Της έχουν πει ότι έχει portable business, αφού τα τελευταία 8 χρόνια η Ολυμπία Μητσοπούλου έχει ζήσει και έχει «στήσει» την εταιρεία της σε τρεις διαφορετικές χώρες. Είναι ιδιοκτήτρια της Atom-Wave, ελληνικής εταιρείας με διεθνή δραστηριότητα στο χώρο του Coaching και του Mentoring. Το τελευταίο διάστημα η βάση της έχει μεταφερθεί στη Νέα Υόρκη. Από την «πόλη που δεν κοιμάται ποτέ», στηριζόμενη στην πολυετή επαγγελματική της εμπειρία, «επαγρυπνεί» και μας μεταφέρει τις τάσεις που διαβλέπει ότι θα επικρατήσουν τα επόμενα χρόνια στο χώρο των επιχειρήσεων.

Πρόσφατα έζησα μια από τις πιο ωραίες στιγμές στην καριέρα μου. Πραγματοποιούσα στο Σικάγο μια εκπαίδευση για την αμερικανική ομάδα στελεχών της ελληνικής πολυεθνικής εταιρείας S&B με τιμολόγηση στην Ελλάδα. Αυτό με έκανε να αισθανθώ ότι με κάποιο τρόπο βιώνω το όραμα που έχω για το μέλλον που αξίζει στις ελληνικές επιχειρήσεις!

Αντιλαμβάνομαι ότι η Ελλάδα ταλανίζεται από οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα. Ο στόχος του παρόντος άρθρου δεν είναι να παραβλέψω αυτές τις δυσκολίες αλλά να μεταφέρω κάποιες από τις παγκόσμιες τάσεις που, έτσι κι αλλιώς, κάνουν δειλά δειλά την εμφάνισή τους και στην ελληνική πραγματικότητα.

Πάντως, αν θα έπρεπε να βάλουμε μια «ομπρέλα» στο τι μέλλει γενέσθαι, θα έλεγα ότι παρατηρείται μια γενικότερη στροφή προς κάτι που έχει βαθύτερο νόημα, κάτι που «γεμίζει» τους ανθρώπους και υπερβαίνει την οικονομική επιτυχία.

1. Conscious Capitalism
Στην εποχή μας, ο Καπιταλισμός αποτελεί την επικρατούσα δύναμη. Σύμφωνα με τον ορισμό του, πρόκειται για το οικονομικό σύστημα οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας που χρησιμοποιεί την επιδίωξη του οικονομικού κέρδους ως την κινητήρια δύναμή του.

Αν και η κοινωνία ασπάζεται σε μεγάλο βαθμό τις αρχές του Καπιταλισμού, ωστόσο, οι άνθρωποι δεν μοιάζουν πραγματικά ευτυχισμένοι με αυτό που δημιούργησαν. Υπάρχει μια αίσθηση ότι τα πράγματα έχουν ξεφύγει από τον έλεγχο, μια αίσθηση ότι αντί ο Καπιταλισμός να υπηρετεί τα συμφέροντα των ανθρώπων, οι άνθρωποι υπηρετούν αυτόν.

Η εποχή του «μυθοποιημένου» – «επιτυχημένου» γιαπισμού έχει περάσει ανεπιστρεπτί, κολοσσοί όπως η Lehman Brothers έχουν καταρρεύσει και τεράστια σκάνδαλα αποκαλύφθηκαν σε εταιρείες όπως η ENron και Arthur Andersen. Οι εταιρείες έχουν, δυστυχώς, αποκτήσει τη φήμη της αδηφαγίας, της εκμετάλλευσης, της αδιαφορίας και κάποιες φορές ακόμα και της ανηθικότητας.

Η εμπιστοσύνη των ανθρώπων απέναντι στους οργανισμούς έχει δεχθεί ισχυρό πλήγμα. Με αυτά τα δεδομένα, εμφανίζεται η έννοια του Conscious Capitalism (Συνειδητοποιημένος Καπιταλισμός), ως μια εναλλακτική φιλοσοφία διοίκησης της επιχείρησης που ευαγγελίζεται ότι εφεξής οι επιχειρήσεις με αειφορία, θα είναι αυτές που εκτός από το οικονομικό κέρδος, θα έχουν και έναν ανώτερο σκοπό ύπαρξης με τον οποίο θα συμβάλλουν θετικά μέσα στην κοινωνία που λειτουργούν.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η φιλοσοφία διοίκησης που πρεσβεύει το Conscious Capitalism, έχει αρχίσει να μετουσιώνεται σε ένα κίνημα, στο οποίο συμμετέχουν αφενός διανοούμενοι από το χώρο των επιχειρήσεων όπως ο Ken Wilber, o Raj Sisodia, o Fred Koffman, o Michael Strong κ.ά. και αφετέρου πολλές εταιρείες Fortune 500, οι οποίες εφαρμόζουν στην πράξη τις αρχές διοίκησης του Conscious Business.

