Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δυο και πλέον ετών, ο συνδυασμός της πανδημίας, της αυξημένης ευαισθητοποίησης σε κοινωνικά ζητήματα και της μεγάλης παραίτησης άλλαξε τις αρμοδιότητες των επικεφαλής ανθρώπινου δυναμικού (chros) και των τμημάτων ανθρώπινου δυναμικού στο σύνολό τους.

Όλο και περισσότερο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι επιδόσεις στα κριτήρια ESG αποκτούν βαρύτητα κατά την προσέλκυση και διακράτηση των εργαζομένων. Από ότι φαίνεται, υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ της εργασιακής ικανοποίησης και της ESG πολιτικής που εφαρμόζει ο εκάστοτε εργοδότης. Παρότι «τα φώτα της δημοσιότητας» είναι στραμμένα στα περιβαλλοντικά ζητήματα (π.χ μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος), η πανδημική κρίση φώτισε και τον κοινωνικό παράγοντα.
Το κοινό -εσωτερικό και εξωτερικό- αναμένει από τις εταιρείες να «πράξουν το σωστό» για τους εργαζομένους κατά τη διάρκεια της κρίσης και των όποιων αναταραχών υφίστανται. Η φυλετική ισότητα, η ευέλικτη και απομακρυσμένη εργασία, η ψυχική υγεία και ευημερία των εργαζομένων έχουν έρθει σε πρώτο πλάνο. Όλα αυτά, έχουν τοποθετήσει τις πολιτικές για το ανθρώπινο δυναμικό στις άμεσες προτεραιότητες των οργανισμών, δίνοντας την ευκαιρία στους ηγέτες του ανθρώπινου δυναμικού να πρωτοστατήσουν στις προσπάθειες ανάκαμψης.
Σε αυτό το πλαίσιο, στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται ορισμένα από τα ζητήματα ανθρώπινου δυναμικού που εξετάζουν οι επενδυτές στο πλαίσιο της βαθμολόγησης ESG, σύμφωνα με την Squire Patton Bogs, μία παγκόσμια δικηγορική εταιρεία που δραστηριοποιείται σε θέματα DEI και Corporate Responsibility.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ HR ΑΛΛΑΖΕΙ
Όλα όσα έχουν διαδραματιστεί τα τελευταία έτη, έχουν επηρεάσει σημαντικά τον ρόλο του CHRO. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε περισσότερους από 100 HR Leaders στις ΗΠΑ, την Ασία και την Ευρώπη, οι CHROs καλούνται να λάβουν ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και ζητημάτων διακυβέρνησης αξιολογώντας τόσο τους κινδύνους όσο και τις ευκαιρίες για τους οργανισμούς, αναφέρει το HR Executive. Ειδικότερα, η έκθεση «The CHRO’s Role in Navigating the Future of Work» από το The Conference Board, εστιάζει στην αυξημένη πίεση που ασκείται στις εταιρείες να δράσουν σε θέματα ESG και στον διευρυμένο ρόλο των HR Leaders σε αυτό το πλαίσιο. Οι επενδυτές, οι εργαζόμενοι και οι πελάτες/καταναλωτές αναμένουν πλέον διαφάνεια από τις επιχειρήσεις σχετικά με τη στρατηγική τους για τη διαχείριση του ανθρώπινου κεφαλαίου.

Στη διαμόρφωση αυτής της «αφήγησης», οι CHROs καλούνται να διατυπώσουν την αποστολή και τον σκοπό των εταιρειών τους και να επικοινωνήσουν εσωτερικά, αλλά και στο ευρύτερο σύνολο των ενδιαφερόμενων μερών, τη στρατηγική της επιχείρησης για τους ανθρώπους της. Αυτό, μάλιστα, αποτελεί επιτακτική ανάγκη λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εταιρείες προετοιμάζουν και δημοσιοποιούν αντίστοιχες εκθέσεις, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν τους πόρους, την πρόοδο και την εξέλιξη έναντι των στόχων. Η πολυπλοκότητα των κοινωνικών αλλαγών και οι απαιτήσεις για διαφάνεια θα απαιτήσουν από τους CHROs να ενισχύσουν τους τρόπους με τους οποίους συνεργάζονται με τα C-suite στελέχη και το διοικητικό συμβούλιο. Ταυτόχρονα, η τεχνολογία και οι αναλύσεις θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο ως προς την καθοδήγηση των CHROs και την επίτευξη των επιχειρηματικών στόχων. Οι CHROs οφείλουν να αξιοποιήσουν την τεχνολογία και τα analytics που έχουν στη διάθεσή τους για να μετρήσουν την «πρόοδο» σχετικά με το ανθρώπινο κεφάλαιο. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι ο ίδιος ο ρόλος τους εξελίσσεται καθώς τα στελέχη HR καλούνται να «εξετάσουν» και το δικό τους upskilling/reskilling. Τα ψηφιακά εργαλεία μπορούν να βοηθήσουν το HR, όχι μόνο ως προς το χτίσιμο ενός απομακρυσμένου και υβριδικού περιβάλλοντος εργασίας, αλλά και ως προς τη βελτίωση και την αποτελεσματικότητα αναφορικά με τη λήψη αποφάσεων και την εμπειρία των εργαζομένων.

Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ
Οι εξελίξεις στο νομοθετικό πλαίσιο -κατά κύριο λόγο αναφορικά με την ατζέντα μηδενικής εκπομπής άνθρακα και τη συμπερίληψη- σε συνδυασμό με τις κοινωνικές αλλαγές, την κλιματική κρίση και τις διαφορετικές γενιές που συνυπάρχουν στο ανθρώπινο δυναμικό, μεταβάλλουν δυναμικά το πώς παρακολουθούμε τον περιβαλλοντικό και κοινωνικό αντίκτυπο και μετράμε τις επιχειρηματικές επιδόσεις.

Έρευνα της Global Data με τίτλο «ESG Strategy Survey 2021», σε δείγμα 1.500 ESG executives, έδειξε ότι το 70% πιστεύει ότι οι κοινωνικοί στόχοι και η επίτευξή τους έχουν θετικό αντίκτυπο στα έσοδα. Πιο συγκεκριμένα, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων υποστηρίζει ότι ο καθορισμός και η εφαρμογή κοινωνικών στόχων αυξάνει τα έσοδα. Ωστόσο, είναι χαρακτηριστικό ότι ο θετικός κοινωνικός και περιβαλλοντικός αντίκτυπος των επενδύσεων ESG παρουσίασε τα χαμηλότερα ποσοστά δημοφιλίας αναφορικά με το ESG και τη λήψη αποφάσεων γύρω από αυτό.

Καθώς τα άυλα στοιχεία, όπως η αξία της μάρκας, οι πατέντες, τα δεδομένα και το λογισμικό -συμπεριλαμβανομένου του πνευματικού κεφαλαίου και της υπεραξίας- αντιπροσωπεύουν πλέον πάνω από το 90% της αξίας των εταιρειών της λίστας S&P500, οι οργανισμοί τείνουν να αξιολογούνται όλο και περισσότερο με βάση τα στοιχεία αυτά. Κατά επέκταση, η φήμη που «χτίζεται» γύρω από έναν οργανισμό είναι θεμελιώδης για το risk management και την ίδια στιγμή, αποτελεί σημαντικό «σημείο συνάντησης» με τη στρατηγική ενός οργανισμού για την ποικιλομορφία, την ισότητα και την ένταξη. Η αλυσίδα που δημιουργείται μεταξύ όλων αυτών σημαίνει ότι ο ρόλος του HR αποκτά στρατηγικό ρόλο και έχει άμεση συσχέτιση με τα θέματα ESG.

Τέλος, οι επιδόσεις ενός οργανισμού στους δείκτες ESG φαίνεται ότι αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην προσέλκυση και διακράτηση του ταλέντου. Οι μελέτες δείχνουν ότι οι millennials επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο με τον οποίο μία εταιρεία ανταποκρίνεται και αντιμετωπίζει κοινωνικά ζητήματα. Την ίδια στιγμή, οι επιδόσεις στα πρότυπα αυτά επηρεάζουν άμεσα τη φήμη ενός οργανισμού. Και ο αντίκτυπος που δημιουργείται συνδέεται συχνά με τις εσωτερικές πρακτικές που αφορούν στα δύο φύλα, στις αμοιβές τους, στη συμπερίληψη του ανθρώπινου δυναμικού και ως εκ τούτου, την κουλτούρα κάθε οργανισμού.

ΒΗΜΑΤΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ HR & ESG
Οι CHROs και τα στέλεχη του κλάδου, προκειμένου να ηγηθούν με επιτυχία απομακρυσμένων και υβριδικών ομάδων, καλούνται να διαμορφώσουν μια οργανωτική κουλτούρα που προσελκύει και διατηρεί τους εργαζόμενους. Πώς μπορούν να το επιτύχουν υπό το πρίσμα των ESG προτύπων; Ο Duncan Brown, Independent adviser, Principal Associate IES, Visiting Professor University of Greenwich προτείνει τα εξής:

1. Εκπαιδευτείτε τόσο εσείς οι ίδιοι ως HR στελέχη όσο και οι συνάδελφοί σας σχετικά με τα ESG κριτήρια αλλά και τους στόχους SDGs. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ποια κοινωνικά πρότυπα και μετρήσεις χρησιμοποιούν τα διοικητικά συμβούλια και οι επενδυτές για να λάβουν αποφάσεις. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που περιγράφει ο Duncan Brown και αφορά στην G’s Fresh και τη στρατηγική για το ανθρώπινο δυναμικό της. Όπως αναφέρει, η εταιρική στρατηγική τους βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες -Product, People, Environment, Community-, όπου κάθε ένας ευθυγραμμίζεται με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και επανεξετάζεται από το Διοικητικό Συμβούλιο σε τακτική βάση.

