Η ταχεία άνοδος στη δημοφιλία του team coaching εγείρει ερωτήματα για το αν επιτρέπει στην κατάλληλη γνώση και εμπειρία να αξιοποιηθούν πλήρως στην έρευνα αγοράς, καθώς και στην επιλογή και τον σχεδιασμό του πλαισίου συνεργασίας. Είναι το team coaching πράγματι… team coaching;

Οι προκλήσεις γίνονται όλο και πιο περίπλοκες στον σημερινό κόσμο που είναι, όπως λέμε, VUCA αλλά και GVD (Global, Virtual, Diverse). Η προσαρμογή σε αυτές τις προκλήσεις επιτυγχάνεται όλο και περισσότερο από ομάδες ανθρώπων που καινοτομούν μαζί. Αυτό είναι ο βασικός λόγος που κάνει το team coaching όλο και πιο απαραίτητο.
Τα οφέλη του team coaching περιλαμβάνουν υψηλότερη αφοσίωση, διατήρηση ταλέντων, οργανωτική απόδοση και παραγωγικότητα, αυξημένη εστίαση στους στόχους και την αποστολή του οργανισμού, βελτίωση της δημιουργικότητας, ανάπτυξη της μάθησης και καλύτερες σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και τμημάτων.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ TEAM COACHING;
Team coaching είναι η σύμπραξη με μια ομάδα, τις δυναμικές και τις σχέσεις της, μέσα από μια προκλητική, δημιουργική διαδικασία σκέψης που τους εμπνέει να μεγιστοποιήσουν τις συλλογικές τους ικανότητες και το δυναμικό τους, να επιτύχουν τον κοινό σκοπό και τους διαμοιρασμένους στόχους, δημιουργώντας συνυπευθυνότητα και ψυχολογική ασφάλεια μέσω διάλογου εμπιστοσύνης, συμπερίληψης, αναστοχαστικής πρακτικής και ανάληψης δράσεων.

Συμβαίνει συχνά το team coaching να συγχέεται με το team building. Ο παρακάτω πίνακας αποτυπώνει τη σύγκριση των δύο διαφορετικών modalities σε μία ευρεία παλέτα στόχων.
Aντίστοιχα με τον παραπάνω πίνακα, που επισημαίνει βασικές διαφορές μεταξύ Team Coaching και Team Building, να επισημάνουμε ότι δεν είναι λίγες οι διαφορές μεταξύ Team Coaching και Team Facilitating.

O ρόλος του facilitator είναι περισσότερο αποστασιοποιημένος και ταυτόχρονα πιο κατευθυντικός ως προς τον διάλογο και τη μαθησιακή διαδικασία, ενώ ο team coach δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην πρακτική εφαρμογή των εκτιμήσεων, προβάλλει μια περισσότερο ανοιχτή στάση που εμπνέει, μαθαίνει και αλλάζει μαζί με την ομάδα (Clutterbuck, 2007). Μια ακόμα σημαντική διαφορά είναι ο ρόλος και η ικανότητα του team coach να δίνει το παράδειγμα με τη διαφανή στάση και την ενέργειά του, με τη θετικότητα και την ευελιξία του, με τη δεξιότητά του να κάνει «dancing in the moment» με τις δυναμικές και τις σχέσεις της ομάδας, δίνοντας και αντλώντας ανατροφοδότηση προοπτικής ή αλλιώς feedforward.

