Τις ανώτερες θέσεις χαρακτηρίζουν η καταξίωση, οι ικανοποιητικές οικονομικές απολαβές αλλά και η λεγόμενη «μοναξιά της κορυφής». Πώς θα μπορέσουν τα ανώτερα ιεραρχικά στελέχη να αναπτυχθούν και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις επαγγελματικές τους προκλήσεις; Το Executive Coaching υπόσχεται να τους υποστηρίξει στο δύσκολο έργο τους.
<‘Σελίδα 1: Πότε χρησιμοποιείται το executive coaching’>
Την τελευταία δεκαετία, οι επιχειρήσεις προετοιμάζονται για τη μαζική έξοδο από την ενεργό δράση της γενιάς των baby boomers. Κατά συνέπεια, έχουν αρχίσει να κατανοούν την ανάγκη να προετοιμάσουν τις επόμενες γενιές ηγετών, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στα αυξημένα καθήκοντά τους. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο κόσμος των επιχειρήσεων έχει καταστεί περισσότερο περίπλοκος και αλλάζει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς λόγω της παγκοσμιοποίησης και των νέων τεχνολογιών, κάνει τη λύση του executive coaching να φαντάζει απαραίτητο δεκανίκι της ανώτατης διοίκησης.
Στις ΗΠΑ, η συγκεκριμένη μέθοδος χρησιμοποιείται εδώ και αρκετά χρόνια ως αποτελεσματική μέθοδος διακράτησης των κορυφαίων ταλέντων. Αυτό αποκαλύπτει μια σχετικά παλιά έρευνα (2003) που διεξήγαγε η εταιρεία DBM κατά την οποία το 66% των επιχειρήσεων που εφαρμόζουν executive coaching στοχεύουν με αυτό τον τρόπο να κρατήσουν κοντά τους τα κορυφαία ταλέντα.
Τι είναι, όμως, το eχecutive coaching; Θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για τακτικές συναντήσεις ενός ηγετικού στελέχους της επιχείρησης με έναν ειδικά εκπαιδευμένο coach, σχεδιασμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουν θετικό αντίκτυπο στην εργασιακή συμπεριφορά του επαγγελματία μέσα σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα. Υπάρχει πληθώρα εργαλείων εκτός από το coaching για να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος όπως: αναφορές 360 μοιρών από συνεργάτες, μαθήματα ανάπτυξης ικανοτήτων ή και συχνές συζητήσεις με τον προϊστάμενο. Το coaching, ωστόσο συνιστά μια εντατική προσωπική εμπειρία που εμπεριέχει στοιχεία όλων αυτών των μεθόδων, αλλά πραγματοποιείται σε πραγματικό χρόνο και εστιάζει στην καθημερινή εφαρμογή.
Πότε χρησιμοποιείται;
Κατά τα πρώτα χρόνια της εφαρμογής του, το coaching ήταν μια λύση διάσωσης καριέρας, η ύστατη προσπάθεια ώστε να επιβιώσει κάποιος. Η συγκεκριμένη χρήση του coaching είχε αρνητικές επιπτώσεις στην εικόνα του συγκεκριμένου εργαλείου καθώς πολλοί θεωρούσαν αποδοχή αδυναμίας το να αποζητήσει ένας ηγέτης τη βοήθεια ενός επαγγελματία coach.
Με το πέρασμα των χρόνων, όμως, αρχίζει να γίνεται κατανοητό ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά και για άλλους σκοπούς, όπως η ανάπτυξη ηγετικών ικανοτήτων. Μάλιστα, η πρόσφατη παγκόσμια έρευνα της εταιρείας Sherpa Coaching με τίτλο “The 2008 Sherpa Executive Coaching Survey” αποδεικνύει ότι η εν λόγω πρακτική ως εργαλείο εφαρμόζεται κυρίως για τη βελτίωση ηγετικών ικανοτήτων. Αν συγκρίνει κανείς την πρόσφατη έρευνα με τις αντίστοιχες των προηγούμενων ετών είναι προφανές ότι ενώ παλαιότερα στόχος της μεθόδου ήταν η επίλυση συγκεκριμένων ζητημάτων, σήμερα, έχει περισσότερο στρατηγικούς στόχους. Με λίγα λόγια, το executive coaching σταματάει να αποτελεί το σωσίβιο των ισχυρών και καθίσταται αρωγός στην ανάπτυξη τους.
