Σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας και επαγγελματικής αβεβαιότητας είναι πιο σημαντικό από ποτέ να αποδείξετε στο επαγγελματικό σας περιβάλλον ότι αξίζετε.

Το μόνο πρόβλημα είναι ότι οι πρακτικές που συνήθως ακολουθούν τα άτομα για να γίνουν απαραίτητα εξασφαλίζουν το αντίθετο αποτέλεσμα : τα άτομα γίνονται…αναλώσιμα.

Πάρτε για παράδειγμα τον Fred. Ο Fred είναι διευθυντής σε μια μεσαία επιχείρηση ηλεκτρονικών ειδών και του έχει ζητηθεί να φέρει εις πέρας ένα πολύ δύσκολο project. Και πώς αντιδρά; Πρώτα κατεβάζει το κεφάλι ώστε να συγκεντρωθεί και κλείνει την πόρτα του γραφείου του ώστε να μην τον ενοχλήσουν. Μετά εργάζεται άπειρες ώρες και μένει στο γραφείο ολοένα και πιο αργά προκειμένου να ανταποκριθεί στο deadline. Τέλος, επιλέγει να δουλέψει μόνος ώστε να διασφαλίσει ότι το αφεντικό του αντιλαμβάνεται πόσο αναγκαίος είναι.

Same old story
Σας θυμίζει κάτι αυτή η ιστορία; Σε δύσκολες περιόδους οι περισσότεροι από εμάς μάλλον κάπως έτσι θα αντιδρούσαμε. Ο Fred δεν είναι ανόητος. Υποθέτει ότι αυτή η τακτική θα τον βοηθήσει να επιβιώσει. Αλλά αυτό που στην πραγματικότητα γίνεται είναι ότι εξουθενώνεται. Αρχίζει να υποφέρει από πονοκεφάλους που σχετίζονται με το άγχος και πηγαίνει σπίτι κάθε βράδυ με πολύ άσχημη διάθεση. Με το να κλείνεται στον εαυτό του παραβιάζει τις αρχές που θα μπορούσαν να τον κρατήσουν ενεργητικό, να του παρέχουν κίνητρα και να αυξήσουν την αξία του στην εταιρεία.

Υπάρχει μια εναλλακτική πρόταση αντί να αντιδράσετε όπως ο Fred.

Η άλλη όψη
Σκεφτείτε κάποιον άλλον εργαζόμενο, τον Frank, και πώς αυτός χειρίζεται μια παρόμοια κατάσταση. Αν και βρίσκεται αντιμέτωπος με αντίστοιχες δυσκολίες και προκλήσεις η πρώτη του αντίδραση είναι να στραφεί στους συνεργάτες που εμπιστεύεται και να τους ζητήσει τη γνώμη τους για το δύσκολο project που του ανατέθηκε. Μετά απευθύνεται στο δίκτυο των έμπιστων συνεργατών του για να βρει και άλλους που αντιμετώπισαν παρόμοια προβλήματα και να επιδιώξει να διδαχθεί από την εμπειρία τους. Τέλος, σκέφτεται πολύ το project και το επαναπλασάρει με τέτοιο τρόπο ώστε να κεντρίσει το ενδιαφέρον και τον ενθουσιασμό των άλλων. Ο στόχος του είναι να τους «παρασύρει» να εργαστούν μαζί του.

Το αποτέλεσμα είναι ότι ο Frank ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της ανώτατης διοίκησης και της επιχείρησης γιατί μπορεί να προσφέρει καινοτομία και να ξεδιπλώσει τα ταλέντα του στο πλαίσιο του project. Άνθρωποι σαν και αυτόν έχουν θετική, οπτιμιστική στάση ζωής, είναι θερμοί και συνδέονται συναισθηματικά με άλλους, καλλιεργούν το δίκτυο των επαφών τους και θέτουν εμπνευσμένες ερωτήσεις.

Προσωπική εμπειρία
Την προηγούμενη δεκαετία μελέτησα εκατοντάδες ανθρώπους σαν τον Fred και τον Frank μέσα σε δεκάδες εργασιακές ομάδες και σε διαφορετικές εταιρείες. Μπορώ να πω ότι κατέληξα σε σχετικά ασφαλή συμπεράσματα για το τι δημιουργεί θετική ενέργεια, τι εμπνέει και τι είναι καινοτόμο. Ανακάλυψα ότι σε κάποιες εταιρείες υπάρχουν ομάδες και κοινωνίες που έχουν δημιουργήσει αυτό που εγώ αποκαλώ «hot spot» ενέργειας.

