Μια εκπληκτική performer, ένα συγκλονιστικό περιεχόμενο και ένα ενθουσιώδες κοινό δεν μπορεί παρά να προεξοφλούν την επιτυχία. Όπερ και εγένετο στο masterclass με τη Lynda Gratton.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με χαιρετισμό από τη Μάρθα Μυλωνά, HR Director Southeastern DDB και Πρόεδρο του ΣΔΑΔΕ, η οποία μίλησε για το πόσο επίκαιρη είναι η Lynda Gratton και πόσο δύσκολες είναι οι συνθήκες που διαμορφώνονται σε ένα ευρύτερο παγκόσμιο πλαίσιο.

Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο Δρ Μπάμπης Μαινεμελής, Αναπληρωτής Καθηγητής Οργανωσιακής Συμπεριφοράς στο ALBA και επί σειρά ετών συνάδελφος (και φίλος) της Lynda Gratton στο London Business School. Ο Δρ Μπ. Μαινεμελής προέτρεψε το κοινό να ψάξει κάτω από την επιφάνεια των λόγων της καθηγήτριας ώστε να ανακαλύψει ότι στην πραγματικότητα δεν μιλάει μόνο για την εργασία αλλά και για την ίδια τη ζωή.

Με την παραδοχή ότι δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον, η L. Gratton ξεκίνησε την πρώτη ενότητα των παρουσιάσεών της, που αφορούσε την έρευνά της, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρόκειται για έρευνα σχετικά με το μέλλον της εργασίας αλλά και το πώς θα διαμορφωθούν οι συνθήκες που θα επηρεάσουν εμάς αλλά και τις επόμενες γενεές. Αν και το να δημοσιοποιεί στοιχεία πριν από την έκδοση των βιβλίων της δεν αποτελεί συνηθισμένη πρακτική της, αυτή τη φορά αποφάσισε να τα μοιραστεί με το κοινό ώστε να έχουν από τώρα μια ιδέα για το τι μέλλει γενέσθαι.

Η καθηγήτρια του London Business School έχει εντοπίσει πέντε δυνάμεις που θα αλλάξουν και θα επηρεάσουν τις εκφάνσεις της ζωής όλων. Καταρχάς είναι η παγκοσμιοποίηση, η οποία μαζί με την τεχνολογία αποτελούν δύο καθοριστικούς για το μέλλον παράγοντες. Σήμερα ο κόσμος συνδέεται με ταχύτατους ρυθμούς και τα επίπεδα διασυνδεσιμότητας ξεπερνούν τη φαντασία. Υπό αυτές τις συνθήκες, όπως επισήμανε η L. Gratton, θα μπορούσαν οι άνθρωποι να μετακομίσουν σε μη αστικές περιοχές και να ζήσουν εκτός πόλεων, κάνοντας τη δουλειά τους από όποιο σημείο και αν βρίσκονται.

Όμως οι «μορφωμένοι» όπως χαρακτηριστικά είπε, δεν μένουν στα όμορφα ελληνικά νησιά αλλά στις πόλεις για να συναναστρέφονται, μέσω της φυσικής τους παρουσίας, με ομοίους τους. «Το μέλλον ανήκει στους specialists» τόνισε και διευκρίνισε ότι για να γίνει κάποιος «master» πρέπει να συναναστρέφεται με ανθρώπους που ασχολούνται με το ίδιο αντικείμενο. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί και σε αναδυόμενες δυνάμεις που αναμένεται να δώσουν βροντερό παρών στον παγκόσμιο χάρτη και δεν είναι άλλες από την Κίνα και την Ινδία.

Φυσικά, όπως διευκρίνισε, ολόκληρη η Ασία γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη. Λαμπρό παράδειγμα η Σιγκαπούρη. Η κυβέρνησή της σε μια προσπάθεια να γίνει η χώρα κέντρο καινοτομίας, δημιουργεί κοινότητες επαγγελματιών και καλεί ανθρώπους να ζήσουν εκεί, παρέχοντας ακαταμάχητα κίνητρα.

