Ο νέος εργασιακός νόμος 4808/2021 και η υποχρέωση των εργοδοτών με πάνω από 20 εργαζόμενους να υιοθετούν πολιτική για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία.
Η καταχρηστική άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος του εργοδότη μέσω της άσκησης του λεγόμενου «mobbing» καθώς επίσης και η κάθε μορφής βία και παρενόχληση στον χώρο της εργασίας είτε από τον ίδιο είτε από άλλους εργαζομένους συνιστούν διαχρονική πρακτική ιδιαίτερα σε βάρος συναδέλφων που είτε έχουν στοιχεία διαφορετικότητας είτε έχουν μία πιο ευάλωτη – ήπιων τόνων ιδιοσυγκρασία όπως οι νεότεροι εργαζόμενοι, οι γυναίκες, οι ψυχικά πιο ευάλωτοι εργαζόμενοι, ή όσοι είναι μόνοι τους χωρίς στηρίγματα μέσα στον εργασιακό χώρο. Αρχικά είχε γίνει επεξήγηση της έννοιας της παρενόχλησης με τον προηγούμενο εργασιακό νόμο 3896/2010, ο οποίος ωστόσο περιοριζόταν κυρίως στις διακρίσεις με βάση το φύλο. Ο νέος νόμος με την κύρωση της σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας «Για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας» παρέχει μία πληρέστερη προστασία σε σχέση με τον προηγούμενο νόμο 3896/2010.

Αξίζει να αναφερθεί ότι ο νέος εργασιακός νόμος 4808/2021 διευρύνει όχι μόνο τον κύκλο των προστατευόμενων προσώπων αλλά προστατεύει από κάθε είδους αθέμιτες τακτικές καθώς επίσης και σε περισσότερα εργασιακά στάδια. Το άρθρο 4 του νέου νόμου διευρύνει τόσο το πεδίο των αθέμιτων πρακτικών που συνιστούν βία περιλαμβάνοντας ρητά σε αυτήν κάθε μορφή προσβολής όπως π.χ. ενδεικτικά την ψυχολογική, λεκτική και σεξουαλική βία κατά την άσκηση της εργασίας όσο και τα στάδια κατά τα οποία μπορεί κανείς να γίνει αποδέκτης τέτοιων συμπεριφορών, στα οποία ρητά συμπεριλαμβάνονται χρονικά διαστήματα στα οποία ο εργαζόμενος μπορεί να κάνει χρήση του νόμιμου διαλείμματος του από την εργασία ή να επικοινωνεί μέσω συνεργατών ή προϊσταμένων μέσω τηλεφώνου ή τηλεδιάσκεψης. Ιδιαίτερα σε αυτά τα χρονικά διαστήματα είναι αρκετά συχνό φαινόμενο να γίνεται εκμετάλλευση τους προς εκδήλωση τέτοιου είδους συμπεριφορών καθώς τότε δεν υπάρχει επιτήρηση από κάποιον με σκοπό την αποτροπή τους, με αποτέλεσμα να μην γίνονται αντιληπτές από τρίτους οι κάθε είδους προσβολές.

Επιπροσθέτως, αξίζει να σημειωθεί ότι θεμελιώνεται μέσω του άρθρου 9 υποχρέωση των εργοδοτών που απασχολούν πάνω από 20 εργαζομένους να υιοθετούν πολιτική για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία. Η πολιτική αυτή περιλαμβάνει τόσο προληπτικά μέτρα όσο και μέτρα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του προσωπικού γύρω από τέτοια ζητήματα καθώς επίσης και ορισμού ενός προσώπου «αναφοράς» το οποίο θα πρέπει να καθοδηγεί και να ενημερώνει τους εργαζομένους για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους σε περιπτώσεις παραβίασης των διατάξεων της Διεθνούς Συνθήκης.

Τέλος, ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι από πλέγμα διατάξεων προβλέπεται η δυνατότητα προσφυγής των θιγόμενων προσώπων ενώπιον του νεοσυσταθέντος με τον νόμο 4808/2021 Αυτοτελούς Τμήματος για την παρακολούθηση της βίας και παρενόχλησης στην εργασία στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.Ε.Π.Ε.), με σκοπό την επίλυση διαφορών λόγω βίας και παρενόχλησης με τρόπο που διασφαλίζει, ότι προστατεύονται η ιδιωτικότητα των εμπλεκομένων ή τρίτων και τα προσωπικά δεδομένα τους, στον βαθμό που είναι εφικτό. Σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης διατάξεων, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο στον εργοδότη ύστερα από προηγούμενη πρόσκληση για παροχή εξηγήσεων και σε ορισμένες περιπτώσεις με αιτιολογημένη πράξη του οργάνου που διενήργησε τον έλεγχο, ανάλογα με την παραβιασθείσα διάταξη και τον βαθμό της παραβίασης. Σε κάθε περίπτωση βάσει του άρθρου 13 είναι άκυρη η καταγγελία της σύμβασης εργασίας καθώς και η κάθε είδους δυσμενής αντιμετώπιση που συνιστά εκδικητική συμπεριφορά ή αντίμετρο λόγω περιστατικού βίας ή παρενόχλησης στην εργασία.

Κατά την γνώμη μου, οι διατάξεις που περιλαμβάνονται στην τελευταία παράγραφο του παρόντος άρθρου είναι οι πιο σημαντικές από άποψη πρακτικής εφαρμογής του νόμου και καταδεικνύουν την ευσυνειδησία που θα πρέπει να έχει ο καθένας απέναντι σε οποιαδήποτε μορφή παρενόχλησης και βίας.