Contemporary Workplace: Ανασχεδιάζοντας το Σήμερα της εργασίας

Οι τεχνολογικές και οικονομικές εξελίξεις έχουν επιφέρει μεγάλες αλλαγές στον τρόπο που εργαζόμαστε. Η ψηφιοποίηση και η αυτοματοποίηση διαδικασιών έχουν αναδιαμορφώσει τις επαγγελματικές απαιτήσεις και αναγκάζουν τους εργαζόμενους να αναπτύσσουν νέες δεξιότητες και γνώσεις. Ταυτόχρονα, οι κοινωνικές και πολιτισμικές τάσεις έχουν αλλάξει τις προτιμήσεις των εργαζομένων, αναδεικνύοντας τη σημασία της ευεξίας, της ευελιξίας και του κοινωνικού αντικτύπου της εργασίας.

Όπως παρατηρείται, οι οργανισμοί παρέχουν διάφορες επιλογές, όπως εργασία από το σπίτι, ευέλικτα ωράρια και ανοικτούς χώρους εργασίας, που ενθαρρύνουν τη συνεργασία και τη δημιουργικότητα. Ταυτόχρονα, αναγνωρίζουν τη σημασία της ευεξίας των εργαζομένων και παρέχουν προγράμματα και πόρους για την υποστήριξη της σωματικής και ψυχικής υγείας τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει προγράμματα ευεξίας και άσκησης, ψυχολογική υποστήριξη και άλλες δραστηριότητες που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των εργαζομένων. Έχοντας συνειδητοποιήσει την ανάγκη για διαρκή εκπαίδευση και επιμόρφωση των εργαζομένων, προσφέρουν επίσης ευκαιρίες για επαγγελματική εξέλιξη και εκπαίδευση, ώστε οι εργαζόμενοι να αναπτύσσουν τις δεξιότητές τους και να παραμένουν ενημερωμένοι για τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα τους.

Ταυτόχρονα, περισσότερο από κάθε άλλη περίοδο έως τώρα, οι επιχειρήσεις προάγουν την πολυμορφία και την ενσωμάτωση και δημιουργούν πολυπολιτισμικούς χώρους εργασίας, όπου η διαφορετικότητα χαίρει σεβασμού. Μέσα από τις πρωτοβουλίες τους, προωθούν επίσης την κουλτούρα της καινοτομίας και της δημιουργικότητας, παρέχοντας χώρους και πόρους για να ενθαρρύνουν τους εργαζόμενους να προτείνουν νέες ιδέες και να αναπτύσσουν καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες.

Παραδοσιακά, το τυπικό κτίριο γραφείων χρησίμευε ως χώρος για να κάθεται ο εργαζόμενος σε ένα γραφείο και να εργάζεται από τις 9 το πρωί έως τις 5 το απόγευμα. Όπως συνέβαινε, «εμφανιζόμασταν», «κάναμε τη δουλειά μας» και επιστρέφαμε στο σπίτι μας. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, αυτό έχει αλλάξει δραματικά. Με οδηγό την τεχνολογική «έκρηξη» στις αρχές της δεκαετίας του 2000, πολλές εταιρείες άρχισαν να εισάγουν νέες ανέσεις που θα «δελέαζαν» τους εργαζόμενους να παραμένουν στο γραφείο για περισσότερες ώρες. Έτσι, ξεκίνησε μία νέα εποχή, όπου οι εργασιακοί χώροι μεταμορφώθηκαν σε χώρους που προσέφεραν περισσότερα από μία… απλή εργασία. Καθιερώθηκαν σιγά σιγά τα τραπέζια ποδοσφαίρου και τα γεύματα με εταιρείες catering, με το «μενού» των ανέσεων διαρκώς εμπλουτίζεται, μέσα από την παροχή στούντιο γιόγκα/γυμναστικής, χώρους για ξεκούραση και smoothie bars.

Έως τη δεκαετία του 2010, εταιρείες όπως η Apple, η Google και η Amazon κατέκτησαν την κορυφή, κατασκευάζοντας σούπερ πανεπιστημιουπόλεις με ατελείωτες ανέσεις για το ανθρώπινο δυναμικό τους. Τα γραφεία αυτά σχεδιάστηκαν για να καλύπτουν τις ανάγκες των εργαζομένων τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο, επαναπροσδιορίζοντας το γραφείο ως κάτι περισσότερο από ένα απλό μέρος για εργασία. Εκεί, οι εργαζόμενοι μπορούσαν να απολαμβάνουν τρία γεύματα την ημέρα, να γυμνάζονται ή να απολαμβάνουν υπηρεσίες περιποίησης του εαυτού τους – και όλα αυτά χωρίς να βγαίνουν από το κτίριο της εταιρείας. Παρά τα προνόμια που προσέφεραν τα εν λόγω  -υπερσύγχρονα κατά κοινή παραδοχή- γραφεία, υπήρξε και ένα κόστος: οι εργαζόμενοι δεν απομακρύνονταν ποτέ περισσότερο από μερικές εκατοντάδες μέτρα από τα γραφεία τους, περνώντας περισσότερο χρόνο στο γραφείο από ποτέ άλλοτε.