2. Περισσότερη «εσωτερικότητα» στα στελέχη
Μια δεύτερη τάση, συναφής με το Cosncious Capitalism, έρχεται κάτω από διάφορους τίτλους όπως Transpersonal Psychology, Ontological Coaching, Forgiveness Training και άλλα παρεμφερή. Αυτό που διαφαίνεται να αλλάζει είναι μια ανάγκη «εσωτερικότητας – πνευματικότητας» των στελεχών.

Σχεδόν κάθε φορά που κάνω coaching σε κάποιο υψηλόβαθμό στέλεχος έρχονται στο προσκήνιο θέματα όπως «πόσο συνάδουν οι προσωπικές αξίες μου με αυτά που κάνω;», «πόσο η δουλειά καλύπτει τις προσωπικές μου εσωτερικές αναζητήσεις;».

Κατά την αντίληψή μου, υπάρχει μια μετακίνηση της «πνευματικότητας» από το προσωπικό στο επαγγελματικό επίπεδο. Υπάρχει δηλαδή μια ανάγκη για τα στελέχη να λειτουργούν σε επαγγελματικές συνθήκες που θα είναι πιο διαφανείς, πιο τίμιες, πιο αξιακές. Πρόσφατα η American Express εκπαίδευσε όλους τους stockbrokers  της σε τεχνικές «Συγχώρεσης» (Forgiveness Training).

Το εντυπωσιακό είναι ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα επιλέχθηκε και έγινε αποδεκτό από μια αρκετά hard core επαγγελματική ομάδα. Το ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι σε μετρήσεις που έγιναν μετά, η ομάδα που εκπαιδεύτηκε είχε 25% λιγότερο στρες, 20% μεγαλύτερη θετικότητα και… 60% καλύτερη απόδοση συγκριτικά με την ομάδα που δεν εκπαιδεύτηκε!

Ένα αλλο παράδειγμα αναφέρει η διάσημη συγγραφέας και «social forecaster» Patricia Aburdene. Πρόκειται για την περίπτωση του Greg Merten, ενός πολύ υψηλόβαθμου στελέχους (τώρα συνταξιοδοτημένο), της Hewlett Packard, ο οποίος είχε στην ευθύνη του τα μελάνια ink jets και περίπου 10.000 ανθρώπους.

Μετά από ένα τραγικό προσωπικό γεγονός, ο G. Merten από σκληρός-αποτελεσματικός manager, αποφάσισε να αλλάξει τρόπο σκέψης και αφοσιώθηκε στις σχέσεις του με τους υπόλοιπους ανθρώπους και ειδικά από το χώρο της δουλειάς του. Έτσι, θεσμοθέτησε, μέσα στο πολυάσχολο πρόγραμμά του, μια ολόκληρη μέρα κάθε μήνα αφιερωμένη στην ομάδα του.

Κατά τη διάρκεια αυτής της μέρα, το μοναδικό θέμα στην ατζέντα ήταν το πώς συνεργάζεται η ομάδα, πώς είναι οι σχέσεις τους, πόσο εμπιστοσύνη έδειξαν ο ένας στον άλλο κ.ά. Το αποτέλεσμα; Ο διπλασιασμός των κερδών και η αύξηση των μονάδων παραγωγής μελανιών από μία σε έξι.

Η περίπτωση του εργοστασίου που κατασκευαζόταν στην Ιρλανδία έδειξε ακόμη περισσότερο την αξία αυτής της νέας προσέγγισης. Υπήρχε μεγάλη ανάγκη να κατασκευασθεί η συγκεκριμένη μονάδα παραγωγής σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα αλλά η κατασκευαστική εταιρεία επέμενε ότι τα χρονικά περιθώρια ήταν ανέφικτα.

Τότε ο G. Merten αποφάσισε να ακολουθήσει με τους εξωτερικούς του συνεργάτες την ίδια στρατηγική που είχε υιοθετήσει με την ομάδα του. Κανόνισε συναντήσεις με την κατασκευαστική εταιρεία, τους ανθρώπους του δήμου που εμπλέκονταν, τους δικούς του συνεργάτες που «έτρεχαν» το έργο και όλοι μαζί συζητούσαν για το πώς μπορούν να κάνουν τη σχέση τους, μια σχέση με περισσότερη ουσία και εμπιστοσύνη.

