευρώ δεν θα υποστούν καμία μεταβολή και από 1.801 ευρώ και πάνω οι μειώσεις θα κυμανθούν από 4,4%-13%, ανάλογα με το μισθό. Οι μειώσεις αφορούν επιχειρησιακά επιδόματα και δεν επηρεάζουν ούτε τις κλαδικές αποδοχές της ΟΤΟΕ, ούτε τις συντάξιμες αποδοχές στις οποίες υπολογίζονται οι συντάξεις. Σε αντάλλαγμα, η τράπεζα διασφαλίζει τις θέσεις εργασίας, θα συνδράμει το Ταμείο Υγείας των εργαζομένων της Εθνικής και θα παρέχει διευκολύνσεις στα πάσης φύσεως δάνεια τα οποία χορηγεί στους εργαζομένους.

Ηλεκτρονική διασύνδεση για ΙΚΑ, ΟΑΕΔ, ΣΕΠΕ

Η συγκεκριμένη απόφαση θα έχει προαιρετική ισχύ από τις 15 Οκτωβρίου του 2012 και υποχρεωτική από την 1η Μαρτίου 2013. Πιο αναλυτικά, ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, Γιάννης Βρούτσης, με σχετική του απόφαση ρυθμίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις της ηλεκτρονικής υποβολής εντύπων αρμοδιότητας Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) και Οργανισμού Απασχολήσεως Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) στο πληροφοριακό σύστημα του υπουργείου Εργασίας, στο οποίο διασυνδέονται στο εξής οι υπηρεσίες του ΣΕΠΕ, του ΟΑΕΔ και του ΙΚΑ.

Grant Thornton: Νέο «κούρεμα» των μισθών στην Ελλάδα

Η τάση αυτή αποτυπώνεται ξεκάθαρα και σε πρόσφατη έρευνα που εκπόνησε η Grant Thornton, σύμφωνα με την οποία περίπου μία στις τέσσερις επιχειρήσεις (ποσοστό 36%) στην Ελλάδα ετοιμάζεται να μειώσει τους μισθούς ενώ δεν υπάρχει καμία που να σκοπεύει να προχωρήσει σε μισθολογικές αυξήσεις μέσα τους επόμενους δώδεκα μήνες.

Ταυτόχρονα, στις υπόλοιπες λεγόμενες χώρες των PIGS (Πορτογαλία, Ιταλία, Ισπανία) σχεδόν καμία επιχείρηση δεν σχεδιάζει να αυξήσει στους μισθούς πάνω από τον πληθωρισμό μέσα στους επόμενους δώδεκα μήνες, αλλά αντίθετα 15% από αυτές θα μειώσει τους μισθούς. Στον αντίποδα, μόλις 2% των επιχειρήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο σκοπεύουν να μειώσουν τους μισθούς κατά τη διάρκεια των επόμενων 12 μηνών, ενώ το 17% σχεδιάζουν αυξήσεις πάνω από τον πληθωρισμό.

Πιο γενναιόδωροι είναι οι εργοδότες στη Βόρεια Αμερική αφού 85% των επιχειρήσεων έχουν στα σκαριά αυξήσεις μισθών ενώ στην Ε.Ε., ως σύνολο, πάνω από τις μισές επιχειρήσεις (54%) θα αυξήσουν τους μισθούς, με το 10% εξ αυτών να προσφέρει αυξήσεις τουλάχιστον αντίστοιχες με το επίπεδο του πληθωρισμού.

Η συνεχής ενασχόληση με τη δουλειά απειλεί την ψυχική μας υγεία

Ειδικοί και πολιτικοί ζητούν ένα καθαρό διαχωρισμό εργασίας και ελεύθερου χρόνου. Το standby στα ηλεκτρονικά μηχανήματα θεωρείται σπατάλη. Η «κατάσταση ετοιμότητας» στον εργαζόμενο έχει δυστυχώς μεγαλύτερες επιπτώσεις. Δημοσκόπηση του συνδέσμου υψηλής τεχνολογίας Bitkom δείχνει ότι το 88% των εργαζομένων στη Γερμανία είναι διαθέσιμο εκτός εργασίας σε πελάτες, συναδέλφους και προϊσταμένους.

Ο Σύνδεσμος Γερμανικών Συνδικαλιστικών Οργανώσεων, DGB, ζητά από την κυβέρνηση σαφείς κανόνες για τη διαθεσιμότητα των εργαζομένων και η Υπουργός Απασχόλησης Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απαντά ως εξής: «Θα πρέπει να υπάρξουν κανόνες που διέπουν την επικοινωνία μέσω mail και κινητών. Κανόνες που πρέπει να οριστούν από τους εργοδότες, αλλά και να εφαρμόζονται από τους εργαζόμενους. Όπως στην οικοδομή είναι υποχρεωτικό το κράνος, έτσι θα πρέπει να υπάρχουν κανόνες που διασφαλίζουν την ψυχική υγεία των απασχολούμενων».

Η συνεχής διαθεσιμότητα για την εργασία στερεί από τους ανθρώπους ενέργεια που χρειάζονται αλλού, λέει η εργασιακή ψυχολόγος Ζαμπίνε Κόρεκ από το Πανεπιστήμιο της Λειψία, «Είναι σαν την επαναφορτιζόμενη μπαταρία. Ο χρόνος φόρτισης μειώνεται συνεχώς γιατί απασχολούμαστε με τη δουλειά μας τα βράδια, τα Σαββατοκύριακα και στις διακοπές, με συνέπεια να μας μένει όλο και λιγότερος χρόνος για την οικογένεια ή τα όποια ενδιαφέροντά μας». Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν και ψυχικές επιπτώσεις, λόγω της αυξανόμενης πίεσης προς τον εργαζόμενο. Συνήθως ο φόρτος εργασίας είναι τέτοιος, που το κλασικό οκτάωρο δεν φθάνει. Και έτσι ο χρόνος εργασίας διευρύνεται εις βάρος του ελεύθερου χρόνου, υποστηρίζει η Γερμανίδα ψυχολόγος.

