Σε στιγμές διεθνούς πολιτικής και οικονομικής κρίσης, το γυναικείο φύλο εξελίσσεται δυναμικά στον επαγγελματικό και κοινωνικό τομέα, ενώ παράλληλα δίνει και ένα μήνυμα προς όλες τις κοινωνίες-προοδευτικές και μη. Η πρόοδος και η εξέλιξη των γυναικών δίνει ένα καταλυτικό μήνυμα και κίνητρο προς τις νεότερες γενιές, ώστε να διεκδικήσουν ευκαιρίες για ένα καλύτερο «αύριο».

Σύμφωνα με νέα έκδοση της διεθνούς έρευνας International Business Report της Grant Thornton, η οποία εστιάζει στο γυναικείο επιχειρείν, με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας, στις 8 Μαρτίου, προκύπτει πως στην Ελλάδα το ποσοστό των γυναικών που καταλαμβάνει ανώτατες διοικητικές θέσεις βρίσκεται σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με τον παγκόσμιο και ευρωπαϊκό μέσο όρο αγγίζοντας το 27%, ενώ παράλληλα παρατηρήθηκε μια πτώση σε σχέση με το 2014 που έφτανε το 29%. Επιπλέον, η έρευνα αποδεικνύει πως στην Ελλάδα το ποσοστό των γυναικών που δεν καταλαμβάνει μια θέση στην ανώτατη διοίκηση είναι μόλις 18% τη στιγμή που στην Ευρωζώνη το αντίστοιχο ποσοστό είναι 39%, ενώ διεθνώς 32%.

Εμπόδια που δεν επιτρέπουν στο γυναικείο φύλο να ανελιχθεί
Μία πρώτη αιτία που παρακωλύει την ανέλιξη αλλά και την πραγμάτωση του γυναικείου φύλου είναι αδιαμφισβήτητα η προκατάληψη και η άνιση μεταχείρισή του. Δεν είναι λίγες οι φορές που το γυναικείο φύλο απομονώνεται από την άνοδο στην πυραμίδα της εργασιακής εξέλιξης, καθώς -όπως ισχυρίζονται σε έρευνες- κρίνονται με διαφορετικά κριτήρια σε σχέση με το «ισχυρό» φύλο. Ένας καθοριστικός παράγοντας που παίζει ρόλο στην ανέλιξη των γυναικών σε ανώτερα διοικητικά επίπεδα είναι η οικογενειακή τους κατάσταση. Όσο λιγότερες προσωπικές υποχρεώσεις έχουν οι γυναίκες, τόσο πιο πιθανό είναι να ανελιχθούν επαγγελματικά και να διεκδικήσουν ισάξια με τους άνδρες μια θέση σε managerial level.

Αυτό συμβαίνει, γιατί γυναίκες που έχουν οικογένεια, τείνουν να προσκολλώνται και να καταναλώνουν όλο τους το ενδιαφέρον εκεί, παραγκωνίζοντας τις υποχρεώσεις τους στον επαγγελματικό στίβο. Όπως γίνεται αντιληπτό, δεν πρόκειται για τίποτα άλλο πέρα από παραδοσιακές αντιλήψεις και στερεότυπα τα οποία υποστηρίζουν πως οι γυναίκες είναι κατάλληλες περισσότερο για τη φροντίδα των παιδιών τους και του νοικοκυριού τους. Αντιθέτως, το ανδρικό φύλο παρουσιάζεται να αποκτά πιο εύκολα τις ανώτερες διοικητικές θέσεις ειδικά όταν έχουν οικογένεια, καθώς δίνουν το αίσθημα της σταθερότητας, της ευθύνης και της σιγουριάς.

Γυάλινη οροφή
Γενικότερα, αυτή η δυσκολία προώθησης των γυναικών σε ανώτερα στρώματα διοίκησης είναι πλέον ορατή. Ακόμη κι αν καταφέρουν να ξεπεράσουν τις στερεοτυπικές αντιλήψεις και βρουν την επιθυμητή ευελιξία στο χώρο εργασίας τους, λίγες έως ελάχιστες είναι εκείνες που θα καταφέρουν να προωθήσουν την καριέρα τους σε επίπεδα αντίστοιχα με εκείνα ανδρών συναδέλφων τους. Αυτή η αδυναμία επαγγελματικής τους εξέλιξης είναι ευρέως γνωστή με τον όρο «γυάλινη οροφή» (glass ceiling), ένας όρος που υιοθετήθηκε από δημοσιογράφους της εφημερίδας «Wall Street Journal» το 1986 με στόχο να περιγράψουν τα αόρατα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες για την ανέλιξή τους σε σχέση με τους άνδρες.