Στη συνέχεια, η πανδημία του Covid-19 έφερε αναταραχή και ανατροπή στον τρόπο λειτουργίας των εταιρειών, μεταβάλλοντας τις προτεραιότητες του ανθρώπινου δυναμικού. Πλέον, οι εργαζόμενοι αναζητούν το γραφείο ως μέρος για να συνδεθούν με άλλους και να βρουν σκοπό και νόημα στην επαγγελματική ζωή τους, χωρίς να «θυσιάζουν» την προσωπική ευημερία τους.

Αν τα τελευταία χρόνια μας έχουν διδάξει κάτι για την εργασία, αυτό είναι ότι το status quo της προ-πανδημίας ζωής δεν λειτουργεί πλέον για τους περισσότερους ανθρώπους. Η πανδημία του Covid-19 αναδείχτηκε ως ένας κρίσιμος παράγοντας που επηρέασε δραστικά τον τρόπο που βλέπουμε την εργασία και τον χώρο εργασίας. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι συνειδητοποίησαν ότι μπορούν να είναι εξίσου παραγωγικοί – αν όχι και περισσότερο – μέσα από την εξ αποστάσεως απασχόληση, ανεβάζοντας τον πήχη για το τι θα έκανε την επιστροφή στο γραφείο να αξίζει τον κόπο. Η εργασία και ο τρόπος ζωής των εργαζομένων έχουν αλλάξει, και οι εταιρείες πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτές τις νέες πραγματικότητες για να παραμείνουν ανταγωνιστικές και ελκυστικές για το ανθρώπινο δυναμικό τους.

Ο όρος «contemporary workplace» περιγράφει τον τρόπο λειτουργίας, τις πρακτικές και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται στον χώρο εργασίας. Στα ελληνικά, θα μπορούσε να αποδοθεί ως «σύγχρονος χώρος εργασίας» ή «σύγχρονο περιβάλλον εργασίας». Από την άλλη, ο όρος «modern workplace» εστιάζει στη μοντέρνα εκδοχή του εκάστοτε περιβάλλοντος εργασίας. Η διαφορά ανάμεσα στους δύο όρους δεν είναι διακριτή και ως εκ τούτου, οι δύο έννοιες χρησιμοποιούνται μεταξύ τους εναλλάξ. Ωστόσο, υπάρχουν διαφορές που μπορούν να παρατηρηθούν και να απεικονίσουν έτσι πιο εύστοχα τις δύο έννοιες.

Ειδικότερα:

1. Το χρονικό πλαίσιο. Το contemporary workplace αναφέρεται στον χώρο εργασίας που είναι επίκαιρος και σύγχρονος κατά την εποχή που χρησιμοποιείται ως όρος. Αντίθετα, το modern workplace αναφέρεται σε έναν χώρο εργασίας που είναι σύγχρονος για την εποχή που δημιουργήθηκε, έχοντας με αυτό τον τρόπο μία παρελθοντική διάσταση.

2. Η τεχνολογία. Είναι γεγονός ότι σε αυτή την περίπτωση, η διαφορά είναι λιγότερη διακριτή. Το modern workplace αναφέρεται σε μία συγκεκριμένη περίοδο στο παρελθόν, όπου κάποιες από τις τάσεις και τεχνολογίες που χρησιμοποιούνταν ήταν προηγμένες για την εποχή τους, αλλά πλέον μπορεί να έχουν ξεπεραστεί ή να μην είναι τόσο επίκαιρες. Από την άλλη πλευρά, το contemporary workplace εστιάζει περισσότερο στην τεχνολογία και τον τρόπο με τον οποίο ενσωματώνεται στον χώρο εργασίας για να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και την παραγωγικότητα μέσα σε έναν οργανισμό.

