Πτυχές της ελληνικής αγοράς εργασίας και συμπεράσματα για την απασχόληση στην Ελλάδα και την αναζήτηση προσωπικού από τις επιχειρήσεις, προκύπτουν από τα αποτελέσματα έρευνας που υλοποίησαν το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) και ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων – ΣΕΒΕ, με την υποστήριξη του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2024, συμμετείχαν 1.600 επιχειρήσεις από όλες τις περιφερειακές ενότητες της χώρας και όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, ενώ υπήρχε επαρκής εκπροσώπηση από όλα τα μεγέθη επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας είναι τα εξής:
Αναζήτηση προσωπικού: Το 63% των επιχειρήσεων της έρευνας βρίσκεται σε διαδικασία αναζήτησης προσωπικού αυτήν την περίοδο. Αυτό το ποσοστό αναδεικνύει τη δυναμική που υπάρχει στην αγορά εργασίας, με τις επιχειρήσεις να αναζητούν νέο ανθρώπινο δυναμικό, είτε για να καλύψουν υπάρχουσες ανάγκες είτε για να ενισχύσουν την ανάπτυξή τους.
Αίτια αναζήτησης προσωπικού: Το 52,4% αναζητάει προσωπικό λόγω ανάπτυξης, η οποία αφορά την αύξηση των πωλήσεων (33%) και την ανάπτυξη/επέκταση της επιχείρησης λόγω έγκρισης χρηματοδότησης (19,4%). Ως δεύτερο αίτιο αναζήτησης αναδεικνύεται η αναπλήρωση προσωπικού λόγω αποχωρήσεων (36,2%), ενώ μόνο το 11,3% των επιχειρήσεων αναζητά προσωπικό για την κάλυψη προσωρινών ή εποχικών αναγκών.
Βασικές ανάγκες των επιχειρήσεων σε προσωπικό: Το 43,4% των επιχειρήσεων αναζητεί επαγγελματίες υψηλής εξειδίκευσης (επιστήμονες πληροφορικής, οικονομολόγους, μηχανικούς και άλλους ειδικούς τομείς), ενώ το 29,6% αναζητά ανειδίκευτους εργάτες, εύρημα που καταδεικνύει την ανάγκη για εργατικό δυναμικό σε πολλαπλά επίπεδα εξειδίκευσης.
Κατηγορίες προσωπικού που αναζητούν οι επιχειρήσεις: Η πλειονότητα των επιχειρήσεων αναζητάει προσωπικό με προϋπηρεσία έως πέντε έτη και μισθό έως 1.500 ευρώ μεικτά. Οι θέσεις εργασίας που προσφέρουν τρεις στις τέσσερις επιχειρήσεις απευθύνονται σε εργαζομένους ανεξαρτήτως φύλου. Επίσης, ζητούν προσωπικό με κάποια μορφή πιστοποιημένων γνώσεων (κατάρτιση, εξειδίκευση, εκπαίδευση).
Κίνητρα προσέλκυσης προσωπικού: Το 52% των επιχειρήσεων αναφέρει την απόκτηση εμπειρίας και το χτίσιμο του βιογραφικού ως το βασικότερο προσφερόμενο κίνητρο για να γίνουν ελκυστικές στην προσέλκυση προσωπικού. Το επόμενο πιο βασικό κίνητρο, για το 44,5% των επιχειρήσεων, είναι οι αυξημένες απολαβές.
Εκπαίδευση προσωπικού: Το 75,9% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι προσφέρει εκπαίδευση στους εργαζόμενους. Αυτό διαφοροποιείται με το μέγεθος της επιχείρησης, καθώς όσο αυξάνει ο αριθμός των εργαζομένων, τόσο αυξάνει και το ποσοστό των επιχειρήσεων που προσφέρει εκπαίδευση (99,3% των μεγάλων επιχειρήσεων, 81,3% των ΜμΕ, 66,5% των πολύ μικρών επιχειρήσεων). Αξίζει να σημειωθεί δε ότι και το είδος της εκπαίδευσης αλλάζει ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης. Οι μεγάλες επιχειρήσεις προσφέρουν ποικίλες μορφές εκπαίδευσης τόσο από υφιστάμενα στελέχη, όσο και με την αξιοποίηση εξωτερικών συνεργατών, ενώ οι πολύ μικρές προσφέρουν κυρίως εμπειρική εκπαίδευση από το υφιστάμενο προσωπικό.
Πρόσληψη επαναπατρισθέντων: Το 14,9% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα έχει προσλάβει κατά την τελευταία τριετία άτομο που επαναπατρίστηκε, ποσοστό που αυξάνεται στο 23,6% όταν ανάγεται στο σύνολο των επιχειρήσεων που δήλωσαν πως αναζητούν προσωπικό στην τρέχουσα συγκυρία.
Δυσκολίες εύρεσης προσωπικού και οι αιτίες τους: Το 76,7% των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους, αντιμετωπίζει δυσκολία στην εύρεση προσωπικού. Κύριοι παράγοντες είναι η απουσία κατάλληλων δεξιοτήτων ή προϋπηρεσίας και η απουσία ενδιαφέροντος από μεριάς των υποψηφίων. Τα αποτελέσματα αυτά συνάδουν με παρόμοιες διεθνείς και εγχώριες έρευνες, και αναδεικνύουν την ανάγκη για βελτίωση της σύνδεσης μεταξύ της εκπαίδευσης και της αγοράς εργασίας.
Προτάσεις βελτίωσης του πλαισίου απασχόλησης: Το 56,7% των επιχειρήσεων εκτιμά ότι χρειάζεται καλύτερη και αποτελεσματικότερη σύνδεση εκπαιδευτικών φορέων και επιχειρήσεων, ενώ συνολικά εκτιμούν πως παρεμβάσεις τόσο στον τομέα της εκπαίδευσης (π.χ. ενίσχυση τεχνικής εκπαίδευσης ανώτερου επιπέδου, αποτελεσματική σύνδεση ΑΕΙ με επιχειρήσεις, αλλαγή πλαισίου πρακτικής άσκησης), όσο και οικονομικής φύσεως (π.χ. μείωση εργοδοτικών εισφορών, γρηγορότερη έγκριση χρηματοδότησης) αναμένεται να βελτιώσουν το πλαίσιο απασχόλησης. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η Γερμανία αναδεικνύεται από τις επιχειρήσεις, ως η χώρα – εργασιακό πρότυπο της ΕΕ από την οποία θα πρέπει να υιοθετηθούν πρακτικές, ώστε να βελτιωθεί το πλαίσιο απασχόλησης στις ελληνικές επιχειρήσεις.
Προτάσεις βελτίωσης – Διαφοροποιήσεις ανά μέγεθος επιχείρησης: Το προηγούμενο εύρημα σχετικά με τις απαραίτητες παρεμβάσεις στο πλαίσιο απασχόλησης εμφανίζει διαφοροποιήσεις εάν ιδωθεί υπό το πρίσμα του μεγέθους των επιχειρήσεων. Ειδικότερα, οι μικρές επιχειρήσεις επιθυμούν κυρίως παρεμβάσεις οικονομικής φύσης, ενώ οι μεγάλες επιχειρήσεις επιθυμούν παρεμβάσεις στον τομέα της εκπαίδευσης.
