Η ημερίδα «Gary Hamel on the Future of Management» με ομιλητή τον πρωτοπόρο Gary Hamel επιδίωξε να μεταβάλει την οπτική περισσότερων από 350 κορυφαίων στελεχών που παραβρέθηκαν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την 1η Δεκεμβρίου.

<‘Σελίδα 1: Η ανθρώπινη πλευρά της κρίσης και η διοικητική καινοτομία’>
Ο G. Hamel, χαρακτηρισμένος ως ο «business thinker με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο», τάραξε τα λιμνάζοντα νερά της εγχώριας επιχειρηματικής κοινότητας, προτείνοντας την εφαρμογή καινοτόμων ιδεών στη διοίκηση. Τα υψηλόβαθμα στελέχη, που έλαβαν μέρος στο συνέδριο είχαν την ευκαιρία να ακούσουν τις ριζοσπαστικές ιδέες του διεθνούς φήμης ομιλητή σε μία παρουσίαση διάρκειας 4,5 ωρών.

Τον G. Hamel προλόγισε ο Κώστας Ευριπίδης, Διευθύνων Σύμβουλος, GENESIS Pharma και παλιός μαθητής του γκουρού της καινοτομίας στο London Business School. Το συνέδριο έκλεισε με πάνελ, όπου συμμετείχαν οι: Ντίνος Λαμπρινόπουλος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διοίκησης Επιχειρήσεων, Αλέξανδρος Ιακωβίδης, Πρόεδρος Δ.Σ. και συνιδρυτής, GENESIS Pharma, Πέτρος Καλκάνης, Managing Director, Johnson & Johnson Hellas και ο Καθ. Δημήτρης Παπούλιας. Στη συγκεκριμένη συζήτηση τέθηκαν επί τάπητος τα ζητήματα καινοτόμου διοίκησης στην εγχώρια πραγματικότητα.

Την ημερίδα και το πάνελ συντόνισε η Όλγα Επιτροπάκη, Ακαδημαϊκή Διευθύντρια του Προγράμματος MSc in Strategic Human Resource Management, Alba Graduate Business School.

Η ανθρώπινη πλευρά της κρίσης
Ο G. Hamel δεν αντιλαμβάνεται την παρούσα οικονομική κατάσταση ως το τέλος του καπιταλισμού, αλλά σαν μια κρίση του τραπεζιτικού συστήματος παρόμοια με άλλες που έχουν συμβεί στο παρελθόν. Η ρίζα, όμως, του συγκεκριμένου προβλήματος δε βρίσκεται μόνο στους καθαρά οικονομικούς παράγοντες, αλλά στην ίδια την ανθρώπινη φύση. Η κοντόφθαλμη νοοτροπία, η απληστία, η άρνηση αποδοχής της πραγματικότητας και οι προσωπικές αυταπάτες των ηγετών οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα. Σε αυτή τη φάση, λοιπόν, τα μάτια των επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι στραμμένα στο αύριο. Βρισκόμαστε στο σημείο της ανθρώπινης ιστορίας που πρέπει να προχωρήσουμε σε αλλαγές, υπογράμμισε ο G. Hamel.

Διοικητική καινοτομία: Το ανταγωνιστικό σας πλεονέκτημα
Οι μεγάλες καινοτομίες του 20ου αιώνα, σύμφωνα με το διεθνούς κύρους ομιλητή, είναι δύο: το διαδίκτυο και το μάνατζμεντ. Μπορεί να θαυμάζουμε τα τεχνολογικά επιτεύγματα της περασμένης εκατονταετίας, το μάνατζμεντ πάντως, αποτελεί μια κοινωνική τεχνολογία. Φέρνει μαζί ανθρώπους με σκοπό να εργαστούν συλλογικά στο πλαίσιο ενός οργανισμού. Μήπως, όμως, έχει καταστεί αρκετά παρωχημένο; Μήπως έχει μεταβληθεί σε τροχοπέδη της ανανέωσης;

Το ίντερνετ από την άλλη πλευρά, αποτελεί πεδίο καινοτομίας, αφού ευνοεί την ελευθερία, την ευελιξία και τον ανοιχτό διάλογο. Οι επιχειρήσεις έχουν πολλά να διδαχθούν από αυτό το νέο και δημιουργικό χώρο. Δυστυχώς, όμως,η ίδια η ανθρώπινη φύση αντιστέκεται στην αλλαγή. Αν ρίξει κανείς μια ματιά στην ιστορία θα διαπιστώσει ότι είναι δύσκολο ο άνθρωπος να σκεφτεί ριζοσπαστικά, πέρα από τα δεδομένα.