Η Ζ. Κόρεκ βλέπει την αύξηση του χρόνου εργασίας και τη μείωση του ελεύθερου χρόνου ως δομικό πρόβλημα: «Νομίζω ότι στη Γερμανία κυριαρχεί η εντύπωση ότι ένας καλός συνεργάτης ή προϊστάμενος είναι εκείνος που εργάζεται πολύ. Και αυτό θα πρέπει να αλλάξει. Πρέπει οι άνθρωποι τα βράδια ή το Σαββατοκύριακο να μην ασχολούνται με τη δουλειά τους». Ίσως το ιδανικό μοντέλο να είναι οι Σκανδιναβικές χώρες. Όταν ένας εργαζόμενος μένει στο γραφείο περισσότερο από ότι συνηθίζεται, ο προϊστάμενος τον ρωτά μήπως δεν του αρκεί ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του. Στις χώρες αυτές η παραμονή στο γραφείο πέραν του προβλεπόμενου χρόνου ή ακόμα η μεταφορά δουλειάς στο σπίτι δεν θεωρείται ιδιαίτερα τιμητική για τον εργαζόμενο.

HR FORUM 2012

Το συνέδριο με θέμα «From HR Alert to HR Resilience», διοργανώθηκε στις 7 Ιουνίου 2012 στο ξενοδοχείο Divani Caravel με την υποστήριξη του ΣΕΒ, ενώ επιστημονικοί συνεργάτες του ήταν το ALBA Graduate Business School και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Όπως διαπιστώθηκε από τους συμμετέχοντες ομιλητές, μετά την παγκόσμια κρίση του 2009 και 2010, οι HR Directors σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επικεντρώνονται σε μακροπρόθεσμες προβλέψεις και στρατηγικές, όπως η ανάπτυξη ταλέντων και ηγεσίας, ο στρατηγικός σχεδιασμός και η εξέλιξη του HR σε στρατηγικό εταίρο για τις επιχειρήσεις που επιδιώκουν ανάπτυξη και επίτευξη ανταγωνιστικότητας, διαμορφώνοντας έντονη ανάγκη για δραστηριοποίηση του επαγγέλματος, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας «Creating People Advantage 2011» του European Association for People Management (EAPM) σε συνεργασία με την Boston Consulting Group.

«Στην αλλαγή, βασικός παραμένει ο ρόλος της εσωτερικής επικοινωνίας» επισήμανε η Μαρία Καρτάλου, Senior Principal της Boston Consulting Group και συνέχισε «η ανάγκη διαχείρισης της καθώς και ανάπτυξης των ταλέντων εμφανίζονται ως πολύ σημαντικές προτεραιότητες για τις επιχειρήσεις της Ευρώπης».  Μέσα στο περιβάλλον που διαμορφώνεται, η ΔΑΔ ξεφεύγει από τα στενά όρια και σύνορα και ενεργοποιείται πλέον στο πλαίσιο του διεθνούς περιβάλλοντος.

Σημαντικούς παράγοντες στη διαμόρφωση των νέων αναγκών για ηγεσία με χρονικό ορίζοντα το 2030 αποτελούν η παγκοσμιοποιήση, η εξατομίκευση και ο πλουραλισμός αξιών, η δημογραφική και κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με την επίδραση στο περιβάλλον, ο ψηφιακός τρόπος ζωής και η τεχνολογική σύγκλιση, σημείωσε η Yvonne Sell, επικεφαλής για τα θέματα ηγεσίας και ταλέντου της HAY Group στη Μ. Βρετανία και την Ιρλανδία.

Τα πέντε βασικά χαρακτηριστικά του ηγέτη στο μέλλον (2030) είναι η εννοιολογική και στρατηγική σκέψη, η ηθική, η δημιουργία αφοσίωσης, η ηγεσία ετερογενών και διαφορετικών ομάδων και η πραγματική κατανομή εξουσίας στο εσωτερικό και εξωτερικό του οργανισμού. Στο περιβάλλον αυτό, οι HR managers οφείλουν να γίνουν περισσότερο τεχνολογικά καταρτισμένοι και στρατηγικοί, να αντιλαμβάνονται τα ανθρώπινα όρια, να είναι σε θέση να διαχειριστούν τις προσδοκίες και να συνδέονται με άλλους οργανισμούς.

Ζητούμενο από την πλευρά της Γενικής Διεύθυνσης είναι οι HR managers να είναι προσανατολισμένοι στην ανάπτυξη της επιχείρησης με επιχειρησιακή σκέψη χωρίς ωστόσο να «χάνουν» την αίσθηση του ανθρώπινου παράγοντα. Έργο τους είναι να σχεδιάζουν και να διασφαλίζουν την «ατζέντα» του ανθρώπινου παράγοντα της επιχείρησης τόσο σε σχέση με τη Γενική Διεύθυνση όσο και με τη Διοικητική ομάδα αλλά και να οργανώνουν αποτελεσματική επικοινωνία γύρω από τα θέματα διοίκησης-εργαζομένων.

