Ο οικονομικά ευάλωτος επαγγελματικός κλάδος των καλλιτεχνών δεν απολαύει και εκτός περιόδου πανδημίας της προστασίας του Έλληνα νομοθέτη, παρότι μία τέτοια πρόβλεψη είναι αναγκαία και ερείδεται αδιαμφισβήτητα στο Σύνταγμα. Πρόσφατα, ο ν. 4722/2020 που κύρωσε τις από 10.8.2020 και από 22.8.2020 Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) σχετικά με τη λήψη έκτακτων μέτρων ενόψει της πανδημίας του κορωνοϊού προέβλεψε και την επέκταση των μέτρων στήριξης των επαγγελματιών της τέχνης και του πολιτισμού, υπάγοντάς τους στους δικαιούχους της αποζημίωσης ειδικού σκοπού του άρθρου 13 της από 14.3.2020 ΠΝΠ.
Εντούτοις, ο επαγγελματικός κλάδος της τέχνης, όντας εν γένει ευάλωτος και οικονομικά επισφαλής λόγω των ιδιαιτεροτήτων του, χρήζει το δίχως άλλο της προστασίας του νομοθέτη και εκτός περιόδου πανδημίας. Η συνδεόμενη με την καλλιτεχνική ελευθερία ανάγκη ευελιξίας και εναλλαγής προσώπων καθιστά στην πράξη δυσχερή την εφαρμογή δεσμευτικών νομικών πλαισίων, ιδίως αυτού της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας, που συνοδεύονται όμως και από την προστασία του εργατικού δικαίου. Επιπλέον, ο κίνδυνος ανεργίας των καλλιτεχνών είναι γενικευμένος και διαχρονικός δεδομένου ότι αυτοί συνάπτουν συνήθως αλλεπάλληλες συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου με τον ίδιο ή και περισσότερους εργοδότες ή συμβάσεις έργου, στο βαθμό που αντικείμενο της συμβάσεως είναι το αποτέλεσμα της εργασίας τους, και ως εκ τούτου εναλλάσσουν περιόδους εργασίας και περιόδους ανεργίας. Το εν λόγω καθεστώς είναι ιδιαίτερα επισφαλές, καθώς δεν τους διασφαλίζει σταθερή ροή εισοδήματος και διατηρεί πάντα στο προσκήνιο το ενδεχόμενο διακινδύνευσης του βιοπορισμού τους. Κάποτε μάλιστα, όταν η σύναψη αλλεπάλληλων συμβάσεων ορισμένου χρόνου σκοπεί στην καταστρατήγηση των διατάξεων του εργατικού δικαίου, κρίνεται καταχρηστική από τη νομολογία.
Οι περισσότερες κατηγορίες καλλιτεχνών, όπως αυτοί του χώρου του θεάματος-ακροάματος και η πλειονότητα των πνευματικών δημιουργών, με την εξαίρεση των εικαστικών καλλιτεχνών, υπάγονται στην υποχρεωτική ασφάλιση του κλάδου κύριας σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ βάσει του άρθρου 4 του Ν.1296/1982, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 18 παρ. 2 του Ν. 3863/2010. Εντούτοις, δεν τυγχάνουν περαιτέρω ενός ιδιαίτερου προστατευτικού καθεστώτος διασφαλίζοντος την αξιοπρεπή τους διαβίωση, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες.
Χαρακτηριστικά, στη Γαλλία οι καλλιτέχνες και άλλοι επαγγελματίες του χώρου του θεάματος δύνανται να επωφεληθούν υπό προϋποθέσεις ενός καθεστώτος αποζημίωσης συνδεδεμένου με την ασφάλιση ανεργίας. Πράγματι, βάσει του διατάγματος της 13ης.7.2016 που έθεσε σε εφαρμογή σχετική συμφωνία των κοινωνικών εταίρων, οι καλλιτέχνες του θεάματος που προσλαμβάνονται βάσει σύμβασης ορισμένου χρόνου, είναι φορολογικοί κάτοικοι Γαλλίας και πραγματοποίησαν 507 ώρες εργασίας εντός ενός χρονικού διαστήματος 12 μηνών πριν τη λήξη της τελευταίας σύμβασης εργασίας τους δικαιούνται ενός επιδόματος επιβοηθητικού της επανόδου τους στην εργασία.
Δέον και ο Έλληνας νομοθέτης να μεριμνήσει για την εν γένει προστασία των καλλιτεχνών, προκειμένου να απαμβλυνθούν οι δυσχέρειες που συνδέονται άρρηκτα με την καλλιτεχνική ενασχόληση εν είδει επαγγέλματος και ως εκ τούτου να προαχθεί η τέχνη και ο πολιτισμός μέσω της προστασίας της εργασίας των επαγγελματιών του χώρου αυτού. Μία νομοθετική πρόβλεψη προς αυτή την κατεύθυνση βρίσκει έρεισμα όχι μόνο στο άρθρο 22 παρ. 1 του Συντάγματος περί προστασίας της εργασίας αλλά και στο άρθρο 16 παρ. 1 που ανάγει μεταξύ άλλων την ανάπτυξη και την προαγωγή της τέχνης σε υποχρέωση του Κράτους και στο άρθρο 16 παρ. 2 που καθιερώνει την παιδεία ως «βασική αποστολή του Kράτους», ενόψει του παιδαγωγικού χαρακτήρα της τέχνης και του αδιαμφισβήτητου ρόλου της στην πνευματική και ηθική διάπλαση του ανθρώπου.
Για περισσότερες πληροφορίες επί ζητημάτων σχετικών με εργασιακές σχέσεις επικοινωνήστε:
T: 210-6431387, F: 210-6460313