Η τρέχουσα ταχύτητα των αλλαγών στο εργασιακό περιβάλλον σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι χρειάζεται να εκπαιδεύονται συνεχώς προκειμένου οι εταιρείες να αποφεύγουν κινδύνους όπως να μείνουν πίσω στις εξελίξεις αλλά και να ξεπεραστούν από τον ανταγωνισμό. Μια στρατηγική που μεγιστοποιεί την εκπαίδευση των ανθρώπων που σε αρκετές περιπτώσεις γίνεται μέσω e-learning αποτελεί έναν εξαιρετικό τρόπο να επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Οι επιχειρηματίες και τα ανώτερα στελέχη των επιχειρήσεων φαίνεται να αναγνωρίζουν την παραπάνω διαπίστωση και επενδύουν ολοένα και περισσότερο στους ανθρώπους. Ένα χαμηλό μορφωτικό επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού σημαίνει μειωμένα επίπεδα παραγωγικότητας και μειώνει την πιθανότητα να παραχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ένα αδαές ή ένα μη επαρκώς εξειδικευμένο προσωπικό δεν μπορεί να (ή τουλάχιστον δεν πρέπει) να προωθείται – εφόσον δεν έχει τις κατάλληλες δεξιότητες για να βοηθήσει την εταιρεία στην επίτευξη των επιχειρηματικών της στόχων. Έτσι, οι οργανισμοί πρέπει να προχωρήσουν στη δαπάνη, από πλευράς χρόνου και κόπου, για την πρόσληψη προσωπικού με νέες γνώσεις και ικανότητες αλλά και την εκπαίδευση του υπάρχοντος.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα (Δια Βίου Εκπαίδευση και Ανάγκες της Αγοράς Εργασίας, που δημοσιεύθηκε στη διαδικτυακή εφημερίδα «The EvoLLLution») που εξετάζει την ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, το 64% των στελεχών που έχουν προσληφθεί αποτυγχάνει εντός τεσσάρων ετών από την ημέρα ένταξής του στον οργανισμό. Στην ιδανική περίπτωση, κάθε εταιρεία θα πρέπει να έχει σε ισχύ ένα σχέδιο για τον καθένα από τους ανθρώπους της ξεχωριστά. Αυτό το σχέδιο πρέπει να προβλέπει την προώθηση της καριέρας τους και τα απαιτούμενα προγράμματα εκπαίδευσης ώστε οι εργαζόμενοι να αναπτύξουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες.

Τύποι e-Learning
Το e-Learning δεν είναι τίποτα άλλο παρά η χρήση της τεχνολογίας για να συνδέονται οι εκπαιδευτές με εκπαιδευόμενους όταν δεν είναι εφικτή η φυσική παρουσία στο ίδιο μέρος. Η κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού εξ αποστάσεως μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους. Στο παρελθόν, αυτοί οι τρόποι περιλάμβαναν τη χρήση κεντρικών υπολογιστών, τις δισκέτες, CD- ROMs κ.ά. Ωστόσο, είναι μάλλον περιττό να τονιστεί ότι το διαδίκτυο χρησιμοποιείται ευρέως τα τελευταία χρόνια για αυτό το σκοπό. Τώρα τελευταία μάλιστα στο «παιχνίδι» του e-learning έχουν δυναμικά εισχωρήσει τα tables αλλά και τα «έξυπνα» κινητά τηλέφωνα.

Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τους οργανισμούς που διαθέτουν πολλά διαφορετικά γραφεία και απαιτούν μια λύση εκπαίδευσης που να συνδέει τους ανθρώπους σε όλες τις θέσεις, ανά πάσα στιγμή και να παρέχει ένα τυποποιημένο σύνολο των εντολών για την προώθηση της εύρυθμης λειτουργίας μιας επιχείρησης και την ενίσχυση της απόδοσης της επένδυσης. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι το e-learning συνδράμει το ανθρώπινο δυναμικό στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων, την προώθηση νέων προϊόντων ή υπηρεσιών ή/και τη συνολική ενίσχυση των ικανοτήτων/δυνατοτήτων. Τα πρόσθετα έσοδα από το ROI χρησιμοποιούνται στους οργανισμούς ως το μέτρο για τη μέτρηση της επιτυχίας της ηλεκτρονικής μάθησης. Υπάρχουν βασικά δύο τύποι e-Learning:

