Οι «πράσινοι» χώροι εργασίας αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης επιχειρηματικής κουλτούρας και η ενσωμάτωσή τους στις επιχειρηματικές πρακτικές συνεισφέρει σημαντικά τόσο στο employee experience όσο και στην προσέλκυση των εργαζομένων και τη διατήρηση του ταλέντου.

Η σύγχρονη επαγγελματική σφαίρα υφίσταται σημαντικούς μετασχηματισμούς τα τελευταία χρόνια, και αυτό δεν αφορά μόνο στις τεχνολογικές εξελίξεις και την αύξηση της απομακρυσμένης ή/και υβριδικής εργασίας. Παράλληλα, παρατηρείται μία βαθύτερη μεταβολή: ο δρόμος προς την αειφορία. Οι «πράσινες» πρακτικές αναδεικνύονται ως κινητήριες δυνάμεις, προσφέροντας όχι μόνο φιλικές προς το περιβάλλον λειτουργίες, αλλά και μία νέα αντίληψη για τον χώρο εργασίας στο μέλλον.

Στο πλαίσιο των επικείμενων κλιματικών αλλαγών, της αυξανόμενης θερμοκρασίας του πλανήτη και των συνολικών περιβαλλοντικών ανησυχιών, οι επιχειρήσεις συνειδητοποιούν ότι η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών δεν είναι απλά ηθικά σωστή, αλλά και οικονομικά επικερδής. Ο σημερινός καταναλωτής και ο σύγχρονος εργαζόμενος τείνουν να εκδηλώνουν υψηλή περιβαλλοντική συνείδηση, και οι επιχειρήσεις καλούνται να ευθυγραμμιστούν με αυτήν, αντικατοπτρίζοντας τις αξίες αυτές μέσα από τα προϊόντα, τις υπηρεσίες και το εργασιακό περιβάλλον τους.

Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται (και) από τη μελέτη «Design of the Workplace Report», που διεξήγαγε η Brookfield Properties, ένας από τους μεγαλύτερους διαχειριστές ακινήτων παγκοσμίως, σε συνεργασία με την Foster + Partners, ένα παγκόσμιο στούντιο αρχιτεκτονικής, μηχανικής, αστικού σχεδιασμού και σχεδιασμού τοπίου, που έχει τις ρίζες του στη βιωσιμότητα, στο πλαίσιο του Ecocity World Summit 2023, το οποίο έλαβε χώρα στις 6-8 Ιουνίου 2023. Σύμφωνα με τα βασικά ευρήματα, η βιωσιμότητα αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία για κάθε νέα γενιά, κάτι που φέρνει μαζί του ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις. Τα στοιχεία έδειξαν ότι οι εργαζόμενοι -και κατά κύριο λόγο οι νεότεροι- αισθάνονται όλο και πιο περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένοι. Σε αυτό το μήκος κύματος, μία έρευνα της Pew Research διαπίστωσε ότι αποτελεί την κορυφαία προτεραιότητα για το 70% των Millennials και των GenZ’s, σε σύγκριση με το 50% όσων ανήκουν σε παλαιότερες γενιές. Με φόντο μία απαιτητική και ανταγωνιστική αγορά εργασίας, οι εργαζόμενοι αυξάνουν τις απαιτήσεις τους οι οποίες, αναπόφευκτα, αφορούν στον σχεδιασμό των εργασιακών χώρων. Με το 83% των ατόμων ηλικίας 18 έως 29 ετών να δηλώνει ότι είναι σημαντικό για τους ίδιους, η εταιρεία τους να λειτουργεί με βιώσιμο τρόπο, είναι σαφές ότι οι νέοι εργαζόμενοι είναι απαιτητικοί και καθοδηγούνται από έναν σκοπό που αναζητάνε μέσα από τον εργασιακό χώρο τους. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι οι το 76% των νεότερων δημογραφικά ομάδων δηλώνει ότι οι περιβαλλοντικές πολιτικές μίας εταιρείας, επηρεάζουν το αν θα εργαστεί σε μία επιχείρηση.