Στην πράξη, όμως, πότε ένα υψηλόβαθμο στέλεχος πρέπει να σκεφτεί να ζητήσει την υποστήριξη ενός ειδικού coach; Μερικές περιπτώσεις κατά τις οποίες ένας εργαζόμενος μπορεί να έχει την ανάγκη για executive coaching είναι οι εξής:
- βιώνει περίοδο αύξησης των καθηκόντων του,.
- αντιμετωπίζει πρωτόγνωρες καταστάσεις όπως μείωση προσωπικού, ραγδαία ανάπτυξη της επιχείρησης ή πρωτοφανές ρίσκο,.
- έχει χαρακτηριστικά παραδοσιακού μάνατζερ, αλλά θέλει να αλλάξει το αυταρχικό ύφος ηγεσίας του,.
- πρέπει να ανταποκριθεί στη διαχείριση ετερογενών (πολιτιστικά και δημογραφικά) ομάδων,.
- νιώθει την ανάγκη να διοικεί καλύτερα ομάδες..
<‘here’>
<‘Σελίδα 2: Που ωφελεί το executive coaching’>
Που ωφελεί;
Η εφαρμογή αυτής της πρωτοποριακής μεθόδου εκπαίδευσης έχει κερδίσει έδαφος την τελευταία δεκαετία και αυτό συμβαίνει γιατί οι οργανισμοί έχουν συνειδητοποιήσει τα οφέλη τα οποία συνεπάγεται τόσο για την επιχείρηση όσο και για τους ηγέτες της.
Το executive coaching αξιολογείται ως ιδιαίτερα αποτελεσματική μέθοδος. Οι ειδικοί τονίζουν ότι με τη χρήση του εργαλείου αυτού τα κονδύλια που επενδύονται στην εκπαίδευση δε χάνονται άσκοπα. Πιο συγκεκριμένα, το executive coaching δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους να μεταφέρουν την εκπαίδευση κατευθείαν στην πράξη. Για του λόγου το αληθές, η χρήση πραγματικών διλημμάτων από τον εργασιακό χώρο κάνει το coaching να ανταποκρίνεται απολύτως στα ζητήματα της επιχείρησης.
Παράλληλα, εφόσον η διαδικασία διεξάγεται με το κάθε στέλεχος ξεχωριστά υπάρχει η δυνατότητα να προσαρμόζεται στα ιδιαίτερα μαθησιακά χαρακτηριστικά και στις επιμέρους αδυναμίες των εργαζομένων. Συνεπώς, αποφεύγονται τα επαναλαμβανόμενα λάθη από πλευράς των ηγετών της επιχείρησης, τα οποία μπορεί να έχουν τεράστιο κόστος τόσο από άποψη κόστους όσο και από την άποψη των υψηλών ποσοστών οικειοθελών αποχωρήσεων.
Επιπλέον, έχει αποδειχτεί λόγω της μεγάλης του διάρκειας , σχετικά με άλλες μεθόδους, επιτρέπει τα αποτελέσματα στην αλλαγή συμπεριφοράς να γίνουν περισσότερο μόνιμα. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια μιας διαδικασίας αλλαγής τόσο πιο εύκολα κάμπτονται οι αντιστάσεις όσων για κάποιο λόγο δεν την επιθυμούν.