Σε όλες τις σύγχρονες μεθοδολογίες και διαγνωστικά για ομάδες η κυριότητα του στόχου και η λογοδοσία είναι αναπόσπαστο κομμάτι. Αυτό επαληθεύεται στο μοντέλο Drexler/Sibber (αποσαφήνιση στόχου: διαμοιρασμένο όραμα) και στη μέθοδο Sandahl (2019) (παραγωγικότητα: ευθυγράμμιση, λογοδοσία) και στην Jennifer Britton (2019), «Η ανάληψη της κυριότητας αποτελεί σημαντικό στοιχείο του υποδείγματος της ευαλωτότητας και της αποτελεσματικής διαδικασίας άντλησης αποτελεσμάτων. Όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, ανέλαβε την κυριότητα. Όταν τα πράγματα πάνε καλά, βεβαιώσου ότι οι σωστοί άνθρωποι παίρνουν τα εύσημα». Η Liz Hall (2019) τονίζει ότι πρέπει να «δημιουργήσουμε μαζί με την ομάδα και να συμφωνήσουμε τους στόχους και τα αποτελέσματα έτσι ώστε τα μέλη της ομάδας να αναλάβουν την κυριότητα» και άρα την ευθύνη/λογοδοσία και επακόλουθα τη δέσμευση. Η ανάληψη της κυριότητας των στόχων είναι μία από τις βασικές παραμέτρους της μεθόδου στοχοθεσίας PASSPORT (Δερλώπας, 2019).

Ο Patrick Lencioni (2002) αναφέρεται σε πέντε χαρακτηριστικά, που συχνά εντοπίζονται σε ομάδες και αποτελούν δείγματα δυσλειτουργίας. Αυτά είναι:
1. Η απουσία εμπιστοσύνης, που οδηγεί στην έλλειψη ευαλωτότητας (vulnerability)
2. Ο φόβος της σύγκρουσης, που οδηγεί στην επίπλαστη αρμονία
3. Η έλλειψη δέσμευσης, που οδηγεί στην αμφισημία (VUCA)
4. Η αποφυγή της λογοδοσίας, που οδηγεί στα χαμηλά πρότυπα
5. Η έλλειψη προσοχής στα αποτελέσματα, που οδηγεί σε βασικές αστοχίες και με τη σειρά του στην αποτυχία εκπλήρωσης του λόγου για τον οποίο δημιουργήθηκε αρχικά η ομάδα: για να φέρνει αποτελέσματα έγκαιρα και έγκυρα.

H ΟΜΑΔΑ ΣΑΝ ΣΥΣΤΗΜΑ
Eίναι σημαντικό εδώ να τονίσουμε τι εννοούμε ομάδα. Κάθε ομάδα ανθρώπων (group) δεν είναι απαραίτητα ομάδα (team) με την έννοια που μας ενδιαφέρει στο team coaching. Το group coaching είναι μια σημαντικά διαφορετικό από το team coaching. To team coaching είναι εξαιρετικά απαιτητικό στη συνολική διαδικασία (προετοιμασία, εκτέλεση, follow up, μετρήσεις) και είναι ακόμα πιο απαιτητικό από πλευράς ικανοτήτων του team coach.

Eδώ παρατηρούνται συνήθως λάθη στρατηγικής, σχεδιασμού και, φυσικά, εκτέλεσης. Γιατί λέμε ότι η ομάδα είναι ένα σύστημα; Επειδή τα μέλη της αλληλοεπιδρούν ο ένας με τον άλλον, εντός και εκτός coaching, έχουν επίγνωση της συμμετοχής τους, επίγνωση της συμμετοχής των άλλων και επίγνωση της θετικής τους αλληλεπίδρασης προκειμένου να επιτευχθούν αμοιβαίοι στόχοι.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι ομάδων αναλόγως της διάρκειας και της σύνθεσης, αλλά δεν είναι πρόθεσή μας να το αναπτύξουμε αυτό εδώ. Επίσης, δεν είναι όλες οι ομάδες στο ίδιο στάδιο ανάπτυξής τους (Tuckman, 1965). Kάθε ομάδα (team) είναι ένα ζωντανό σύστημα το οποίο εξελίσσει κανόνες, διαμορφώνει κουλτούρα και κρατάει αλλήλους υπόλογους μέσα στην ομάδα. Η καμπύλη των σταδίων ανάπτυξης μιας ομάδας είναι παρόμοια με την καμπύλη της αλλαγής που δουλεύουμε στο coaching.