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΑΓΚΑΛΙΑΖΟΥΝ ΤΑ «ΠΡΑΣΙΝΑ» ΓΡΑΦΕΙΑ
Τα «πράσινα» γραφεία κατακτούν όλο και περισσότερο τον επιχειρηματικό κόσμο. Σύμφωνα με το International Workplace Group (IWG), το Λονδίνο φιλοξενεί σχεδόν 3.000 κτίρια με «πράσινη» αξιολόγηση, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Σιάτλ διαθέτει πολλά «πράσινα» κτίρια, συμπεριλαμβανομένου του Bullitt Centre, το οποίο θεωρείται ένα από τα πιο βιώσιμα οικοδομήματα στον κόσμο. Ανάμεσα στις Ασιατικές πόλεις, τα 9 στα 10 κτίρια γραφείων στη Σιγκαπούρη έχουν πιστοποιηθεί ως πράσινα. Μάλιστα, η εν λόγω πόλη αποτελεί ένα ενδεικτικό παράδειγμα, όπου οι αρχιτέκτονες και οι σχεδιαστές εφαρμόζουν δημιουργικές προσεγγίσεις. Χρησιμοποιούν φυτά στο εξωτερικό των κτιρίων όχι μόνο για διακοσμητικούς λόγους, αλλά και για την καταπολέμηση της ρύπανσης και των υψηλών θερμοκρασιών. Η ενσωμάτωση της φύσης στον αστικό χώρο βοηθάει στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος εργασίας που όχι μόνο είναι φιλικό προς το περιβάλλον, αλλά και ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα και την ευημερία των εργαζομένων.

Ποιοι παράγοντες έχουν συμβάλλει σε αυτή την οικολογική εξέλιξη, όμως; Οι κινητήριες δυνάμεις που οδηγούν τους οργανισμούς να «αγκαλιάζουν» πράσινες και βιώσιμες πρακτικές είναι, μεταξύ άλλων, οι εξής:

Η εκπλήρωση των στόχων βιωσιμότητας & η ενίσχυση της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης: Τα κριτήρια ESG (Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά, Διακυβέρνηση) αποτελούν ρυθμιστικό μέτρο, καθώς και δέσμευση απέναντι στον πλανήτη και την κοινωνία. Την ίδια στιγμή, οι πράσινοι χώροι εργασίας αποτελούν έναν τρόπο για τις επιχειρήσεις να αναδείξουν τη δέσμευσή ως προς την εταιρική κοινωνική ευθύνη. Η υιοθέτηση βιώσιμων και περιβαλλοντικά φιλικών πρακτικών στον χώρο εργασίας προάγει τον ρόλο της επιχείρησης ως φορέα που συμβάλλει στη βελτίωση του περιβάλλοντος.

Η μετρήσιμη εξοικονόμηση κόστους: Τα ευρήματα έκθεσης του MDPI για το 2020 έδειξαν ότι τα πράσινα κτίρια συνέβαλαν σε μείωση του λειτουργικού κόστους κατά 5%, αναφέρει το IWG. Οι πράσινοι χώροι εργασίας συνήθως συνεπάγονται μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, μείωσης αποβλήτων και αειφορικού σχεδιασμού. Αυτά τα μέτρα μπορούν να οδηγήσουν σε χαμηλότερα κόστη λειτουργίας και σε μεγαλύτερη αποδοτικότητα, κάτι που είναι σημαντικό για τις επιχειρήσεις.