1. Συγχρονισμένη εκπαίδευση και
2. Ασύγχρονη εκπαίδευση

1. Συγχρονισμένη εκπαίδευση, σημαίνει «την ίδια στιγμή» και περιλαμβάνει την αλληλεπίδραση των συμμετεχόντων με έναν εκπαιδευτή μέσω του διαδικτύου σε πραγματικό χρόνο. Για παράδειγμα – βίντεο ή εικονικές τάξεις που δεν είναι τίποτα άλλο, αλλά πραγματικές αίθουσες διδασκαλίας σε απευθείας σύνδεση. Οι συμμετέχοντες αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους αλλά και με τους εκπαιδευτές μέσω άμεσων μηνυμάτων, chat, ήχου, video conferencing κ.λπ. Ένα από τα βασικά σε αυτήν την περίπτωση είναι ότι οι συνεδρίες μπορούν να καταγραφούν και να αναπαραχθούν. Τα πλεονεκτήματά της συγχρονισμένης εκπαίδευσης μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:

  • Δυνατότητα για να συνδεθείτε ή απλά να παρακολουθήσετε τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
  • Είναι δυνατή η συνεχής παρακολούθηση και η διόρθωση.
  • Δυνατότητα για διασύνδεση σε παγκόσμιο επίπεδο και ευκαιριών συνεργασίας μεταξύ των συμμετεχόντων.
  • Δυνατότητα να προσαρμόσετε την εκπαίδευση για κάθε συμμετέχοντα.

2. Ασύγχρονη εκπαίδευση, σημαίνει «όχι ταυτόχρονα» και επιτρέπει στους συμμετέχοντες να ολοκληρώσουν την εκπαίδευση μέσω διαδικτύου (Web-based Training) στο δικό τους ρυθμό, χωρίς ζωντανή αλληλεπίδραση με τον εκπαιδευτή. Ουσιαστικά, πρόκειται για πληροφορίες που είναι προσβάσιμες σε βάση αυτοεξυπηρέτησης 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα. Το πλεονέκτημα είναι ότι αυτού του είδος e-learning παρέχει στους εκπαιδευόμενους τις πληροφορίες που χρειάζονται, όταν τις χρειάζονται. Προσφέρει, επίσης, μια αλληλεπίδραση μεταξύ των συμμετεχόντων, όχι ζωντανά αλλά μέσω του πίνακα ανακοινώσεων, των φόρουμ συζητήσεων κ.ά. Η ασύγχρονη εκπαίδευση περιλαμβάνουν την κατάρτιση με χρήση υπολογιστή, με CD-ROM, Web based εκπαίδευση πρόσβαση μέσω του intranet ή μέσα από καλογραμμένα άρθρα. Τα πλεονεκτήματά του είναι:

  • Διαθέσιμο «just in time» για άμεση μάθηση και πηγή αναφοράς.
  • Ευελιξία στην πρόσβαση από οπουδήποτε και ανά πάσα στιγμή.
  • Δυνατότητα να φθάσει ταυτόχρονα σε έναν απεριόριστο αριθμό των εργαζομένων.
  • Η ομοιομορφία του περιεχομένου και κόστος χρόνου παραγωγής που γίνεται μια φορά.

Αξίζει ωστόσο, να αναφερθεί και μια νέα μορφή e-learning, γνωστή και ως μικτή εκπαίδευση (blended learning). Όπως υποδηλώνει και το όνομά της, αποτελεί ένα αμάλγαμα συγχρονισμένης και ασύγχρονης εκπαίδευσης. Χρησιμοποιώντας την online εκπαίδευση σε εικονικές τάξεις και παρέχει επίσης CD και υλικό μελέτης για προσωπική μελέτη και ολοένα και περισσότερο προτιμάται σε σχέση με κάθε μεμονωμένο είδος της εκπαίδευσης (συγχρονισμένης και ασύγχρονης).

Επιλογή του κατάλληλου τύπου
Οι ασύγχρονες μέθοδοι χρησιμοποιούνται σε διαφορετικές περιπτώσεις, κυρίως όταν τα θέματα αφορούν γενικές λειτουργίες των επιχειρήσεων, όπως κατάρτιση ως προς τη διαχείριση, την οικονομική εκπαίδευση ή τη διαχείριση του χρόνου κ.λπ. και δεν στοχεύουν ειδικά ώστε να καλύψουν τις ανάγκες ενός συγκεκριμένου οργανισμού ή μιας διαδικασίας. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η ασύγχρονη εκπαίδευση αποδεικνύεται χρήσιμη και αποδοτική. Τα παραδοσιακά μαθήματα e-learning μέσω προ- ηχογραφημένων CD και άρθρων μπορεί να είναι τα κατάλληλα για έργα με μεγάλους προϋπολογισμούς και μεγάλους χρόνους παράδοσης, όπως το λανσάρισμα ενός νέου προϊόντος.