Συχνά ζητούνται και οργανώνονται ατομικές συνεδρίες με επιλεγμένα στελέχη της ομάδας, ή/και τον ηγέτη, στο πλαίσιο της διοργάνωσης συνεδριών team coaching και αυτό είναι κάτι που υποστηρίζει την όλη παρέμβαση εφόσον γίνεται σωστά και έχουν προβλεφθεί οι επιρροές στην αντίληψη της ομάδας περί εχεμύθειας και αλλαγής δυναμικών.

ΟΙ ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΑΣΤΟΧΙΕΣ ΕΝΟΣ TEAM COACH
Ένας άπειρος team coach πρέπει να διαχειριστεί πολλαπλές προκλήσεις ταυτόχρονα. Οι συνήθεις αστοχίες στις οποίες συνήθως ενδίδει είναι να ξεχνάει ότι η ομάδα είναι ένα σύστημα και να προσπαθεί να κάνει coaching σε δέκα άτομα ταυτόχρονα. Αποτέλεσμα είναι να τον αποσπούν οι παραφωνίες της ομάδας, ενώ χάνει από την προσοχή του την ταυτότητα της ομάδας και τον κοινό σκοπό.

Μια ακόμα αστοχία του team coach είναι να επικεντρώνεται στην επίλυση προβλημάτων. Αποτέλεσμα αυτού είναι τον κερδίζει η ανάλυση έναντι της εποικοδομητικής φιλοπεριέργειας, να δημιουργεί εξαρτήσεις στην ομάδα και να τους αφαιρεί την ευθύνη αναλαμβάνοντας, άστοχα, δυσανάλογο μέρος της στη διαδικασία του coaching. Μια τελευταία αστοχία, που οφείλουμε να αναφέρουμε, είναι να τον παρασύρει ή μάλλον απορροφήσει το σύστημα. Με αυτό εννοούμε να χάνει τον ρόλο του σαν καταλύτης αλλαγής επειδή αρχίζουν οι αδυναμίες ή/και οι υποθέσεις/πεποιθήσεις της ομάδας να του επιβάλλονται. Αυτές είναι μερικές από τις βασικές συνήθεις αστοχίες.

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΕΤΕ TEAM COACHING
To team coaching στοχεύει σε διαφορετικούς μυς. Μελέτες σε ομάδες αποτυπώνουν δύο ξεχωριστούς τύπους: ανάληψη έργου και ανάληψη ομαδικής συνεργασίας. Το έργο αφορά σε βασικές τεχνικές προδιαγραφές αυτού που αναλαμβάνουμε να κάνουμε ενώ η ομαδική εργασία αφορά στο πώς το κάνουμε όλοι μαζί.

Δημιουργεί συλλογική επίγνωση: Οι εργασίες που αναλαμβάνουν οι άνθρωποι-ατομικά ή ομαδικά- ακολουθούν την τάση των αερίων. Τείνουν δηλαδή να καταλάβουν όλο τον διαθέσιμο χρόνο. Στο team coaching, αυτά τα θέματα έρχονται στο φως. Οι άνθρωποι όχι μόνο μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν θέματα που ήδη υπάρχουν, αλλά αναπτύσσουν τις δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν νέα ζητήματα που αναπόφευκτα θα εμφανιστούν. Μαζί.

Τα μέλη της ομάδας μαθαίνουν να συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον: Ένας βασικός στόχος του team coaching είναι να επιτρέψει την κατανόηση και την εκτίμηση των μοναδικών πλεονεκτημάτων των διαφόρων μελών. Είτε τα πλεονεκτήματα αφορούν σε ατομικές δεξιότητες είτε στα διαδραστικά στυλ που φέρνουν στην ομαδική εργασία, είναι σχεδόν αδύνατο να μάθουν μέσω του ατομικού coaching.

Τα μέλη της ομάδας αποκτούν ομαδικό πνεύμα και δεξιότητες με μεγαλύτερη γνώση και σαφήνεια και βλέπουμε συνεργατικά αποτελέσματα καθώς και μια κοινή και διαμοιρασμένη προσπάθεια για να πετύχει η ομάδα τους στόχους της.