Σαν αποτέλεσμα το εργοστάσιο στο Δουβλίνο χτίστηκε στο μισό χρόνο από οποιοδήποτε άλλο εργοστάσιο στην ιστορία της HP. Με αυτό το εργοστάσιο, προστέθηκαν κυριολεκτικά εκατομμύρια δολάρια στα κέρδη της εταιρείας.


3. Έμφαση στα θετικά
Solution Focused Approach, Appreciative Enquiry, Strengths Based Approach, νέες προσεγγίσεις που αποτελούν μια μεγάλη στροφή από την εποχή της διάγνωσης, του assessment, του Gap Analysis και από τη διαδικασία εντοπισμού των αδυναμιών προς βελτίωση, στη λογική της αναζήτησης των δυνατών στοιχείων.

Στο πλαίσιο αυτής της νέας, θετικής προσέγγισης αναζητούμε μέσα στον ίδιο τον οργανισμό τους τρόπους βελτίωσης, εστιάζοντας στις εξαιρέσεις και αναλύοντας γιατί συμβαίνουν έτσι ώστε να μπορέσουμε να τις αξιοποιήσουμε.

Οι βασικές αρχές είναι:

1. Ας εστιαστούμε στο ΤΙ θέλουμε να γίνει από δω και εμπρός, αντί να υπεραναλύουμε το ΓΙΑΤΙ φτάσαμε εδώ που φτάσαμε,
2. Ας δούμε τι καλά στοιχεία έχουμε για να στηριχτούμε αντί να κοιτάμε τι άλλο χρειάζεται να αποκτήσουμε,
3. Ας αναλύσουμε τις «φωτεινές» εξαιρέσεις, εκείνες τις φορές που κάναμε κάτι καλύτερο από συνήθως, τι κάναμε διαφορετικά έτσι ώστε να το κωδικοποιήσουμε,
4. Αλλάζουμε οπτική, αντί να κοιτάμε τι κάνουμε λάθος, κοιτάμε τι κάνουμε καλά.

Το Solution Focused Mentoring στην S&B
«Tο Solution Focused Mentoring, ειδικά στη δύσκολη οικονομικά συγκυρία είναι πιο επίκαιρο από ποτέ» εξηγεί η Ολ. Μητσοπούλου. Τώρα οι εταιρείες χρειάζεται να συσπειρωθούν εσωτερικά, να εντοπίσουν τα δυνατά τους στοιχεία και να τα αναπαράγουν μέσω μεντόρων.

To Solution Focused Mentoring ουσιαστικά «χτίζει» ένα δίκτυο internal coaches της εταιρείας οι οποίοι αναλαμβάνουν ο καθένας έναν αριθμό mentees για 9-12 μήνες και τους βοηθούν να βελτιώσουν δεξιότητες στρατηγικής σημασίας για την εξέλιξη της εταιρείας.

Εύα Βαλαβάνη
Το πρόγραμμα Mentoring ξεκίνησε σαν μια πρωτοβουλία, μεταξύ άλλων, διαχείρισης των ταλέντων μας στοχεύοντας στην περαιτέρω προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξή τους. Ουσιαστικά στο Mentee pool συμπεριλαμβάνουμε στελέχη υψηλού δυναμικού, στελέχη που έχουν αναλάβει νέους και προκλητικούς ρόλους καθώς και ταλέντα που θέλουν να αναπτυχθούν «χτίζοντας» περαιτέρω στα δυνατά τους σημεία και βελτιώνοντας κάποιες δεξιότητες.

Βασίζεται σε μια δομημένη και εκτός ιεραρχικής γραμμής σχέση μεταξύ Μέντορα και Mentee, κατά την οποία ο Μέντορας εφοδιάζει τον Μentee με γνώσεις, ιδέες, εμπειρίες και βέλτιστες πρακτικές με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη συγκεκριμένων περιοχών προσυμφωνημένων από κοινού.

Στην S&B οι Μέντορες προέρχονται από το ΔΣ και την Ανώτατη Διοίκηση οπότε είναι στελέχη με πολύχρονη και πολυσχιδή εμπειρία που έχουν να προσφέρουν πολύτιμη «σοφία» στους Mentees τους. Το πρόγραμμα στηρίζεται στη «Solution Focused» προσέγγιση που αποτελεί μια σύγχρονη τάση που κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος τα τελευταία χρόνια.

