Στη σημερινή εποχή, που χαρακτηρίζεται από ένα γρήγορα μεταβαλλόμενο, απρόβλεπτο και ιδιαίτερα ανταγωνιστικό επιχειρηματικό περιβάλλον, ένα από τα μεγαλύτερα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που μπορεί να προβάλει ένας οργανισμός είναι οι άνθρωποί του.

Επιπρόσθετα, αυτό που είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη υγεία ενός οργανισμού είναι η αποτελεσματική ηγεσία για να καθοδηγήσει, να κινητοποιήσει και να κατευθύνει το ανθρώπινο δυναμικό της. Αν και υπάρχουν πολλοί ορισμοί της ηγεσίας, το γενικό μήνυμα είναι ότι οι ηγέτες θα πρέπει να κινητοποιούν, να καθοδηγούν, να επηρεάζουν και να δημιουργούν ένα όραμα και ένα σκοπό που θα φέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Επιπλέον, δεδομένων των οργανωτικών και επιχειρησιακών αλλαγών που βιώνουν όλο και περισσότερο οι επιχειρήσεις σήμερα, έχει ως αποτέλεσμα να μετατρέπονται σε όλο και πιο ευέλικτες με πιο επίπεδη ιεραρχία. Η ηγεσία αφορά και άλλα επίπεδα ιεραρχίας, δεν αφορά αποκλειστικά την κορυφή. Πολύ συχνά οι εταιρείες εστιάζουν στο αποτέλεσμα και πιστεύουν ότι οι πιο έμπειροι και ανώτατοι υποψήφιοι θα λύσουν όλα τα θέματα και ότι αποτελούν εγγύηση για την επιτυχία. Ωστόσο, δεν είναι απαραίτητο ότι ισχύει πάντα αυτή η περίπτωση. Η εμπειρία και η γνώση είναι προϋπόθεση για την επιτυχία, αλλά δεν είναι αρκετό.

Good boss – Bad boss: Συναισθηματική Νοημοσύνη ως καταλύτης για την επιτυχία
Αν πάρουμε ένα παράδειγμα από τις ομαδικές ασκήσεις που ονομάζεται «καλό αφεντικό, κακό αφεντικό» και περιγράψουμε μια σειρά από χαρακτηριστικά των καλύτερων και χειρότερων διευθυντών, θα διαπιστώσουμε ότι η πλειοψηφία των χαρακτηριστικών που αποδίδονται δεν έχει σχέση με τη γνώση και την εμπειρία, αλλά αφορά στα προσωπικά χαρακτηριστικά ή στις ικανότητες που σχετίζονται με τη συναισθηματική νοημοσύνη. Πολύ συχνά θα βρείτε χαρακτηριστικά, όπως η συναίσθηση, η ομαδική εργασία, η υπομονή, η αντοχή, η υποστήριξη που χαρακτηρίζουν έναν καλό διευθυντή. Και από την άλλη πλευρά, ένας κακός διευθυντής περιγράφεται συχνά ως συγκεντρωτικός, ευέξαπτος, επικριτικός και αδιάφορος ως προς τη γνώμη των άλλων.

Όλα αυτά τα στοιχεία καθώς και οι συμπεριφορές προέρχονται από τη συναισθηματική νοημοσύνη μας, και μπορεί όχι μόνο να μετρηθούν και να αναγνωριστούν, αλλά και να αναπτυχθούν και να βελτιωθούν. Ο Richard Boyatzis έδωσε ένα πολύ ωραίο παράδειγμα λέγοντας ότι η ηγεσία, χωρίς συναισθηματική νοημοσύνη, είναι όπως ο χορός χωρίς ρυθμό. Η συναισθηματική νοημοσύνη στο πλαίσιο της ηγεσίας και της επίδοσης είναι ένα θέμα που έχει προσεγγιστεί και αναλυθεί από πολλές έρευνες.

Μια από αυτές που εκτελέστηκε από μέρους της Α / Center πού αφορούσε στοιχειά από 3.781 στελέχη, τα οποία συμπληρωθήκαν από εκείνους που εργάστηκαν γι ‘αυτούς, δείχνει ότι το 50% έως 70% της αντίληψης των εργαζομένων στο εργασιακό περιβάλλον συνδέεται με τα χαρακτηριστικά που αφορούν στη συναισθηματική νοημοσύνη του ηγέτη (Goleman, 2000b). Επιπλέον, η έρευνα ανέδειξε έξι διαφορετικά στυλ ηγεσίας που πηγάζουν από τις διάφορες συνιστώσες της συναισθηματικής νοημοσύνης.