«Είμαστε όλοι δέσμιοι απαρχαιωμένων ιδεών και πρέπει να αποδράσουμε» τόνισε ο G. Hamel. Μάλιστα, υπογράμμισε ότι δεν πιστεύει ότι βρισκόμαστε στο «Τέλος του Μάνατζμεντ», σε αντιστοιχία με το «Τέλος της Ιστορίας», όπως το εννοεί ο Φουκουγιάμα. Δεν έχουμε αγγίξει, δηλαδή, το επίπεδο εκείνο στο οποίο δε χρειάζονται πια αλλαγές στη διοίκηση των επιχειρήσεων. Αντιθέτως, βιώνουμε το τέλμα, επειδή το μάνατζμεντ συνεχίζει να ενστερνίζεται συστήματα που αναπτύχθηκαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.

Οργανισμοί και εργαζόμενοι επιβάλλεται να σκεφθούν τι υπάρχει πέρα από τα όρια της φαντασίας τους. Άλλωστε, αν εξετάσει κανείς τις εταιρείες οι οποίες εκτινάχθηκαν αλλά και συντηρήθηκαν στην κορυφή, θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το μυστικό της επιτυχίας τους ήταν η καινοτομία στο μάνατζμεντ. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της General Electric. Ήταν η πρώτη που σκέφτηκε να δημιουργήσει τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης.

Έτσι, μεταβλήθηκε σε κολοσσό και έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς καινοτομιών. Αντίστοιχα, η Toyota επέλεξε να δώσει αυξημένες αρμοδιότητες και δύναμη στους υπαλλήλους της πρώτης γραμμής. Υιοθέτησε ένα διαφορετικό τρόπο προσέγγισης του ανθρώπινου δυναμικού της και, έτσι, έχτισε την αυτοκρατορία της.

Δυστυχώς, όμως, οι μάνατζερ αδιαφορούν για την καινοτομία. Αλλά και η ακαδημαϊκή κοινότητα δεν έχει ασχοληθεί όσο θα έπρεπε με το συγκεκριμένο ζήτημα. Το ποσοστό της βιβλιογραφίας που ασχολείται με την καινοτομία στη διοίκηση είναι σχεδόν μηδαμινό.
<‘here’>

<‘Σελίδα 2: Η καινοτομία είναι δουλειά όλων’>
Κινηθείτε ταχύτερα από την ίδια την αλλαγή
Οι αλλαγές έχουν γίνει εξαιρετικά σφοδρές. Ποτέ πριν στην ιστορία δεν ήταν τόσο έντονες. «Ο κόσμος έχει γίνει περισσότερο ταραχώδης απ’ ό,τι οι επιχειρήσεις ευπροσάρμοστες» υπογράμμισε ο G. Hamel. Την ίδια στιγμή πάντως, τα υπάρχοντα συστήματα διοίκησης είναι κατασκευασμένα με τρόπο που εγγυώνται τη συνέχεια και όχι την καινοτομία. Στην παρούσα φάση για να προβεί κάποιος οργανισμός σε αλλαγές χρειάζεται είτε νέα ηγεσία είτε μια κρίση. Οι εργαζόμενοι και οι επενδυτές, όμως, δεν μπορούν να υποστούν τις συνέπειες των κρίσεων.

Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να μάθουν να προσαρμόζονται στις μεταβολές αυτόματα, όπως το ανθρώπινο σώμα ανταποκρίνεται στις αλλαγές του περιβάλλοντος. Πάντως, σε μία εταιρεία με γραφειοκρατία η ανανέωση έχει υπέρογκο κόστος.