Μέσα από ένα απλό και εύχρηστο μοντέλο εστιάζουμε πλέον στη λύση και στα δυνατά σημεία του Mentee και χτίζουμε πάνω σε αυτά. Πάντα κινούμαστε στη λογική ότι το σκεπτικό με το οποίο οδηγηθήκαμε στο πρόβλημα δεν θα μας οδηγήσει και στη λύση του. Στη «Solution Focused» προσέγγιση βλέπουμε τον Mentee ως τον «ειδικό», ο οποίος διαθέτει τα εφόδια για να βρει μόνος του τη λύση και ο Μέντορας με τις κατάλληλες ερωτήσεις πρέπει να του την ανασύρει ενώ παράλληλα μπορεί να μοιραστεί μαζί του και δικές του εμπειρίες πάνω στο προς συζήτηση θέμα.

Έτσι καλλιεργούμε μια νέα οπτική γωνία εστιάζοντας στο μέλλον. Στην S&B, το πρόγραμμα Mentoring ξεκίνησε το 2007 με Mentees και Μέντορες στελέχη αποκλειστικά από την Ελλάδα ενώ σήμερα στο πρόγραμμα συμμετέχουν στελέχη από όλες τις γεωγραφίες όπου δραστηριοποιείται η εταιρεία: Ν&Β Ευρώπη, Ν&B Αμερική, Ασία.


Μαρία Δραπανιώτη
Πώς διεξάγεται το πρόγραμμα
Το πρόγραμμα κατευθύνεται από τον Mentee, ο οποίος και καλείται να επιλέξει τον Μέντορά του ανάλογα με τα θέματα στα οποία θέλει να εστιάσει. Όλοι οι Μέντορες και οι Μentees περνάνε από πρακτική και θεωρητική εκπαίδευση για να κατανοήσουν τι είναι το Mentoring καθώς και ποιος είναι ο ρόλος τους μέσα στο πρόγραμμα.

Στο πλαίσιο της εκπαίδευσης συμπληρώνεται ένα ερωτηματολόγιο από το οποίο προκύπτει το Mentoring στυλ του καθενός. Η πληροφορία αυτή βοηθάει στη βέλτιστη διεξαγωγή των συναντήσεων στη συνέχεια, όπου ο Μέντορας και ο Μentee συζητάνε το στυλ του καθενός ώστε να συμφωνήσουν στο πώς θα δουλεύουν κατά τη διάρκεια του προγράμματος.

Η διάρκεια του προγράμματος είναι περίπου 12 μήνες. Στην αρχή πραγματοποιείται ένα αρχικό Kick-off meeting όπου συζητούνται οι περιοχές στις οποίες επιθυμεί να δουλέψει ο Mentee και υπογράφεται το σχετικό Συμφωνητικό που ορίζει και τους κανόνες επιτυχίας της δυαδικής αυτής σχέσης. Στη συνέχεια ξεκινάνε οι συναντήσεις όπου πραγματοποιούνται με μια συχνότητα περίπου 1 κάθε μήνα.

Το HR παρακολουθεί από κοντά τη διεξαγωγή του προγράμματος με συχνά follow-ups, ειδικά στην αρχή μέχρι να πραγματοποιηθούν όλα τα kick-offs, λαμβάνει ανατροφοδότηση για το πρόγραμμα στα μέσα του χρόνου και τέλος λαμβάνει αναλυτική ανατροφοδότηση στο τέλος του προγράμματος.

Η σχέση του Μέντορα με τον Mentee του όμως δεν λήγει με το τέλος του προγράμματος. Είναι μια σχέση που συνεχίζεται και όπως τονίζουμε στους Mentees, μπορούν να συμβουλευτούν τον Μέντορά τους όποτε το χρειαστούν.

Οφέλη από την Εφαρμογή του Προγράμματος
Τα οφέλη του Mentee και του Μέντορα είναι πολλαπλά

Mentee
* Χτίζει πάνω στα δυνατά του σημεία και αναπτύσσει νέες δεξιότητες
* Φέρνει σε πέρας με επιτυχία προκλητικούς στόχους και έργα
* Έχει την ευκαιρία να δημιουργήσει μια εποικοδομητική σχέση με ένα έμπειρο στέλεχος και να μάθει από τις γνώσεις και την εμπειρία του
* Έχει την ευκαιρία να προβάλει την εικόνα του και τις δεξιότητες του μέσα στον οργανισμό.
Μέντορας
* Αντλεί ικανοποίηση συμβάλλοντας και παρακολουθώντας την ανάπτυξη και εξέλιξη του Mentee του
* Βελτιώνει περαιτέρω την ηγετική ικανότητα και τα coaching skills του
* Επιδεικνύει ενδιαφέρον και δέσμευση στην ανάπτυξη των ανθρώπων μέσα στην εταιρεία.