Το φαινόμενο της ραγδαίας ανόδου της Ασίας έχει αντίκτυπο για τις πολυεθνικές που πολύ σύντομα ενδέχεται να μεταφέρουν την έδρα τους, από το Λονδίνο ή άλλα κέντρα, σε περιοχές της Ασίας και μάλιστα να τις στελεχώσουν με τη νέα, μορφωμένη και πολυπληθή γενιά Ασιατών. Με αυτά τα δεδομένα η αγορά γίνεται παγκόσμια και οι μελλοντικές γενεές δεν θα έχουν να ανταγωνίζονται απλά τους ομοεθνείς τους αλλά έναν παγκόσμιο πληθυσμό. Επιπλέον, αναφέρθηκε στην τεχνολογία ως κάτι που αναμένεται να αλλάξει αυτά που μέχρι στιγμής γνωρίζαμε καθώς και τον τρόπο που εργάζονται οι άνθρωποι, ακόμα περισσότερο.

Δημογραφικές… «σκοτούρες»
Καθώς το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί κατά πολύ, κάνουν την εμφάνισή τους επιπτώσεις που αφορούν την εργασία. «Παλαιότερα οι άνθρωποι έβγαιναν στη σύνταξη στα 60 τους και το προσδόκιμο ζωής ήταν τα 70» εξήγησε η καθηγήτρια του London Business School. «Τώρα πια οι άνθρωποι ζούνε μέχρι τα 90, οπότε δημιουργούνται προβλήματα με τις συντάξεις αλλά και με τους νέους ανθρώπους που εισέρχονται στην αγορά εργασίας» επισήμανε. «Με δεδομένο ότι στη σύγχρονη και μελλοντική πραγματικότητα οι εργαζόμενοι θα υποχρεούνται να δουλεύουν μέχρι να φτάσουν σε μεγαλύτερες ηλικίες», τόνισε η L. Gratton, «θα πρέπει να αντιμετωπίζουν την εργασία ως μαραθώνιο και όχι ως αγώνα ταχύτητας».

Μία ακόμα σημαντική δύναμη, η οποία θα επηρεάσει το μέλλον είναι η κοινωνία και το πώς αλλάζουν οι δομές της. Για παράδειγμα, παλαιότερα, ένα στερεότυπο οικογένειας ήθελε να υπάρχει ένας μπαμπάς, μια μαμά και δύο παιδιά. Όμως στη Δανία τώρα πια το «φυσιολογικό» είναι οι μονογονεϊκές οικογένειες. Στο πλαίσιο των κοινωνικών αλλαγών εντάσσεται και το πώς στο μέλλον θα καταποντιστεί η εμπιστοσύνη προς τις εταιρείες και ο καθένας θα εργάζεται για τον εαυτό του και θα πουλάει την εργασία του.

Κατά την L. Gratton, ο τελευταίος παράγοντας που θα επηρεάσει το μέλλον μας είναι η φορολόγηση του άνθρακα. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι θα υπάρχει μια αλληλουχία επιπτώσεων, η οποία περιλαμβάνει την αύξηση της τιμής του πετρελαίου, τη μείωση των μετακινήσεων και την αλλαγή του τοπίου της επιχειρηματικής δραστηριότητας αφού τα παραπάνω θα καθιστούν απαγορευτική τη μεταφορά προϊόντων από Ασία, όπου αυτή τη στιγμή εδρεύουν τα περισσότερα εργοστάσια.

Αέρας αλλαγής
Τη δεύτερη ενότητα του masterclass προλόγισε η Αλεξάνδρα Ελευθερίου, Talent and Organization Consulting Leader της Hewitt Associates, η οποία αναφέρθηκε στην επιβεβλημένη αλλαγή της κουλτούρας των εταιρειών. Μάλιστα, έκανε λόγο και για ένα σύστημα διαχείρισης ταλέντου με βάση τις προσωπικές αξίες και τα βιώματα του ανθρώπινου δυναμικού. Στη συνέχεια η L. Gratton αποκάλυψε τις τρεις επιβεβλημένες για την επιβίωση και την ευημερία αλλαγές. Καταρχάς, οι εργαζόμενοι, θα πρέπει από μια γενική κατεύθυνση που ενδεχομένως έχουν τώρα να γίνουν ειδικοί.