3. Πρακτικές. Ο όρος contemporary workplace μπορεί να εστιάζει περισσότερο στην προώθηση της συνεργασίας, της ευελιξίας στην εργασία και της προσαρμοστικότητας, ενώ το modern workplace ενδέχεται να αναφέρεται κατά κύριο λόγο στις τρέχουσες καινοτόμες πρακτικές που εφαρμόζονται, με γνώμονα τη βελτίωση της εργασιακής απόδοσης.

Συνολικά, οι δύο όροι έχουν πολλά κοινά σημεία, καθώς αμφότεροι υποδεικνύουν τον σύγχρονο τρόπο λειτουργίας του χώρου εργασίας, με έμφαση στην τεχνολογία και την καινοτομία, προκειμένου να βελτιωθεί η απόδοση και η εργασιακή εμπειρία.

Μετά την έλευση της πανδημίας και στον απόηχο αυτής, παρατηρείται ότι οι οργανισμοί επιδιώκουν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που προάγει την άνεση, τη δημιουργικότητα και την ευεξία του ανθρώπινου δυναμικού. Ένας σχετικά νέος όρος που αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη αναγνώριση  σε αυτό το πλαίσιο, είναι το «resimercial». Ως συνδυασμός των λέξεων residential (κατοικία) και commercial (εμπορικός), περιγράφει τη δημιουργία ενός εργασιακού περιβάλλοντος που ενσωματώνει στοιχεία και χαρακτηριστικά από τους χώρους κατοικίας, με σκοπό την προώθηση της άνεσης, της οικειότητας και της εν δυνάμει χαλάρωσης στο εργασιακό περιβάλλον. Μέσα από τη δημιουργία πιο «φιλόξενων» χώρων εργασίας, το resimercial αποτελεί την τάση που αναμένεται να μετασχηματίσει τον εργασιακό τρόπο ζωής και να βελτιώσει την ευημερία αλλά και την παραγωγικότητα των εργαζομένων. Αναλυτικότερα, οι λόγοι που το καθιστούν μία σημαντική τάση στον εργασιακό χώρο είναι:

Ευεξία και ευ ζην: Οι εργοδότες αναγνωρίζουν πλέον ότι οι συνθήκες εργασίας συμβάλλουν στη βελτίωση της παραγωγικότητας και της ευεξίας των εργαζομένων. Η δημιουργία ενός πιο ζεστού και φιλόξενου περιβάλλοντος μειώνει το άγχος και την κόπωση που μπορεί να σχετίζεται με τον παραδοσιακό επαγγελματικό χώρο.

Ευελιξία και δημιουργικότητα: Οι οργανισμοί αναγνωρίζουν επίσης, ότι η ελευθερία και η ευελιξία που παρέχει το περιβάλλον εργασίας μπορεί να ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα και την καινοτομία. Οι εργαζόμενοι που νιώθουν άνετα στον χώρο εργασίας τους έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν νέες ιδέες και λύσεις.

Ελκυστικότητα οργανισμού: Ο πόλεμος για το ταλέντο καλά κρατεί και ο κάθε οργανισμός ανταγωνίζεται για να έχει στη φαρέτρα του τους καλύτερους στην αγορά εργασίας. Η δημιουργία ενός εργασιακού περιβάλλοντος με άνετους και ευέλικτους χώρους, με άφθονο φως, αποτελεί ένα πλεονέκτημα στο σύγχρονο ανταγωνιστικό περιβάλλον εργασίας.

Ενσωμάτωση της τεχνολογίας: Η τεχνολογία επιτρέπει στους εργαζόμενους να είναι πιο ευέλικτοι όσον αφορά στον τόπο και τον τρόπο εργασίας τους. Αυτό επιτρέπει στις επιχειρήσεις να δημιουργήσουν μία πιο άνετη και ευχάριστη εργασιακή εμπειρία για τους εργαζομένους τους.

Συνολικά, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι η τάση του resimercial στον εργασιακό χώρο, αποτελεί μία «αντίδραση» στον παραδοσιακό και αυστηρό επαγγελματικό χώρο και επιδιώκει να δημιουργήσει ένα πιο ανθρώπινο, άνετο και ευέλικτο περιβάλλον εργασίας για τους εργαζομένους, το οποίο «μοιάζει σαν το σπίτι τους».

Οι όποιες βελτιώσεις στον εργασιακό χώρο δεν θα ήταν πλήρεις χωρίς την εξέταση του σχεδιασμού των κτιρίων, έναν καίριο παράγοντα που διαμορφώνει την αισθητική, τη λειτουργικότητα και την άνεση των χώρων εργασίας. Ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάζονται τα κτίρια μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση και την απόδοση των εργαζομένων, επιδρώντας σημαντικά στον τρόπο που αντιλαμβάνονται την εργασία τους και αλληλοεπιδρούν με τους συναδέλφους τους. Εντασσόμενος στην παγκόσμια τάση του resimercial, ο σχεδιασμός κτιρίων αποσκοπεί στην επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των λειτουργικών απαιτήσεων του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της ανάγκης για μία φιλόξενη ατμόσφαιρα που εμπνέει.

