Έχουν πληθύνει οι συζητήσεις, μάλλον και με αφορμή την κρίση, σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε την εργασία και την καριέρα. Μια συνηθισμένη συμβουλή λέει ότι πρέπει να ανακαλύψουμε το μοναδικό στον καθένα μας στοιχείο που μας κινητοποιεί, μας δίνει ενέργεια. Αυτό στο οποίο δίνουμε αβίαστα τον καλύτερό μας εαυτό.
Ασφαλώς, το να εντοπίσουμε τι είναι αυτό που μας αρέσει δεν αρκεί για να εξασφαλίσουμε τη σταδιοδρομία που θα μας γεμίζει ικανοποίηση. Χρειαζόμαστε γνώσεις, δεξιότητες, εμπειρία και ένα εφαρμόσιμο πλάνο προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης που θα μας οδηγήσει στον τελικό στόχο. Με άλλα λόγια, χρειαζόμαστε εκπαίδευση, καθώς και σοβαρή υποστήριξη στην αναζήτηση εργασίας ή και στα πρώτα επιχειρηματικά βήματα.
Για να προσεγγίσει κάποιος αυτό που θεωρεί ικανοποίηση και επιτυχία στην επαγγελματική ανάπτυξη, θα χρειαστεί να ευθυγραμμίσει την επιθυμητή κατεύθυνση της επαγγελματικής του εξέλιξης, ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα που υπηρετεί αυτούς τους επαγγελματικούς στόχους, και μια σχολή που πληροί τις προσδοκίες του. Κανένα από τα τρία δεν είναι εύκολο. Πρώτον, σκεπτόμενος την επαγγελματική του κατεύθυνση, καθένας αντιμετωπίζει μεγαλύτερη αβεβαιότητα και ανταγωνισμό, ενώ λαμβάνει υπόψη του περισσότερες και συχνά δραστικότερες λύσεις, καμιά φορά αντιφατικές. Για παράδειγμα, μετακίνηση στο εξωτερικό, διαφορετική ζωή στην επαρχία, ή αλλαγή κλάδου ή επαγγέλματος.
Δεύτερον, η επιλογή προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών είναι -ή πρέπει να είναι- μια δύσκολη απόφαση. Μέχρι πρόσφατα ήταν γενικώς η επιλογή του συρμού: «θα σπουδάσω κι εγώ αυτό που είναι της μόδας και όλα θα πάνε καλά». Όμως πρόκειται για μεγάλη επένδυση, όχι τόσο σε χρήμα, όσο σε προσωπικό χρόνο, κόπο και ψυχική αφοσίωση. Επίσης, πρόκειται για μια επένδυση που δεν μπορεί να επαναληφθεί: δεν κάνει κανείς ποτέ το ίδιο μεταπτυχιακό δεύτερη φορά. Ως εκ τούτου, είναι επένδυση υψηλού ρίσκου, αν δεν αποδώσει σε προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη. Είναι κρίσιμο, επομένως κάθε υποψήφιος να είναι σε θέση να αξιολογήσει τις επιλογές σπουδών που έχει στη διάθεσή του και να επιλέξει μετά λόγου γνώσεως.
Από την άλλη πλευρά, η εκπαίδευση είναι, όπως λένε οι οικονομολόγοι, «εμπειρικό» προϊόν, όπως για παράδειγμα μια κρουαζιέρα. Σε αντίθεση με ένα γκάτζετ, δεν μπορείς να εκτιμήσεις την αξία της μόνο από τις τεχνικές προδιαγραφές (π.χ. τους τίτλους των μαθημάτων, κ.λπ.), αν δεν βιώσεις την εμπειρία. Τότε όμως είναι ήδη πολύ αργά. Η φήμη των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων παίζει σημαντικό ρόλο στις επιλογές των υποψηφίων φοιτητών, ακριβώς διότι υποκαθιστά την έλλειψη πληροφόρησης με την άποψη που διαχέουν στόμα-με-στόμα οι απόφοιτοι. Τρίτον, η αξιολόγηση εκπαιδευτικών οργανισμών και προγραμμάτων σπουδών στην Ελλάδα είναι ακόμα αποσπασματική και κατά το μεγαλύτερο ποσοστό αδιαφανής. Στις πιο αναπτυγμένες χώρες λειτουργούν ανεξάρτητες και ανταγωνιστικές μεταξύ τους αξιολογήσεις, κατατάξεις και πιστοποιήσεις.