Το σωστό ύφος, στη σωστή στιγμή και στις σωστές συνθήκες ενισχύουν την απόδοση
Ένας από τους παράγοντες που μπορεί είτε να παρακινήσει ή να αποσυνδέσει τους εργαζόμενους, είτε να ενισχύσει ή να μειώσει την απόδοσή τους είναι το εργασιακό περιβάλλον στο οποίο εργάζονται και αποδίδουν, το κλίμα που βιώνουν. Ένα αποτελεσματικό κλίμα παρακινεί τους ανθρώπους να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα, ενώ ένα αρνητικό κλίμα μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση και αποχώρηση. Οι δείκτες κλίματος περιλαμβάνουν το βαθμό σαφήνειας στην επικοινωνία, την ευελιξία των εργαζομένων στην εκτέλεση των καθηκόντων τους, την ικανότητα να καινοτομούν, την ιδιοκτησία και την ευθύνη για το έργο τους, καθώς και το επίπεδο των προτύπων απόδοσης (Litwin & Stringerm 1968, Tagiuri & Litwinm 1968).

Οι ηγέτες επηρεάζουν το κλίμα μέσα από τον τρόπο που αλληλεπιδρούν με τους εργαζόμενους και η αλληλεπίδραση αυτή ενσωματώνεται στο προσωπικά στυλ ηγεσίας τους. Σύμφωνα με τον Daniel Golman, τα τέσσερα από τα έξι στυλ: ο οραματιστής, ο ανθρωποκεντρικός, ο δημοκρατικός και ο καθοδηγητικός οδηγούν γενικά το κλίμα σε μια θετική κατεύθυνση, ενώ οι δύο άλλες μορφές, ο επιτακτικός και ο υποδειγματικός έχουν την τάση να οδηγούν το κλίμα αρνητικά.

Ωστόσο, κάθε μία από τις εκδοχές έχει θετικές και αρνητικές πλευρές, και είναι αποτελεσματικές μόνον εάν εφαρμοστούν στις ανάλογες σχετικές καταστάσεις. Έτσι, δεν υπάρχει το καλύτερο και το χειρότερο ύφος, και δεν υπάρχει «μαγικός» τρόπος που είναι καθολικά εφαρμόσιμος και αποτελεσματικός. Ενώ οι επιτακτικοί ηγέτες απαιτούν άμεση συμμόρφωση και να επικεντρωθούν στα καθήκοντα της οδηγίας, οι ηγέτες προσπαθούν να παρέχουν όραμα και εξηγούν το σκοπό πίσω από το έργο. Οι ανθρωποκεντρικοί ηγέτες τείνουν να αποφεύγουν τις συγκρούσεις και θέτουν σε προτεραιότητα τους ανθρώπους από τα καθήκοντα, ενώ οι δημοκρατικοί ηγέτες προσπαθούν να προωθήσουν τη συμμετοχή και τη συναίνεση.

Οι υποδειγματικοί ηγέτες αναμένουν την τελειότητα και έχουν υψηλές απαιτήσεις, ενώ οι καθοδηγητικοί ηγέτες εργάζονται για την ανάπτυξη των ανθρώπων. Εάν η εργασία προσεγγίζεται με ακατάλληλο στυλ ηγεσίας, αυτό μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο στην απόδοση του έργου. Με άλλα λόγια, αν έχουμε μια νεανική ομάδα, χωρίς μεγάλη εμπειρία, και τις αναθέσουμε ένα αρκετά σύνθετο έργο με το επιτακτικό στυλ ηγεσίας («Κάνετε αυτό έως τότε»), τα αποτελέσματα μπορεί να μην είναι αυτά που περιμένουμε, γιατί η ομάδα δεν θα είχε καμία κατεύθυνση (ηγεσία) και την εμπειρία (καθοδήγηση). Επίσης, αν πλησιάζουμε εργαζόμενους με υψηλό δυναμικό κίνητρο με υποδειγματικό τρόπο, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην απογοήτευση και την αποχώρηση. Οι πιο αποτελεσματικοί ηγέτες ενσωματώνουν 4 ή περισσότερες από τις έξι μορφές τακτικά, προσαρμόζοντας την πιο κατάλληλη σε μια δεδομένη κατάσταση (Goleman, 2000).

Επένδυση για το μέλλον
Το επιχειρηματικό περιβάλλον αλλάζει συνεχώς και οι ηγέτες πρέπει να είναι ευέλικτοι και έτοιμοι να ανταποκριθούν κατάλληλα στις διάφορες προκλήσεις, να αποδεχτούν και να διαχειριστούν την αλλαγή. Παρά το γεγονός ότι η συναισθηματική νοημοσύνη θεωρείται γενικά ως «ήπια δεξιότητα», έχει αποδειχθεί ότι με το σωστό τρόπο ηγεσίας και το κατάλληλο εργασιακό κλίμα μπορεί να επιφέρει αρκετά «δυνατά» αποτελέσματα στις επιχειρήσεις (π.χ. έσοδα, καινοτομία).

Αν δεν προσεγγίζουμε τους ανθρώπους και τις προκλήσεις μας με το σωστό τρόπο, και αν δεν δημιουργήσουμε ένα ευνοϊκό κλίμα, μπορεί να ριψοκινδυνέψουμε την αποτελεσματικότητα της ομάδας μας, επηρεάζοντας αρνητικά την απόδοση και τέλος, μειώνοντας έτσι τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι η ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης των ηγετών μπορεί να βελτιώσει την αποδοτικότητα και να επιφέρει επιχειρηματικά αποτελέσματα.