Η κατάργηση του επιδόματος μητρότητας- ρύθμιση ισχύουσα από 1/7/2014- από το Πολυνομοσχέδιο της Κυβέρνησης αναφορικά με τις ρυθμίσεις για τον φορέα ΕΟΠΥΥ και άλλες ρυθμίσεις, εισφέρει νέα δεδομένα στην προστασία της μητέρας στο εργατικό δίκαιο, απομειώνοντας τον κοινωνικό της ρόλο και υποβιβάζοντας τη σπουδαιότητα που ο θεσμός της μητρότητας απολαμβάνει στο εργατικό δίκαιο διεθνώς από το 1952 (Διεθνής Σύμβαση 103/52) και σε εθνικό επίπεδο ήδη από το νομοθέτημα του 1982 (ν.1302/82) και έπειτα.

Αναφορικά με τις προστατευτικές διατάξεις της μητρότητας στον εργασιακό τομέα, παρουσιάζονται οι βασικές ρυθμίσεις προστασίας της που παραμένουν πυλώνες του εργατικού δικαίου, εκφράζοντας το συνταγματικά κατοχυρωμένο κοινωνικό κράτος πρόνοιας. Αυτές οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από τον εργοδότη και να μην καταστρατηγούνται, υποθάλποντας έτσι τακτικές που αποθαρρύνουν τη μητρότητα και που κατά τούτο, καθίστανται άκυρες και παράνομες. Κατά πρώτον, η διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας ορίζεται σε έξι μήνες με δυνατότητα χρήσης του συνόλου ή τμήματος αυτής. Ωστόσο, η εργαζόμενη μπορεί να διακόψει την ειδική άδεια, με έγγραφη συμφωνία του εργοδότη, χωρίς όμως να μπορεί να μεταφέρει το υπόλοιπο της άδειας σε άλλη χρονική περίοδο. Η ανωτέρω άδεια χορηγείται στην εργαζόμενη, έπειτα από αίτησή της στον εργοδότη, τον οποίο οφείλει να προειδοποιήσει εγγράφως ένα μήνα πριν την έναρξη της εν λόγω αδείας.

Περαιτέρω, οι έγκυες γυναίκες που απουσιάζουν από την εργασία τους λόγω επιπλοκών της εγκυμοσύνης τους, θεωρούνται ότι βρίσκονται σε άδεια από νόμιμο κώλυμα, δηλαδή χωρίς υπαιτιότητα και ως εκ τούτου δικαιούνται να λάβουν τις αποδοχές τους, χωρίς η αξίωση αυτή να διατηρείται για όλο το χρονικό διάστημα της απουσίας τους. Επιπλέον, εργαζόμενη που δεν έχει συμπληρώσει ένα έτος εργασίας στον ίδιο εργοδότη, δικαιούται να λάβει τις αποδοχές της για μισό μήνα. Ακόμη, η ειδική παροχή προστασίας μητρότητας εμφανιζόταν και με το ήδη καταργούμενο επίδομα που χορηγείτο από τον Ο.Α.Ε.Δ. σε εργαζόμενες μητέρες, ασφαλισμένες του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., κατά τη διάρκεια της εξάμηνης ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας, επίδομα απαλλασσόμενο από κάθε φόρο (σύμφωνα με την ειδική διάταξη του άρθρου 14 παρ.3 του Ν. 1545/1985 Γνωμοδ. ΝΣΚ 278/2012).

Επιπροσθέτως και αναφορικά με το ζήτημα της απόλυσης εγκύου εργαζομένης, μία τέτοια απόλυση απαγορεύεται, καθόσον αυτή δικαιούται ειδικής προστασίας κατά την απόλυση (όπως π.χ. οι αντιπρόσωποι των συνδικαλιστικών οργανώσεων κ.λπ.). Η έγκυος, λοιπόν, δεν μπορεί να απολυθεί ανεξαρτήτως του χρονικού διαστήματος που απασχολείται στην εταιρεία όσο εγκυμονεί και για χρονικό διάστημα ενός έτους μετά τον τοκετό καθώς και δεν μπορεί να απολυθεί κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα λόγω ασθενείας που οφείλεται στην κύηση ή τον τοκετό. Η απόλυση τότε μόνο μπορεί να λάβει χώρα, για σπουδαίο λόγο, τον οποίο αποδεικνύει ο εργοδότης που τον επικαλείται τηρώντας παράλληλα τις σχετικές νόμιμες διατυπώσεις, ήτοι έγγραφη ανάλυση των λόγων απόλυσης (δέουσα αναγραφή) καθώς και κοινοποίηση αυτής στην Επιθεώρηση Εργασίας, ειδάλλως η απόλυση είναι άκυρη.

Σπουδαίοι λόγοι είναι περιστατικά που κατ’ αντικειμενική κρίση καθιστούν αδύνατη τη συνέχιση της εργασιακής σχέσης από τον εργοδότη, όπως για παράδειγμα η επίδειξη επαγγελματικής ανεπάρκειας ή η μη συμμόρφωση στις οδηγίες του εργοδότη, περιστατικά αποδεικνυόμενα με κάθε νόμιμο μέσο (μάρτυρες κ.α.). Σε καμία όμως περίπτωση δεν θα μπορεί να επικαλεστεί ο εργοδότης ως σπουδαίο λόγο για την καταγγελία τη μείωση της απόδοσης της εργασίας της εργαζομένης λόγω της εγκυμοσύνης της είτε αν αυτό το εκφράσει ευθέως είτε αν ο λόγος αυτός εντοπίζεται υπόρρητα σε άλλον προβαλλόμενο νομίμως λόγο ακύρωσης. Εν κατακλείδι, η προστασία της μητρότητας στο εργατικό δίκαιο ενείχε και ενέχει ως θεσμός ακόμη και στα σημερινά δεδομένα των μνημονιακών νομοθετημάτων σταθερότητα.

Αυτό που θα πρέπει να τονιστεί είναι ότι η προστασία της μητρότητας δεν εστιάζει μόνο στην προστασία του τέκνου και του θεσμού της οικογένειας, αλλά και στην προστασία της γυναίκας λόγω της ανατροπής που ο τοκετός επιφέρει στη ζωή της. Σχετικό ενδιαφέρον ως προς αυτό παρουσιάζει η πάγια θέση του Αρείου Πάγου, κατά την οποία οι μητέρες που γεννούν νεκρά έμβρυα απολαμβάνουν ακριβώς την ίδια νομική προστασία με όσες γυναίκες γεννούν χωρίς προβλήματα.

Για περισσότερες πληροφορίες επί ζητημάτων σχετικών με εργασιακές σχέσεις επικοινωνήστε:
E: [email protected]
T: 210-6431387
F: 210-6460313