Athens ESG Forum: «Κοιτώντας» την επόμενη οικονομική επανάσταση

Στο νέο παγκόσμιο ανταγωνιστικό περιβάλλον, οι κορυφαίες εταιρείες κατανοούν τη σύνδεση των χρηματοοικονομικών κεφαλαίων με τα κριτήρια ESG. Αυτό ήταν και το βασικό συμπέρασμα από το 1ο Athens ESG Forum, που διοργανώθηκε από την BOUSSIAS και το περιοδικό FinancePro και πραγματοποιήθηκε στις 5 Ιουλίου.

To 1o Athens ESG Forum, το οποίο πραγματοποιήθηκε στις 5 Ιουλίου 2021, κατέστησε σαφές πως μια νέα περίοδος, άρρηκτα συνδεδεμένη με τα κριτήρια περιβαλλοντικής, κοινωνικής και διακυβερνητικής ευθύνης, εδραιώνεται σταδιακά στον κόσμο των επιχειρήσεων. Γιατί, όμως, τα κριτήρια ESG τοποθετούνται πλέον παγκοσμίως σε περίοπτη θέση στην ατζέντα των συζητήσεων και ποιος είναι ο ακριβής λόγος που όλο και περισσότερες επιχειρήσεις θέτουν τη βιωσιμότητα στο κέντρο του στρατηγικού σχεδιασμού τους;

Το συνέδριο έθεσε εξαρχής το ζήτημα της ευθύνης, αλλά και της ανάγκης για τη θέσπιση κανόνων και δεικτών αξιολόγησης, σχετικά με τις επιπτώσεις των παρεμβάσεων, των δραστηριοτήτων και των λειτουργιών των επιχειρήσεων στην κοινωνία και το περιβάλλον. Υπό αυτό το πλαίσιο και κατά κοινή ομολογία, τα κριτήρια ESG μπορεί να αποτελούν πανάκεια, ωστόσο είναι ένα πρώτο βήμα στην παρουσίαση μη χρηματοοικονομικών δεδομένων για τη βιώσιμη χρηματοδότηση και τις επενδύσεις.

Προς το παρόν, η Ελλάδα υπολείπεται στην επίτευξη των ποσοτικών στόχων που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς βρίσκεται κάτω από το μέσο όρο των ευρωπαϊκών χωρών. Η συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης και επιχειρήσεων είναι κλειδί στην επίτευξη των στόχων αυτών, ενώ τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες για την επιτυχία. Πρώτον, η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των επιχειρήσεων αναφορικά με τα θέματα ESG.
Δεύτερον, η επικοινωνία και δημοσιοποίηση των ESG επιδόσεων των επιχειρήσεων. Τρίτον, ο συντονισμός μεταξύ της κυβέρνησης και των επιχειρήσεων με την ανακοίνωση εθνικών στόχων και σύνδεση αυτών με τη χρηματοδότηση από το ταμείο ανάκαμψης.

ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΤΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ
Στο συνέδριο υπογραμμίστηκε το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών από τις επιχειρήσεις. Μάλιστα, αξιοσημείωτο είναι πως σύμφωνα με τη Morgan Stanley, ήδη 1 στα 4 δολάρια ΗΠΑ στρέφονται σε επενδύσεις σχετικές με τη βιωσιμότητα, μια τάση συνεχώς αυξανόμενη που καταδεικνύει τη σημασία της προσαρμογής των εταιρειών στις αναδυόμενες επενδυτικές απαιτήσεις. Επιπρόσθετα, στο 1o Athens ESG Forum επισημάνθηκαν οι εξελίξεις στα πρότυπα reporting και καθίσταται σαφής η ανάγκη θέσπισης κριτηρίων και συστημάτων ταξινόμησης σχετικά με τη μέτρηση των στοιχείων βιωσιμότητας.

ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Αναμφισβήτητα, η νέα εποχή των επιχειρήσεων επιδρά καταλυτικά στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Άλλωστε, σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα, επιτυχημένες επιχειρήσεις κρίνονται εκείνες που θα αφουγκραστούν γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα το επενδυτικό ενδιαφέρον και τις εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο, αναλαμβάνοντας παράλληλα και ηγετικό ρόλο στη διαμόρφωση των αλλαγών. Στο πλαίσιο του συνεδρίου έγινε σαφές το εξής: Τα κριτήρια ESG ήρθαν για να μείνουν, καθώς ο χάρτης των επενδύσεων μετατοπίζεται σταδιακά σε δράσεις επιχειρηματικής βιωσιμότητας, ανοίγοντας τον δρόμο σε έναν διαφορετικό ορισμό της κερδοφορίας για τις επιχειρήσεις.

ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ ΣΤΟΝ 21Ο ΑΙΩΝΑ
Στην εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου 1ου Athens ESG Forum, η Άννα Διαμαντοπούλου, President of DIKTIO – Network for Reform in Greece and Europe – Former Minister & EU Commissioner υπογράμμισε την ανάγκη για μια ολιστική προσέγγιση του επιχειρείν στον 21ο αιώνα. Επιπλέον, η ίδια τόνισε την «σπουδαιότητα ύπαρξης κανόνων αξιολόγησης στις παρεμβάσεις των επιχειρήσεων σε περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο». Όπως σημείωσε, «η αύξηση των δεικτών ESG συνδέεται άρρηκτα με τον ρόλο του χρηματιστηρίου, που στρέφεται πλέον σε επενδύσεις περισσότερο βιώσιμες». Η Α. Διαμαντοπούλου επισήμανε την ένδεια της Ελλάδας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη στην περιβαλλοντική και εταιρική διακυβέρνηση, με τις οικογενειακές επιχειρήσεις να αποτελούν ένα σημείο έντονου προβληματισμού.
Τέλος, υπογράμμισε ότι «οι στόχοι της Ευρωπαϊκής ένωσης σχετικά με την κλιματική αλλαγή και την κοινωνική ισότητα προϋποθέτουν τη σύμπραξη της κυβέρνησης με τις επιχειρήσεις» και ανέφερε πως συνακόλουθα «απαιτείται ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των επιχειρήσεων αλλά και αποτελεσματική ανάλυση κόστους- οφέλους».

Ο ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΤΩΝ MILLENNIALS
Ο Dr. Ιωάννης Ιωάννου, London Business School, Associate Professor of Strategy and Entrepreneurship, BA (Yale) MA PhD (Harvard) και ομιλητής της ενότητας ESG & Responsible Business του 1ου Athens ESG Forum, επισήμανε πως «οι επιχειρήσεις καλούνται να εντάξουν άμεσα την περιβαλλοντική, κοινωνική και διακυβερνητική ευθύνη στη στρατηγική τους, αφού η αποτυχία ανταπόκρισης στα κριτήρια ESG συνεπάγεται ρίσκο για την κερδοφορία τους». Ταυτόχρονα, ο ίδιος υπογράμμισε ότι «η μεγαλύτερη έμφαση δίνεται μέχρι στιγμής στο περιβάλλον, πιθανότατα εξαιτίας της ύπαρξης των απαραίτητων επιστημονικών εργαλείων μέτρησης». Όμως, «ρόλο-κλειδί στις εξελίξεις διαδραματίζει η γενιά των millennials, που ως καταναλωτές, εργαζόμενοι και επενδυτές αναζητούν εταιρείες εναρμονισμένες με τα κριτήρια βιωσιμότητας». Επίσης, για τον Dr. Ι. Ιωάννου θεωρείται «καταλυτική η συνδρομή και η προσήλωση των board rooms στη δημιουργία εταιρικής κουλτούρας σε ό,τι αφορά στην ESG ατζέντα».

