Μία κρίση είναι ένα μεγάλο και απρόβλεπτο γεγονός που απειλεί να βλάψει έναν οργανισμό και τους εμπλεκόμενους φορείς. Μπορεί να αφορά σε ένα αιφνίδιο γεγονός λ.χ. καταστροφή των μονάδων παραγωγής, εταιρικοί μετασχηματισμοί κ.ά.
Πώς αντιδρούν οι επιχειρήσεις σε περίοδο κρίσης; Το σίγουρο είναι, όχι με τον ίδιο τρόπο. Άλλες καταρρέουν κάτω από τις συνθήκες πίεσης, άλλες απλά επιβιώνουν και άλλες βγαίνουν ισχυρότερες μέσα από την κρίση. Τι είναι αυτό, λοιπόν, που διαφοροποιεί τις επιχειρήσεις ως προς την ανταπόκριση τους απέναντι στην κρίση; Η απάντηση είναι η αποτελεσματική ηγεσία. Η αποτελεσματική ηγεσία σε όλα τα επίπεδα, από τον κάθε έναν εργαζόμενο, είναι ο καθοριστικός παράγοντας που διαμορφώνει το δείκτη ανθεκτικότητας (Resilience) μιας επιχείρησης. Όσο πιο ανθεκτικοί εμφανίζονται οι εργαζόμενοι, τόσο η επιχείρηση καταφέρνει να αντέξει σε μια κρίση, πράγμα που επιβεβαιώνεται και από σχετικές έρευνες.
Και επειδή η διαχείριση δύσκολων καταστάσεων απαιτεί λήψη αποφάσεων και ανάληψη ρίσκου, θα λέγαμε ότι οι οριακές καταστάσεις αναδεικνύουν ηγέτες σε οποιοδήποτε επίπεδο ιεραρχίας. «Σα δε φτάσει ο άνθρωπος στην άκρη του γκρεμού, δε βγάζει στην πλάτη του φτερούγες να πετάξει» όπως έχει πει ο Ν. Καζαντζάκης.
Οι αποτελεσματικοί ηγέτες είναι αισιόδοξοι και εμφυσούν στις ομάδες τους την αισιοδοξία μέσα από τη δημιουργία ενός θετικού και παράλληλα ρεαλιστικού περιβάλλοντος. Συνεχώς προσπαθούν να κρατούν το ηθικό των ανθρώπων τους σε υψηλό επίπεδο μέσα από την ατομική και ομαδική παρακίνηση και την οργανωσιακή δέσμευση μέσω δίκαιης μεταχείρισης. Η αποτελεσματική ηγεσία βασίζεται στην αποτελεσματική επικοινωνία εστιάζοντας στην καθαρότητα των μηνυμάτων και στην επιθυμία να ακούγονται όλες οι ιδέες και απόψεις, από όπου και αν προέρχονται αυτές. Και προπάντων δίνουν οι ίδιοι το παράδειγμα, δεν είναι κλεισμένοι στα γραφεία τους δίνοντας οδηγίες και κατευθύνσεις, αλλά γίνονται ένα με τις ομάδες τους και τους ανθρώπους τους. Έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων τους και καθημερινά απασχολούνται στο κτίσιμο αυτής μιλώντας στην καρδιά, στην ψυχή και στο μυαλό των ανθρώπων τους. Οι αποτελεσματικοί ηγέτες δεν φοβούνται να ρωτήσουν για συμβουλές, ιδέες και προτάσεις τις ομάδες τους. Αντιθέτως, εμπλέκουν τους εργαζόμενους στην επίλυση των προβλημάτων ενδυναμώνοντας το ομαδικό πνεύμα και τη συνεργασία δίνοντας χώρο στην καινοτομία και στη διαφορετική μέθοδο.
Οι αποτελεσματικοί ηγέτες είναι πάνω απ’ όλα αυθεντικοί. Δεν αρνούνται να παραδεχθούν τη δυσκολία της στιγμής και αντιμετωπίζουν την κρίση με πίστη ότι όλοι μαζί θα υπερνικήσουν τα όποια εμπόδια. Ηγετική συμπεριφορά κατά τον καθηγητή Δ. Μπουραντά είναι τόσο διάθεση για άσκηση ηγεσίας (ανάγκες, κίνητρα, αξίες, πιστεύω κ.ά. όσο και ικανότητα. Τα στοιχεία της προσωπικότητας συνήθως διαμορφώνονται στα πρώτα χρόνια της ηλικίας ενός ατόμου ενώ οι ικανότητες, όταν υπάρχει διάθεση, αναπτύσσονται ανεξάρτητα της ηλικίας.Εδώ βρίσκεται και η τεράστια συμβολή του HRM στην απόκτηση εκείνων των ηγετικών χαρακτηριστικών από τους εργαζόμενους εντός μιας επιχείρησης που λειτουργεί σε ένα άκρως ανταγωνιστικό και συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Τα τμήματα HR των επιχειρήσεων οφείλουν να συνεργάζονται με τα υπόλοιπα τμήματα στην ανάπτυξη των ανθρώπων γενικά και ειδικότερα θα πρέπει να εστιάζουν στην ανάπτυξη προγραμμάτων ηγεσίας που θα αντικατοπτρίζουν την κουλτούρα ηγεσίας της εταιρείας. Τα συστήματα διοίκησης της απόδοσης τα οποία είναι συνδεδεμένα με τους επιχειρησιακούς στόχους και περιέχουν δράσεις για τη διαχείριση των ταλέντων και για την απόκτηση των ηγετικών δεξιοτήτων θα πρέπει να υποστηρίζουν την προσπάθεια παραγωγής ηγετών νέας γενιάς.