«Η εξειδίκευση είναι το μέλλον» εξήγησε και προέτρεψε τους παρευρισκόμενους να ακολουθήσουν μικρές συμβουλές που θα τους φέρουν ένα βήμα πιο κοντά στον στόχο τους. Θα πρέπει να κάνουν αυτό που αγαπούν, να αποκτούν άριστη γνώση ενός αντικειμένου και στη συνέχεια να «προσθέτουν» εξίσου άριστες γνώσεις από άλλο αντικείμενο, να «προμοτάρουν» τον εαυτό τους και να φροντίζουν να έχουν και άλλες ασχολίες εκτός από τη δουλειά τους.

Η δεύτερη αλλαγή σχετίζεται με την οργανωτική δομή της εργασίας. Η εποχή που οι μονάδες ήταν πολύτιμες έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Τα ανταγωνιστικά άτομα θα πρέπει να μπουν στο περιθώριο και θα θριαμβεύσει το ομαδικό πνεύμα. Και η τρίτη αφορά τις προσωπικές επιλογές για υψηλής ποιότητας εμπειρίες και όχι υψηλά στάνταρτ διαβίωσης σε επίπεδο καταναλωτικών αγαθών.

Ζήτημα κουλτούρας
Ο Γιώργος Χάρος, Executive Director της ICAP People Solutions, κατά τη διάρκεια της εισαγωγής στην τρίτη ενότητα των παρουσιάσεων της L. Gratton, έκανε μία σύντομη παρουσίαση των συμβουλευτικών υπηρεσιών της εταιρείας τις οποίες μάλιστα χαρακτήρισε αναγκαίες, ειδικά αυτή την δύσκολη για την αγορά περίοδο.

Ο Γ. Χάρος, επίσης, τόνισε ότι τα στοιχεία της ενέργειας και της καινοτομίας έχουν δώσει τα τελευταία τρία χρόνια την ώθηση που επιθυμούσαν στην εταιρεία.
Κάνοντας μία μικρή αναφορά στα δύο τελευταία της βιβλία, το «Hot Spots» και το «Glow» η καθηγήτρια του London Business School, ανέλυσε τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να δημιουργηθούν εταιρείες με ενέργεια και τόνισε ότι το μέλλον των επιχειρήσεων βρίσκεται στην ενέργεια και την καινοτομία.

Στην συνέχεια του masterclass, η καθηγήτρια αναφέρθηκε στα Hot Spots, στις ομάδες εργασίας δηλαδή, όπου ευδοκιμεί η συνεργασία και δημιουργείται ενέργεια, παραγωγικότητα και ενθουσιασμός. Η ίδια υποστήριξε ότι κάποιες φορές, οι ομάδες εργασίας μπορούν να είναι σε τέτοιο βαθμό δραστήριες, ώστε η ενέργεια αυτή να είναι απτή και να μπορούμε να τη νιώσουμε. «Όμως αυτό ούτε πάντα εύκολο είναι ούτε πάντα εφικτό» εξήγησε «και τότε είναι που ο συνεργατικός τρόπος σκέψης είναι απαραίτητος».

«Τα Hot Spots εμφανίζονται όταν οι άνθρωποι επιθυμούν να συνεργαστούν» ενώ διευκρίνισε ότι «η συνεργασία έγκειται στην ανάπτυξη αντίστοιχης κουλτούρας μέσα σε έναν οργανισμό». Το ερώτημα ωστόσο που προκύπτει είναι πώς αναπτύσσεται η συνεργατική κουλτούρα.