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΩΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ
Σχετικά με τον πυλώνα της κοινωνικής προστασίας, η keynote ομιλήτρια Katerina Occhio, CSR & Sustainability Specialist, τόνισε ότι η κοινωνική βιωσιμότητα συνιστά μια ευκαιρία για δημιουργία προστιθέμενης αξίας. Ωστόσο, διευκρίνισε πως «η μέχρι στιγμής έμφαση στον περιβαλλοντικό πυλώνα του ESG έχει επισκιάσει την πρόοδο στην κοινωνική βιωσιμότητα των επιχειρήσεων». Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «η κοινωνική βιωσιμότητα δεν αφορά μόνο στην άμεση επίδραση της εταιρείας στο εσωτερικό της (το γνωστό HR) αλλά και την έμμεση επίδραση που αυτή ασκεί στην κοινότητα». Επιπρόσθετα, υπογράμμισε ότι ο πυλώνας της κοινωνικής προστασίας χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση και τόνισε πως «οι επιχειρήσεις καλούνται να προβούν σε δομικές αλλαγές, σχεδιάζοντας μια στρατηγική εναρμονισμένη με τις ηθικές τους αξίες και εμπνέοντας το προσωπικό της εταιρείας να λειτουργήσει σύμφωνα με τα κριτήρια ESG».

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ
Η Φωτεινή Μπαρμπανάρα, Επικεφαλής Επικοινωνίας & Patient Engagement Ομίλου Novartis, ανέδειξε τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα των φαρμακοβιομηχανιών, σύμφωνα με τον στόχο 3 του ΟΗΕ «υγεία για όλους». Μεταξύ άλλων, επισήμανε ότι «η Novartis έχει δεσμευτεί στo Equal Pay Organization για πλήρη εξισορρόπηση αμοιβών σε άντρες και γυναίκες μέχρι το 2025, επιδιώκοντας συγχρόνως ισορροπία στην ανάληψη διοικητικών θέσεων από τα δύο φύλα και γονική άδεια 14 ημερών για όλους τους γονείς ανεξαρτήτως φύλου». Όπως άλλωστε υπογράμμισε «η διαφορετικότητα στην κουλτούρα των ατόμων είναι και εκείνη που θα φέρει την καινοτομία στις επιχειρήσεις».

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΔΟΜΙΚΟ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Η Σίσσυ Ηλιοπούλου, Διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων, Επικοινωνίας & Βιώσιμης Ανάπτυξης για τη Βόρεια Ευρώπη στην Coca-Cola, σημείωσε πως η βιωσιμότητα και ο κοινωνικός αντίκτυπος αναδεικνύονται ως καταλύτες για το νέο μοντέλο ανάπτυξης. Ανέδειξε μάλιστα το γεγονός ότι «όλες οι εταιρείες επιταχύνουν τις προσπάθειές τους για χάραξη στρατηγικής στα 3Ps (Profit, Planet, People)» γιατί, όπως προσέθεσε χαρακτηριστικά, «σήμερα, η επιτυχία μιας επιχείρησης δεν αξιολογείται μόνο σύμφωνα με την κερδοφορία της αλλά και σε συνάρτηση με την πρόοδο και συνεισφορά της στην τήρηση των κριτηρίων ESG». Την ίδια στιγμή, τόνισε την ανάγκη δομικού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων και τη σημασία ανάπτυξης συνεργασίας των εμπλεκόμενων φορέων. Μάλιστα, η Σ. Ηλιοπούλου αναφέρθηκε στη συνεργασία της Coca-Cola με ΜΚΟ, δήμους και τους ίδιους τους πολίτες για το πρόγραμμα Zero Waste Future, που αφορά την κεφαλαιοποίηση των δυνατοτήτων της κυκλικής οικονομίας.

ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΤΟ ΚΑΛΟ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΝΟΜΙΣΜΑ;
Από την πλευρά της, η Ελπίδα Βασιλειάδου International advisor for EBRD KVP Law, έθεσε το ενδιαφέρον ερώτημα «τι θα γινόταν αν το καλό ήταν νόμισμα» και υπογράμμισε πως ενώ για τους περισσότερους το καλό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον αφηρημένο χαρακτήρα της φιλανθρωπίας, και δη της σιωπηλής «το να επιστρέφουμε το καλό στην κοινότητα θα πρέπει να αποτελεί πυξίδα μας και μια συνειδητή επιλογή που γιορτάζεται». Παράλληλα, σημείωσε ότι «η σημασία ενός υγιούς μοντέλου εργασίας γίνεται πλέον αντιληπτή από τις επιχειρήσεις, εντούτοις είναι σημαντικό να καταστεί η βιωσιμότητα εταιρική κουλτούρα και να υπάρξει συνεργασία για την εκπλήρωση των κοινωνικών στόχων». Καταληκτικά, η ομιλήτρια τόνισε ότι «το καλό θα αποκτήσει ανταποδοτική αξία εάν καταστεί προτεραιότητα όλων».