Ο λόγος που επιλέγετε ένα πρόγραμμα ανάπτυξης team coaching είναι επειδή:
Θέλετε να αναπτύξετε και να βελτιώσετε τα συλλογικά πλεονεκτήματα της ομάδας σας
Η ομάδα σας χρειάζεται ή θέλει να βελτιστοποιήσει τον τρόπο που οι δεξιότητες του ενός συμπληρώνουν τις δυνατότητες του άλλου
Ένα κοινό πλαίσιο και διαμοιρασμένοι στόχοι είναι σημαντικοί για την επιτυχία σας.

Όταν η εταιρεία σας έχει εξειδικευμένους και ικανούς ανθρώπους, ωφελεί να κάνετε ένα βήμα πίσω για να δείτε τη μεγάλη εικόνα. Να τα δείτε σαν κάτι περισσότερο από μεμονωμένα άτομα. Όχι μόνο αξίζουν οι ομάδες σας την ευκαιρία να «εκπαιδεύσουν τους ομαδικούς μυς τους», αλλά η αίσθηση της σύνδεσης που προωθεί το team coaching μπορεί να γίνει ένα ισχυρό εγγενές και βιώσιμο κίνητρο που δεν θα εξασθενεί μετά από δύο ή τρεις εβδομάδες ρουτίνας, όπως γίνεται με τα παιχνίδια του team building.

ΤΙ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙ ΕΝΑΣ TEAM COACH
Κλείνοντας, θα αναφέρουμε τις έξτρα γνώσεις που πρέπει να έχει ένας team coach ο οποίος είναι ήδη έμπειρος και επιτυχημένος στο ατομικό coaching: Γνώση των σταδίων ανάπτυξης μιας ομάδας, διαχείριση συγκρούσεων (π.χ.Thomas-Kilmann), δυναμική ομάδας, θεωρία συστημάτων, θεωρίες παρακίνησης, δεοντολογικά πρότυπα, τύπους ηγεσίας, διαχείριση ενέργειας, τοξίνες επικοινωνίας και όσα άλλα αναφέρθηκαν παραπάνω.

ΠΩΣ ΔΟΥΛΕΥΟΥΜΕ ΣΤΗΝ POSITIVITY COACHING
H Positivity Coaching είναι authorized partner και facilitator για μια σειρά από καταξιωμένα διαγνωστικά όπως οι σουίτες Everything DiSC, Five Behaviors of a Cohesive Team, Τeam Coaching International, Coaching Monitor και άλλα.
Kάθε πρόγραμμά μας το προσαρμόζουμε στις ιδιαίτερες ανάγκες του πελάτη. Έχουμε συνεργαστεί με ευρεία γκάμα που περιλαμβάνει φαρμακευτικές, τεχνολογία, βιομηχανία, αλυσίδες super market και τον κορυφαίο διακρατικό ανθρωπιστικό οργανισμό, στην Ελλάδα και σε 100 χώρες. Αυτό που προτείνουμε είναι τα εξής βήματα:
1. Επιλογή της μαθησιακής ομάδας
2. Εφαρμογή διαγνωστικών
3. Συνεδρίες Team Coaching
4. Λειτουργικές εργασίες ανάπτυξης
5. Αξιολόγηση του προγράμματος.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΡΑΣΗΣ
Η κατανόηση των παραπάνω χρειάζεται τη δέουσα προσοχή για όσους πρόκειται να σχεδιάσουν ένα πρόγραμμα team coaching, για τους χορηγούς του προγράμματος, για την ομάδα και τα μέλη της. Να προσέξουμε ότι όποια διαδικασία γίνεται με ομάδα δεν είναι πάντα team coaching και ότι η αλλαγή δεν γίνεται μέσα σε μία νύχτα. Οι αλλαγές συμπεριφορών και νοοτροπίας ακολουθούν μια διαδικασία. Ο απώτερος στόχος είναι η αλλαγή της πραγματικότητας μιας ομάδας. Διευκολύνετε την ομάδα σας εφαρμόζοντας τον παραπάνω οδηγό. Αυτό θα σας εξασφαλίσει ότι οι επιλογές σας δεν περιορίζονται από τις ικανότητές της.