Με αφορμή το λανσάρισμα στην Ελλάδα από την Dynargie Hellas μιας ιδιαίτερης μεθοδολογίας εκπαίδευσης, του LEGO SERIOUS PLAY, το HR Professional μίλησε με τους Παναγιώτη Μόρφη και Γιώργο Μωραΐτη για τους στρατηγικούς στόχους της επιχείρησης και την εφαρμογή του εν λόγω εργαλείου.

HR Professional: Πείτε μας λίγα λόγια για την Dynargie.

Παναγιώτης Μόρφης: Η Dynargie είναι μια πολυεθνική εταιρεία που ξεκίνησε τη δραστηριότητά της το 1982, στη Γενεύη και το Παρίσι. Αυτή τη στιγμή διαθέτει γραφεία σε 15 χώρες, ανάμεσά τους και το ελληνικό, το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1998 και αυτή τη στιγμή απαρτίζεται από 10 συμβούλους.

Οι κλάδοι στους οποίους δραστηριοποιούμαστε είναι ο τραπεζικός, οι τηλεπικοινωνίες, τα καταναλωτικά προϊόντα, οι φαρμακευτικές εταιρείες και η βαρύτερη βιομηχανία. Ιστορικά, οι αποστολές που έχουμε αναλάβει στις εταιρείες πελάτες μας αφορούσαν κυρίως το χτίσιμο δεξιοτήτων και την αλλαγή νοοτροπίας, προκειμένου τα στελέχη να ανταποκρίνονται περισσότερο αποτελεσματικά στο ρόλο τους, ενώ ποικίλλουν σε βαρύτητα, κλίμακα και βαθμίδα. Τα μέσα και οι δράσεις που χρησιμοποιούμε διαμορφώνονται ανάλογα με την εκάστοτε περίπτωση.

Φυσικά, ο τρόπος με τον οποίο ο πελάτης προσεγγίζει το θέμα καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τη μεθοδολογία δράσης μας. Εμείς, μέσα από συνεντεύξεις και συζητήσεις μεταφράζουμε το όραμα του πελάτη σε απαιτούμενες δεξιότητες, τον τρόπο με τον οποίο θα επιτύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα, τους πληθυσμούς που θα πρέπει η κάθε πρακτική να αγγίξει και τις ομάδες που θα πρέπει να εμπλακούν.

Γιώργος Μωραΐτης: Για την υλοποίηση των ενεργειών μας, σύμφωνα με την εμπειρία μας, υπάρχουν τρία βήματα. Αρχικά, το πρώτο στάδιο είναι ο ορισμός της στρατηγικής, ο τρόπος δηλαδή με τον οποίο θα υλοποιηθεί ο στόχος. Σε δεύτερο επίπεδο, απαραίτητο καθίσταται το λεγόμενο reality check, ο έλεγχος που θα δώσει τις λεπτομέρειες εκείνες για τη μέχρι σήμερα πορεία του οργανισμού σε σχέση με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.

Αυτός πραγματοποιείται μέσα από συνεντεύξεις και ερωτηματολόγια, προκειμένου να γίνει η αξιολόγηση για το τι είναι πραγματικά εφικτό. Το τελευταίο στάδιο, όπως είναι και αναμενόμενο, είναι η εφαρμογή. Έχοντας βολιδοσκοπήσει και κατανοήσει τις ανάγκες και επιθυμίες του πελάτη μας, προσφέρουμε υπηρεσίες κλασικής εκπαίδευσης, coaching και συμβουλευτικής.

HR Professional: Ποια είναι η φιλοσοφία της εταιρείας;

Παναγιώτης Μόρφης: Βασική αποστολή και σύνθημα της εταιρείας είναι αυτό που αποκαλούμε “The Human Side of Business”, η πλευρά εκείνη της εταιρικής λειτουργίας που διαμορφώνεται από τους ανθρώπους. Στόχος μας είναι να προσφέρουμε στις επιχειρήσεις που μας εμπιστεύονται τη δυνατότητα να υλοποιήσουν τη στρατηγική τους, δίνοντας ώθηση στην αλλαγή, επηρεάζοντας νοοτροπίες και χτίζοντας τις απαιτούμενες δεξιότητες μέσα από το ανθρώπινο δυναμικό.