Τα έργα τα οποία χρειάζονται εκτεταμένες προσομοιώσεις, όπως βιομηχανικά συστήματα ελέγχου, προσομοιωτές πτήσης σας κ.λπ. είναι καλοί «υποψήφιοι» για τεχνικές της ασύγχρονης εκπαίδευσης όπου δεν απαιτείται διδασκαλία σε μια εικονική τάξη. Επίσης, η εκπαίδευση, η οποία έχει μακρά διάρκεια ζωής – όπως η δημιουργία του εταιρικού προφίλ ενός οργανισμού μάλλον αποτελεί την κατάλληλη περίσταση για τη χρήση ασύγχρονου e-learning. Λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής του παραδοσιακού e-learning, δηλαδή το οπτικοακουστικό περιεχόμενο, τα CD, τις παρουσιάσεις κ.λπ., είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται σε εκπαιδεύσεις που δεν έχουν ιδιαίτερες μεταβολές και συχνές αλλαγές. Επίσης, η εκπαίδευση που αφορά διαδικασίες επιτυγχάνεται καλύτερα με τη μέθοδο της ασύγχρονης εκπαίδευσης κατά την οποία ο εκπαιδευόμενος λαμβάνει το προ ηχογραφημένο υλικό μελέτης το διαβάζει στο δικό του χρόνο και μπορεί να δημοσιεύσει τις ερωτήσεις του στους πίνακες μηνυμάτων, στους πίνακες ανακοινώσεων, στα φόρουμ συζήτησης κ.λπ. Το σαφές πλεονέκτημα εκπαίδευσης που γίνεται στο ρυθμό που επιλέγει ο εκπαιδευόμενος είναι η ευκολία. Οι συμμετέχοντες μπορούν να έχουν την κατάρτιση που χρειάζονται ανά πάσα στιγμή, γεγονός που τους επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία.

Πλεονεκτήματα vs Μειονεκτήματα
Το e-learning χρησιμοποιείται σε πολλά εταιρικά περιβάλλοντα, και αν λάβουμε υπόψη και όλα τα οφέλη που έχει να προσφέρει (ευελιξία, ευκολία, εξοικονόμηση κόστους κ.λπ.) είναι εύκολο να καταλάβει κανείς το γιατί. Ωστόσο, όπως και με όλες τις εκπαιδευτικές λύσεις, υπάρχουν και κάποια μειονεκτήματα, η επίγνωση των οποίων είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη αποτελεσματικών λύσεων ηλεκτρονικής μάθησης. Έχοντας μια πλήρη εικόνα όλων των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων, τα στελέχη του HR μπορούν να αποφασίσουν αν το e-learning είναι η καλύτερη προσέγγιση για να καλυφθούν οι εκπαιδευτικές ανάγκες ενός οργανισμού.

Πλεονεκτηματα:

1. Ευελιξία
Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του e-learning είναι ότι μπορεί να ολοκληρωθεί στο ρυθμό που καθορίζεται από τον εκπαιδευόμενο και κατά τη χρονική στιγμή και τον τόπο της επιλογής του. Αυτό καθιστά το e-learning εύκολο να προσαρμοστεί στο εργασιακό και προσωπικό πρόγραμμά του εκπαιδευόμενου και δεν τον υποχρεώνει να δαπανά χρόνο από και προς τον τόπο που μπορεί να γίνεται κάποιο μάθημα. Η ευελιξία του e-learning σημαίνει ότι μπορεί να ενταχθεί εύκολα γύρω στις επαγγελματικές δραστηριότητες έτσι ώστε η εκπαίδευση να είναι λιγότερο πιθανό να παρέμβει ή να καθυστερήσει τη δουλειά. Αυτή η ευελιξία σας εξοικονομεί χρήματα, είτε έμμεσα, με την εξασφάλιση ότι ο εκπαιδευόμενος παραμένει παραγωγικός εργαζόμενος σε όλη τη διάρκεια της εκπαίδευσης ή πιο άμεσα, βοηθώντας σας να αποφύγετε το κόστος των υπερωριών ή την οργάνωση της κάλυψης μιας θέσης όταν ο εργαζόμενος βρίσκεται σε εκπαίδευση. Επίσης, με την αυξημένη χρήση των έξυπνων κινητών τηλεφώνων υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης του εκπαιδευτικού υλικού μέσω αυτών. Και γνωρίζετε σήμερα κάποιον που αποχωρίζεται το κινητό του;