Η ενίσχυση της εταιρικής (και εργοδοτικής) φήμης: Το corporate branding και το employer branding είναι ζωτικά για την επιτυχία μιας επιχείρησης. Μία εταιρεία με οικολογική συνείδηση κερδίζει θετική ανταπόκριση από καταναλωτές και εργαζόμενους, προάγοντας την εικόνα και τον ρόλο της στην προστασία του περιβάλλοντος. Η λειτουργία ενός πράσινου γραφείου αποτελεί ένα απτό σημάδι ότι μία επιχείρηση ακολουθεί τον δρόμος προς την αειφορία. Αντίστοιχα, τα ευρήματα έκθεσης του MDPI έδειξαν ότι τα κτίρια με πράσινη πιστοποίηση συνέβαλαν σε αύξηση της περιόδου μίσθωσης κατά 4%.

Η ενίσχυσης της ευεξίας: Ο βιοφιλικός σχεδιασμός γραφείων, με την ενσωμάτωση στοιχείων από τη φύση στον χώρο εργασίας, ενισχύει την ψυχική και σωματική υγεία, το αίσθημα ικανοποίησης και ευτυχίας, αλλά προάγει επίσης την καλύτερη ποιότητα του αέρα -συμβάλλοντας στην αύξηση της παραγωγικότητας και σε λιγότερες μέρες απουσιασμού λόγω ασθένειας. Σύμφωνα με τη μελέτη «Design of the Workplace Report», όσοι από τους συμμετέχοντες εργάζονταν σε φιλικά προς το περιβάλλον γραφεία είχαν διπλάσιες πιθανότητες (38% έναντι 21%) να δηλώσουν ότι αισθάνονται πως ο εργοδότης τους λαμβάνει σοβαρά την επαγγελματική εξέλιξή τους σε σύγκριση με όσους εργάζονταν σε μη φιλικά προς το περιβάλλον γραφεία. Όσον αφορά στην πεποίθηση ότι ο εργοδότης τους αναλαμβάνει γνήσιο και ενεργό ρόλο στην «προστασία» των κοινοτήτων στις οποίες δραστηριοποιοείται η επιχείρηση, και πάλι εκείνοι που εργάζονταν σε φιλικά προς περιβάλλον γραφεία δήλωναν περισσότεροι πεπεισμένοι για αυτό (27% έναντι 7%). Ταυτόχρονα, 49% (έναντι 31%) όσων δήλωσαν ότι ο χώρος εργασίας είναι environmental friendly, τείνουν να πιστεύουν ότι ο εργοδότης τους λαμβάνει σοβαρά υπόψη τη σημασία της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Συνολικά, το 90% των συμμετεχόντων -συντριπτικό ποσοστό- συμφώνησε ότι ο περιβαλλοντικά βιώσιμος σχεδιασμός γραφείων είναι καλός τόσο για τον πλανήτη όσο και για την ευημερία των εργαζομένων.

Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΚΑΙ Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΤΑΛΕΝΤΟΥ
Οι «πράσινοι» και βιώσιμοι χώροι εργασίας τείνουν να αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης επιχειρηματικής κουλτούρας, και η ενσωμάτωσή τους στις επιχειρηματικές πρακτικές συχνά συνεισφέρει στην ελκυστικότητα των εργαζομένων και τη διατήρηση του ταλέντου. Με ποιον τρόπο, όμως, αυτοί οι χώροι επηρεάζουν θετικά την εργασιακή εμπειρία και συμβάλλουν στην ανάπτυξη ενός περιβάλλοντος εργασίας που είναι ελκυστικό για τους εργαζομένους;