Στις μετρήσεις του HR, το πιο σημαντικό στοιχείο παραμένει η ικανοποίηση των εργαζομένων. Σημαντικός παράγοντας στη διατήρηση της ικανοποίησης των εργαζομένων αποτελούν και οι παροχές. Οι σημερινές συνθήκες στην περίθαλψη διαμορφώνουν την ανάγκη ανάληψης θεσμικού ρόλου της ιδιωτικής ασφάλισης στο «Νέο Πλαίσιο της Κοινωνικής Ασφάλισης». Η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων στη χώρα μας παρουσιάζεται θετική, υπό προϋποθέσεις, στο ενδεχόμενο ανάληψης ευρύτερου θεσμικού ρόλου, ανέφερε ο Γεώργιος Βλασσόπουλος, Corporate Solutions Director της METLIFE Alico. Στην προσπάθεια για δημιουργία ενός θετικού, παραγωγικού και ενεργοποιημένου περιβάλλοντος για τους εργαζόμενους, οι Διευθύνσεις Ανθρώπινου Δυναμικού μπορούν να δημιουργήσουν περιβάλλον ρεαλιστικής αισιοδοξίας.

«Βασική επιδίωξη για τη λειτουργία ανθεκτικών και ευέλικτων ομάδων αποτελεί μιας μορφής ευέλικτη αισιοδοξία η οποία θα αξιοποιεί μια έντονη αίσθηση της πραγματικότητας όταν αυτό απαιτείται χωρίς να σταθεί κανείς στις σκοτεινές σκιές της», επισήμανε ο Bernardus Holtrop, εξειδικευμένος Σύμβουλος (Principal) της Linkage. Βασικές στρατηγικές στην οργανωσιακή ανάπτυξη ενός ανθεκτικού οργανισμού αποτελούν η διατήρηση του ηθικού και της δέσμευσης των εργαζομένων (65,9%), η μείωση του λειτουργικού κόστους (63,4%), η αναδιάρθρωση του οργανισμού (55,3%), η καινοτομία (26%) και η βελτίωση της ομαδικότητας (19,5%).

Στην προσπάθειά τους να ανταποκριθούν οργανωσιακά σε αυτά, οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα, έχουν ως βασικά «εργαλεία» την εκπαίδευση για τη βελτίωση δεξιοτήτων, τη βελτίωση της επικοινωνίας οργανωσιακών αξιών και του οράματος, την ανάπτυξη δεξαμενής ταλέντων, την αλλαγή της εταιρικής κουλτούρας και την αξιολόγηση πολιτικών και διαδικασιών.

Η Γενιά Υ
Σχετικά με την προσέλκυση της γενιάς Υ, η έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών έδειξε πως η επιλογή εργοδότη γίνεται με βάση τις ευκαιρίες εξέλιξης και ανάπτυξης (94%), την εργασιακή ασφάλεια (92%), το μισθό (91%), τη φήμη της εταιρείας και τη κοινωνική της υπευθυνότητα (67%), τη συνεχή επανατροφοδότηση (54%), την εργασία σε ομάδες (50%) και την εργασιακή της ευελιξία (49%). Στους σημαντικότερους παράγοντες παρακίνησής της συγκαταλέγονται οι υψηλής ποιότητας συνάδελφοι (74%), η αναγνώριση από τον οργανισμό ή τον προϊστάμενο (72%), οι πιθανότητες ανέλιξης (63%), η πρόσβαση σε νέες εμπειρίες και προκλήσεις (55%), η υποστήριξη από τον προϊστάμενο (46%) και οι ευέλικτες μορφές εργασίας (17%). Η εκπαίδευση με χρήση ψυχαγωγικών μέσων (edutainement) αποτελεί την ελκυστικότερη επιλογή εκπαίδευσης για τη Γενιά Υ.

Συστήματα Επιβράβευσης σε περιόδους κρίσης
Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε ανέδειξε τις περιορισμένες δράσεις διαχείρισης ταλέντων και τον παραγκωνισμό της διαχείρισης καριέρας και διαδοχής καθώς και τις ελάχιστες προαγωγές στις επιχειρήσεις σήμερα στην Ελλάδα. Η απόδοση αξιολογείται και δρα σαν σύμμαχος σε καιρό κρίσης ενώ παρατηρείται σωρευτική μείωση πόρων και κόστους με πραγματοποίηση εσωτερικών εκπαιδεύσεων, με την αξιοποίηση στελεχών και επικέντρωση σε πιο τεχνικά θέματα. Επίσης, παρατηρούνται εξορθολογισμός αμοιβών και εξόδων, μη επαναξιολόγηση του ρόλου των μη οικονομικών επιβραβεύσεων υλικών και άυλων ενώ ο σταθερός μισθός θεωρείται προτιμότερος από τις μεταβλητές αμοιβές.

Panel Discussion
Τέλος, σε στρογγυλό τραπέζι, oι Νικήτας Κωνσταντέλλος, Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου ICAP, Απόστολος Πεταλάς, Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου Fourlis, Γιάννης Σκεπαρνιάς, Γενικός Διευθυντής Γ.Κ. Ελευθερουδάκης, Βασίλης Ραμπάτ, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Xerox Hellas, με συντονιστή τον καθηγητή Κωνσταντίνο Αξαρλόγλου, συζήτησαν για τον τρόπο συνεργασίας CEO & ΗR για την επίτευξη των εταιρικών στόχων ενώ στο τελευταίο μέρος του συνεδρίου οι «Future HR Leaders», οι Ομάδες Μεταπτυχιακών Τμημάτων του ΑLBA και της ΑΣΟΕΕ μετέφεραν «φρέσκες» ιδέες σχετικά με την κατανόηση της γενιάς Υ και τα συστήματα επιβράβευσης. Χαιρετισμό στο συνέδριο απηύθυνε η Ρένα Μπαρδάνη, συντονίστρια του Δικτύου Εργασιακών Σχέσεων και Κοινωνικής Πολιτικής του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών.

