Τίποτα δεν είναι πιο τρομακτικό για τους ανθρώπους όσο η αλλαγή. Τίποτα δεν έχει μεγαλύτερη δυνατότητα στο να προκαλεί αποτυχίες, μείωση παραγωγικότητας και ποιότητας. Ωστόσο, τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό για την επιχείρηση όσο η αλλαγή.
Η ιστορία έχει δείξει ότι οι επιχειρήσεις που δεν αλλάζουν, πεθαίνουν. Εξίσου επικίνδυνο όμως μπορεί να αποδειχθεί για μια εταιρεία, όταν αλλάζει συνεχώς δίχως να διαχειρίζεται σωστά τις αλλαγές.
Ο βαθμός της αντίστασης των ανθρώπων για αλλαγή καθορίζεται από το πόσο καλή ή κακή βλέπουν την αλλαγή και πόσο ισχυρό νομίζουν πως θα είναι το «κτύπημα» γι’ αυτούς.
Η τελική αποδοχή της αλλαγής εξαρτάται από το μέγεθος της αντίστασης και την ποιότητα των δεξιοτήτων αντιμετώπισης αλλαγής που διαθέτει, όπως επίσης και το σύστημα υποστήριξης που διαθέτει. Η δουλειά του Διευθυντή Ανθρωπίνου Δυναμικού είναι να εξετάζει τις αντιστάσεις απ’ όλες τις πλευρές μέσα στην επιχείρηση, και να σχεδιάζει με τη βοήθεια του τμήματος Ανθρωπίνου Δυναμικού ένα σύστημα υποστήριξης για τον εργαζόμενο, ώστε ο φόβος και οι αντιστάσεις να περιορίζονται στο ελάχιστο διαχειρίσιμο επίπεδο.
Η Αγορά είναι ρευστή. Οι επιχειρήσεις αλλάζουν την εστίασή τους, επεκτείνουν ή μειώνουν τις δραστηριότητές τους και επανεξετάζουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Πολλές επιχειρήσεις σήμερα, βρίσκονται ανάμεσα σε πολλές αλλαγές και εξελίξεις, τόσο σε επίπεδο Ανθρώπινου Δυναμικού όσο και σε αλλαγές υπηρεσιών, διαμορφωμένες από τις τάσεις και τις προκλήσεις της αγοράς, και αποσκοπώντας στη βελτίωση των συνθηκών της κίνησης της αγοράς, τη διευκόλυνση των πελατών τους και την εκπαίδευση, αξιοποίηση και Ανάπτυξη του Προσωπικού τους.
Effective leadership
Οι σωστοί ηγέτες είναι έτοιμοι και σε θέση να διαχειρίζονται τις αλλαγές, για να εξασφαλίζουν τους κοινούς στόχους, και την ίδια στιγμή να κερδίζουν την αφοσίωση και δέσμευση των ανθρώπων τους, πριν και μετά τις αλλαγές.
Empowerment
Είναι σημαντικό να ενδυναμώνουμε τους αρχηγούς τμημάτων και αυτοί με τη σειρά τους να ενδυναμώνουν τις ομάδες τους, ενισχύοντας την άμεση και διπλής κατεύθυνσης επικοινωνία για τη γρήγορη επίλυση προβλημάτων και την ομαλή αποτελεσματική λειτουργία μιας εταιρείας.
Communication
Οι Διευθυντές Ανθρωπίνου Δυναμικού πρέπει να ξέρουν να ανοίγουν τα κανάλια επικοινωνίας με τους ανθρώπους της επιχείρησης, έτσι ώστε να υπάρχει διπλής κατεύθυνσης επικοινωνία με τους υπαλλήλους και ενεργή συμμετοχή στην σύσταση αλλαγών. Οι άνθρωποι μιας επιχείρησης πρέπει να γνωρίζουν την παράδοση της εταιρείας, τους στόχους της, τι γίνεται και γιατί γίνεται.
Motivation
Τι κάνει μια επιχείρηση δυνατή; Δυναμικοί ηγέτες που παρακινούν τις ομάδες τους να προσπαθούν για το καλύτερο και να πετυχαίνουν αποτελέσματα.
Οι αρχηγοί καθορίζουν τους στόχους και με τη βοήθεια των Διευθυντών Ανθρωπίνου Δυναμικού, τους επικοινωνούν στους ανθρώπους τους για να ξέρουν τι πρέπει να κάνουν για να γίνει το όνειρο πραγματικότητα και σπρώχνουν την επιχείρηση στη σωστή κατεύθυνση. Προσδιορίζοντας τις συνθήκες των αλλαγών από πριν, οι Διευθυντές Ανθρωπίνου Δυναμικού είναι αρκετά ευέλικτοι για να προσαρμοστούν όταν απαιτείται.