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΚΑΘΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
Η Μαρία Αλεξίου, Πρόεδρος CSR Hellas, ανέφερε πως «ο κοινωνικός πυλώνας των κριτηρίων ESG αφορά όλους τους συμμέτοχους» και προσέθεσε ότι «κρίνεται ως κομβικής σημασίας ανάγκη για τις επιχειρήσεις να αντιληφθούν ποιοι ακριβώς είναι οι κύριοι συμμέτοχοι τους». Στη συνέχεια, υπογράμμισε ότι η ολιστική προσέγγιση της έννοιας της βιωσιμότητας αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχία, τονίζοντας ωστόσο πως «πολλές ευκαιρίες βιωσιμότητας δεν έχουν καν αξιολογηθεί ακόμη». Όπως διευκρίνισε η Μ. Αλεξίου, «το social taxonomy θα εφαρμοστεί την επόμενη διετία και οι επιχειρήσεις που επιθυμούν να επιβιώσουν καλούνται να προσαρμοστούν στη νέα εποχή βιωσιμότητα, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πυρήνας κάθε επιχειρηματικής στρατηγικής είναι ο ίδιος ο άνθρωπος».

ΟΙ ΑΕΙΦΟΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΞΕΛΙΣΣΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΟΛΟ ΕΛΞΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ
Ο Αναστάσιος Σεπετής, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, διευκρίνισε πως «μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κοινός τόπος ορισμού της αειφόρου αγοράς κεφαλαίου και μάλιστα παρατηρείται ασύμμετρη πληροφόρηση, με τις επιχειρήσεις να προωθούν κυρίως τα στοιχεία βιωσιμότητας που τους συμφέρουν». Ο ίδιος υπογράμμισε την ανάγκη για τις επιχειρήσεις «να αντιληφθούν ότι η γρήγορη συμμόρφωση στα κριτήρια βιωσιμότητας τις καθιστά ελκυστικότερες στους επενδυτές». Άλλωστε, όπως τόνισε, «οι χρηματoοικονομικοί φορείς και οι ελληνικές επενδυτικές εταιρείες χρειάζεται να στραφούν σε αειφόρες επιχειρήσεις, καθώς θα κληθούν να λογοδοτήσουν για τις επενδυτικές επιλογές τους στο μέλλον».

«BOARD GENDER DIVERSITY» & ΝΕΟΣ ΝΟΜΟΣ
Η Natasha Martsekis, Board Member, NED Club in Greece | Member, ESG Working Group ΕcoDa | Βoard Member, Hellenic Petroleum, ανέφερε πως «ο νόμος 4706, που ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή, αλλάζει το τοπίο στο ζήτημα του board gender diversity, καθώς οι εταιρείες υποχρεώνονται να συμπεριλαμβάνουν στο διοικητικό τους συμβούλιο τουλάχιστον 25% γυναίκες». Υπογράμμισε, μάλιστα, ότι «μέχρι σήμερα στην Ελλάδα το ποσοστό των γυναικών που συμμετείχαν στο διοικητικό κυμαινόταν από 5%-7%, εξαιτίας και των οικογενειακών επιχειρήσεων, που δεν ανανέωναν εύκολα το board τους, αλλά και της έλλειψης εργασιακού πλαισίου υποστήριξης. Στις χώρες που εφαρμόζονται quotas παρατηρείται 3% αύξηση συμμετοχής γυναικών στο διοικητικό συμβούλιο ανά έτος, ενώ το board gender diversity προσελκύει το ενδιαφέρον των επενδυτών».