Επομένως, η κοινωνία και οι μεμονωμένοι υποψήφιοι έχουν αρκετές πηγές με τις οποίες να διασταυρώσουν πληροφορίες και απόψεις. Για όλους τους παραπάνω λόγους, εκτός από την εξαιρετική φήμη του ALBA, έχουμε διαμορφώσει ένα «μονοπάτι» πέντε βημάτων, δια του οποίου κάθε υποψήφιος μπορεί να αντλήσει πληροφορίες και συμβουλές, για την κατεύθυνση της επαγγελματικής του εξέλιξης, την επιλογή προγράμματος σπουδών και τον τρόπο αξιολόγησης του σχολείου. Προφανώς, τα παρακάτω βήματα είναι προσανατολισμένα στα δεδομένα του ALBA.
Παρόλα αυτά, στόχος μας είναι πρώτα να εκπαιδεύσουμε το ευρύ κοινό σε έναν ορθολογικό τρόπο προσανατολισμού της σταδιοδρομίας και των σπουδών, και ύστερα να πείσουμε ότι το ALBA είναι μια από τις καλύτερες επιλογές. Πολλοί νέοι άνθρωποι αξιοποιούν τις υπηρεσίες που περιγράφω παρακάτω -όλες προσφέρονται χωρίς χρέωση- προκειμένου να καταλήξουν σε άλλες επιλογές, κατά κανόνα στο εξωτερικό. Έστω και με αυτόν τον περιορισμένο τρόπο υπηρετούμε την αποστολή του ALBA και βοηθάμε νέους ανθρώπους να τα πάνε ακόμα καλύτερα στη ζωή τους.
Βήμα 1ο. Πληροφόρηση: Τι είναι το ALBA και τι προσφέρει; Στα Information Sessions που γίνονται τακτικά δεν παρουσιάζουμε απλά τα προγράμματά μας. Ακαδημαϊκοί Διευθυντές, καθηγητές και στελέχη του ALBA παρουσιάζουν τον τρόπο που δουλεύουμε. Προσφέρουν γενικές συμβουλές σχετικά με τις σπουδές, την εύρεση εργασίας, την επιχειρηματικότητα. Καταξιωμένοι απόφοιτοι του ALBA αποτελούν ζωντανά case studies, ενώ μεταφέρουν την τρέχουσα εμπειρία τους από την αγορά εργασίας στην Ελλάδα ή και το εξωτερικό.
Βήμα 2ο. Δοκιμή: Τι αποκομίζει ο φοιτητής από τη μαθησιακή εμπειρία; Καλούμε όλους του υποψήφιους να βιώσουν από πρώτο χέρι την εμπειρία του μαθήματος στο ALBA, να γνωρίσουν καθηγητές και φοιτητές και να διαμορφώσουν τη δική τους γνώμη, μέσω της υπηρεσίας «Be Our Guest». Καθ’όλη τη διάρκεια του έτους βρίσκονται αναρτημένες στο Διαδίκτυο λεπτομέρειες του ωρολόγιου προγράμματος και μπορεί κάθε υποψήφιος να εγγραφεί ηλεκτρονικά για να παρακολουθήσει λίγη ώρα μάθημα μαζί με μια τάξη.
Στις πολύ δημοφιλείς εκδηλώσεις «Be an ALBA student for a day» προσομοιώνουμε την ολότητα της φοιτητικής εμπειρίας στο ALBA μέσα σε ένα εντατικό Σαββατιάτικο πρωινό. Είναι μια δειγματοληψία από διαλέξεις από τους καθηγητές του ALBA, ομαδική εργασία, διάβασμα, παίγνια προσομοίωσης και συμβουλές σταδιοδρομίας.
Βήμα 3ο. Σταδιοδρομία: Ποιο επαγγελματικό μέλλον μου ταιριάζει και τι να σπουδάσω; Με την ονομασία «Add Focus to Your Career» παρέχουμε δωρεάν στο Διαδίκτυο ένα διαγνωστικό τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού, το οποίο είναι βασισμένο σε επιστημονική έρευνα και στα πολύ εκτενέστερα και πιο εξειδικευμένα τεστ που προσφέρει το Career Office του ALBA στους φοιτητές και αποφοίτους. Το συγκεκριμένο τεστ μετράει τη λανθάνουσα επαγγελματική προτίμηση καθενός, σε δύο άξονες. Πρώτον, κατά πόσο κάποιος προσανατολίζεται σε ρόλους γενικού μάνατζμεντ, σε ρόλο επιχειρηματία, ή σε θέσεις εξειδικευμένης εργασίας. Δεύτερον, κατά πόσο κάποιος ενδιαφέρεται περισσότερο να ασχολείται με τη διοίκηση των ανθρώπων, τη διοίκηση των προϊόντων ή τη διοίκηση των οικονομικών.