Η αξία της αλλαγής
Για να είσαι ηγέτης σε τέτοιους καιρούς πρέπει να εκτιμήσεις την αξία της αλλαγής. Πολλοί άνθρωποι φοβόνται και συνεπώς αντιστέκονται στην αλλαγή, με αποτέλεσμα να μην αντεπεξέρχονται στις προκλήσεις της εποχής. Ο σωστός ηγέτης βλέπει την αλλαγή και τα εμπόδια ως ευκαιρίες. Ευκαιρία να κάνει την επιχείρηση πιο αποδοτική, να ικανοποιήσει σε μεγαλύτερο βαθμό τους πελάτες, πιο ανταγωνιστική και πιο κερδοφόρα.
Οι αλλαγές μάς ωθούν στο να σκεπτόμαστε πιο δημιουργικά, έξω από το κουτί και να βρίσκουμε λύσεις στο αδιέξοδο.
Το ύψος των τιμών και οι ανελαστικές δαπάνες συνθέτουν ένα πραγματικά δυσοίωνο σκηνικό για τις ελληνικές επιχειρήσεις σήμερα, και είναι πλέον δυσβάσταχτο το κόστος λειτουργίας τους.
Για να μειώσουμε το κόστος λειτουργίας αποφεύγοντας όσο το δυνατόν τη συρρίκνωση και τις απώλειες Προσωπικού πρέπει να επιστρατεύσουμε εναλλακτικές λύσεις, όπως ευέλικτες μορφές εργασίας, job sharing, job rotation, μεγαλύτερες άδειες άνευ αποδοχών, άδειες για εκπαίδευση, μείωση αποδοχών και αγορά μετοχών της εταιρείας, relocation, μεταφορά έδρας της εταιρείας κ.ά.
Το προσωπικό θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι οι ήρωες της επιχείρησης καθώς σε πολλές ελληνικές εταιρείες (σε αυτές που επένδυσαν στο Προσωπικό τους), με τα χρόνια οι υπάλληλοι έχουν αποκτήσει δεσμό με την εταιρεία και οι περισσότεροι έχοντας εκπαιδευτεί στην εταιρεία από νέοι, με συνεχή αξιολόγηση και εσωτερική αναβάθμιση, προτιμούν το οικογενειακό περιβάλλον της εταιρείας τους από κάθε άλλη εταιρεία, και την ακλουθούν πιστά σε όλα της τα βήματα.
Ο ρόλος του HR
Ο ρόλος του HR είναι κεντρικός σε όλες αυτές τις προσπάθειες.
Περιλαμβάνεται στο στρατηγικό προγραμματισμό της επιχείρησης και κάνει τη διαφορά με το να:
- Χτίζει και παρακινεί ομάδες ηγεσίας (Building leadership teams).
- Συμβουλεύει τους αρχηγούς τμημάτων για τις διαθέσιμες δεξιότητες μέσα στην εταιρεία, προσδιορίζει πού υπάρχουν ελλείψεις, ανάγκες για εκπαίδευση, νέες θέσεις, νέες πρακτικές εργασίας
- Ισορροπεί τους βραχυπρόθεσμους στόχους με τις ευρύτερες ανάγκες στρατηγικής.
- Αξιολογεί τον αντίκτυπο της αλλαγής σε όλες τις πλευρές της επιχείρησης.
- Κατανοεί τις ανησυχίες μετόχων για να προσδοκήσει τα προβλήματα.
- Κατανοεί το κατάλληλο μέσο επικοινωνίας και τη συχνότητα για να φθάσουν τα μηνύματα.
- Βοηθάει τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν την αλλαγή, τη διαχείριση απόδοσης.
Πολλά πράγματα μπορεί να προκαλέσουν την οργανωτική αλλαγή. Όπως:
- Οι προκλήσεις της ανάπτυξης, ειδικά η παγκοσμιοποίηση.
- Οι προκλήσεις των οικονομικών κρίσεων και των πιο σκληρών όρων εμπορικών συναλλαγών.
- Αλλαγές στρατηγικής.
- Τεχνολογικές αλλαγές.
- Αλλαγές ανταγωνισμού, συμπεριλαμβανομένων των συγχωνεύσεων και νέων αγορών (Mergers & acquisitions).
- Πελατειακές πιέσεις, ειδικά αγορές που έχουν μετατοπιστεί.