Είναι πολλές οι περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες τα προβλήματα που αντιμετωπίζει μια επιχείρηση ξεπερνούν τη συστημική οργάνωση και αγγίζουν βαθύτερες πτυχές, όπως είναι ο ανθρώπινος παράγοντας. Εμείς εστιάζουμε σε αυτό ακριβώς το σημείο, παρέχοντας λύσεις που αφορούν σε ανθρώπινες συμπεριφορές και στάσεις, ακόμα και σε παγιωμένες νοοτροπίες.

HR Professional: Πώς το LEGO® SERIOUS PLAY™ εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο δραστηριοποίησης;

Γιώργος Μωραΐτης: Μέχρι σήμερα η εμπειρία μας έχει δείξει ότι στις αποστολές αλλαγής νοοτροπίας ζήτημα δεν είναι μόνο οι δεξιότητες που χρειάζεται να αποκτήσει κανείς, αλλά και η ευαισθητοποίηση των εμπλεκομένων σχετικά με τους λόγους για τους οποίους πρέπει να αλλάξουν. Το LEGO SERIOUS PLAY εντάσσεται ακριβώς στο πλαίσιο του Human Side of Business, στην ενεργή συμμετοχή, δηλαδή, των εργαζομένων στη βελτιστοποίηση των υπηρεσιών που παρέχει η επιχείρηση όπου εργάζονται.

Συγκεκριμένα, συνιστά μια εναλλακτική μέθοδο προσέγγισης και έκφρασης ιδεών, σκέψεων, απόψεων σε τρεις διαστάσεις και με τα χέρια. Το LEGO SERIOUS PLAY αποτελεί μια τεχνική διευκόλυνσης της σκέψης, της επικοινωνίας και την επίλυσης προβλημάτων για οργανισμούς, ομάδες και άτομα. Η λειτουργία του βασίζεται σε έννοιες από τους χώρους των επιχειρήσεων, της οργανωσιακής ανάπτυξης, της ψυχολογίας και της εκπαίδευσης, ενώ λειτουργεί με αρχή του την έκφραση μέσα από τα χέρια.


HR Professional: Τι ακριβώς, όμως, είναι το LEGO SERIOUS PLAY;

Παναγιώτης Μόρφης: Πριν αναλύσουμε τα χαρακτηριστικά του LEGO SERIOUS PLAY, ας πούμε μερικά πράγματα για την ιστορία του. Η πρώτη εφαρμογή του LEGO SERIOUS PLAY ξεκίνησε το 2001. Η ιδέα, ωστόσο, είχε αρχίσει να διαμορφώνεται αρκετά χρόνια πριν, στο πλαίσιο πειραματικής έρευνας από το Πανεπιστήμιο IMD της Ελβετίας, σε συνεργασία με το MIT, με στόχο την εξεύρεση μιας νέας μεθόδου στρατηγικής σκέψης και λήψης αποφάσεων.

Η έρευνα, που χρηματοδοτήθηκε από την εταιρεία LEGO, κατέδειξε ότι, τελικά, σκεφτόμαστε μέσα από τα χέρια μας. Όπως αποδείχθηκε, λοιπόν, και επιστημονικά, το χτίσιμο ενός μοντέλου με τα χέρια είναι περισσότερο αποτελεσματικό, καθώς βοηθά τη σκέψη αμφίδρομα.

Γιώργος Μωραΐτης: Βασικό εύρημα, από τη συνολική διαδικασία υπήρξε το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος τρόπος δράσης βοηθούσε τις ομάδες να δουν το ανθρώπινο σύστημα μέσα στο οποίο λειτουργούσαν, προκειμένου να αντιδρούν περισσότερο αποτελεσματικά απέναντι σε αντιξοότητες στο μέλλον. Μέσα από αυτή τη διαδικασία τα μέλη μιας ομάδας αποκτούν περισσότερη αυτοπεποίθηση, διορατικότητα και δέσμευση απέναντι στους εταιρικούς στόχους.