Καθένας που συμμετέχει στο τεστ λαμβάνει ένα προσωπικό report με αναλυτικές επεξηγήσεις των αποτελεσμάτων. Το τεστ και η ανάλυση που το ακολουθεί δίνουν ένα πλαίσιο για να οργανώσει κάθε υποψήφιος τις σκέψεις και τους προβληματισμούς του σχετικά με τους επαγγελματικούς στόχους από τη μία, και τα προγράμματα σπουδών που τους υπηρετούν από την άλλη. Με άλλα λόγια, τα αποτελέσματα του τεστ αποτελούν έναυσμα για μια πολύ σοβαρή συζήτηση που καθένας πρέπει να κάνει με τον εαυτό του και αυτούς που εμπιστεύεται, σχετικά με τα επαγγελματικά του όνειρα και σχέδια.
Η υπηρεσία «Add Focus» συμπυκνώνει πρακτικά τον τρόπο σκέψης που θέλουμε να εμφυσήσουμε στο κοινό, όπως το περιγράφω στην αρχή αυτού του άρθρου. Εδώ και πολλά χρόνια, το να κάνει καθένας ένα τουλάχιστον μεταπτυχιακό είναι μια αναγκαιότητα. Σήμερα όμως, περισσότερο από παλιότερα, η απάντηση στο ερώτημα «πιο μεταπτυχιακό;» πρέπει να είναι στοχευμένη στο μεσο-μακροπρόθεσμο επαγγελματικό ορίζοντα, ενσυνείδητη και τεκμηριωμένη.
Βήμα 4ο. Χρηματοδότηση: Πώς θα τα βγάλω πέρα στη σημερινή οικονομική συγκυρία; Μέσω της διαδικασίας προέγκρισης υποτροφιών, κάθε υποψήφιος συμπληρώνει ηλεκτρονικά ορισμένες σύντομες πληροφορίες. Βάσει αυτών μπορούμε να δεσμευτούμε για το ελάχιστο ποσό πιθανής υποτροφίας που αντιστοιχεί στο προφίλ του υποψηφίου, πριν τη συμπλήρωση και υποβολή της κύριας αίτησης.
Βήμα 5ο. Αίτηση: Γνωρίζω τι θέλω να σπουδάσω και γιατί. Μέσω της διαδικασίας της αίτησης και της συνέντευξης, η επιτροπή αξιολόγησης εξετάζει όχι μόνο αν πληρούνται τα τυπικά και ουσιαστικά κριτήρια, αλλά, κυρίως, κατά πόσο ο υποψήφιος μπορεί πράγματι να ωφεληθεί από το πρόγραμμα της επιλογής του, και κατά πόσο οι προϋπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες του θα ωφελήσουν την υπόλοιπη τάξη.
Η κατάλληλη προετοιμασία για το μέλλον που επιθυμούμε δεν είναι στοίχημα μόνο για τους νέους ανθρώπους και επαγγελματίες. Είναι το στοίχημα όλης της χώρας που ακόμα και μετά από τόσα χρόνια κρίσης δυσκολεύεται να θέσει στόχους και να λειτουργήσει στρατηγικά. Δουλεύοντας με νέους στο στάδιο των μεταπτυχιακών, παρατηρούμε ότι αυτή η στάση αλλάζει δραστικά.
Η αβεβαιότητα για το μέλλον και ο πρωτόγνωρος ανταγωνισμός για τις λιγότερες θέσεις εργασίας αναγκάζει τους νέους να σκέφτονται πιο στρατηγικά το μέλλον τους. Επιδιώκουν τη διαφοροποίηση και την υψηλή ποιότητα. Θέλουν να γνωρίζουν με ποιον τρόπο οι σπουδές τους υπηρετούν τα επόμενα βήματά τους. Είναι κάτι που πρέπει να μας κάνει αισιόδοξους.