Τι είναι λοιπόν αυτό που κάνουν άνθρωποι σαν τον Frank και τι σημαίνει αυτό για τον τρόπο που εμείς ενεργούμε; Η πρόκληση , όπως ανακάλυψε ο Fred, είναι ότι μερικές φορές αυτά που πιστεύουμε ότι προσθέτουν αξία είναι αυτά που στην πραγματικότητα την καταστρέφουν. Είναι εύκολο να υποθέσει κάποιος ότι ακολουθώντας το παράδειγμα του Fred, δηλαδή να πηγαίνει πρώτος στο γραφείο και να φεύγει τελευταίος, να δουλεύει ακόμα και τις αργίες και να αναλαμβάνει ότι του ανατίθεται, είναι ο καλύτερος τρόπος στις πιεσμένες οικονομικά εποχές. Αλλά αυτή η προσέγγιση που μπορεί να έχει φανεί χρήσιμη στο παρελθόν δεν πρόκειται να έχει αποτέλεσμα στη σύγχρονη πραγματικότητα.

Εξαιτίας της τεχνολογίας, της φθηνής ανάθεσης εργασίας σε εξωτερικούς συνεργάτες αλλά και των ανέργων σε μια πιεσμένη αγορά εργασίας, πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα κάνει τη δουλειά πιο γρήγορα και πιο φθηνά.

Όπως ο Frank, θα πρέπει να μάθετε να δουλεύετε με καλύτερη οργάνωση και το πιο σημαντικό, θα πρέπει να φέρνετε νέες ιδέες και καινοτόμες προτάσεις στη δουλειά σας. Άνθρωποι σαν τον Frank και δεκάδες άλλοι που έχω συνεργαστεί έχουν πετύχει την προαναφερθείσα συνταγή επιτυχίας με το να εφαρμόζουν τρία αξιώματα στην εργασία, τη ζωή και την καριέρα.

Το μυστικό της επιτυχίας
Καταρχάς, στην πάροδο των χρόνων ο Frank έχει αναπτύξει δεξιότητες και συνήθειες που του έχουν επιτρέψει να καλλιεργήσει σχέσεις εμπιστοσύνης με τους άλλους. Ωστόσο, εδώ πρέπει να προστεθεί και μία άλλη παράμετρος: η σχέση με τους άλλους αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση στη διάρκεια μιας οικονομικής κρίσης όπου όπως όλα δείχνουν θα πρέπει κάποιος να ανταγωνιστεί με τους συναδέλφους του και όχι να συνεργαστεί. Αυτό που έχει κατορθώσει ο Frank είναι να έχει ως μοναδική πηγή τον εαυτό του, δηλαδή να στηρίζεται στα πόδια του, αλλά ταυτόχρονα αν χρειάζεται βοήθεια να είναι σε θέση να απευθύνει σε μια ευρύτερη ομάδα.

Μπορείτε να προβάλετε τις συνεργατικές σας προθέσεις με το να χρησιμοποιείτε λέξεις που υπονοούν τη συνεργασία όπως εμπιστοσύνη, συνεργάτες, εμείς και να είστε προσεκτικοί με ανταγωνιστικές λέξεις όπως εγώ, ανταγωνισμός, νικητής και χαμένος. Μπορείτε να λειτουργήσετε με συνεργατικότητα και να αυξήσετε την υποστήριξη, την καθοδήγηση και την παρότρυνση των άλλων. Με το να τονίσετε τη συνεργατική σας διάθεση θα «χτίσετε» τις φιλίες που θα σας φανούν πολύτιμες όταν η βοήθεια θα είναι αναγκαία και επιβεβλημένη.

