Θα ξεκινήσουμε με μια παραδοχή – ότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) είναι η φιλοσοφία, ο τρόπος σκέψης, το σύνολο αρχών και αξιών που διέπουν (ή πρέπει να διέπουν) τη λειτουργία και συνεπώς, τη λήψη αποφάσεων στις επιχειρήσεις.

Όπως συμβαίνει με οποιαδήποτε φιλοσοφική θεώρηση, έτσι και στην περίπτωση της ΕΚΕ υπάρχουν όχι μόνο πολλές προσπάθειες ορισμού και αποσαφήνισής της, αλλά και πολλοί διαφορετικοί όροι που χρησιμοποιούνται για να εκφράσουν την ίδια ή συναφή έννοια (όπως η εταιρεία ως πολίτης), υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις, υπάρχουν υπερασπιστές και σκεπτικιστές, υπάρχουν μεμονωμένες ή μονομερείς αναλύσεις του εύρους της.

Συγκεκριμένα, όπως διαπιστώθηκε και διατυπώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2011, στα πλαίσια της συζήτησης για την ανανεωμένη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2011-2014 για την ΕΚΕ, έχει δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε περιβαλλοντικά θέματα, με αποτέλεσμα να χρήζουν μεγαλύτερης έμφασης τα κοινωνικά θέματα και να υπάρχει η ανάγκη για ενίσχυση του κοινωνικού κεφαλαίου1.

Ο επαναδιατυπωμένος ορισμός της ΕΚΕ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ορίζει ως «[την] ευθύνη των επιχειρήσεων για τον αντίκτυπό τους στην κοινωνία» (ibid.). Στο πλαίσιο αυτό, οι επιχειρήσεις πρέπει να επιδιώκουν τον κοινωνικό διάλογο και τη διαφάνεια και να φροντίζουν την οργανωτική κοινότητα (εντός της εταιρείας), την εξωτερική κοινότητα των ενδιαφερομένων μερών και την κοινότητα εγκατάστασης. Η οργανωτική κοινότητα, αφορά το ανθρώπινο δυναμικό της επιχείρησης και συγκεκριμένα «[το] συντονισμό των εσωτερικών δομών για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων όσον αφορά την ευημερία και την προσωπική ανάπτυξη των εργαζομένων» (ibid).

Στη σχετική γνωμοδότηση, γίνεται ιδιαίτερη μνεία στη σημαντικότητα των εργαζομένων για την επιτυχία της ΕΚΕ. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι «[η] ΕΚΕ στο πλαίσιο μια επιχείρησης είναι αναποτελεσματική χωρίς τη δέσμευση των εργαζομένων της». Σε γραμμές αντίστοιχες με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας, καθώς και με το Οικουμενικό Σύμφωνο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών δίνεται έμφαση, μεταξύ άλλων, στην υγεία, την ευημερία, την ασφάλεια και την κατάρτιση των εργαζομένων, τη διαφορετικότητα και την ισότητα2.

Ο ρόλος του τμήματος Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Είναι το τμήμα, το οποίο έχει την ευκαιρία, αλλά και τα εργαλεία να δεσμεύσει και να εμπλέξει τους εργαζόμενους στη στρατηγική ΕΚΕ της επιχείρησης. Η διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού είναι στην καρδιά της κάθε εταιρείας και έχει τη δυνατότητα να κάνει τις πρακτικές ΕΚΕ της εταιρείας μέρος του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η εταιρεία και με τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις.

Είναι το σημαντικό συστατικό για να γίνει η ΕΚΕ πραγματικά μέρος της καθημερινότητας της οργανωτικής κοινότητας της εταιρείας, και όχι απλά «κάτι» που περιγράφεται μόνο ως προσφορά στην εξωτερική κοινότητα των ενδιαφερομένων μερών. Φυσικά, για να είναι επιτυχείς οι προσπάθειες του τμήματος Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού χρειάζεται η υποστήριξη των ανώτερων διευθυντικών στελεχών, καθώς και των μετόχων, προσωπικό που συμμετέχει, και δεξιότητες, εργαλεία και κίνητρα.

Η εκπαίδευση των εργαζομένων, ο σχεδιασμός της επαγγελματικής ανάπτυξης των εργαζομένων, τα συστήματα αξιολόγησης και η πρόσληψη προσωπικού με τις κατάλληλες γνώσεις και δεξιότητες είναι σημαντικοί παράγοντες στη διαμόρφωση της στρατηγικής ΕΚΕ.Φυσικά, η σχέση είναι αμφίδρομη, δηλαδή όπως η Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού συμβάλει καθοριστικά και ουσιαστικά στην ΕΚΕ, έτσι και η ΕΚΕ έχει θετικό αντίκτυπο στη διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού.

Σύμφωνα με μελέτες, η ΕΚΕ αποτελεί μοχλό για την προσέλκυση, την παροχή κινήτρων και διατήρηση των εργαζομένων. Λαμβάνοντας υπόψη, ότι το ανθρώπινο δυναμικό είναι ίσως ο πιο σημαντικός πόρος μιας επιχείρησης, η δυνατότητα της επιχείρησης να προσελκύσει και να διατηρήσει εργαζόμενους, οι οποίοι μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων ή υπηρεσιών της επιχείρησης, αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για τη βραχυπρόθεσμη και κυρίως, τη μακροπρόθεσμη επιτυχία της επιχείρησης.

Σε πρακτικό επίπεδο και σε οικονομικούς όρους είναι σημαντικό να γίνεται κατανοητό ότι η ΕΚΕ δεν αποτελεί ένα ακόμα έξοδο για την επιχείρηση, αλλά μια στρατηγικής σημασίας επένδυση, η οποία μπορεί να αποφέρει όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά και μακροπρόθεσμα, σημαντικά οφέλη για την εταιρεία γενικά, πόσο δε μάλλον όταν αφορά ίσως τον πιο σημαντικό πόρο της εταιρείας, δηλαδή το ανθρώπινο δυναμικό.

[1] http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2012:229:0077:0084:EL:PDF
[2] http://ec.europa.eu/enterprise/newsroom/cf/_getdocument.cfm?doc_id=7010