Εργασιακές σχέσεις από… απόσταση

Η τεχνολογία εξελίσσεται με γρήγορους ρυθμούς συμπαρασύροντας σε αλλαγές ένα πλήθος διαδικασιών που πλέον διευκολύνονται από τη χρήση των επιτευγμάτων της. Οι εταιρικές διαδικασίες δεν θα μπορούσαν να μείνουν στο απυρόβλητο και ειδικά η διαδικασία εργασίας όπου είναι ένας τομέας στον οποίο μπορούν ακόμη να αποδώσουν αρκετά οφέλη μέσω της ένταξης των επιτευγμάτων αυτών, όχι μόνο στην παραγωγική διαδικασία αλλά και στον τρόπο που η ίδια η εργασία διεκπεραιώνεται εντέλει. Μία σχετικά καινούργια, λόγω της δειλής ακόμη αποδοχής της από τις ελληνικές εταιρείες, έννοια είναι η τηλεργασία ή αλλιώς απομακρυσμένη εργασία που ξεκινάει να εισέρχεται ως επιλογή. Είναι μία εναλλακτική μορφή εργασίας, η οποία βρίσκει πρόσφορο έδαφος στην εφαρμογή ευέλικτων πρακτικών εργασίας.

Με τον όρο τηλεργασία συμπεριλαμβάνεται κάθε μορφή απασχόλησης, μερικής ή ολικής, που επιτρέπει στον εργαζόμενο να παράγει όλο το έργο για το οποίο έχει δεσμευθεί, αποκλειστικά από το σπίτι ή το φυσικό χώρο που επιλέγει ο ίδιος, χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν η πληροφορική, οι τηλεπικοινωνίες και η τηλεματική. Επίσης εδώ συγκαταλέγονται και οι εργασίες με ευέλικτο ωράριο, ευελιξία στο χώρο εργασίας και ευελιξία στις συμβάσεις εργασίας προσφέροντας σε κάθε περίπτωση πρόσθετο όφελος και για τους δύο συμβαλλόμενους.

Σχετικές έρευνες
Η απομακρυσμένη εργασία είναι πλέον ένας δόκιμος όρος και πρακτική σε όλο το εύρος των εταιρειών παγκοσμίως. Αυτό αποδεικνύεται και από τα αποτελέσματα που φέρνουν στο φως έρευνες ενός ολοένα αυξανόμενου ανθρώπινου δυναμικού που είτε επιθυμεί να υιοθετήσει κάποια μορφή ευέλικτης εργασίας, είτε ήδη αποτελεί μέρος αυτής. Σύμφωνα με έρευνα του UK Labour Force για το έτος 2011, το 13,6% του ενεργού ανθρώπινου δυναμικού απασχολείται με κάποια μορφή ευέλικτης και απομακρυσμένης εργασίας. Το 28,7% των εργαζομένων αυτών απασχολείται αποκλειστικά από το σπίτι ενώ το 62,5% δουλεύει σε διαφορετικά μέρη αλλά χρησιμοποιεί το σπίτι του ως βάση.

Οι παραδοσιακές πρακτικές εργασίας όπου η φυσική παρουσία των στελεχών ήταν απαραίτητη και συνυφασμένη με την απόδοση που έχει στα εταιρικά αποτελέσματα, έχει αρχίσει και υποχωρεί σταδιακά. Μελέτη της Vodafone (UK) αποκάλυψε ότι η ευέλικτη εργασία επιφέρει μεγάλη επίδραση στην ικανοποίηση των στελεχών καθώς για τους ίδιους τείνει να είναι πιο σημαντική η ευελιξία που τους παρέχεται σε αντιπαράθεση με τα οικονομικά οφέλη που θα μπορούσαν να αποκομίσουν (π.χ. bonus).

Εκτός από τη Βρετανική οικονομία η αυξητική τάση των στελεχών που επιθυμούν κάποια ευέλικτη μορφή εργασίας είναι διακριτή και σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με την έρευνα «Worldwide Mobile Worker Population 2011-2015», του International Data Corporation (IDC), μέχρι το 2015 αναμένεται αύξηση και διαμόρφωση του συνολικού ανθρώπινου δυναμικού που απασχολείται με κάποιο είδος ευέλικτης εργασίας στο 37,2% των συνολικά ενεργών στελεχών. Αυτό μεταφράζεται σε 1,3 δισεκατομμύρια εργαζόμενους που προβλέπεται να εργάζονται με βάση τη νέα αυτή πρακτική.

Πιο αναλυτικά, στην Αμερική (περιλαμβάνονται οι ΗΠΑ, Καναδάς και Λατινική Αμερική) τα στελέχη που υπάγονται σε αυτή τη μορφή εργασίας θα ανέλθουν στα 212,1 εκατομμύρια το 2015, από τα 182,5 που ήταν έως το 2010. Για τις χώρες EMEA αναμένεται αύξηση της τάξεως του 31%, διαμορφώνοντας τις προβλέψεις για το 2015 σε 244,6 εκατομμύρια στελεχών που εφαρμόζουν την τηλεργασία. Τέλος η μεγαλύτερη αύξηση, 39,5%, αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις χώρες της Ασίας (χωρίς την Ιαπωνία), όπου σημαντικό ρόλο σε αυτήν την εξέλιξη διαφραματίζουν οι αναπτυσσόμενες οικονομίες της Κίνας και της Ινδίας που ωθούν στη διαμόρφωση των 838,7 εκατομμύρια εργαζομένων με ευέλικτη μορφή εργασίας έως το 2015.