Στη συνέχεια, ο Frank ήταν σε θέση να προτείνει νέα πράγματα και να φέρνει καινοτομίες στην εργασία του γιατί μπόρεσε να διευρύνει το δίκτυο των γνωριμιών του. Αντίθετα, για τον Frend, το περιορισμένο δίκτυο των γνωριμιών του και το γεγονός ότι συναναστρεφόταν μόνο με ανθρώπους με κοινά με αυτόν ενδιαφέροντα μεταφράστηκαν σε μικρή πρόσβαση σε νέες ιδέες και έλλειψη διορατικότητας και μάλιστα την περίοδο που θα ήταν εξόχως χρήσιμες.

Τα παραδείγματα των δύο αντρών ενδέχεται να σας φανούν χρήσιμα. Μπορείτε να αποκτήσετε πρόσθετα προσόντα με το να συναναστρέφεστε με διαφορετικούς «κόσμους» και περιβάλλοντα. Αν ανοίξετε το μυαλό σας σε νέες ιδέες θα αυξήσετε τρομερά την ικανότητά σας να καινοτομήσετε στην εργασία σας. Κάτι τέτοιο μπορείτε να το πετύχετε με το να γίνεται μέλη ομάδων που έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά από εσάς, με το να βρίσκετε χρόνο να γνωρίζετε νέους ανθρώπους και να σπουδαιολογείτε τη διαφορετικότητα των άλλων.

Οραματιστείτε
Ωστόσο, το να είναι συνεργατικός και το να έχει ένα ευρύ δίκτυο συναναστροφών δεν ήταν ποτέ αρκετά για να «λάμψει» ο Frank. Αυτό για το οποίο επίσης φρόντισε ήταν να δημιουργήσει ένα όραμα για το τι αφορά το project και το οποίο θα μπορούσε να αφυπνίσει το ενδιαφέρον και τον ενθουσιασμό των εμπλεκόμενων. Αυτός ο συνδυασμός εμπιστοσύνης, καινοτομίας και ενθουσιασμού ήταν το μυστικό της επιτυχίας του Frank.

Για να ενεργοποιήσετε την εσωτερική σας «σπίθα» θα πρέπει να επαναδιατυπώσετε/ξαναορίσετε την εργασία σας με τρόπο ώστε να κάνετε και τους άλλους κοινωνούς. Κάποιες πρακτικές θα μπορούσαν να είναι να θέσετε ερωτήσεις που «ιντριγκάρουν» τους άλλους, να προσδώσετε ξεχωριστό νόημα στο εγχείρημα ή να περιγράψετε γλαφυρά ένα μέλλον που όλοι θα θέλουν να είναι μέρος του.

Είναι δυνατόν για τον καθένα από εμάς, συμπεριλαμβανομένου και του Fred, να αναπτύξουμε και να πορευόμαστε με αυτές τις τρεις αρχές. Τις βιώνουμε μέσω των προσόντων που αναπτύσσουμε, τις συνήθειες που καλλιεργούμε και τις επιλογές που κάνουμε κάθε μέρα της ζωής μας.

CV
Η Lynda Gratton είναι καθηγήτρια «Management Practice» στο London Business School. Θεωρείτε, σε παγκόσμιο επίπεδο, αυθεντία στο ανθρώπινο δυναμικό των οργανισμών και δραστηριοποιείται ενεργά στη συμβουλευτική εταιρειών σε όλον τον κόσμο. Το βιβλίο της με τίτλο «Living Strategy», που εκδόθηκε το 2000, μεταφράστηκε σε περισσότερες από 15 γλώσσες και οι αμερικανοί CEO’s το αξιολόγησαν ως ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία της χρονιάς. Το πρόσφατο βιβλίο της «The Democratic Enterprise», χαρακτηρίστηκε από τους Financial Times ως έργο αξιοσημείωτης ευρυμάθειας.

Το άρθρο της Lynda Gratton, «Integrating the Enterprise», που διαπραγματεύεται τις εταιρικές στρατηγικές βραβεύτηκε από το MIT Sloan Management Review ως το καλύτερο άρθρο της χρονιάς για το 2002. Το 2009 και το 2005 το Thinkers 50, η παγκόσμια κατάταξη για τους κορυφαίους διανοητές του management,της έδωσε μία θέση στη λίστα του. Αναγνωρίζεται ως μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες του HR Strategy, και πρόσφατα βρέθηκε στο Top Ten του HR Magazine’s Top 100.

Η Lynda Gratton θα βρίσκεται στην Αθήνα, στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας της για το Hot Spots Movement.