HR Professional: Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της μεθόδου LEGO SERIOUS PLAY για την εκπαίδευση του προσωπικού;

Γιώργος Μωραΐτης: Βασικό πλεονέκτημα της μεθόδου LEGO SERIOUS PLAY είναι ο συμβολισμός, το γεγονός δηλαδή ότι μπορεί κανείς με μια εικόνα -ένα μοντέλο- να πει μια ιστορία, για όλα όσα έχει ερωτηθεί.

Δεύτερο χαρακτηριστικό και πλεονέκτημα είναι η αλληγορία που έχει το οποιοδήποτε μοντέλο, εκφράζοντας μέσα από ένα αφαιρετικό ή συγκεκριμένο σχήμα έννοιες που είτε παρουσιάζονται σε οργανογράμματα και slideshows είτε δεν μπορούν με ευκολία να αναπαρασταθούν.

Ένα τρίτο χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης μεθόδου είναι εκείνο της δημιουργικότητας – διασύνδεσης. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα που συμμετέχουν σε ένα LEGO SERIOUS PLAY workshop έχουν τη δυνατότητα να συνδέσουν μεταξύ τους έννοιες που, σε διαφορετική περίπτωση, ίσως να μη σκέφτονταν ποτέ.

Παναγιώτης Μόρφης: Σε αυτά τα πλεονεκτήματα έρχονται να προστεθούν και εκείνα που αφορούν στην επικοινωνία και την έκφαση των συμμετεχόντων. Κατά τη διάρκεια ενός εργαστηρίου LEGO SERIOUS PLAY όλοι οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα να δώσουν σε αυτό που τους ζητείται μια συγκεκριμένη μορφή, την οποία και μοιράζονται με τους υπόλοιπους. Κανείς δε μένει στο περιθώριο, καθώς όλα τα μοντέλα βρίσκονται στο τραπέζι και κανένας δε μονοπωλεί το ενδιαφέρον, γιατί όλα τα σχήματα έχουν το δικό τους ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Επιπρόσθετα, σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να θυμίσουμε τη δύναμη που έχουν οι εικόνες. Το LEGO SERIOUS PLAY χαράσσει τις έννοιες στη μνήμη των συμμετεχόντων, καθώς η εικόνα από τα σχήματα που έχουν κατασκευάσει εντυπώνεται στη μνήμη εκείνων που συμμετέχουν μαζί τους στην άσκηση. Κάθε μοντέλο έχει τη δική του λογική και ιστορία, την οποία όλοι θυμούνται στο τέλος ενός τέτοιου εργαστηρίου.

Γιώργος Μωραΐτης: Το LEGO SERIOUS PLAY βασίζεται στην ιδέα ότι ο καθένας από εμάς έχει κάτι μοναδικό και σημαντικό να συνεισφέρει στις συζητήσεις στις οποίες λαμβάνει μέρος. Η μεθοδολογία του απελευθερώνει και επιτρέπει σε κάθε άτομο ξεχωριστά να χρησιμοποιήσει τη διορατικότητα και φαντασία του. Τα άτομα αποκτούν ξεκάθαρη εικόνα για την ταυτότητα και τη δυναμική του οργανισμού τους. Mε τη μέθοδο αυτή έχουν κίνητρο να συμμετέχουν ενεργά στη λήψη αποφάσεων, με σιγουριά και δέσμευση προς το εταιρικό όραμα.


HR Professional: Ποια είναι τα στάδια εφαρμογής του LEGO SERIOUS PLAY;

Παναγιώτης Μόρφης: Η μεθοδολογία LEGO SERIOUS PLAY υλοποιεί τους στόχους της σε 7 βήματα. Το πρώτο βήμα αφορά στο χτίσιμο των μοντέλων και τις ιστορίες που οι συμμετέχοντες του workshop πλέκουν γύρω από αυτό.