2. (Επαν)Εξετάστε και αν χρειαστεί, τροποποιήστε τη στρατηγική και τις προτεραιότητές σας για τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού στους άξονες της ισότητας, της ποικιλομορφίας και της συμπερίληψης με βάση τα πρότυπα ESG. Ποιες πτυχές είναι οι πιο σημαντικές για τη μελλοντική επιτυχία του οργανισμού σας όσον αφορά στην επίτευξη του σκοπού και των αξιών του; Πώς θα αξιολογήσετε την επιτυχία και τον αντίκτυπο των ενεργειών σας; Ποια είναι τα σημαντικότερα ενδιαφερόμενα μέρη σε όλο αυτό και σε ποιο βαθμό οι ανάγκες αυτές καλύπτονται από τη στρατηγική και τις πολιτικές σας για τους ανθρώπους; Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι κίνδυνοι που πρέπει να ληφθούν υπόψη στο διοικητικό συμβούλιο και ποια μέτρα λαμβάνετε για την αντιμετώπισή τους; Καταγράψτε, επίσης, με ποιον τρόπο εκδηλώνονται στον οργανισμό σας και ποιες είναι οι πιο σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές ανησυχίες, όπως η αυξημένη ανισότητα και ψυχική υγεία και ευημερία. Μέσα από ποιες πολιτικές αντιμετωπίζεται τα θέματα αυτά;. Η αντιμετώπιση των παραπάνω ερωτημάτων με δομημένο και κατανοητό τρόπο, στην οποία πρωτοστατεί η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού και εν συνεχεία και σταδιακά εμπλέκονται και τα υπόλοιπα τμήματα ενός οργανισμού, είναι μία βασική μέθοδος που συμβάλλει στη διεύρυνση της εταιρικής ατζέντας αλλά και στην εστίασή της σε μείζονα θέματα.

3. Αν και πρόκειται για έναν ομολογουμένως ευρύ και πολύπλοκο τομέα, προσπαθήστε να εντοπίσετε που μπορεί να υπάρξουν κάποιες άμεσες και «γρήγορες νίκες» για να προχωρήσετε σε μια πιο ολοκληρωμένη και ανθρωποκεντρική ESG ατζέντα. Για παράδειγμα, όπως φαίνεται, οι πολιτικές γονεϊκότητας και η εξάλειψη του μισθολογικού χάσματος (λόγω φύλου, εθνικότητας κ.ά.) θα αποτελούν «περιοχές» που υποχρεωτικά οι εταιρείες θα πρέπει να επανεξετάσουν. Σκεφτείτε λοιπόν να αναλάβετε ηγετικό ρόλο και να γνωστοποιήσετε τέτοιες πληροφορίες εθελοντικά. Παράλληλα, αξιοποιήστε τα δεδομένα που προκύπτουν για να προωθήσετε εσωτερικά την πρόοδο που έχετε κάνει σε αυτούς τους τομείς και να εξασφαλίσετε τη «συγκατάθεση» του διοικητικού συμβουλίου.

«ΤΙΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΤΙΣ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ»
Ευγενία Μελέα, Head of HR Europe, Enel Green Power
«Τα βασικά ζητήματα ανθρώπινου δυναμικού που σχετίζονται με τα κριτήρια ESG, αφορούν κυρίως στον τρόπο με τον οποίο μια εταιρεία αλληλεπιδρά με το πιο σημαντικό της asset: τους εργαζομένους της. Μέχρι την πανδημία οι περισσότεροι οργανισμοί είχαν επικεντρωθεί στο περιβαλλοντικό κομμάτι, το οποίο είναι καθοριστικό για τη βιωσιμότητα του πλανήτη και την ευημερία της κοινωνίας. Όμως, πλέον και το «S» στο ESG, έρχεται να μπει δυναμικά στην καθημερινότητά μας, δίνοντας έμφαση σε θέματα που αφορούν στην ένταξη και τη διαφορετικότητα, την ψυχική υγεία των εργαζομένων αλλά και ζητήματα αμοιβής, ισότητας και διαφάνειας. Τα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού σιγά-σιγά μετεξελίσσονται στη καρδιά της βιωσιμότητας ενός οργανισμού καθώς όλοι συμφωνούμε πως «τις εταιρείες τις κάνουν οι άνθρωποι».
Οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να νιώθουν αλλά και να είναι ασφαλείς και να εργάζονται σε ένα ισορροπημένο, υγιές εργασιακό περιβάλλον με ίσες ευκαιρίες, καλλιέργεια και ανάπτυξη δεξιοτήτων.