Ποια είναι τα συστατικά ενός Best Workplace; Τι κοινό συνδέει τις εταιρείες που αντιμετωπίζουν με επιτυχία τις προκλήσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού; Με την ιδιότητα του ακαδημαϊκού υπεύθυνου του διαγωνισμού Great Place to Work, τον οποίο διεξάγει κάθε χρόνο το Great Place to Work Hellas, µε την ακαδημαϊκή συνδρομή του Alba Graduate Business School, The American College of Greece, είχα την ευκαιρία να διαμορφώσω μία γενική αντίληψη των κοινών χαρακτηριστικών μεταξύ των εταιρειών που διακρίθηκαν.

Το κυριότερο κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι, σε μεγάλο βαθμό, οι επιχειρήσεις αυτές έχουν μία δυνατή «οικογενειακή» κουλτούρα, η οποία δημιουργεί ένα ισχυρό δεσμό μεταξύ των εργαζομένων, καθώς και μεταξύ των εργαζομένων και της επιχείρησης. Μία οικογενειακή κουλτούρα χαρακτηρίζεται από αξίες, όπως, εμπιστοσύνη στη διοίκηση και τους συναδέλφους, σεβασμό στον εργαζόμενο, δικαιοσύνη και συναδελφικότητα. Το «εύρημα» αυτό, φυσικά, δεν προκαλεί έκπληξη, καθόσον οι αξίες αυτές είναι ευθυγραμμισμένες με τα κριτήρια που το Great Place to Work χρησιμοποιεί για να αξιολογήσει το εργασιακό περιβάλλον των επιχειρήσεων. Το ερώτημα που τίθεται είναι το κατά πόσο μια οικογενειακή κουλτούρα μπορεί να συνδράμει θετικά στην αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων και ειδικότερα αυτής του ψηφιακού μετασχηματισμού, με την οποία πολλές ελληνικές επιχειρήσεις, σε διαφορετικό βαθμό φυσικά, έχουν έρθει αντιμέτωπες. Η απάντηση είναι ότι είναι αναγκαία άλλα όχι επαρκής.

Διάφορες έρευνες καταδεικνύουν ότι, τα μέχρι σήμερα ποσοστά αποτυχίας των ψηφιακών μετασχηματισμών διεθνώς, είναι απογοητευτικά και κυμαίνονται μεταξύ 64% και 85%. Ωστόσο, αν και απογοητευτικά, τα ποσοστά αυτά είναι ανάλογα με τα ποσοστά αποτυχίας αλλαγών ευρείας κλίμακας διαχρονικά. Οι λόγοι αποτυχίας των προσπαθειών για ψηφιακό μετασχηματισμό που αναφέρονται από διάφορες έρευνες είναι σε σημαντικό βαθμό κοινοί με αυτούς που αφορούν σε αλλαγές ευρείας κλίμακας γενικότερα και συμπεριλαμβάνουν την κουλτούρα της επιχείρησης ως ένα κρίσιμο παράγοντα.

Αναμφίβολα, οι αξίες μιας οικογενειακής κουλτούρας (σεβασμός, εμπιστοσύνης, κ.ά.) μπορούν να συνδράμουν αποφασιστικά στον επιτυχή σχεδιασμό και στην εφαρμογή ευρέων αλλαγών, κάθε μορφής, συμπεριλαμβανομένου και του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ωστόσο, απαιτεί την ανάπτυξη επιπρόσθετων αξιών που μπορεί να μην συμπεριλαμβάνει μια οικογενειακή κουλτούρα. Σύμφωνα με διάφορες έρευνες, αξίες όπως ο προσανατολισμός στο εξωτερικό περιβάλλον (συμπεριλαμβανομένων των πελατών), η συνεχής μάθηση, ο πειραματισμός και η συνεχής βελτίωση, καθώς και η αντιμετώπιση των λαθών ως αναπόφευκτων στοιχείων της διαδικασίας του πειραματισμού και της μάθησης, είναι επίσης αναγκαίες για τη δημιουργία, μίας λεγόμενης «ευέλικτης» κουλτούρας (agile culture).

Συνοψίζοντας, οι επιχειρήσεις που διακρίθηκαν στο διαγωνισμό Best Workplaces, έχουν αναπτύξει στοιχεία οικογενειακής κουλτούρας, που μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στον επιτυχή σχεδιασμό και στην εφαρμογή ευρέων επιχειρηματικών αλλαγών, συμπεριλαμβανομένου του ψηφιακού μετασχηματισμού. Σε ό,τι αφορά στα στοιχεία που συνιστούν μία ευέλικτη κουλτούρα, σημαντικός αριθμός από τις επιχειρήσεις αυτές έχει ήδη επενδύσει στην ανάπτυξη σχετικών αξιών και δεξιοτήτων του προσωπικού της. Σχετικά παραδείγματα αποτελούν, μεταξύ άλλων, η έμφαση στη συνεχή μάθηση μέσω διαφόρων εφαρμογών online learning, η εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού τους στην εφαρμογή ευέλικτων μεθοδολογιών εργασίας και επίλυσης προβλημάτων (π.χ. design thinking, μεθοδολογίες scrum) και η ευρεία λειτουργία ανεξάρτητων ευέλικτων ομάδων.

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η χρήση από τους εργαζόμενους ευέλικτων μεθοδολογιών, όπως του design thinking, συνεισφέρουν στη δημιουργία κουλτούρας με έμφαση στο χρήστη – πελάτη, στη συνεργασία, στην ανάληψη ρίσκου και στη μάθηση.

Μία από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις αυτές είναι η συνεχής επένδυση στην ενδυνάμωση της κουλτούρας τους, με έμφαση στις αξίες που προαναφέρθηκαν, ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουν και να διατηρήσουν το ανθρώπινο δυναμικό τους. Η πρόκληση αυτή είναι αρκετά μεγάλη λόγω της μετανάστευσης μεγάλου αριθμού ταλαντούχων νέων στο εξωτερικό, της γενικότερης, σε παγκόσμιο επίπεδο, έλλειψης προσωπικού με τις λεγόμενες «ψηφιακές» δεξιότητες και της έλλειψης επαρκών πόρων λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης. Ανεξάρτητα από τις προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν, τους αξίζουν θερμά συγχαρητήρια για τη σημαντική διάκρισή τους!