Η ανάπτυξη του ΑΙ αναδεικνύει την ανάγκη για ένα νέο παράδειγμα ηγεσίας, το οποίο απέχει από το δίλημμα «ή άνθρωποι ή τεχνολογία». Αντίθετα, αναζητάει τρόπους για να επαυξήσει τις ανθρώπινες ικανότητες μέσα από την τεχνολογία.
Βρισκόμαστε μόνο στην αρχή της εποχής του ΑΙ. Οι οργανισμοί έχουν «δει» την ευκαιρία και επενδύουν μαζικά στην αξιοποίησή του, ως ένα εργαλείο βελτίωσης της παραγωγικότητας και της αποδοτικότητας (όχι πάντα με επιτυχία): Προηγμένα chatbot, εφαρμογές που επεξεργάζονται big data, εξάγουν συμπεράσματα, γράφουν κώδικα, εντοπίζουν και διορθώνουν bugs, άλλες που εντοπίζουν πιθανά λάθη στη διαδικασία παραγωγής… Κάποιοι παρακολουθούν τις εξελίξεις με ενδιαφέρον και ανυπομονησία και άλλοι με δέος και φόβο ότι παραδίδουμε τη σκέψη μας στις μηχανές.
Ποιος είναι ο ρόλος των ηγετών στη νέα αυτή πραγματικότητα; Απλοί διαχειριστές εναλλακτικών που προσφέρει το ΑΙ; Μήπως project managers με βασικό μέλημα να διατηρούν την παραγωγικότητα και να αναβαθμίζουν τις εφαρμογές του ΑΙ; Ή έχουν κάποιον άλλο ρόλο; Οι ηγέτες χρειάζεται να αποφασίσουν ποια από τις δύο οπτικές θα υιοθετήσουν*: Οπτική
Νο 1: Το ΑΙ είναι ένας οικονομικός τρόπος να αντικαταστήσουμε ανθρωποώρες και να επιτύχουμε νέα επίπεδα παραγωγικότητας και αποτελεσματικότητας ή Οπτική Νο 2: Είναι ένα εξαιρετικά ισχυρό εργαλείο για την επαύξηση και όχι την αντικατάσταση της ανθρώπινης νοημοσύνης, το οποίο μπορεί να ξεκλειδώσει καινοτομία και δημιουργικότητα στις ομάδες.
ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ή ΕΠΑΥΞΗΣΗ;
Αν υιοθετήσουμε την πρώτη οπτική, αποδεχόμαστε ότι πρωταρχικός στόχος από την αξιοποίηση του ΑΙ είναι απλά η καλύτερη δυνατή χρήση των δεδομένων. Αυτό αναπόφευκτα καταλήγει στο να αναθέσουμε τόσο τη λήψη αποφάσεων όσο και τη σκέψη σε αυτό το εργαλείο. Αν υιοθετήσουμε τη δεύτερη οπτική, αποδεχόμαστε ότι το ΑΙ έχει ουσιαστικούς περιορισμούς. Με αυτή την οπτική, η επένδυση στον άνθρωπο θα αποτελέσει προτεραιότητα και οι ηγέτες θα χρειαστεί να αναπτύξουν στρατηγικές που δεν επικεντρώνονται αποκλειστικά στη μείωση του κόστους, αλλά αντίθετα απαιτούν επένδυση στους ανθρώπους, για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης με ανθρωποκεντρικούς τρόπους. Καθιστά, επίσης, σαφές ότι για την επιτυχή ανάπτυξη του ΑΙ δεν επαρκεί η ύπαρξη καλής τεχνολογίας και η τεχνική εξειδίκευση.
ΝΕΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΗΓΕΣΙΑΣ
Ο ηγέτης της εποχής του ΑΙ δεν είναι αυτός που απλά χρησιμοποιεί τα εργαλεία του. Αντίθετα, τα αξιοποιεί ώστε να ενισχύσει τις ενδογενείς ικανότητες των ανθρώπων, αναπτύσσοντας ένα στυλ εστιασμένο περισσότερο στον άνθρωπο, αλλά και με δυνατότητες αυξημένου αποτελέσματος. Το στυλ αυτό βασίζεται σε 3 διαστάσεις**:
Α. Επίγνωση: Όταν το ΑΙ παράγει περιεχόμενο και δεδομένα σε αδιανόητες ταχύτητες, ο ηγέτης παρέχει το πλαίσιο ώστε αυτά να αξιοποιηθούν κατάλληλα.
Β. Σοφία: όταν το ΑΙ δίνει απαντήσεις βασιζόμενο σε άπειρα δεδομένα, ο ηγέτης είναι απαραίτητο να θέτει τις σωστές ερωτήσεις αλλά και να αξιοποιήσει την κριτική σκέψη ώστε να λάβει αποφάσεις.
Γ. Φροντίδα/Συμπόνια: Το ΑΙ δε μπορεί να αναπαράγει την ανθρώπινη ικανότητα να συμπάσχουμε και να ενεργούμε με γνήσια φροντίδα. Οι ηγέτες οι οποίοι αντιμετωπίζουν το ΑΙ με όρους επαύξησης, αξιοποιούν την τεχνολογία να διευρύνουν τη γνώση, αλλά ηγούνται με την καρδιά, διασφαλίζοντας ότι οι άνθρωποι συνεχίζουν να αισθάνονται πολύτιμοι και να περιβάλλονται από σεβασμό.
Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να αναπτύξει ποιότητες όπως αυτογνωσία και συναισθηματική νοημοσύνη, κριτική σκέψη και λήψη αποφάσεων, καλλιέργεια ενσυναίσθησης και συμπόνιας, βαθιά κατανόηση των δυνατοτήτων και των περιορισμών του ΑΙ και ικανότητα για την κατάρτιση των σωστών ερωτήσεων που θα καθοδηγήσουν την ανάλυση του ΑΙ.
* Cremer, David De. The AI-Savvy Leader: Nine Ways to Take Back Control and Make AI Work, Harvard Business Review Press
** How AI Can Make Us Better Leaders, by Rasmus Hougaard and Jacqueline Carter, HBR June 6 2024.