Το executive coaching μπορεί να λειτουργήσει σαν «ένεση αυτοπεποίθησης» ακόμα και στους ηγέτες της επιχείρησης. Ο εκπαιδευόμενος νιώθει ότι ανήκει στους «ξεχωριστούς» του οργανισμού, σε αυτούς που έχουν μέλλον μέσα στην εταιρεία. Μπορεί κάτι τέτοιο να ακούγεται απλοϊκό, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε Γενικούς Διευθυντές και ανώτατα στελέχη, δεν είναι όμως έτσι. Ειδικά η συγκεκριμένη ομάδα εργαζομένων λόγω των υψηλών ρίσκων τα οποία λαμβάνει στη δουλειά της αισθάνεται εκτεθειμένη και έχει την ανάγκη να νιώθει ότι η εταιρεία για την οποία εργάζεται, την υπολογίζει.
Τέλος, οι ισχυροί των επιχειρήσεων είναι εξαιρετικά πιεσμένοι από άποψη χρόνου. Το κάθε τους λεπτό είναι πολύτιμο κατά συνέπεια δεν έχουν την ευχέρεια να το χάσουν σε χρονοβόρα εκπαιδευτικά προγράμματα. Η συγκεκριμένη τεχνική, λόγω της ευελιξίας της μπορεί να προσαρμοστεί στα «δύσκολα» ωράρια των υψηλόβαθμων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συνεδρίες γίνονται τηλεφωνικά μέσω videoconference, ακόμα και μέσω email! Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι σύμφωνα με την έρευνα της εταιρείας Sherpa, το 40% των συναντήσεων με τον executive coach διεξάγεται τηλεφωνικά. Μάλιστα, αρκετοί από αυτούς που λαμβάνουν της υπηρεσίες coaching τηλεφωνικά δηλώνουν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι.
<‘here’>
<‘Σελίδα 3: Οι ιδιαιτερότητες των υψηλόβαθμων στελεχών και η επιλογή του κατάλληλου coach’>
Οι ιδιαιτερότητες των υψηλόβαθμων
Οι εργαζόμενοι στα ανώτερα κλιμάκια της ιεραρχίας διαφέρουν από τους απλούς υπαλλήλους. Σε αυτό το σημείο έγκειται και η βασική διαφορά μεταξύ του employee coaching και του executive coaching.
Τα υψηλόβαθμα στελέχη θεωρούν ότι η λαμπρή επαγγελματική τους πορεία τους κάνει ιδιαίτερα ξεχωριστούς. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να κρύβονται πίσω από τις δάφνες τους και να εξωτερικεύουν με δυσκολία τους προβληματισμούς και τις αδυναμίες τους. Εκτός αυτού, τα στελέχη που ανήκουν στα ανώτερα ιεραρχικά κλιμάκια δε θεωρούν την προσωπική τους ανάπτυξη ως προτεραιότητα.
Άλλωστε, για πολλούς διακεκριμένους επαγγελματίες το να ζητήσουν βοήθεια θεωρείται ένδειξη ανικανότητας. Επομένως, καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικό να βοηθήσει κάποιος αυτά τα άτομα να κατανοήσουν την ανάγκη της εξωτερικής βοήθειας. Εξάλλου, το executive coaching μπορεί να εξυπηρετήσει ιδιαίτερα σε αυτόν το σκοπό, αποδεικνύοντας στα διευθυντικά στελέχη ότι μπορούν να μάθουν ακούγοντας τους άλλους και ότι δεν είναι απαραίτητο να «νικούν» σε κάθε συζήτηση. Μπορεί να τους διδάξει πώς να μαθαίνουν από τα λάθη τους, να αντιμετωπίζουν τα αρνητικά σχόλια εποικοδομητικά και να είναι ανοιχτοί σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης.
Επιλογή συνεργάτη
Αν η εξεύρεση του κατάλληλου coach για τους μέσους εργαζόμενους είναι κοπιαστική υπόθεση, η επιλογή του executive coach είναι ακόμα πιο δύσκολη. Τα υψηλόβαθμα στελέχη θέλουν ιδιαίτερη μεταχείριση. Το να δουλεύεις μαζί τους προϋποθέτει να κατανοείς τα προβλήματα και τον ψυχισμό τους. Για αυτό ακριβώς, τα διακεκριμένα στελέχη εκτιμούν τους coach που έχουν στο δυναμικό τους εμπειρίες συνεδριών με εργαζόμενους ανάλογου επιπέδου. Για παράδειγμα, ένας CEO προτιμά τους coach που έχουν συνεργαστεί με Διευθύνοντες Συμβούλους.