Ο σχεδιασμός κτιρίων αναπτύσσεται και εξελίσσεται διαρκώς με την πάροδο του χρόνου. Υπάρχουν αρκετές αναδυόμενες τάσεις που επηρεάζουν τον τρόπο που σχεδιάζονται τα κτίρια, ειδικά όσον αφορά στους εργασιακούς χώρους. Οι τάσεις αυτές προσπαθούν να βελτιστοποιήσουν το περιβάλλον και τις συνθήκες εργασίας για τους εργαζομένους, με στόχο να βελτιώσουν την ευημερία και την εργασιακή δέσμευση. Ορισμένες βασικές αρχές και πρακτικές που χαρακτηρίζουν τον σχεδιασμό των κτιρίων είναι:

Φυσικός φωτισμός: Η αξιοποίηση του φυσικού φωτός στον σχεδιασμό των κτιρίων αποτελεί μία σημαντική τάση. Τα παράθυρα που επιτρέπουν τη διέλευση του φυσικού φωτός συμβάλλουν στο να βελτιωθεί η διάθεση και η πνευματική ευεξία των εργαζομένων. Επίσης, το φυσικό φως έχει αποδειχθεί πως επηρεάζει θετικά την παραγωγικότητα και τη διάθεση των ανθρώπων. Συνεπώς, ο σχεδιασμός κτιρίων μπορεί να περιλαμβάνει παράθυρα μεγάλης διάστασης, ανοιγόμενα παράθυρα και ανοιχτούς χώρους με φυτά και πρασινάδα.

Εσωτερική ποιότητα αέρα: Ο σχεδιασμός κτιρίων που δίνει έμφαση στην υψηλή ποιότητα του εσωτερικού αέρα, συμβάλλει στη μείωση της εισχώρησης αέριων και επιβλαβών ουσιών. Η παροχή καθαρού και φρέσκου αέρα μπορεί να βελτιώσει την υγεία και την πνευματική διάθεση των εργαζομένων, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η ευημερία που νιώθουν και, ως εκ τούτου, να επηρεαστεί θετικά η εργασιακή ικανοποίηση και δέσμευση.

Βιοφιλικός σχεδιασμός: Ο βιοφιλικός σχεδιασμός επιδιώκει να ενσωματώσει φυσικά στοιχεία που μιμούνται το φυσικό περιβάλλον, όπως πράσινες επιφάνειες, νερό και φυσικά υλικά, στον χώρο εργασίας. Αυτός ο τύπος σχεδιασμού συνδέει τους εργαζόμενους με τη φύση και το περιβάλλον, προωθώντας την ψυχολογική ευεξία, την καταπολέμηση του στρες και την αύξηση της δέσμευσής τους προς τον χώρο εργασίας.

Ευελιξία του χώρου: Οι σύγχρονοι χώροι εργασίας τείνουν να προσφέρουν ευελιξία στους εργαζόμενους. Αυτό μπορεί να συμπεριλαμβάνει ανοικτούς χώρους εργασίας, εύκολη πρόσβαση σε κοινόχρηστους χώρους και εργασία από απόσταση. Η ευελιξία αυτή μπορεί να αυξήσει την ικανοποίηση των εργαζομένων και να βελτιώσει τη δέσμευσή τους στην εργασία. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι οι εργαζόμενοι χρειάζονται ευέλικτους χώρους εργασίας που τους επιτρέπουν να προσαρμόζουν το περιβάλλον τους σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ελεύθερες και επιπλέον επιφάνειες εργασίας, δυνατότητα προσωπικής διακόσμησης και επιλογές για τη διαχείριση του φωτισμού και της θερμοκρασίας.

Παράλληλα, ο σχεδιασμός κτιρίων κρίνεται σκόπιμο να προωθεί τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων που ενθαρρύνουν την κοινωνική αλληλεπίδραση και την συνεργασία μεταξύ των εργαζομένων. Τα αίθρια, οι καφετέριες και οι συνεργατικοί χώροι μπορούν να δημιουργηθούν για να δώσουν τη δυνατότητα στους εργαζόμενους να αλληλεπιδρούν και να ανταλλάσσουν ιδέες. Την ίδια στιγμή, «ζεστά» υλικά, όπως ξύλο, ύφασμα και φυσικές υφές, δύναται να δημιουργήσουν μία πιο ζεστή και φιλόξενη ατμόσφαιρα. Επίσης, η χρήση ζεστών χρωμάτων, όπως το καφέ, το κίτρινο και το πορτοκαλί, μπορεί να προσδώσει μια αίσθηση άνεσης και θετικής ενέργειας.