Αρχικά, οι επιχειρήσεις που υιοθετούν βιώσιμες πρακτικές συνήθως σημειώνουν μικρότερο αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αυτό σημαίνει ότι προσπαθούν να μειώσουν τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους στο περιβάλλον, όπως η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η χρήση βιώσιμων υλικών και η ανακύκλωση. Η υιοθέτηση αυτών των πρακτικών καταδεικνύει τη δέσμευση ενός οργανισμού προς την προστασία του περιβάλλοντος, για την οποία η συζήτηση εντείνεται όλο και περισσότερο. Όταν οι εργαζόμενοι αντιλαμβάνονται ότι η εταιρεία τους σέβεται το περιβάλλον και μεριμνά προς αυτή την κατεύθυνση, η εργασιακή ικανοποίηση αυξάνεται και οι ίδιοι νιώθουν πιο υπερήφανοι για τον οργανισμό στον οποίο εργάζονται. Η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών δημιουργεί ένα περιβάλλον εργασίας που αντανακλά τις αξίες για την προστασία του περιβάλλοντος, και αυτό μπορεί αποτελεί παράμετρο ελκυστικότητας για τους εργαζομένους που επιθυμούν να συνεισφέρουν σε μία πιο βιώσιμη κοινωνία. Παράλληλα, οι «πράσινες» επιχειρήσεις συχνά επενδύουν σε προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και είναι τείνουν να ευθυγραμμίζονται με τους δείκτες ESG. Αυτή η δέσμευση προς την κοινωνία και το κοινωνικό καλό μπορεί να καθιστά την εργασία πιο ικανοποιητική για τους εργαζομένους, αφού νιώθουν ότι συμβάλλουν σε κάτι θετικό.

Ταυτόχρονα, ο φυσικός φωτισμός, ο εσωτερικός σχεδιασμός με γνώμονα την υγεία και ευεξία του ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και οι πρακτικές όπως οι η ευέλικτη και η υβριδική εργασία, προάγουν την ψυχολογική υγεία, ευημερία και ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής. Την ίδια στιγμή, οι επιχειρήσεις που επενδύουν στη βιωσιμότητα προσφέρουν συνήθως ευκαιρίες ανάπτυξης για το ανθρώπινο δυναμικό. Πόσο μάλλον όταν η συμμετοχή των ίδιων των εργαζομένων σε έργα και πρωτοβουλίες που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα μπορεί να ενισχύσει τις δεξιότητές τους και το ενδιαφέρον τους στο εργασιακό περιβάλλον που βρίσκονται.

Από την άλλη πλευρά, τα μειονεκτήματα ενός «κακοσχεδιασμένου» γραφείου είναι εξίσου σαφή. Όπως αποκαλύπτει η μελέτη των Brookfield Properties και Foster + Partners, ένας στους δέκα ερωτηθέντες (13%) δήλωσε ότι το γραφείο του ήταν τόσο «κακοσχεδιασμένο» που τον έκανε να αισθάνεται σωματικά και ψυχικά μη υγιής, ποσοστό που τείνει να αυξάνεται στο 16% για την ηλιακή ομάδα 18 έως 29 ετών. Στην πραγματικότητα, σχεδόν το ένα τέταρτο (24%) όσων εργάζονται σε μη φιλικά προς το περιβάλλον γραφεία υποστήριξαν ότι το γραφείο τους, τους κάνει να νιώθουν αδιαθεσία. Το 66% ανέφερε μάλιστα αρκετά παράπονα για το γραφείο τους, με το 28% να δηλώνει ότι η πιο δυσάρεστη πτυχή του σχεδιασμού, είναι η πολλή ζέστη το καλοκαίρι και το πολύ κρύο τον χειμώνα. Όπως αναφέρεται, έρευνα του Harvard Business Review, σε νεαρούς ενήλικες, διαπίστωσε ότι κάθε απόκλιση 1O F από τη βέλτιστη εσωτερική θερμοκρασία, συνοδεύεται από μείωση της παραγωγής κατά 2%.

Συνολικά, οι πράσινοι και βιώσιμοι χώροι εργασίας δημιουργούν μία εργασιακή (περιβαλλοντική) πραγματικότητα που προσελκύει τους εργαζομένους. Η συνειδητοποίηση του ρόλου που διαδραματίζουν οι επιχειρήσεις στην κοινωνία και στο περιβάλλον ενισχύει τον κοινωνικό αντίκτυπο και κάνει την εργασία πιο ενδιαφέρουσα και ικανοποιητική για τους εργαζομένους. Ο σχεδιασμός των γραφείων είναι ζωτικής σημασίας και δεν μπορεί να παραβλεφθεί ότι όλο και περισσότεροι οργανισμοί προχωρούν σε ανακαινίσεις και ανασχεδιασμό.

