Πόσο ικανοποιητικά είναι τα meeting μας, από άποψη χρόνου, ενεργής συμμετοχής και προσδοκώμενων αποτελεσμάτων; Ο Edward de Bono, με «τα 6 καπέλα σκέψης», μας δίνει ένα σημαντικό εργαλείο για τη διεξαγωγή meetings, ώστε να παίρνουμε γρήγορα σημαντικές αποφάσεις και να επιλύουμε δύσκολα προβλήματα.
Συχνά προβλήματα που εμφανίζονται στη διεξαγωγή meetings, είναι η δυσκολία στο συντονισμό της ροής, η αδυναμία επικέντρωσης της σκέψης στο θέμα μας, η μονοπώληση της συζήτησης από κάποια μέλη και η σιωπή των υπολοίπων, η μη ισότιμη εκτίμηση όλων των απόψεων, η κακή χρήση του χρόνου, η απουσία της δημιουργικής σκέψης, η κυριαρχία της αντιπαραθετικής σκέψης με έμφαση στην αντιπαραβολή αντικρουόμενων επιχειρημάτων, η αδυναμία λήψης αποφάσεων και εξεύρεσης λύσεων. Τη λύση για όλα τα παραπάνω προσφέρει η τεχνική του De Bono, «τα 6 καπέλα σκέψης». Πρόκειται ουσιαστικά για έξι κατευθύνσεις σκέψης, που αλλάζουν κάθε φορά που -σε συμβολικό επίπεδο- φοράμε ένα διαφορετικού χρώματος καπέλο:
ΤΑ 6 ΚΑΠΕΛΑ ΣΚΕΨΗΣ
Μπλε Καπέλο: Φορώντας το, γινόμαστε ο συντονιστής της συζήτησης, αυτός που θα φροντίσει να υπάρχει πειθαρχία σε σχέση με το θέμα, τον χρόνο που θέλουμε να διαθέσουμε και το καπέλο που φοράμε τη δεδομένη στιγμή.
Άσπρο Καπέλο: Εξετάζει τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε και διαθέτουμε. Διαχωρίζει τις αξιόπιστες πληροφορίες από αυτές που προέρχονται από την υποκειμενική μας εμπειρία και δίνει βαρύτητα στην άποψη των ανθρώπων που επηρεάζονται άμεσα από τις αποφάσεις μας.
Κόκκινο Καπέλο: Αφορά στα συναισθήματά μας τη δεδομένη στιγμή, δίνει χρόνο και χώρο σε αυτά να εκφραστούν, λειτουργεί σαν μία βαλβίδα αποσυμπίεσης, για να συνεχίσουμε με τη λογική επεξεργασία του θέματος που μας απασχολεί.
Κίτρινο Καπέλο: Ερευνά την αξία και τα οφέλη μίας πρότασης, δεν καταγράφει απλώς το προφανές θετικό, αλλά ψάχνει να το βρει, ακόμη και όταν έχουμε αντίθετη άποψη.
Μαύρο Καπέλο: Έχει να κάνει με τους κινδύνους που εγκυμονούν, με τα σημεία τα οποία θα πρέπει να προσέξουμε.
Πράσινο Καπέλο: Χρησιμοποιεί τεχνικές δημιουργικής σκέψης και λειτουργεί αντισταθμιστικά με το μαύρο καπέλο, βελτιώνοντας υπάρχουσες ιδέες και βρίσκοντας εναλλακτικές λύσεις.
«Τα 6 καπέλα σκέψης» χρησιμοποιούνται ως ένα εργαλείο της παράλληλης σκέψης, σύμφωνα με την οποία, όλα τα μέλη της ομάδας εξετάζουν το θέμα προς συζήτηση ταυτόχρονα από την ίδια οπτική γωνία, έτσι όπως αυτή ορίζεται κάθε φορά από το χρώμα του καπέλου που χρησιμοποιείται.
Η διαδικασία αυτή απαιτεί πειθαρχία, καθώς η ανθρώπινη σκέψη δεν επικεντρώνεται εύκολα προς μία κατεύθυνση: συχνά αλλάζουμε καπέλο πριν ολοκληρώσουμε τη σκέψη μας με το προηγούμενο, ενώ δεν έχουμε την υπομονή να περιμένουμε να εκφραστούν όλοι.
Το μπλε καπέλο παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτό, καθώς είναι το καπέλο «μαέστρος»: θα φροντίσει να μιλήσουν όλοι οι συμμετέχοντες, θα δώσει την ίδια βαρύτητα σε όλες τις απόψεις, θα ενθαρρύνει την έκφραση της διαφορετικής άποψης ως κάτι επιθυμητό.
Για το λόγο αυτό άλλωστε «Τα 6 καπέλα σκέψης» αποτελούν ένα πολύτιμο εργαλείο για την εφαρμογή της συμπερίληψης στην πράξη.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Καθώς οι απαιτήσεις για γρήγορα αποτελέσματα σε διαρκώς μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα αυξάνονται, οι παραδοσιακοί τρόποι διεξαγωγής των meetings κρίνονται συχνά ανεπαρκείς. Η χρήση τεχνικών όπως «τα 6 καπέλα σκέψης», μπορούν να μας βοηθήσουν να προσαρμοστούμε στη νέα αυτή πραγματικότητα.