Ο διεθνούς φήμης ομιλητής πρότεινε στις επιχειρήσεις να ακολουθήσουν το παράδειγμα της google. Οι μικρές ομάδες, η χαλαρή ιεραρχία, η επένδυση στην καινοτομία, οι διαφοροποιημένες αμοιβές, η ενίσχυση της διαφάνειας και η διαρκής ανατροφοδότηση είναι μερικά από τα μυστικά της επιτυχίας του διαδικτυακού κολοσσού. Κάθε εταιρεία θα πρέπει να λάβει διαφορετικά μέτρα για την προώθηση της καινοτομίας ανάλογα με τις ανάγκες της. Άλλωστε, ο διεθνούς φήμης διανοητής απορρίπτει την αποτελεσματικότητα των «καλών πρακτικών». Πρέπει, όμως, οι οργανισμοί να προσπαθήσουν όπως μπορούν, ώστε να καταστούν ευέλικτοι και ανοιχτοί στις αλλαγές.

Η καινοτομία είναι δουλειά όλων
«Κάνετε την καινοτομία καθήκον κάθε εργαζόμενου» υπογράμμισε ο G. Hamel τονίζοντας τη σημασία ακόμα και του πιο χαμηλόβαθμου υπαλλήλου στη στήριξη του εταιρικού οικοδομήματος.

Οι πρωτοπόροι οργανισμοί δεν τοποθετούν την ιεραρχία πάνω από τη δημιουργικότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Αμερικάνικη εταιρεία W. L. Gore, μια επιχείρηση που πρωτοπορεί, αφού διακρίνεται για το υψηλό επίπεδο ελευθερίας του προσωπικού. Πράγματι, τα ιεραρχικά επίπεδα δεν είναι τόσο αυστηρά δομημένα και η παρουσία στις συναντήσεις δεν είναι υποχρεωτική. Στην εν λόγω εταιρεία, δεν προσλαμβάνονται ηγέτες. Τα άτομα, τα οποία διαθέτουν το δυναμικό, ώστε να γίνουν αρχηγοί εκφράζονται από μόνα τους. Στην W. L. Gore η καινοτομία τέθηκε στο επίκεντρο σε τέτοιο βαθμό, που μέχρι και τα bonus των υπαλλήλων, είναι συνδεδεμένα με την ανάπτυξη προοδευτικών ιδεών.

Η μη συμμετοχή ολόκληρου του εργατικού δυναμικού στις στρατηγικές αποφάσεις του οργανισμού, οδηγεί σε χαμηλά επίπεδα δέσμευσης. Γιατί πώς να ενστερνιστεί ένας υπάλληλος τις κατευθυντήριες γραμμές που του επιβάλλονται από τη διοίκηση, όταν δεν έχει καμία συμμετοχή σε αυτές; Η έλλειψη δημοκρατικών διαδικασιών στις επιχειρήσεις συνδέεται άμεσα, κατά το G. Hamel, με το μικρό ποσοστό των δεσμευμένων εργαζομένων που καταδεικνύουν διάφορες έρευνες που υλοποιούνται κατά καιρούς. Οι εργαζόμενοι είναι πιο σημαντικοί από τους μάνατζερ, υποστήριξε με πάθος ο γκουρού της διοικητικής καινοτομίας. Μάλιστα, έφτασε στο σημείο να αμφισβητεί την ανάγκη ύπαρξης των τελευταίων.

Κατά τη βιομηχανική επανάσταση πήραμε τους αγρότες – ελεύθερους ανθρώπους, τους στερήσαμε από τη δημιουργικότητά τους, τους αφαιρέσαμε το δικαίωμα λήψης αποφάσεων και τους μετατρέψαμε σε άμεσα εξαρτώμενους από τους προϊσταμένους τους. Για αυτό το λόγο δεν αγκαλιάζουν πια το εταιρικό όραμα.
Είναι, όμως, η ελευθερία και η πειθαρχία έννοιες αλληλοσυγκρουόμενες; Η απάντηση του G. Hamel είναι αρνητική. Η πειθαρχία στους οργανισμούς που χαρακτηρίζονται από ελευθερία βασίζεται στην προϋπόθεση ότι οι εργαζόμενοι είναι ενήλικες και κατά συνέπεια αρκούντως ώριμοι. Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις ελέγχου, που δε συνεπάγονται στέρηση της ελευθερίας.
<‘here’>

<‘Σελίδα 3: Δημιουργήστε το υπέρτατο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα’>
Δημιουργήστε το υπέρτατο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
Το μοντέρνο μάνατζμεντ κατασκευάστηκε για να λύσει το εξής θέμα: «πώς θα ενεργοποιήσουμε τους ημί- ειδικευμένους εργάτες, ώστε να πραγματοποιούν την ίδια δουλειά με ακρίβεια ασταμάτητα και, ταυτόχρονα, πώς θα αυξάνουμε συνεχώς την επάρκειά τους;». Το συγκεκριμένο ζήτημα έχει επιλυθεί σήμερα, αλλά συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε τις ίδιες απαρχαιωμένες πρακτικές.