Ωστόσο, προς την κατεύθυνση αυτή και προκειμένου η εκάστοτε αλλαγή να μην αποτύχει, κρίνεται απαραίτητος ο κατάλληλος σχεδιασμός με βάση τις ανάγκες της επιχείρησης, αλλά και των ίδιων των εργαζομένων. Η διαβούλευση με το ανθρώπινο δυναμικό είναι ουσιώδης για να υπάρξει ευθυγράμμιση με το στρατηγικό πλάνο της Διοίκησης.

ΠΡΟΣ ΕΝΑ «ΠΡΑΣΙΝΟ» ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΜΕΛΛΟΝ
Ένα κτίριο ή κάθε εργασιακός χώρος συνδέονται άμεσα με την ευρύτερη ιδέα της προώθησης βιώσιμων κοινοτήτων και οικοσυστημάτων. Αντί να αντιμετωπίζονται ως απομονωμένες οντότητες, τα κτίρια αποτελούν ουσιώδη συστατικά του αστικού περιβάλλοντος που τα περιβάλλει. Συνεπώς, οι χώροι αυτοί πρέπει να είναι σχεδιασμένοι με γνώμονα τις ανάγκες των χρηστών τους, καθώς και του ευρύτερου κοινού. Τα οφέλη ενός γραφείου που προάγει την ευημερία και την ευεξία είναι στενά συνδεδεμένα με την παραγωγικότητα και την εργασιακή ικανοποίηση. Η μάχη για το ταλέντο και η επιχειρηματική επιβίωση απαιτούν από τους οργανισμούς να δίνουν έμφαση στη δημιουργία περιβαλλόντων εργασίας που προάγουν την ευεξία. Αυτό δεν είναι απλώς μία ευγενής προσπάθεια, αλλά καίριος παράγοντας για να παραμείνει μία επιχείρηση στην αιχμή του ανταγωνισμού. Οι πράσινοι και βιώσιμοι χώροι εργασίας δεν αποτελούν πλέον πολυτέλεια, αλλά αναγκαίο στοιχείο για τις επιχειρήσεις που επιδιώκουν την αειφορία. Οι τάσεις στον κόσμο της εργασίας υποδεικνύουν μία άμεση στροφή προς την ολιστική προσέγγιση της βιωσιμότητας. Η δημιουργία περιβαλλόντων που σέβονται το περιβάλλον, προάγουν την ψυχολογική και σωματική ευεξία και ενισχύουν τη συνολική ευημερία, αναδεικνύεται ως αναπόσπαστο κομμάτι της επιχειρηματικής στρατηγικής.

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ
Το «Activity Based Working» (ABW) είναι μία προσέγγιση στον σχεδιασμό του χώρου εργασίας που επιτρέπει στους εργαζομένους να επιλέγουν τον κατάλληλο χώρο εργασίας σύμφωνα με τις δραστηριότητές τους και τις ανάγκες τους, αντί να είναι περιορισμένοι σε ένα συγκεκριμένο γραφείο ή θέση εργασίας. Στην ουσία, δημιουργεί έναν ευέλικτο και «ποικίλο» χώρο εργασίας που υποστηρίζει διάφορες εργασιακές δραστηριότητες, όπως συνεργασία, συγκέντρωση ή χαλάρωση. Στο πλαίσιο του ABW, οι εργαζόμενοι έχουν πρόσβαση σε διάφορους χώρους εργασίας όπως ανοιχτά γραφεία, αίθουσες συνεδριάσεων, συνεργατικά περιβάλλοντα, αλλά και περιοχές χαλάρωσης. Αυτή η προσέγγιση αντιμετωπίζει τους εργαζομένους ως άτομα με διάφορες ανάγκες και προτιμήσεις και έχει σκοπό να βελτιώσει την ευεξία τους, ενισχύοντας παράλληλα τη συνεργασία και την αποτελεσματικότητα στον χώρο εργασίας.