Μορφές Τηλεργασίας
Ο ορισμός τηλεργασία είναι αρκετές φορές συνυφασμένος με την εργασία από το σπίτι, όμως εσωκλείει ένα πλήθος άλλων εφαρμογών. Οι διάφορες μορφές που μπορεί να λάβει είναι οι ακόλουθες:
Εργασία από το σπίτι
Σε αυτή τη μορφή ο εργαζόμενος εργάζεται κυρίως από το σπίτι του και η απασχόληση του μπορεί να είναι μερική ή πλήρης. Επίσης, μπορεί να απασχολείται και ως ελεύθερος επαγγελματίας.
Δορυφορικά γραφεία/υποκαταστήματα
Τα γραφεία-υποκαταστήματα αυτά βρίσκονται σε απόσταση από τα κεντρικά γραφεία και δεν λειτουργούν ως αυτόνομοι οργανισμοί. Οι εργαζόμενοι σε αυτή τη μορφή εργασίας προέρχονται κυρίως από τη γύρω περιοχή του δορυφορικού γραφείου-υποκατάστημα, με αποτέλεσμα μία γενικότερη προσπάθεια αποκέντρωσης.
Κινητή Εργασία
Σε αυτή την κατηγορία ο εργαζόμενος βρίσκεται σε κίνηση ή μπορεί να εντοπιστεί σε περισσότερα από ένα μέρη, όπως ο εμπορικός αντιπρόσωπος.
Κέντρα τηλεργασίας
Η δημιουργία των κέντρων αυτών περιλαμβάνει χώρους οι οποίοι διαθέτουν την κατάλληλη τηλεματική υποδομή και οι οποίοι φιλοξενούν εργαζόμενους μακριά από τα γραφεία της εταιρείας αλλά κοντά στους χώρους παραμονής τους.
Τηλε-αγροικίες
Είναι μία μορφή τηλε-κέντρων τα οποία φιλοξενούνται σε αγροτικές περιοχές. Στόχος δημιουργίας τους είναι να δώσουν τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους να  προσληφθούν από εταιρείες και να γίνουν κοινωνοί των νέων τεχνολογιών χωρίς να χρειαστεί να μετακινηθούν στα αστικά κέντρα. Με αυτό τον τρόπο ενισχύεται και η οικονομική δραστηριότητα αγροτικών περιοχών και δίδεται η ευκαιρία στις εταιρείες να προσλάβουν στελέχη που σε αντίθετη περίπτωση δεν θα μπορούσαν.
Εργασιακό Κέντρο
Αποτελεί τη συγκέντρωση ομάδας εργαζομένων οι οποίοι μπορεί να εργάζονται για τον εαυτό τους ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή να προσλαμβάνονται από εργοδότες που εντοπίζονται σε κάποια περιμετρική απόσταση από το κέντρο αυτό.

Βήματα αξιολόγησης εργασίας
Με τα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα και υπηρεσίες (όπως cloud computing), καθώς και με την αυξανόμενη χρήση των «έξυπνων» τηλεφώνων, του notebook, του iPad και των tablets στην καθημερινότητα των στελεχών σε προσωπικό και εταιρικό επίπεδο, τα εργαλεία της απομακρυσμένης εργασίας αυξάνονται και δημιουργούν ένα πρόσφορο έδαφος για την αλλαγή της φύσης της εργασίας αλλά και της φύσης των εργασιακών σχέσεων που έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται.

Πριν ληφθεί η απόφαση πραγματοποίησης μίας εργασίας με τη συγκεκριμένη μορφή πρέπει να εξετασθούν και να καθοριστούν κάποιοι παράμετροι από την εταιρεία:
– Αξιολόγηση της συγκεκριμένης εργασίας για το αν μπορεί να παραμείνει αποτελεσματική και αποδοτική λαμβάνοντας κάποια ευέλικτη μορφή.
– Εξέταση για το αν είναι απαραίτητη η χρήση στοιχείων ή πηγών που μπορούν να ληφθούν μόνο με τη φυσική παρουσία του στελέχους στο γραφείο.
– Αξιολόγηση ότι δεν απαιτείται κάποιος ειδικός εξοπλισμός, ο οποίος να μην μπορεί να αποκτηθεί στο πλαίσιο αυτής της εργασίας και κυρίως η αξιολόγηση του αντίστοιχου κόστους αγοράς του.
– Καθορισμός με συγκεκριμένο τρόπο της ασφαλής χρήσης του εταιρικού software από τον υπολογιστή του εργαζομένου.
– Προσδιορισμός του γενικού πλαισίου της συγκεκριμένης εργασίας, δηλαδή τις ώρες που θα μπορεί το στέλεχος να έχει πρόσβαση στα εταιρικά δεδομένα και τις ώρες που θα πρέπει να ανταποκρίνεται άμεσα σε θέματα που ενδεχομένως να προκύψουν.
– Καθορισμός ξεκάθαρων στόχων ώστε η απομακρυσμένη εργασία να μην θεωρηθεί χαμηλής απόδοσης τελικά.
– Υιοθέτηση του κατάλληλου δείκτη παραγωγικότητας ώστε να ελέγχουμε την τελική απόδοση.