Ο οργανισμός πρέπει να καταστεί τόσο ευπροσάρμοστος, όσο η ίδια η φύση, η οποία βασίζεται στο μόνιμο πειραματισμό. Γιατί για να δημιουργηθεί ένας τόσο τέλειος οργανισμός, όσο ο ανθρώπινος, χρειάστηκε πολύς πειραματισμός, ακόμα και λάθη. Έτσι, και στον επιχειρηματικό κόσμο, ο αριθμός των ιδεών που παράγονται συνδέεται άμεσα με την καινοτομία. Αυτό δε σημαίνει ότι όλες οι ιδέες είναι πραγματοποιήσιμες και αποτελεσματικές. Μάλιστα, ο G. Hamel έχει δημιουργήσει ένα δικό του «μαθηματικό τύπο καινοτομίας», ο οποίος ερμηνεύει τη μετάβαση από τις ιδέες στον πειραματισμό, τα έργα και, τέλος, στην επιτυχημένη εφαρμογή. Το ποσοστό των ιδεών που στέφονται με επιτυχία είναι πολύ μικρό σε σχέση με τις αρχικές ιδέες. Για αυτό, απαιτείται το προσωπικό να μάθει να αυτό – ελέγχει τις ιδέες του.

Δυστυχώς, όμως, όταν παραχθεί κάποια δημιουργική πρόταση σε μια επιχείρηση πρέπει να εγκριθεί από τα ανώτερα κλιμάκια, γεγονός που σε αρκετές περιπτώσεις αναχαιτίζει την καινοτομία. Έτσι, ο G. Hamel ισχυρίζεται ότι οι εταιρείες έχουν να μάθουν πολλά από τα χρηματιστήρια, τα οποία χαρακτηρίζονται από την ανοιχτή διαπραγμάτευση. Παρόμοια και σε μια επιχείρηση, ο κάθε εργαζόμενος θα έπρεπε να διαθέτει τη δυνατότητα να επηρεάσει την πορεία της. Άλλωστε, το διαδίκτυο έχει μεταβάλει τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται οι πολίτες, τους έχει δοθεί τώρα πια ένα νέο βήμα δημόσιας έκφρασης. Όλα αυτά τα γεγονότα έχουν επηρεάσει και τη μορφή της σύγχρονης ηγεσίας.

Επιπλέον, το μάνατζμέντ έχει πολλά να διδαχτεί από τη θρησκεία. Πράγματι, οι εργαζόμενοι είναι πάνω απ’όλα άνθρωποι και για αυτό χρειάζονται ένα βαθύτερο νόημα στην καριέρα τους, έναν υπέρτατο στόχο για τον οποίο θα αγωνιστούν. Αλλιώς, δεν υπάρχει λόγος να δεσμευτούν σε μια εταιρεία.

Τέλος, το μάνατζμεντ του 21ου αιώνα μπορεί να μιμηθεί τις σύγχρονες μητροπόλεις, οι οποίες δεν πεθαίνουν, αλλά μεταβάλλονται συνεχώς. Αποτελούν πηγές κοινωνικής καινοτομίας. Παρέχουν τη δυνατότητα συνεχούς γνωριμίας με νέους ανθρώπους και μέρη. Οι εταιρείες, από την άλλη πλευρά, πάσχουν από το σύνδρομο της επανάληψης. Για αυτό, ο G. Hamel προτείνει στους μάνατζερ να αλλάξουν τη σύσταση των ομάδων τους, να εναλλάσσουν τους ρόλους των εργαζομένων και, γενικώς, να αποφεύγουν την «εργασιακή ρουτίνα».

Ο Αμερικάνος διανοητής δεν ήρθε στη χώρα μας για να δώσει έτοιμες συνταγές, αλλά για να προβληματίσει τους υπεύθυνους της διοίκησης, ώστε να ανακαλύψουν μόνοι τους το μυστικό της επιτυχίας της δικής τους επιχείρησης.
<‘here’>