Θεωρητικά τη διαδικασία μπορεί να πραγματοποιήσει είτε εξωτερικός είτε εσωτερικός συνεργάτης της επιχείρησης, ο οποίος έχει την κατάλληλη κατάρτιση και εκπαίδευση. Στην πράξη, όμως, και ειδικά στον τομέα του executive coaching η συνεργασία με έναν άνθρωπο εκτός εταιρείας είναι πιο αποτελεσματική για δύο λόγους. Πρώτον, όσο καλά εκπαιδευμένος και αν είναι ο εσωτερικός executive coach αποκλείεται να έχει το ίδιο εύρος εμπειριών με ένα σύμβουλο εκτός εταιρείας, ο οποίος έρχεται καθημερινά σε επαφή με ανώτερα στελέχη από διαφορετικές επιχειρήσεις. Δεύτερον, είναι πιο εύκολο για τον εργαζόμενο σε επίπεδο διευθυντή να μοιραστεί τους προβληματισμούς του με ένα άτομο εκτός εταιρείας, καθώς με αυτόν τον τρόπο διακινδυνεύει να εκτεθεί λιγότερο στους συνεργάτες του.
Η τεχνική του coaching ηγετών είναι σχετικά νέα μέθοδος εκπαίδευσης και αρκετοί μη ειδικευμένοι και πιστοποιημένοι εκπαιδευτές έσπευσαν να δηλώσουν coach. Όσο περισσότερες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τη λύση και κατανοούν την αξία τους γίνεται αντιληπτό ότι αν ο εκπαιδευτής δεν έχει το κατάλληλο υπόβαθρο, τότε το coaching μπορεί να είναι αναποτελεσματικό.
Την τελευταία πενταετία, λοιπόν, σε όλο τον κόσμο οι εκπαιδευτές προσπαθούν να θωρακίσουν τη δουλειά τους με την αίγλη της πιστοποίησης. Ο παλαιότερος διεθνής οργανισμός πιστοποίησης είναι ο International Coach Federation (ICF), o οποίος καλύπτει τόσο τα θέματα executive coaching όσο και το business coaching. Πιο πρόσφατα, το 2007, η Worldwide Association of Business Coaching (WABC) ξεκίνησε να παράσχει πιστοποίηση σε εκπαιδευτές executive coaching. Τέλος, δεν είναι λίγα και τα πανεπιστημιακά ιδρύματα που προσφέρουν εκπαίδευση executive coaching σε ενδιαφερόμενους.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον Δ. Παπανικητόπουλο, η αποτελεσματικότητα του coach εξαρτάται από τις ακόλουθες πέντε βασικές αρχές:.
- Compassion, η ικανότητα του coach να κατανοεί τις ανάγκες του coachee χωρίς όμως να χάνει τον επαγγελματισμό που τον διακρίνει..
- Insight, το χάρισμα της ενεργητικής ακρόασης του coach που του παρέχει τη δυνατότητα να κατανοεί τις ανάγκες και τους προβληματισμούς του coachee..
- Honesty, η επιδεξιότητα του coach να οδηγεί τον coachee να μοιράζεται τις σκέψεις και τα συναισθήματά του με απόλυτη ειλικρίνεια..
- Focus, η ικανότητα να εναλλάσσει τις στρατηγικές του ανάλογα με τις δεξιότητες που συνδέονται άμεσα με τους στόχους του οργανισμού και τις συγκεκριμένες ανάγκες ανάπτυξης του coachee. .
- Trust, ο θεμέλιος λίθος του executive coaching! Η εμπιστοσύνη μεταξύ του coach και του coachee που χτίζεται με την πάροδο του χρόνου ώστε να μπορούν να μιλούν ειλικρινά και ανοιχτά.