Αμέσως επόμενο βήμα είναι η δημιουργία κοινών μοντέλων και ιστοριών, που συνδυάζουν τα βασικά χαρακτηριστικά των ατομικών και μοιράζονται τις επιμέρους σκέψεις προς το συλλογικό στόχο.

Το τρίτο βήμα αφορά στη δημιουργία του landscape, του περιβάλλοντος, δηλαδή, μέσα στο οποίο δημιουργείται και λειτουργεί το συγκεκριμένο μοντέλο. Η προσαρμογή αυτή ως στόχο έχει να συμπεριλάβει τους εξωτερικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία ενός οργανισμού ή του επιμέρους κομματιού, το οποίο και εξετάζεται.

Γιώργος Μωραΐτης: Στο επόμενο ακριβώς βήμα βρίσκουμε τη σύνδεση των εξωτερικών παραγόντων με τη δική μας πορεία, το δικό μας μοντέλο. Σε όλη αυτή τη διαδικασία, σημαντικές είναι οι συζητήσεις που γίνονται γύρω από τα μοντέλα που χτίζονται, σε τρεις διαστάσεις, τα οποία βοηθούν στην αντίληψη του προβλήματος και της πραγματικότητας με μεγαλύτερη παραστατικότητα.

Περνώντας στο τέταρτο βήμα της διαδικασίας, προχωρούμε σε ένα πιο πρακτικό – ρεαλιστικό κομμάτι. Αυτό συνοψίζεται στη δημιουργία ενός συστήματος στο κέντρο του οποίου βρίσκονται οι αξίες που συζητούνται και γύρω από αυτό εξετάζονται οι επιμέρους στόχοι που θέλουμε να θέσουμε και πώς αυτοί επηρεάζουν το εν λόγω σύστημα. Το επόμενο βήμα, εξετάζει την αντίδραση του συστήματος σε επείγουσες περιπτώσεις δημιουργώντας ακραία σενάρια.

Τελευταίο βήμα αποτελεί η δημιουργία κατευθυντήριων γραμμών, μέσα από τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από την όλη άσκηση.
Παναγιώτης Μόρφης: Οι τρεις διαστάσεις των μοντέλων και του συστήματος, συνολικά, βοηθούν στην πλήρη κατανόηση των λειτουργιών, αξιών και στόχων μιας επιχείρησης. Στα συστήματα, μάλιστα, που δημιουργούνται, οι συνδέσεις αναπαριστώνται με πραγματικά υλικά -λαστιχάκια, ράγες, σχοινάκια- τα οποία διαφοροποιούνται ανάλογα με τη σχέση που εξετάζεται. Με αυτό τον τρόπο, γίνεται σε πραγματικό χρόνο αναπαράσταση των συνεπειών που θα μπορούσε να έχει μια μεταβολή σε επιμέρους κομμάτια, αλλά και στο σύνολο της επιχείρησης.

Και το σημαντικότερο: κατανοούν όλοι το ίδιο, χωρίς να δημιουργούνται κενά. Έχοντας αυτό ως γνώμονα, η ομάδα μπορεί να καταλήξει με μεγαλύτερη ευκολία σε συμπεράσματα και να βρει τις λύσεις εκείνες που θα στοχεύσουν στην καρδιά του επιμέρους προβλήματος.

HR Professional: Τελικά, για ποιες περιπτώσεις συνιστάται η χρήση της εν λόγω μεθοδολογίας;

Γιώργος Μωραΐτης: Η μέθοδος LEGO SERIOUS PLAY μπορεί να εφαρμοσθεί σε διάφορες αποστολές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Στρατηγικός Σχεδιασμός, όπου με τη συμμετοχή των μελών της διοικητικής ομάδας σκοπός είναι να αναγνωρισθούν οι προκλήσεις που καλείται να χειριστεί σήμερα ο οργανισμός και να σχεδιαστούν εναλλακτικά σενάρια ανταπόκρισης στις πιθανές αλλαγές.

Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να αξιοποιηθεί σε δράσεις team building, για τη δημιουργία ομαδικού πνεύματος σε μια ομάδα ανθρώπων που μοιράζονται κοινούς στόχους. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω του καθορισμού της οντότητας της ομάδας, κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων των μελών της, ενίσχυση των δομών αυτής και αναγνώρισης πιθανών συνεργιών εντός της ομάδας, αλλά και μεταξύ τμημάτων της εταιρείας.