Προϋποθέσεις για τον εργαζόμενο
Σε προσωπικό επίπεδο ένα διαφορετικό πλήθος παραγόντων-προϋποθέσεων πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψιν από τον ενδιαφερόμενο και να καθοριστεί ένα συμβατό και για τις δύο πλευρές πλαίσιο. Ακολουθούν ορισμένοι τρόποι για σωστή απομακρυσμένη εργασία από την πλευρά του στελέχους:
– Η σωστή οργάνωση του ατόμου θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάληψη της συγκεκριμένης μορφής εργασίας. Γι’αυτό το λόγο η οργάνωση του χώρου, ο χρόνος και το περιεχόμενο της εργασίας ώστε να αποδειχτεί αποδοτική, είναι παράγοντες που πρέπει να ορισθούν, χωρίς γκρίζες περιοχές, από την αρχή.
– Η επικοινωνία σε καθημερινή βάση με τον manager, ώστε να αναφέρονται και να επιλύονται οι διάφορες εξελίξεις που παρουσιάζονται.
– Απόκτηση ή εξέλιξη των γνώσεων σε θέματα networking, ώστε να διευκολύνεται η εργασία από
το σπίτι.
– Πραγματοποίηση συχνών διαλειμμάτων όπως ακριβώς θα γίνονταν και στο εργασιακό περιβάλλον της εταιρείας, ώστε η εργασία να καταστεί αποδοτική και να πραγματοποιείται με «ξεκάθαρο μυαλό».
– Άμεση ανταπόκριση στα e-mails που λαμβάνονται από την εταιρεία ώστε να λύνονται τυχόν προβλήματα που προκύπτουν και επιβεβαιώνοντας με αυτό τον τρόπο ότι παρά τη φυσική τους απουσία από το εργασιακό περιβάλλον, δηλώνουν «παρών» στα εταιρικά ζητήματα και συμβάλλουν στη διευθέτησή τους.
– Τέλος, πρέπει να αποφεύγεται η αναπλήρωση του χαμένου χρόνου εργασίας με επιπλέον ώρες από αυτές που τα στελέχη μπορούν πραγματικά. Τα αποτελέσματα που θα προκύψουν δεν θα είναι ενδεικτικά της προσπάθειάς τους.


Εταιρική Χρησιμότητα
Πριν την εφαρμογή κάποιας νέας, για την εταιρεία, πρακτικής, πρέπει να πραγματοποιείται ανάλυση τόσο της απόδοσης που μπορεί να έχει στη παραγωγική διαδικασία και τις εργασιακές σχέσεις, όσο και το ενδεχόμενο κόστος που μπορεί να επιφέρει η εφαρμογή αυτή ή τους κινδύνους που ενδεχόμενα να ενέχει. Αναφορικά τώρα με την απομακρυσμένη εργασία μία εταιρεία πρέπει να εξετάσει, να συγκρίνει και τελικά να καταλήξει για την εφαρμογή ή μη, της συγκεκριμένης ευέλικτης μορφής εργασίας λαμβάνοντας υπόψιν όλες τις σχετικές παραμέτρους.

Η τηλεργασία μπορεί με άμεσο και έμμεσο τρόπο να συμβάλει στη μείωση του κόστους και πιο συγκεκριμένα, στη μείωση του πάγιου-σταθερού και λειτουργικού της κόστους. Όταν μία εταιρεία αποφασίζει την απασχόληση στελεχών χωρίς να είναι απαραίτητη η φυσική τους παρουσία στον εργασιακό χώρο, μειώνει το κόστος υπηρεσιών που οφείλει η ίδια να παρέχει στα στελέχη της. Επιπρόσθετα, μειώνονται και οι απαιτούμενοι χώροι που είθισται να υπάρχουν στο εργασιακό περιβάλλον για να καλυφθούν οι ανάγκες της. Και οι δύο περιπτώσεις συμβάλλουν στην μείωση των αντίστοιχων μορφών κόστους.

Σύμφωνα με στοιχεία του The Telework Coalition οι εταιρείες που εφαρμόζουν τέτοιες μορφές εργασίας μπορούν να εξοικονομήσουν έως 20.000 δολάρια ετησίως για κάθε πλήρως απασχολούμενο στέλεχος καθώς οι ανάγκες για υποδομές πληροφορικής, οι προμήθειες γραφείου και η επένδυση σε κτίρια μειώνονται αρκετά. Ένα άλλο άμεσο αποτέλεσμα είναι η αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων σε ποσοστό μέχρι και 40% όπως και η υποκίνησή τους να εργαστούν πιο εποικοδομητικά, ως ανταπόδοση της εμπιστοσύνης που επιδεικνύει ο οργανισμός στους ίδιους με την υιοθέτηση αυτής της μορφής εργασίας.

Επίσης, παρατηρείται αύξηση της ευελιξίας των εταιρειών καθώς η τηλεργασία δεν επηρεάζεται από τυχόν ανοικοδομήσεις και αναδιοργανώσεις της εταιρείας που μπορεί να προκύπτουν, ούτε όμως επηρεάζεται και από εξωτερικούς παράγοντες όπως απεργίες, κακές καιρικές συνθήκες κ.ά., συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην απρόσκοπτη λειτουργία της. Τέλος, αυξάνεται το αίσθημα δέσμευσης των στελεχών προς την εταιρεία, μειώνοντας αισθητά το turnover των υπαλλήλων έως και 50% και εξαλείφοντας τα κόστη πρόσληψης και εκπαίδευσης που θα επιβαρύνονταν σε περίπτωση αποχώρησης κάποιου στελέχους, ώστε να το αντικαταστήσουν.