Οι παραπάνω πρακτικές στον σχεδιασμό κτιρίων έχουν ως στόχο τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που προωθεί την ευημερία και τη δέσμευση των εργαζομένων. Ένας καλά σχεδιασμένος εργασιακός χώρος μπορεί να έχει θετική επίδραση στην ψυχολογία των εργαζομένων, να βελτιώσει την παραγωγικότητα και να τους ενθαρρύνει να παραμένουν πιστοί και αφοσιωμένοι στον οργανισμό.

Οι εξελίξεις στην τεχνολογία, η πολιτισμική εξέλιξη και η αλλαγή των προτιμήσεων των εργαζομένων διαμόρφωσαν μία νέα πραγματικότητα για τον εργασιακό χώρο. Η επανάσταση της εργασίας που ζήσαμε τα τελευταία χρόνια μάς δίδαξε ότι η ευελιξία, η συνδεσιμότητα και η ευεξία είναι πλέον ζωτικής σημασίας. Οι οργανισμοί που επιλέγουν να προσαρμοστούν στις αυξανόμενες προσδοκίες των εργαζομένων, παρέχοντας σύγχρονους και εμπνευσμένους χώρους εργασίας, έχουν το προνόμιο να προσελκύουν και να διατηρούν το πιο ταλαντούχο ανθρώπινο δυναμικό. Στον δρόμο προς το μέλλον, ο εργασιακός χώρος θα συνεχίσει να εξελίσσεται, προσαρμόζοντας τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των ανθρώπων. Ενώ οι προκλήσεις μπορεί να είναι πολλές, αυτό το νέο εργασιακό περιβάλλον προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες για καινοτομία, δημιουργικότητα και ανάπτυξη.

Στο διεθνές περιβάλλον, πολλές εταιρείες και οργανισμοί έχουν επενδύσει στον σχεδιασμό των εγκαταστάσεών τους, διαμορφώνοντας τους χώρους εργασίας τους σε πιο φιλόξενους και άνετους για τους εργαζομένους τους. Μερικά παραδείγματα που αποτελούν πηγή έμπνευσης είναι:

1. Apple Park, ΗΠΑ: Το Apple Park, επίσης γνωστό ως «Δίσκος της Καλιφόρνια», είναι το κεντρικό γραφείο της Apple στο Κουπερτίνο της Καλιφόρνια. Ο σχεδιασμός του κτιρίου δίνει έμφαση στον φυσικό φωτισμό, με τεράστιες τζαμαρίες που επιτρέπουν στο φως του ήλιου να εισέρχεται στο εσωτερικό του. Επίσης, το κτίριο περιβάλλεται από πράσινες εκτάσεις και φυτά, ενισχύοντας τον βιοφιλικό σχεδιασμό. Η αρχιτεκτονική του Apple Park αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στη δημιουργία μίας ευχάριστης αλλά και… Inspiring ατμόσφαιρας.

2. Amazon Spheres, ΗΠΑ: Οι «Amazon Spheres» είναι ένα σύνθετο επιχειρηματικό κτίριο στο Σιάτλ των ΗΠΑ, που λειτουργεί ως εργασιακός χώρος για τους εργαζόμενους της Amazon. Το κτίριο περιλαμβάνει τροπικούς κήπους και μεγάλα δέντρα στο εσωτερικό του, προωθώντας τον βιοφιλικό σχεδιασμό. Επίσης, παρέχει ευέλικτους και ανοικτούς χώρους εργασίας, που ενθαρρύνουν τη συνεργασία και την επικοινωνία μεταξύ των εργαζομένων.

3. Lego Group Campus, Δανία: Το νέο κεντρικό κτίριο της Lego Group Campus στην πόλη Billund της Δανίας έχει σχεδιαστεί με έμφαση στην εσωτερική ποιότητα αέρα και την ευεργετική επίδραση της φύσης στη διάθεση των εργαζομένων. Περιλαμβάνει πολλούς εξωτερικούς χώρους και φυτά, που βοηθούν στη δημιουργία μίας ευχάριστης και δημιουργικής εργασιακής ατμόσφαιρας.