2. Κόστος
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η ηλεκτρονική μάθηση δεν απαιτεί από τον εκπαιδευόμενο να απομακρυνθεί από τον τόπο διαμονής του εξοικονομώντας έτσι έξοδα μετακίνησης αλλά και ενδεχόμενης διανυκτέρευσης. Επιπλέον, δεν απαιτούνται δίδακτρα εκπαιδευτή, αγορά εξοπλισμού, ενδεχόμενη ενοικίαση χώρου κ.λπ. Αν δημιουργήσετε το δικό σας υλικό ηλεκτρονικής μάθησης, μπορείτε να το διανείμετε σε όσους εκπαιδευόμενους θέλετε και αυτοί μπορούν να επαναλάβουν μέρη του μαθήματος ή ακόμα και ολόκληρο το μάθημα, όσες φορές χρειάζεται. Αυτό δεν είναι δυνατόν όταν υπάρχει η φυσική παρουσία ενός εκπαιδευτή, όπου κάθε εκπαιδευόμενος πληρώνει για να παρακολουθήσουν το μάθημα μια φορά, για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ενώ η επανάληψή του θα σήμαινε πρόσθετο κόστος.

3. Απεριόριστος αριθμό των εκπαιδευομένων, ταυτόχρονα
Δεν υπάρχει όριο στον αριθμό των ανθρώπων που μπορούν να παρακολουθήσουν μια σειρά μαθημάτων ηλεκτρονικής μάθησης ταυτόχρονα, ενώ πάντα υπάρχει όριο στον αριθμό των ανθρώπων που μπορούν να παρακολουθήσουν μια εκπαίδευση με φυσική παρουσία ενός εκπαιδευτή (ακόμη και αν αυτός είναι ο μέγιστος αριθμός των ατόμων που μπορούν να χωρέσουν σε μια αίθουσα διαλέξεων ή ένα αμφιθέατρο). Με το e-learning, μπορείτε να παρέχετε άμεση κατάρτιση σε όλους τους ανθρώπους σας, ανεξάρτητα από τον αριθμό, η οποία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν πρέπει να εκπαιδεύσετε ολόκληρο τον οργανισμό σας για παράδειγμα για μια νέα πρακτική ή αν υπάρξει μια ξαφνική εισροή νέων εργαζομένων.

4. Αυτόματη σήμανση και την υποβολή εκθέσεων
Τα μαθήματα e-learning σας παρέχουν λεπτομερή και ενημερωμένη εικόνα την πρόοδο του κάθε εκπαιδευόμενου, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει τα αποτελέσματα της κάθε άσκησης και αξιολόγησης, τις ολοκληρωμένες ενότητες ή ακόμα και την πρόοδο τους όσον αφορά την εκπλήρωση των διαφορετικών στόχων εκμάθησης. Οι στόχοι είναι συγκεκριμένα κριτήρια που ένας χρήστης μπορεί να πετύχει ή να αποτύχει, στην εξέλιξη του μαθήματος, τα οποία σας βοηθούν να κατανοήσετε καλύτερα τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες κάθε εκπαιδευόμενου.

5. Ο εκπαιδευόμενος έχει τον έλεγχο
Οι άνθρωποι μαθαίνουν με διαφορετικό τρόπο και με διαφορετικές ταχύτητες, αλλά η εκπαίδευση με φυσική παρουσία εκπαιδευτή μάλλον εμπίπτει στον κανόνα «ένα μέγεθος ταιριάζει σε όλους». Το e-learning προσφέρει τον πλήρη έλεγχό του ρυθμού μάθησης και επιτρέπει στους εκπαιδευόμενους να περάσουν τόσο πολύ ή τόσο λίγο χρόνο όσο οι ίδιοι θεωρούν απαραίτητο για την κατανόηση του κάθε υλικού. Αυτό δίνει την ελευθερία να περνούν περισσότερο χρόνο στα σημεία που αντιμετωπίζουν κάποια δυσκολία και λιγότερο σε ότι κατανοούν εύκολα. Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο είναι πιο αποδοτική και αποτελεσματική, αλλά εμποδίζει τους ταχύτερα εκπαιδευόμενους από το να βαρεθούν και να χάσουν το ενδιαφέρον τους, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει όσους αγωνίζονται να κατανοήσουν κάποια πράγματα.