Πολλαπλά είναι τα οφέλη και για την ίδια την S&B
* Εκπαιδεύονται οι άνθρωποι να εστιάζουν στο μέλλον, στις λύσεις και στα δυνατά σημεία επιλύοντας παραγωγικά τα προβλήματα
* Δημιουργείται ένα κλίμα συνεργασίας, ανταλλαγής και διάχυσης της γνώσης
* Προάγεται η διαφορετικότητα, μέσω της επικοινωνίας και της συνεργασίας με ανθρώπους διαφορετικών επιπέδων και διαφορετικής κουλτούρας
* Προάγεται η επένδυση στους ανθρώπους με αποτέλεσμα την παρακίνηση και τη διακράτηση των ταλέντων καθώς και τη βιώσιμη ανάπτυξη της εταιρείας
* Προωθείται μια θετική εικόνα για τον οργανισμό προς τα έξω.
Η επιτυχία του προγράμματος πιστεύουμε ότι βασίζεται στα εξής:

* Υπάρχει δέσμευση και πίστη στην αξία του προγράμματος τόσο από τον ίδιο τον Πρόεδρο του ΔΣ όσο και από την Ανώτατη Διοίκηση (ανώτατα στελέχη με γραμμή αναφοράς στον Διευθύνοντα Σύμβουλο). Πρέπει να τονίσουμε ότι ο ίδιος ο Πρόεδρος συμμετέχει κάθε χρόνο ως Μέντορας.
* Συνεχώς εμπλουτίζουμε το πρόγραμμα με τις πιο σύγχρονες πρακτικές και τάσεις της αγοράς. Ξεκινώντας λοιπόν το Mentoring με βάση το γνωστό μοντέλο Grow, το 2010 υιοθετήσαμε τη «Solution Focused» προσέγγιση η οποία κερδίζει συνεχώς έδαφος τα τελευταία χρόνια.
* Χρησιμοποιούμε συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο που βασίζεται στο Μοντέλο Δεξιοτήτων της S&B για να καθορίσει ο Mentee τις περιοχές στις οποίες θέλει να δουλέψει με τον Μέντορά του. Έχουμε δηλαδή προσαρμόσει το πρόγραμμα στις ανάγκες της εταιρείας. 
* Παράλληλα, προσαρμόζουμε το πρόγραμμα σύμφωνα με τις αλλαγές της κουλτούρας και της δομής της εταιρείας. Έτσι, σταδιακά εφαρμόζουμε την πρακτική αυτή σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές που καλύπτουμε εκμεταλλευόμενοι τις τελευταίες εξελίξεις στην τεχνολογία και τις τηλεπικοινωνίες. Χρησιμοποιούμε για τη διεξαγωγή των συναντήσεων στις περιπτώσεις που ο Μέντορας και ο Mentee βρίσκονται σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές Unified Communications, οι οποίες προσφέρουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες συνομιλίας, video conferencing, instant messaging, application sharing & collaboration.
* Λαμβάνουμε ανατροφοδότηση τόσο από τους Mentees όσο και από τους Μέντορες κατά τη διάρκεια και στο τέλος του κάθε κύκλου και προβαίνουμε στις απαραίτητες αλλαγές ώστε να το βελτιώνουμε συνεχώς.

Συνεργασία με την Atom-Wave
Για το πρόγραμμα Mentoring όλα αυτά τα χρόνια συνεργαζόμαστε στενά με την Atom-Wave. Με την Ολυμπία Μητσοπούλου «στήσαμε» το πρόγραμμα το 2007 και με τη βοήθεια και τη θετική συμβολή της το εμπλουτίζουμε από τότε.

Ο επαγγελματισμός, η εστίαση στις ανάγκες του πελάτη καθώς και η ειλικρινής σχέση εμπιστοσύνης που έχουμε αναπτύξει, αποτελούν καθοριστικά κριτήρια για μια επιτυχημένη συνεργασία.

Στην S&B πιστεύουμε στην προστιθέμενη αξία που προσφέρει ένα τέτοιο πρόγραμμα για την προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη ενός στελέχους. Η επιτυχία του προγράμματος άλλωστε επισφραγίζεται και με το θετικό feedback που λαμβάνουμε τόσο από τους Μέντορες όσο και από τους Mentees τα τελευταία χρόνια.