Τα τελευταία χρόνια η εργασία μετασχηματίζεται ριζικά, με τεχνολογικές εξελίξεις, όπως η τηλεργασία, η τεχνητή νοημοσύνη και τα κοινωνικοοικονομικά φαινόμενα,
να δημιουργούν νέες προϋποθέσεις για το μέλλον.
Η σύγχρονη βιβλιογραφία, μελετώντας το μέλλον της εργασίας, αναφέρεται στη «σύγκλιση των ψηφιακών, φυσικών και ανθρώπινων χώρων εργασίας», όπου οι εργαζόμενοι πρέπει να ενδυναμωθούν (Dee, 2021), καθώς ο ρόλος τους καθίσταται όλο και πιο σημαντικός. Παράλληλα, αναδύονται νέες μορφές οργανισμών ελεύθερης μορφής (free-forms), όπως οι ολοκρατικοί, που δίνουν έμφαση στις πτυχές της ψηφιοποίησης και της αυξημένης συμμετοχής (agency) των εργαζομένων, υποστηρίζοντας ότι ένας οργανισμός μπορεί να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του, επιτρέποντας στους εργαζόμενους να διαμορφώνουν τη δουλειά τους (Schell & Bischof, 2021).
Η μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το ΟΠΑ και χρηματοδοτήθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας, επιχειρεί να φωτίσει την ελληνική πραγματικότητα στον χώρο εργασίας, θέτοντας στο κέντρο τον ρόλο του εργαζομένου. Η έρευνα αφορά στην αυτέργεια, μία νέα έννοια στην οργανωσιακή συμπεριφορά, με βάση την οποία δημιουργήθηκε ο νεολογισμός από τον καθηγητή Γλωσσολογίας, Γιώργο Μπαμπινιώτη. Ο όρος αυτέργεια σημαίνει τον ενεργό και μοναδικό τρόπο, με τον οποίο ο εργαζόμενος αποκαλύπτει τον εαυτό του μέσα από την δουλειά του. Η αυτέργεια συμπληρώνει και επεκτείνει την έννοια του job crafting, που αφορά στις αλλαγές που κάνουν οι εργαζόμενοι, ώστε να προσαρμόσουν τη δουλειά τους σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές τους, ώστε να βρουν νόημα σε αυτήν.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε με τη συλλογή και ανάλυση ποσοτικών στοιχείων από 290 ακαδημαϊκούς από 5 Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Η εκπροσώπηση των δύο φύλων είναι ισορροπημένη, η πλειοψηφία ξεπερνά τα 46 έτη ηλικίας (69,9%), έχει μόνιμη θέση (79,2%), με βασικό εργασιακό προσανατολισμό στην έρευνα (58%). Αναφορικά με τη βαθμίδα, 42,7% ανήκουν σε αυτές των λέκτορα και επίκουρου, 42,8% είναι αναπληρώτριες/ωτές ή πρωτοβάθμιοι καθηγητές/τριες.
ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Τα αποτελέσματα έδειξαν υψηλά επίπεδα αυτέργειας (5,38/7), τα οποία δεν επηρεάζονται από παράγοντες όπως το φύλο, η μονιμότητα, ο εργασιακός προσανατολισμός, ή οι πολιτισμικές επιρροές. Οι παράγοντες, οι οποίοι συσχετίζονται με την αυτέργεια, είναι το αντιλαμβανόμενο αίσθημα της ευθύνης, το «κάλεσμα» των εργαζομένων σε σχέση με τη δουλειά τους, δηλαδή η αντίληψη ότι κανείς είναι πλασμένος/η για μία δουλειά, ο βαθμός στον οποίο εστιάζουν στους άλλους έναντι του εαυτού τους, το υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον, το job crafting και η τάση ανάληψης προσωπικών πρωτοβουλιών, καθώς επίσης και ο βαθμός ικανοποίησης από τη δουλειά τους.
Μέσα από την ανάλυση, προκύπτει ότι, όσο υψηλότερα τα επίπεδα αυτέργειας, εντονότερο το αίσθημα της ευθύνης και πιο εστιασμένος είναι ένας εργαζόμενος στους άλλους έναντι του εαυτού του, τόσο θετικότερα είναι τα αποτελέσματα που αφήνει στον χώρο της εργασίας.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, διαφαίνεται ότι στον μελλοντικό χώρο εργασίας και καθώς προχωράμε προς πιο προηγμένα τεχνολογικά περιβάλλοντα εργασίας, τα ιδιαίτερα και μοναδικά χαρακτηριστικά των εργαζομένων, π.χ. η ανάληψη πρωτοβουλίας, θα χρειαστούν περισσότερο. Πρόκειται για την πραγμάτωση της ιαπωνικής έννοιας, Jidōka, η οποία αφορά στην «αυτοματοποίηση με ανθρώπινη επαφή» (Stein & Scholz, 2020, σελ. 200). Μοναδικά, ανθρώπινα χαρακτηριστικά, που προέκυψαν από τη μελέτη μας, όπως η δυνατότητα προσαρμογής της εργασίας, το υψηλό αίσθημα ευθύνης, και η εστίαση στους άλλους, θα αποτελούν προϋπόθεση για την προσαρμογή στην τεχνολογική ουσία της μελλοντικής φύσης της εργασίας (Santana & Cobo, 2020), ενώ παράλληλα αυξάνουν τον θετικό αντίκτυπο της δουλειάς και οδηγούν τους εργαζομένους του μέλλοντος σε μία εργασία με νοηματοδότηση, μέσα σε ένα αυτοματοποιημένο περιβάλλον.