Επιπροσθέτως, το LEGO SERIOUS PLAY έχει χρησιμοποιηθεί ως μέρος ενός προγράμματος Διαχείρισης και Διοίκησης της Αλλαγής, καθώς επιτυγχάνει τη μέγιστη δυνατή εμπλοκή των ανθρώπων, δίνοντας τους την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις και τους προβληματισμούς τους, και να συνεισφέρουν δημιουργικά με ιδέες για τον τρόπο μετάβασης στη νέα κατάσταση.

Τέλος, σημαντική είναι η συμβολή της συγκεκριμένης μεθοδολογίας στην προώθηση της καινοτομίας και την ενίσχυση της δημιουργικής σκέψης. Τα μοντέλα που προκύπτουν κατά την διάρκεια των workshops αποτελούν, τις περισσότερες φορές, πρωτότυπα και συνθέτουν νέες ιδέες για τον τρόπο που θα πρέπει να λειτουργεί ένας οργανισμός.


International Case Study
Η Τράπεζα “Blue Ridge and Trust”, μια από τις μεγαλύτερες ανεξάρτητες τράπεζες στο Μισσούρι, είχε στόχο την ανάπτυξη του δικτύου της. Για το σκοπό αυτό έπρεπε οι περιφερειακοί διευθυντές καταστημάτων να δουλέψουν ομαδικά. Η ομαδικότητα ήταν «άγνωστη λέξη» γι’αυτούς. Ποτέ δεν είχαν δουλέψει ως ομάδα, παρά μόνο ως μονάδες που περιστασιακά αντάλλασσαν απόψεις.

Ένα σεμινάριο LEGO SERIOUS PLAY τα άλλαξε όλα. « Έμεινα απολύτως κατάπληκτος. Οι διευθυντές μίλησαν για τα συναισθήματά τους», είπε ένας από τους συμμετέχοντες. Το LSP επέτρεψε τους διευθυντές να έρθουν κοντά, να γνωρίσουν σε βάθος τις ανάγκες τους, να δουλέψουν ομαδικά και να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες της τράπεζας. «Τώρα ολόκληρη η ομάδα κατανοεί σε βάθος τους ομαδικούς στόχους και την αξία κάθε μέλους για την επίτευξη αυτών», αναφέρει ο διευθυντής δικτύου.

Η ελληνική εμπειρία
Φαρμακευτική εταιρεία στην Ελλάδα, μία από τις μεγαλύτερες του κλάδου, στο πλαίσιο της εφαρμογής συστήματος διοίκησης της απόδοσης στον οργανισμό, είχε στόχο το λανσάρισμα ενός νέου συστήματος δεξιοτήτων σε όλο τον πληθυσμό της εταιρείας.
Η διοίκηση της εταιρείας επιθυμούσε όχι μόνο μια απλή επικοινωνία των εννοιών των εταιρικών αξιών και δεξιοτήτων, αλλά μεγαλύτερη συναισθηματική εμπλοκή των ανθρώπων ως προς τις παραπάνω έννοιες.

Για τον σκοπό αυτό σχεδιάστηκε ένα workshop, με άξονα το LEGO SERIOUS PLAY, όπου συμμετείχαν όλοι οι managers της εταιρείας. Με την χρήση του εργαλείου αυτού μπόρεσαν να ερμηνεύσουν καλύτερα τις έννοιες των δεξιοτήτων, δίνοντας σχήμα και οντότητα σε αυτές. Επιπλέον μοιράσθηκαν μεταξύ τους απόψεις και πεποιθήσεις, συνέδεσαν τις έννοιες των δεξιοτήτων με απλές καθημερινές συμπεριφορές των ανθρώπων τους, όπως επίσης ξεκαθάρισαν τι πρακτικά σημαίνουν τα διάφορα επίπεδα απόδοσης σε κάθε δεξιότητα.