Μία ακόμη έρευνα από το Trades Union Congress (TUC) αναφέρει ότι τα στελέχη μίας εταιρείας «σπαταλούν» κατά μέσο όρο 200 ώρες το χρόνο για τη μετάβασή τους στο χώρο εργασίας, κάτι που μεταφράζεται σε 5 εβδομάδες εργασίας το χρόνο. Έτσι με την απομακρυσμένη εργασία οι χαμένες αυτές ώρες μπορούν να αξιοποιηθούν ως εποικοδομητική εργασία με τα αντίστοιχα οφέλη για την ίδια την εταιρεία. Επιπρόσθετα, η American Management Association αναφέρει ότι εφαρμόζοντας κάποια ευέλικτη μορφή εργασίας στα στελέχη της, μειώθηκαν στο 63% οι άδειες ασθενείας.

Προσοχή στα σημεία
Εκτός από τα ορατά και άμεσα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει μία εταιρεία από τη συγκεκριμένη εφαρμογή ευέλικτης μορφής εργασίας, πρέπει να ληφθεί υπόψιν και το κόστος που επισύρει για την αγορά των απαραίτητων εργαλείων για τα στελέχη, ώστε να είναι σε θέση να στεφθεί με επιτυχία αυτή η προσπάθεια. Ένα επιπλέον σημείο που πρέπει να επιστήσουν την προσοχή τους είναι στην εφαρμογή των απαραίτητων ασφαλιστικών δικλείδων ώστε να υπάρχει ασφαλής επικοινωνία και μεταφορά των εταιρικών δεδομένων στα απομακρυσμένο ανθρώπινο δυναμικό.

Αυτό απαιτεί την άριστη συνεργασία, επικοινωνία και πλήρη ανταπόκριση του αντίστοιχου τμήματος IT της εταιρείας ώστε να εξετασθούν και να κοστολογηθούν οι τρόποι που μπορεί να επιτευχθεί αυτό. Ιδιαίτερη προσοχή χρήζει και η επιλογή του ατόμου που θα εργασθεί με τηλεργασία καθώς δεν θεωρείται κατάλληλη μορφή εργασίας για άτομα τα οποία χρειάζονται καθοδήγηση ή η φυσική τους παρουσία είναι απαραίτητη ώστε να έρχονται σε επαφή με ένα οργανωμένο εργασιακό περιβάλλον και έμπειρα στελέχη της εταιρείας (κυρίως αναφέρεται σε νέα στελέχη χωρίς προηγούμενη εργασία).

Οφέλη επί προσωπικού
Πέρα όμως από τα σημεία που τελούν υπό εξέταση από την εταιρεία πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση και στα αντίστοιχα ατομικά από την εφαρμογή της ευέλικτης αυτής πρακτικής. Σε προσωπικό επίπεδο λοιπόν, η υιοθέτηση αυτής της μορφής εργασίας έχει απτά και άμεσα οφέλη. Σε πρώτο χρόνο μειώνονται σημαντικά τα έξοδα μετακίνησης των στελεχών, κάτι που προσφέρει τη δυνατότητα να γίνει διαπραγμάτευση των αποδοχών τους σε νέες βάσεις. Πάνω σε αυτό οφείλουμε να προσθέσουμε ότι το επίπεδο στρες των στελεχών μειώνεται. Το work-life balance αυξάνεται καθώς το στέλεχος έχει τη δυνατότητα να διαχειριστεί το χρόνο του και έτσι νιώθοντας πιο ελεύθερο να αποδίδει περισσότερο και πιο ποιοτικά σε αυτό που του ανατίθεται.

Επιπρόσθετα, δημιουργούνται ευκαιρίες για νέα ή περισσότερη εργασία από τη μη φυσική παρουσία του σε καθημερινή βάση στο εργασιακό περιβάλλον, λόγω του χρόνου που μειώνει από τις καθημερινές μετακινήσεις του. Η παροχή ευέλικτου ωραρίου τηλεργασίας μπορεί να αποτελέσει έναν ακόμη λόγο για τη θετική αντιμετώπιση από τους εργαζόμενους. Τέλος, άτομα τα οποία ήταν αποκλεισμένα από την αγορά εργασίας, λόγω αδυναμίας απομάκρυνσης από το σπίτι για αρκετές ώρες, με αυτό τον τρόπο ενσωματώνονται και πάλι στο ανθρώπινο δυναμικό που μπορεί μία εταιρεία να εντάξει στους κόλπους της.

Viewpoint: Remote Mobile Working: Μία νέα τάξη πραγμάτων
Ο όρος «Remote -Mobile Working» ή πιο απλά εργασία εξ αποστάσεως, τηλεργασία έχει εισέλθει στην εργασιακή ζωή της χώρας μας. Για πολλούς επιχειρηματίες φάνταζε για αρκετά χρόνια «άπιαστο όνειρο», για άλλους πάλι «εργασία του μέλλοντος».

