Η απόλυση εργαζομένου είναι αδιαμφισβήτητα ένα πολύ δυσάρεστο, αλλά μερικές φορές αναπόφευκτο γεγονός, που συμβαίνει στην εργασιακή καθημερινότητα και είναι πολύ σημαντικό να γίνεται με ορθό, νόμιμο και ανθρώπινο τρόπο.
Πριν αναφερθούμε πολύ συνοπτικά στον τρόπο διαχείρισης της απόλυσης ενός εργαζόμενου. παραθέτουμε ένα χαρακτηριστικό πραγματικό διάλογο μεταξύ εργαζόμενου και προϊσταμένου:
Εργαζόμενος: Μου επιτρέπεις να σε ρωτήσω; Μιας και το πρόγραμμα που μας έχεις στείλει τελειώνει την Παρασκευή, αν θα υπάρξει συνέχεια ή γενικώς τι μέλλει γενέσθαι;
Προϊστάμενος: Το έργο ολοκληρώνεται αύριο. Για τα επόμενα στάδια θα σε ενημερώσει το HR σχετικά ώστε να γνωρίζεις και εσύ ακριβώς.
Ε: Το γεγονός ότι με παραπέμπεις στο HR, συμπεραίνω ότι μάλλον λήγει η συνεργασία μας;
Π: Όχι, απλά επειδή έχει αναλάβει εξ ολόκληρου τη διαδικασία το HR, εγώ δεν έχω ενημέρωση για το επόμενο πρόγραμμα, αλλά με μεγάλη χαρά μπορώ να το τσεκάρω.
Ε: Ευχαριστώ, απλά θα ήθελα να γνωρίζω τι ισχύει για τον προσωπικό μου προγραμματισμό.
Π: Μην με ευχαριστείς, χαρά μου αν μπορώ να βοηθήσω κάπου…
Η αποφυγή του προϊσταμένου να ανακοινώσει την απόλυση στον εργαζόμενο, παραπέμποντας στο HR, ενώ ο ίδιος όχι μόνο γνώριζε, αλλά προφανώς είχε εισηγηθεί την απόλυσή του, δείχνει πως δεν είχε την ψυχική δύναμη και τον επαγγελματισμό να ενημερώσει και κυρίως να αιτιολογήσει, ως όφειλε ο ίδιος, μία σίγουρα δυσάρεστη απόφαση.
Κάτι παρόμοιο και σε αντίστοιχο πνεύμα συμβαίνει συχνά με την αξιολόγηση του υπαλλήλου, όταν αποφεύγεται να γίνει αν δεν τον υποχρεώνει ο κανονισμός ή στην περίπτωση μη έγκρισης ενός έξτρα μπόνους ή προαγωγής, παρότι είχαν υποσχεθεί. Αποφεύγει, φοβάται, αρνείται ή αδυνατεί και δεν γνωρίζει τον τρόπο ανακοίνωσης μίας δυσάρεστης απόφασης με καθαρότητα, ευθύτητα και επαγγελματισμό και έτσι την μεταθέτει σε κάποιον άλλο, όπως στο παραπάνω παράδειγμα.
Βήματα διαχείρισης απόλυσης
Κύριος στόχος είναι αφενός να αντιληφθεί ο εργαζόμενος τις επιπτώσεις που έχει η απόλυση, να αισθανθεί ότι αντιμετωπίζεται δίκαια, με σεβασμό και ότι τηρούνται οι νομικές και ηθικές πτυχές στη διαδικασία αυτή, και αφετέρου να περιορισθεί στο ελάχιστο η όποια αναστάτωση στους υπόλοιπους εργαζόμενους. Η απόλυση απαιτεί μία πολύ καλή προετοιμασία. Μεταξύ άλλων, προτείνονται:
Η διάρκεια της συνάντησης πρέπει να είναι σύντομη, να γίνεται σε έναν ήσυχο και απομονωμένο χώρο, χωρίς διακοπές και οχλήσεις.
Η ανακοίνωση απόλυσης γίνεται από τον προϊστάμενο του εργαζόμενου μαζί με στέλεχος του HR ή όχι.
Συμφωνία ποιος θα κάνει την ανακοίνωση, πώς ξεκινάει, τι υποστηρικτικό υλικό χρειάζεται.
Οι λόγοι αναφέρονται με σαφήνεια και αιτιολόγηση.
Διασφάλιση της νομιμότητας της απόλυσης, από πότε ισχύει, τι αποζημίωση θα δοθεί και ενδεχομένως διευκολύνσεις (π.χ. Outplacement).
Σκέψη για το τι θα πούμε, για να αποφευχθούν πιθανές έντονες αρνητικές αντιδράσεις.
Προετοιμασία για την ερώτηση «γιατί εγώ και όχι κάποιος άλλος από την ομάδα», πώς έγινε η επιλογή, ποιος πήρε την τελική απόφαση κ.ά.
Σεβασμός και διαφύλαξη της αξιοπρέπειας του απολυόμενου και τήρηση απόλυτης εμπιστευτικότητας και εχεμύθειας.
Μέριμνα για την επιστροφή στην επιχείρηση περιουσιακών στοιχείων, π.χ. laptop, κινητό, κ.ά. και σημείωση πιθανών ανοικτών θεμάτων.
Σκέψη πότε θα ανακοινώσουμε την απόλυση στην υπόλοιπη ομάδα, ατομικά ή ομαδικά και σκέψη για πιθανές επιπτώσεις στην εργασία και το εργασιακό περιβάλλον, ώστε να διασφαλισθεί το ηθικό, η παραγωγικότητα και η επαναφορά στην ομαλότητα το συντομότερο δυνατόν.
Συμπερασματικά
Ο χειρισμός της απόλυσης εργαζομένου είναι ένα σοβαρό θέμα και απαιτεί υποστήριξη και εκπαίδευση των στελεχών από το HR. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να εξετάζονται επιμελώς οι αιτίες απόλυσης ή αποχώρησης εργαζομένων, τι γίνεται σωστά ή λάθος, τι πάει καλά ή λιγότερο καλά, και φυσικά μέριμνα για τις απαραίτητες βελτιώσεις και αλλαγές στο περιβάλλον εργασίας (εκπαίδευση, συνθήκες εργασίας κ.ά).