Αναλύοντας τα Hot Spots, τα χαρακτήρισε ως ιδιαίτερους «τόπους» που διαθέτουν τρία βασικά συστατικά: αναπτύσσονται σε μέρη όπου υπάρχει διάθεση συνεργασίας, οι άνθρωποι είναι προετοιμασμένοι να συνεργαστούν και να υπερβούν τα όρια και δεν υπάρχει ανταγωνισμός. «Όταν ένας άνθρωπος καλείται να συνεργαστεί με άλλα άτομα που έχουν κοινά χαρακτηριστικά με αυτόν, αισθάνεται άνετα και οικεία. Σε αυτές όμως τις περιπτώσεις δεν αναφερόμαστε σε Hot Spots, τα οποία», όπως υποστήριξε «υφίστανται όταν διαφορετικοί τύποι ανθρώπων έρχονται κοντά και βρίσκουν ένα κοινό σημείο που τους ενθουσιάζει». Μάλιστα, χαρακτήρισε πλεονέκτημα το να διαθέτει κάποιος διαφορετικούς τύπους σκέψης και προσέγγισης.

Η καινοτομία δηλαδή προκύπτει όχι μόνο από τη συναναστροφή με ανθρώπους με τους οποίους έτσι κι αλλιώς συνεργάζομαστε, αλλά και με άτομα από άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, κλάδους ή ακόμα και από άλλες εταιρείες. Οι καλύτερες ομάδες σε επίπεδο καινοτομίας, δήλωσε η L. Gratton είναι αυτές που διαθέτουν ισορροπία στη σύνθεσή τους (για παράδειγμα να μην περιλαμβάνουν μόνο γυναίκες ή μόνο άνδρες). Η καθηγήτρια επίσης υποστήριξε ότι η ενέργεια δημιουργείται όχι μόνο από τη διάθεση για συνεργασία αλλά και από την υπέρβαση των ορίων, όταν διαφορετικές λειτουργίες συν-λειτουργούν και συνυπάρχουν.

Για να κερδίσουν ενέργεια τα Hot Spots είναι απαραίτητο ένα σημείο εκκίνησης. Αυτό μπορεί να είναι μία ερώτηση ή ένα όραμα – σκοπός και να αφορά ένα εργασιακό περιβάλλον, τμήματα, εταιρείες κτλ. Γενικότερα, μπορεί να αναπτύσσεται οπουδήποτε εντοπίζεται δημιουργική συναναστροφή ανθρώπων και το σημείο εκκίνησης θα δώσει την απαραίτητη ενέργεια και θα καθοδηγεί την συνεργατική ομάδα. Ως σημαντική παράμετρο η ομιλήτρια έθεσε το πόσο συχνά μπορούμε να κάνουμε Hot Spots και πώς περνάμε από το «freeze» στο Hot Spot κάτι που επηρεάζεται από τη συνεργασία, από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η εταιρεία και η ηγεσία και το πώς δημιουργείται περιβάλλον συνεργασίας.

Με τη συμμετοχή του κοινού, προέκυψαν οι τρόποι με τους οποίους μπορεί κάποιος να αυξήσει τα επίπεδα συνεργατικότητας και τη συνεργατική κουλτούρα μέσα σε έναν οργανισμό. Επιγραμματικά, η Lynda Gratton ανέφερε το μοίρασμα της διαθέσιμης πληροφορίας, τη χρήση γλώσσας συνεργασίας (π.χ. τις λέξεις «εμείς», «ομάδα» κτλ), την ανάπτυξη ηγετικών προτύπων κτλ. Τέλος, τόνισε ότι η κουλτούρα συνεργασίας πρέπει να αναγνωρίζεται καθώς οι άνθρωποι δεν αμείβονται μόνο για την ατομική τους συνδρομή αλλά και για το ομαδικό πνεύμα συνεργασίας που επιδεικνύουν, ενώ το χρήμα συχνά μπορεί να αποτελέσει φραγμό για τη συνεργασία.