<‘here’>
<‘Σελίδα 4: Οι μελλοντικές τάσεις στο executive coaching’>
Μελλοντικές Τάσεις
To coaching έχει αρχίσει να περνάει από την εμβρυακή του φάση προς την εποχή της ωριμότητας. Η πιο προφανής τάση είναι η εξάπλωση της παροχής του coaching από τα ανώτερα στελέχη προς τους εργαζόμενους με μεγάλες προοπτικές. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα θετικά αποτελέσματα της προπονητικής προς τα διευθυντικά στελέχη έγιναν ορατά και έτσι οι εργοδότες σε παγκόσμιο επίπεδο «εκδημοκρατικοποιούν» τη συγκεκριμένη διαδικασία.
Επιπρόσθετα, ένας από τους τομείς που φαίνεται να εξελίσσεται περισσότερο στο μέλλον είναι αυτός της διαχείρισης θυμού (anger management). Με τον κόσμο των επιχειρήσεων να έχει γίνει ιδιαίτερα σκληρός και τα προβλήματα των συγκρούσεων να γίνονται ολοένα και συχνότερα, η αντιμετώπιση των ξεσπασμάτων θυμού καθίσταται απαραίτητη.
H οικονομική κρίση που έχει χτυπήσει ολόκληρο τον κόσμο δεν αφήνει πολλά περιθώρια στους οργανισμούς να «χάνουν» χρόνο και χρήματα σε εκπαιδευτικές διαδικασίες χωρίς ανταπόδοση. Προς το παρόν, είναι λίγες οι εταιρείες που χρησιμοποιούν εργαλεία ROI για την καταμέτρηση αποτελεσματικότητας του executive coaching. Η έρευνα της εταιρείας Sherpa Executive Coaching καταδεικνύει ότι ένα ποσοστό της τάξης του 12% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στη μελέτη διαθέτει επίσημη διαδικασία μέτρησης της απόδοσης του coaching ανώτερων στελεχών. Το ποσοστό μπορεί να φαντάζει χαμηλό έχει αυξηθεί, όμως, κατά περίπου 5% σε σχέση με την αντίστοιχη μέτρηση του 2006.
<‘here’>
<‘Σελίδα 5: Case study:Το executive Coaching στη Citibank’>
Case study:Το executive Coaching στη Citibank
Στη σημερινή περίοδο της οικονομικής ύφεσης και του έντονου ανταγωνισμού διαφοροποιούνται πλέον οι απαιτήσεις από τα ανώτατα στελέχη τραπεζών. Οι ικανότητες συναισθηματικής ευφυΐας και οι επαγγελματικές αξίες αποκαλύπτονται, διαρκώς, ως πιο βαρύνουσες από τις γνώσεις του “παραδοσιακού” τραπεζίτη. Οι σημερινές προκλήσεις είναι η κινητοποίηση των συνεργατών για δημιουργικές και αποδοτικές πρωτοβουλίες, η κριτική σκέψη, η αξιοπιστία και η ηθική, η συναισθηματική δέσμευση και αφοσίωσή τους συχνά υπό συνθήκες πίεσης.
Η CITI εφαρμόζει, ήδη, διεθνώς την πρακτική του “Executive Coaching” για τα υψηλά διευθυντικά στελέχη και συγκεκριμένες ομάδες εργασίας. Στην Ελλάδα, η πρωτοβουλία ξεκίνησε πέρυσι με στόχο την ενδυνάμωση ανώτατων διευθυντικών στελεχών ώστε να ανταποκριθούν σε διευρυμένα και διαφοροποιημένα καθήκοντα ηγεσίας.
Το HR αναζήτησε με συναντήσεις την κατάλληλη Συμβουλευτική Εταιρεία. Ιδιαίτερα σημαντικό κριτήριο επιλογής ήταν η τεχνογνωσία της Συμβουλευτικής Εταιρείας σε συνδυασμό με τη χρήση αναγνωρισμένων εργαλείων Coaching διεθνώς και τα εκπαιδευτικά και επαγγελματικά διαπιστευτήρια του coach.