6. Συνοχή
Κάθε φορά που ένας εκπαιδευτής πραγματοποιεί πρόσωπο με πρόσωπο εκπαίδευση, είναι σχεδόν σίγουρο ότι αυτή η εκπαίδευση θα είναι ελαφρώς διαφορετική. Είτε ο εκπαιδευτής παραλείπει κάποιες πληροφορίες, είτε ξοδεύει περισσότερο χρόνο σε ένα συγκεκριμένο θέμα ή είναι απλά πιο ενθουσιώδης και με μεγαλύτερο κίνητρο και κέφι σε μια συγκεκριμένη ημέρα. Το σίγουρο και το ανθρώπινο είναι ότι κανένας εκπαιδευτής δεν μπορεί να εγγυηθεί μια εντελώς συνεπής εμπειρία. Αντίθετα, η ηλεκτρονική μάθηση είναι πάντα συνεπής, και δεδομένου ότι μπορείτε να αναθεωρήσετε το περιεχόμενό μέχρι αυτό να σας ικανοποιεί και στην τελευταία λεπτομέρεια, να είστε ευχαριστημένοι με κάθε λεπτομέρεια, μπορείτε να είστε σίγουροι ότι παρέχετε την καλύτερη δυνατή εκδοχή της εκπαίδευσης, κάθε φορά.

7. Εύκολη ενημέρωση
Τα εργαλεία συγγραφής του e-learning καθιστούν εύκολο για σας να αλλάζετε και να ενημερώνετε τα εκπαιδευτικά, χωρίς να απαιτούνται εξειδικευμένες δεξιότητες προγραμματισμού. Αυτό σας γλιτώνει από την ταλαιπωρία και τα έξοδα της εξωτερικής ανάθεσης εργασιών σε εταιρεία-συνεργάτη ή την εξάρτηση από το τμήμα ΙΤ του οργανισμού. Με τα εργαλεία συγγραφής ηλεκτρονικής μάθησης, έχετε τη δυνατότητα να κάνετε μόνοι σας τις όποιες αλλαγές – όποτε χρειάζεται.

8. Οι μαθητές είναι υπεύθυνοι για τη δική τους εκπαίδευση
Το e-learning απαιτεί από τον εκπαιδευόμενο την αυτό-παρακίνηση κάτι που δεν συμβαίνει όταν υπάρχει εκπαιδευτής. Αυτό ενθαρρύνει τους εργαζόμενους να αισθάνονται υπεύθυνοι για τη δική τους εκπαίδευση, γεγονός που αποτελεί ένα χαρακτηριστικό και μια επιθυμητή συμπεριφορά στο χώρο εργασίας. Αυτή η αίσθηση της ευθύνης, σε συνδυασμό με τα συναισθήματα της ανεξαρτησίας και της επίτευξης όταν ολοκληρώνεται μιας ηλεκτρονικής εκπαίδευση μπορεί επίσης να αυξήσει την εμπιστοσύνη στο χώρο εργασίας.

9. Βελτίωση των δεξιοτήτων πληροφορικής
Αυτό σίγουρα δεν είναι ο κύριος στόχος της ηλεκτρονικής εκπαίδευσης (εκτός αν πρόκειται για εκπαίδευση που στοχεύει στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων σε επίπεδο Πληροφορικής), αλλά το e-learning μπορεί να έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα της ανάπτυξης τέτοιων δεξιοτήτων, ειδικά για τους εργαζόμενους που δεν χρησιμοποιούν τακτικά υπολογιστές στο χώρο εργασίας.

Μειονεκτήματα:
Παρά τα όσα αδιαμφισβήτητα έχει να προσφέρει το e-learning υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος. Δηλαδή υπάρχουν και κάποια μειονεκτήματα η επίγνωση των οποίων είναι σημαντική. Διότι αφενός θα μπορέσετε να αποφασίσετε αν αυτού του είδους εκπαίδευσης ταιριάζει στον οργανισμό αλλά και επίσης αν τελικά αποφασίσετε ότι αυτή η μορφή είναι κατάλληλη για τους ανθρώπους σας, θα σας βοηθήσει να αποφύγετε παγίδες κατά τον σχεδιασμό του e-learning.