- Η εκμάθηση νέων δεξιοτήτων και συμπεριφορών.
- Νέα κυβέρνηση/νομοθεσία.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι διευθυντές πρέπει να είναι σε θέση να εφαρμόζουν και να διαχειρίζονται τις αλλαγές εξασφαλίζοντας την επιτυχία των εταιρικών στόχων και τη δέσμευση των ανθρώπων τους, κατά τη διάρκεια της εφαρμογής και μετά.
Ο αντίκτυπος της αποτυχίας να εφαρμοστεί η αποτελεσματική αλλαγή μπορεί να είναι υψηλός: Απώλεια θέσης στην Αγορά, απώλεια υψηλών στελεχών, απώλεια αξιοπιστίας μετόχων, απώλεια υπαλλήλων «κλειδιά» (key employees). Μια απάντηση στην αλλαγή είναι ότι οι οργανωτικές μορφές διαρκώς εξελίσσονται. Επομένως, η απάντηση στη Διαχείριση της αλλαγής θα πρέπει να είναι προσαρμοστική.
Π.χ., οι αυξανόμενες ανταγωνιστικές προκλήσεις και η ανάγκη να ανταποκριθούν στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον δημιουργούν νέα αναδυόμενα οργανωτικά πρότυπα. Τα παραδοσιακά οργανωτικά πρότυπα ανταλλάσσονται με νέα πρότυπα που στηρίζονται σε Project teams, σε δίκτυα (Networks), και στις εικονικές δομές (Virtual Structures). Θεωρητικά, κάποια από αυτά τα νεώτερα πρότυπα, παραδείγματος χάριν εικονικές και project-based δομές, επιτρέπουν αυξανόμενη ευελιξία για ανταπόκριση στην αλλαγή.
Εντούτοις τέτοια πρότυπα εισάγονται όχι πάντα ομοιόμορφα, και στην πράξη συχνά μπαίνουν άλλα ζητήματα που επηρεάζουν τη διαχείριση αλλαγής, παραδείγματος χάριν η δυνατότητα να μοιραστεί η γνώση/εμπειρία και να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Αυτά μπορούν επίσης να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας ή της δέσμευσης των υπαλλήλων προς τον εργοδότη.
Η Διαχείριση της αλλαγής είναι σύνθετη και δεν υπάρχει μια εύκολη λύση
Η αποτελεσματική ηγεσία είναι ένα βασικό enabler δεδομένου ότι παρέχει το όραμα και τη λογική για την αλλαγή. Υπάρχουν διαφορετικές μορφές ηγεσίας, παραδείγματος χάριν Καταναγκαστική (Coercive), Οδηγία (Directive), Συμβουλευτική (Consultative) και Συνεργάσιμη (Collaborative).
Αυτές οι διαφορετικές μορφές μπορούν κάθε μια να είναι κατάλληλες ανάλογα με τον τύπο της επιχείρησης, και την κλίμακα της αλλαγής. Π.χ. όταν υπάρχει μια μεγάλου μεγέθους επιχείρηση και η κλίμακα της αλλαγής είναι μεγάλη, ένα Directive management style έχει προσδιοριστεί ως το πιο αποτελεσματικό. Η κατάλληλη και έγκαιρη κατάρτιση είναι επίσης ένα κλειδί στην αποτελεσματική αλλαγή.
Οι οργανωτικές αλλαγές αυξάνονται, όμως τα υψηλά επίπεδα της αποτυχίας δείχνουν ότι η αποτελεσματική διαχείριση αυτών των αλλαγών ακόμα λείπει. Δεν υπάρχει κανένα μοντέλο Διαχείρισης αλλαγής και καμία εύκολη λύση στην αποτελεσματική διαχείριση, αλλά όπως οι επαγγελματίες HR αναγνωρίζουν, πρέπει να κρατήσουν τη Διαχείριση αλλαγής ως ένα σημαντικό κομμάτι του ρόλου τους.
Αυτή τη στιγμή, η Διοίκηση σε πολλές ελληνικές εταιρείες, δεν αναγνωρίζει πάντα τους επαγγελματίες HR, ως τους πλέον κατάλληλους για να οδηγήσουν τις πρωτοβουλίες αλλαγών μέσα σε μια εταιρεία.
Τα στελέχη Ανθρωπίνου Δυναμικού θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι διαθέτουν τις δεξιότητες και την αξιοπιστία μέσα στην οργάνωση για να ενεργήσουν ως πρωτοπόροι της αλλαγής στο μέλλον.