Ακολούθησαν προσωπικές συναντήσεις με τον προτεινόμενο coach για να διερευνηθεί και η προσέγγισή του σε αντιπαραβολή με την παγιωμένη κουλτούρα και τις συμπεριφορές της Τράπεζας και ακόμα σημαντικότερο των στελεχών που θα παρακολουθούσαν το πρόγραμμα.
Όταν επελέγη ο Coach, προχωρήσαμε σε έλεγχο των συστάσεων που είχαν παρουσιαστεί στην ελληνική Τραπεζική αγορά. Ιδιαίτερα θετικά λειτούργησε και η προηγούμενη θετική εμπειρία του coach με στελέχη της μητρικής εταιρείας.
Mετά την ανάθεση, ορίσθηκε συνάντηση με τον coach και τη Διεύθυνση Ανθρ. Δυναμικού που οδήγησε στην περαιτέρω διερεύνηση των στόχων της Τράπεζας όσον αφορά στη συγκεκριμένη επένδυση.
Ακολούθησε, η πρώτη προσωπική συνάντηση με τα στελέχη, όπου ο Coach απέσπασε τη δέσμευση τους στο Πρόγραμμα και αποσαφήνισε την προτεραιότητα και βαρύτητα των ατομικών τους στόχων σε σχέση με τα προσδοκώμενα αποτελέσματα για την Τράπεζα.
Οι περιοχές στοχοθεσίας που τέθηκαν στα στελέχη σύμφωνα με τις εξατομικευμένες περιοχές ανάπτυξης όπως α) η καλλιέργεια ενός Ηγετικού Προφίλ μέσω αυτογνωσίας και Διοίκησης του Εαυτού (Self Leadership), β) η δημιουργία δυναμικής ομάδας που θα καθοδηγήσει για αλλαγές χρησιμοποιώντας ικανότητες επιρροής, δημιουργίας και διατήρησης σχέσεων, δικτύωσης και διαπραγμάτευσης και δέσμευσης στους κοινούς στόχους και την υλοποίηση άμεσων αποτελεσμάτων.
H αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ξεκίνησε αμέσως μετά την ολοκλήρωση των πρώτων συναντήσεων με τον Coach. Tα πρώτα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα εμφανίζονται σε συμπεριφορικούς τομείς και είναι άμεσα αναγνωρίσιμα από τους συνεργάτες των στελεχών. Συμπληρωματικά, είναι κρίσιμο να διαφανεί η επίδραση του Προγράμματος στους επιχειρησιακούς στόχους των στελεχών είτε στους άμεσα μετρήσιμους είτε στις συνέργειες τους.
Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί σε έξι μήνες και σε 1-2 περίπου συναντήσεις το μήνα, οπότε και θα υπάρξει συνολική αξιολόγηση του προγράμματος σε εξειδικευμένο έντυπο αξιολόγησης όπου το ίδιο το στέλεχος θα κληθεί να μοιραστεί την αντίληψή του με τη Διεύθυνση Ανθρ. σχετικά με:
α) τη συνάφεια του προγράμματος με τα έργα του, τη ανταποδοτικότητα της επένδυσης σε σχέση με την επιτυχία του σήμερα, τη συνολική αποτελεσματικότητα του Coach και το κατά πόσο θα τον σύστηνε σε άλλα στελέχη (Reaction)
β) την ποιότητα της γνώσης που εισέπραξε σε σχέση με τους εξατομικευμένους στόχους σου (Learning)
γ) την εφαρμογή και ολοκλήρωση των πλάνων που συμφώνησε με τον Coach (Application)
δ) τα μετρήσιμα επιχειρησιακά αποτελέσματα που μπορούν να συσχετιστούν με το Πρόγραμμα (Impact)
Τι περιμένουμε από το Πρόγραμμα; «Eνας καλός Coach θα σε εντυπωσιάσει με τις ικανότητές του. Ένας εξαιρετικός Coach θα σε εντυπωσιάσει με τiς δικές σου ικανότητες και την αποφασιστικότητα σου να δράσεις».
Έφη Σταυροπούλου, Training & Development Manager Country HR, CITI Greece
<‘here’>