1. Το κίνητρο μπορεί να είναι ένα πρόβλημα
Καθιστώντας τον κάθε εκπαιδευόμενο υπεύθυνο για τη δική τους μάθηση έχει τα πλεονεκτήματά του, αλλά σίγουρα υπάρχουν και κάποια μειονεκτήματα. Πρώτον, το e-learning εξαρτάται περισσότερο από τα κίνητρα και τη διαχείριση του χρόνου του κάθε εκπαιδευόμενου σε σχέση με την πρόσωπο με πρόσωπο κατάρτιση. Έτσι, αν κάποιοι από το ανθρώπινου δυναμικού έχουν αδυναμία σε αυτά τα δύο είναι πολύ πιθανό να μην καταφέρουν να ανταποκριθούν σε μια ηλεκτρονική εκπαίδευση. Υπάρχουν επίσης περισσότεροι αντιπερισπασμοί και ευκαιρίες για αναβολή, σε σχέση με το περιβάλλον της τάξης. Είναι απαραίτητο να γίνει το e-learning σας όσο πιο πρωτότυπο και διαδραστικό είναι δυνατόν ώστε να μην αντιμετωπίσετε προβλήματα που αφορούν τα κίνητρα και την αναβλητικότητα.

2. Έλλειψη αλληλεπίδρασης πρόσωπο με πρόσωπο
Ένα σημαντικό μέρος της εκπαίδευσης πρόσωπο με πρόσωπο, είναι η ευκαιρία για τους συμμετέχοντες να μάθουν ο ένας από τον άλλον, μέσα από τη συζήτηση και τον διάλογο. Όταν υπάρχει έλλειψη αλληλεπίδρασης στο e-learning, η μεταφορά αυτή των πληροφοριών χάνεται, και οι εκπαιδευόμενοι μπορεί επίσης να αισθάνονται απομονωμένοι από τους άλλους συμμετέχοντες και τον εκπαιδευτή, γεγονός που μπορεί να έχει αντίκτυπο στο κίνητρο. Μπορείτε να εντάξετε αυτό το σημαντικό στοιχείο της κοινωνικής αλληλεπίδρασης με την ηλεκτρονική μάθηση, με την ενσωμάτωση των κοινωνικών τεχνολογιών, όπως πίνακες συζητήσεων, ανταλλαγή άμεσων μηνυμάτων, καθώς και τις κοινωνικές πλατφόρμες μέσων μαζικής ενημέρωσης. Μια άλλη δυνατότητα, είναι η μικτή εκπαιδευτική προσέγγιση, η οποία συνδυάζει την επί τόπου εκπαίδευση με στοιχεία ηλεκτρονικής μάθησης. Η επί τόπου εκπαίδευση θα μπορούσε να είναι τυπική, όπως προγραμματισμένες συνεδρίες στην τάξη, ή άτυπη, για παράδειγμα στην επόμενη συνάντηση της ομάδας να έχει προβλεφθεί χρόνος για να συζητήσουν για την ηλεκτρονική εκπαίδευση.

3. Η πρόσβαση στην τεχνολογία
Το e-learning βασίζεται στο αν ο εκπαιδευόμενος έχει πρόσβαση σε ορισμένες τεχνολογίες, είτε πρόκειται για μια αξιόπιστη σύνδεση στο internet, είτε μια συγκεκριμένη κινητή συσκευή κ.ά. Θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι όλοι οι εκπαιδευόμενοι έχουν την τεχνολογία που απαιτείται για να έχουν πρόσβαση και να ολοκληρώσουν την εκπαίδευση. Είναι επίσης σημαντικό να λάβετε υπόψη το επίπεδο των ανθρώπων σας όσον αφορά σε δεξιότητες στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Το περιεχόμενο που ο εκπαιδευόμενος αγωνίζεται και δυσκολεύεται να έχει πρόσβαση και χρήση, είναι απλώς άλλο ένα εμπόδιο μεταξύ αυτών και των πληροφοριών που προσπαθείτε να δώσετε, και το οποίο όπως είναι φυσικό μειώνει την αποτελεσματικότητα του συνόλου των μαθημάτων. Θα πρέπει να προσδιορίσει την τεχνολογία στην οποία οι άνθρωποί σας έχουν πρόσβαση και κατά τη δημιουργία του περιεχομένου να έχετε αυτή την τεχνολογία στο μυαλό σας.