The Community: Ένα κτίριο αποτελεί μέρος μίας ζωντανής πόλης που αναπνέει, καθώς και της κοινότητας που το περιβάλλει. Η κατανόηση αυτού του γεγονότος είναι ζωτικής σημασίας, τόσο για τις βιώσιμες πρακτικές, όσο και για την εμπλοκή των ανθρώπων στη διαδικασία της υλοποίησής τους.

Social Health: Οι πιο ανθεκτικές κοινότητες είναι εκείνες που συνδέονται και εμπλέκονται μεταξύ τους και με τις πόλεις τους. Στην εποχή της καινοτομίας, ο χώρος εργασίας είναι ένας χώρος συνεργασίας, όπου οι άνθρωποι μπορούν να συναντηθούν και να ασχοληθούν με τη δουλειά που κάνουν.

Restorative Spaces: Ένας βιώσιμος εργασιακός χώρος οδηγεί συχνά σε πιο αποδοτικούς ρυθμούς εργασίας, καλύτερη ποιότητα αέρα και φυσικό φως, τα οποία αποτελούν τα γρανάζια που τροφοδοτούν την ιδέα της ευεξίας.

Purpose: Η συνεργατική εργασία επιτρέπει στους εργαζόμενους να επιλέγουν το περιβάλλον τους – είτε μέσω της αλλαγής δωματίων, είτε απλώς με τον «χειρισμό» επίπλων πολλαπλών χρήσεων. Η αύξηση του αριθμού των χώρων συγκέντρωσης μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της συνεργασίας κατά 50%.

Culture: Ο χώρος εργασίας είναι συμβολικός της εταιρικής κουλτούρας. Αυτό γίνεται όλο και πιο σημαντικό όταν οι άνθρωποι αναρωτιούνται γιατί εργάζονται για μία συγκεκριμένη εταιρεία έναντι μιας άλλης.

The visual workplace: Η οπτική επικοινωνία είναι η πιο αποτελεσματική μορφή επικοινωνίας. Στην πραγματικότητα, ο ανθρώπινος εγκέφαλος επεξεργάζεται τις εικόνες 60.000 φορές γρηγορότερα από ότι ένα κείμενο, ενώ το 90% των πληροφοριών που μεταδίδονται στον εγκέφαλο είναι οπτικές.

Mental Health: Ένας χώρος εργασίας, αν σχεδιαστεί με σωστό τρόπο, κάνει τους εργαζόμενους να αισθάνονται ότι συμβάλλουν θετικά στον κόσμο, ενώ παράλληλα βοηθάει να νιώσουν πιο ευτυχισμένοι, λιγότερο απομονωμένοι και περισσότερο ενσωματωμένοι με την κοινωνία και την κοινότητα όπου ανήκουν.

FACT & FIGURES

  • Η ποιότητα του αέρα σε έναν χώρο εργασίας είναι ουσιώδης και φαίνεται να αποτελεί παράγοντα-κλειδί για τον σχεδιασμό των γραφείων. 91% των ατόμων που εργάζονται σε φιλικά προς το περιβάλλον γραφεία συμφώνησαν ότι η ποιότητα του αέρα του γραφείου τους ήταν καλή, σε σύγκριση με μόλις το 32% εκείνων που εργάζονταν σε μη φιλικά γραφεία.
  • Για τους σύγχρονους νέους εργαζόμενους, στη δημιουργία ενός καλά σχεδιασμένου χώρους εργασίας συμβάλλουν: Καλός εξαερισμός (42%), άφθονος φυσικός φωτισμός (41%), γρήγορη σύνδεση στο διαδίκτυο (40%), έξυπνος φωτισμός (38%), αποτελεσματικός έλεγχος θέρμανσης (35%), φυσικός εξαερισμός (33%), προσαρμόσιμα γραφεία και καρέκλες (33%) και άφθονες παροχές ανακύκλωσης (31%).

Πηγή: «Design of the Workplace Report»