Κατάλληλες πρακτικές για ευελιξία στην εργασία/πιθανοί κίνδυνοι
Κάνοντας λόγο για ευελιξία στο χώρο εργασίας (work-life balance) εννοούμε την επίτευξη της ικανοποίησης εμπειριών σε όλους τους τομείς της καθημερινής ζωής, ειδικά όσον αφορά τη συμφιλίωση της προσωπικής – οικογενειακής ζωής με την επαγγελματική. Ο όρος αυτός προέκυψε από την επιτακτική ανάγκη εύρεσης λύσεων για ευελιξία στο χώρο εργασίας, όταν εισήλθαν στον επαγγελματικό χώρο οι γυναίκες. Λύσεις κατάλληλες προς το δρόμο αυτό θεωρούνται η εργασία από το σπίτι, το μειωμένο ωράριο (part- time) ή το ποικίλο ωράριο (flexi-time). Το πώς η κάθε γυναίκα προτιμά να κάνει χρήση αυτών των δυνατοτήτων εξαρτάται καθαρά από την ίδια, από τα «θέλω» της και από τις προτεραιότητές της.

Για παράδειγμα, μια μερίδα γυναικών προτιμά τις παραπάνω λύσεις αυστηρά και μόνο για το διάστημα μέχρι το παιδί της να πάει σχολείο, ενώ μια άλλη μερίδα ενσωματώνεται τόσο πολύ στις παραπάνω πρακτικές που γίνονται τρόπος ζωής της. Από την άλλη μεριά, είναι γεγονός πως πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος να καταλήξουν να εργάζονται παραπάνω ώρες από ένα πλήρες ωράριο (full-time) στο χώρο εργασίας τους, προκειμένου να ανταποκριθούν επάξια στις αρμοδιότητές τους και στο πόστο τους χωρίς να το συνειδητοποιήσουν στο ελάχιστο.

Ένας άλλος κίνδυνος, επίσης, που μπορεί να επιδεινώσει τις παραπάνω πρακτικές είναι η αντίληψη ότι το να δουλεύεις από το σπίτι δεν σε καθιστά ενεργό και αφοσιωμένο μέλος του δυναμικού της εταιρείας. Αυτό σημαίνει πως επικρατεί μια γενική παραδοχή πως για τις ανώτατες διοικητικές θέσεις δεν είναι εφικτή η συνεννόηση εξ αποστάσεως ούτε θεωρείται ίδια η συμμετοχή αυτών που απουσιάζουν από το χώρο εργασίας σε σχέση με εκείνους που αγωνίζονται καθημερινά και έμπρακτα εκεί. Η αντίληψη αυτή προέρχεται κατά κύριο λόγο από το ανδρικό φύλο των ανώτατων θέσεων των εταιρειών, οι οποίοι πιστεύουν πως η λιγότερη αφοσίωση και ώθηση επηρεάζουν την επαγγελματική άνοδο των γυναικών.

Η καριέρα έρχεται πάντα πρώτη
Παρόλο που η αντίληψη «η καριέρα έρχεται πάντα πρώτη» είναι πεπαλαιωμένη, η πλειονότητα των εταιρειών το εντάσσει στην κουλτούρα τους ως κινητήρια δύναμη για τους υπαλλήλους της. Την ίδια στιγμή προκύπτει και ο κίνδυνος αντιπαλότητας μεταξύ των υπαλλήλων που εργάζονται full-time και part-time, καθώς οι πρώτοι αδυνατούν να αναγνωρίσουν την προσπάθεια και την επίτευξη στόχων των εργαζομένων μερικής απασχόλησης, με άμεσο αποτέλεσμα οι τελευταίοι να αισθάνονται σε μειονεκτική και απομονωμένη θέση θεωρώντας πως τους έχει ασκηθεί -όχι άδικα- μια μορφή bullying. Καταλήγοντας, ολοένα και περισσότερο, διαφαίνεται η αμοιβαία και ενεργή προσπάθεια τόσο του γυναικείου φύλου όσο και των επιχειρήσεων να ενταχθούν στο δυναμικό τους. Από τη μεριά των εταιρειών μέσω της εφαρμογής κατάλληλων προγραμμάτων για σεβασμό στην ισορροπία μεταξύ ιδιωτικής – οικογενειακής και εργασιακής ζωής και από τη μεριά των γυναικών μέσω της ιεράρχησης των προτεραιοτήτων τους και των προσωπικών τους επιτεύξεων.