Αύξηση ενέργειας και αποτελεσματικότητας
Στην τελευταία ενότητα, η Lynda Gratton παρουσίασε πώς αυτές οι αρχές οργάνωσης, μπορούν να αυξήσουν την ενέργεια των εργαζομένων μέσα από τις συνήθειες και τις ικανότητές τους, ο συνδυασμός των οποίων αυξάνει εντυπωσιακά την αποτελεσματικότητα της ομάδας. «Η συνεργασία αποτελεί κουλτούρα», τόνισε η ομιλήτρια «και η κουλτούρα χρειάζεται χρόνο για να οικοδομηθεί. Χρόνος, που είναι ο πιο σημαντικός πόρος». Η συνεργασία δεν είναι κάτι που επιτυγχάνεται εύκολα, παραδέχτηκε και υποστήριξε ότι συνεργαζόμαστε με τους ανθρώπους όχι επειδή μας αρέσουν αλλά επειδή τους εμπιστευόμαστε και τους θεωρούμε ικανούς.

Η συνεργασία αναλύεται σε επίπεδο κανόνων και προτύπων, όπως για παράδειγμα το πώς συμπεριφέρονται και λειτουργούν τα ηγετικά στελέχη.

Όσον αφορά τα χαρακτηριστικά του συνεργάσιμου ατόμου η καθηγήτρια ανέφερε τη συνήθεια του να μοιράζεται χρήσιμες πληροφορίες με άλλους, να είναι διακριτικός ώστε να τον εμπιστεύονται, να χρησιμοποιεί τη σωστή γλώσσα συνεργασίας, να αναλαμβάνει δεσμεύσεις, να πράττει αυτό που λέει και να δουλεύει πέρα των ορίων. Επιπλέον, αναφέρθηκε στη σημασία των δικτύων που υπάρχουν σε έναν οργανισμό και που μας συνδέουν με άλλα τμήματα, άτομα κτλ. Υπάρχουν πολλά είδη δικτύου που έχουν διαφορετικές επιπτώσεις στον οργανισμό.

Σαν παράδειγμα ανέφερε το customer segmentation που είχε κάνει η Tesco και στο οποίο ήταν γνωστές οι αγοραστικές συνήθειες των πελατών. Υπήρχε συγκεκριμένο τμήμα γνώσης πελατών, με βάσεις δεδομένων, μία ιδέα που αργότερα επεκτάθηκε και στους εργαζόμενους.

Γνωρίζοντας δεδομένα για τους εργαζόμενους είναι πιο εύκολη η σύνθεση και η παραγωγή γνώσης, στοιχεία απαραίτητα για τη δημιουργία hot spot καθώς η ανταλλαγή απόψεων και ανησυχιών οδηγεί σε αλυσιδωτές αντιδράσεις και σκέψεις.

Τόσο ο εργαζόμενος όσο και ο οργανισμός πρέπει να γνωρίζουν τα δίκτυα και να συνδυάζουν την εμπειρογνωμοσύνη με ανοικτό πλήθος καινοτόμων ιδεών. Συγκεκριμένα το στοιχείο της εμπειρογνωμοσύνης το χαρακτήρισε η ομιλήτρια πολύ σημαντικό για να εξελιχθούμε ενώ τόνισε και πάλι, ότι όταν περνάμε το χρόνο μας με ανθρώπους σαν κι εμάς δεν μπορούμε να γίνουμε καινοτόμοι. Ενώ όταν συναναστρεφόμαστε με διαφορετικούς ανθρώπους και είμαστε έτοιμοι να ενστερνιστούμε τις απόψεις τους, δημιουργούμε μία πολυσχιδή ταυτότητα.

Ολοκληρώνοντας την ομιλία της η L. Gratton υποστήριξε ότι πρέπει όλοι να σκεφτόμαστε πώς μπορούμε να προσαρμοστούμε και να αλλάξουμε όταν βρισκόμαστε με διαφορετικές ομάδες και κοινότητες ανθρώπων ενώ τόνισε ότι είναι πολύ σημαντικό να βρίσκουμε μία στερεή βάση και έναν «πυροδοτητή» που θα μας δώσει την ώθηση.