Οι αμιγώς ελληνικές επιχειρήσεις δυσκολεύονταν μέχρι πρότινος να αποδεχτούν τη νέα τάξη πραγμάτων και έδειχναν αν όχι τελείως αρνητικές, υπερβολικά επιφυλακτικές με αυτή τη μορφή εργασίας. Με τις νέες αλλαγές όμως, που έχουν επέλθει στον εργασιακό βίο, άρχισαν να αντιλαμβάνονται ότι εξαρτάται η ανταγωνιστικότητά τους από αυτή. Η απροθυμία των Διοικούντων να αποδεχτούν και να εφαρμόσουν τέτοιες μορφές εργασίας, ενδεχομένως να οφείλεται στο γεγονός ότι δεν είναι προετοιμασμένοι και ενημερωμένοι, να διαχειριστούν αυτές τις ευέλικτες μορφές εργασίας.

Οι Managers των τμημάτων που καλούνται να διαχειριστούν τα νέα δεδομένα θα πρέπει πάνω από όλα να «εκπαιδευτούν» εκ νέου σε νέα μοντέλα Διοίκησης, να χρησιμοποιήσουν άλλους δείκτες παραγωγικότητας και κυρίως να αλλάξουν βασικά κριτήρια στην αναζήτηση νέων στελεχών που θα υποστηρίξουν το νέο αυτό εγχείρημα. Θα πρέπει να αξιολογήσουν από την αρχή τα υπάρχοντα στελέχη τους, να βελτιώσουν και να διευρύνουν τις επιμέρους δεξιότητές τους και κυρίως να τους «εμπιστευτούν».

Όλο αυτό το εγχείρημα για τους Διευθυντές Ανθρώπινου Δυναμικού είναι μια τεράστια πρόκληση, διότι καλούνται να εφαρμόσουν νέες μεθόδους επικοινωνίας με τους εργαζόμενους και να αναπτύξουν κλίμα απολύτου εμπιστοσύνης σε ότι αφορά τη διαχείριση του εργασιακού χρόνου τους καθώς οφείλουν πλέον να τους κρίνουν κυρίως από τα παραγωγικά τους αποτελέσματα. Για να πετύχουν σε μια επιχείρηση οι μορφές «ευέλικτης εργασίας», θα πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι να είναι πλήρως εναρμονισμένοι με τα νέα δεδομένα, να εξασφαλιστούν εξ αρχής οι κατάλληλες προϋποθέσεις, να οριστούν όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες και η αυστηρή τήρηση αυτών, καθώς και να οριστούν όλες οι ασφαλιστικές δικλείδες.

Θα πρέπει δε, κατά τακτά χρονικά διαστήματα, να ελέγχονται τα κανάλια επικοινωνίας και να βελτιώνονται οι τομείς που εντοπίζονται δυσλειτουργίες. Οι ευέλικτες μορφές εργασίας αριθμούν αρκετά πλεονεκτήματα. Μερικά από τα βασικά είναι:
– H προσέλκυση ικανών στελεχών και η συγκράτησή τους.
– Η αισθητή μείωση των απουσιών.
– Η αύξηση της παραγωγικότητας, λόγο του μικρότερου εργασιακού στρες και της σωματικής κόπωσης. Ο εργαζόμενος νιώθει πιο ελεύθερος και έχει την αίσθηση ότι μπορεί ο ίδιος να έχει τον πλήρη έλεγχο της εργασιακής του ζωής και να κρατά τις ισορροπίες με την προσωπική του ζωή.
– Η ευελιξία στη χρήση του χρόνου.
– Η αισθητή μείωση των λειτουργικών εξόδων της επιχείρησης.
– Η εξάλειψη αρνητικών επιπτώσεων που αποδίδονται στη γεωγραφική απόσταση από τα κέντρα των εξελίξεων.

Σαφώς και υπάρχουν και μειονεκτήματα σε αυτές τις μορφές εργασίας.
– Αν δεν υπάρχει σαφήνεια στις διαδικασίες και τους ελέγχους τήρησής τους, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος αποτυχίας.
– Αν οι ασφαλιστικές δικλείδες δεν είναι επιλεγμένες με προσοχή υπάρχει κίνδυνος διαρροής εταιρικών πληροφοριών. Θα πρέπει να εξασφαλίζεται η εμπιστευτικότητα σε φυσικό επίπεδο με χρήση κρυπτογράφησης, για να μην καταφέρει κάποιος που θα υποκλέψει πληροφορίες, να τις «διαβάσει».
– Το μέσο στη μετάδοση είναι «κοινό» με αποτέλεσμα να είναι ευάλωτο σε παρεμβολές και «επιθέσεις».
– Η ανικανότητα του Manager να διαχειριστεί τον εργαζόμενο που παρέχει τις υπηρεσίες του με μορφή ευέλικτης εργασίας, μπορεί να οδηγήσει σε λήξη συνεργασίας και κυρίως σε απώλεια ικανών στελεχών και κατ’ επέκταση παραγωγικών αποτελεσμάτων.

Βασικό κριτήριο επιλογής στελέχους για την υλοποίηση του Remote-Mobile Working είναι η επαρκής εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες, η απόλυτη αφοσίωση στο εγχείρημα, η ανεπτυγμένη επαγγελματική και εργασιακή συνείδηση και η πειθαρχία. Η αποτελεσματικότητα ερμηνεύεται ως η ικανότητα ενός εργαζομένου να επιτύχει δεδομένους στόχους. Η ουσία της βελτίωσης της παραγωγικότητας είναι η αποδοτικότερη χρήση των παραγωγικών συντελεστών, όχι η πιο σκληρή εργασία και αυτό σίγουρα επιτυγχάνεται με αυτήν την ευέλικτη μορφή εργασίας.
Δήμητρα Κοντρογιάννη, HR Director, Ευρωχαρτική