Το επαγγελματικό stress ως ψυχοκοινωνικός κίνδυνος αποτελεί μέρος του συνόλου των νέων αναδυόμενων κινδύνων που εμφανίζονται πλέον ως πρόβλημα προς αντιμετώπιση στο πολύπλοκο ευρωπαϊκό και ελληνικό τοπίο των εργασιακών σχέσεων και συνθηκών εργασίας.
Ένα ιδιαίτερο ζήτημα πάνω στο θέμα αυτό είναι και ο συνδυασμός επαγγελματικού stress και εργατικού ατυχήματος. Στο θέμα αυτό ενδιαφέρον προκαλεί πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου (αριθ. 998/2012), η οποία έκρινε την απόπειρα αυτοχειρίας εργαζομένης ως εργατικό ατύχημα.
Κατά το εκτιθέμενο σε αυτήν ιστορικό, η εργαζόμενη προσλήφθηκε ως εργάτρια αλλαντοποιίας στο τμήμα παραγωγής εργοστασίου και εν συνεχεία μεταφέρθηκε στο εστιατόριο της επιχείρησης. Όταν σταμάτησε η λειτουργία του εστιατορίου, της ανατέθηκε η καθαριότητα των γραφείων του κτιρίου της διοικήσεως της εταιρείας.
Επιπλέον, ανατέθηκε σ’ αυτήν να παρασκευάζει για το προσωπικό της επιχειρήσεως, αλλά και για τους πελάτες αυτής, και να προσφέρει καφέ, να παρασκευάζει, στον ίδιο χώρο, πρόχειρο πρόγευμα για τους εργαζόμενους της επιχειρήσεως και να μεριμνά η ίδια για την προμήθεια των απαραίτητων υλικών, συνάμα δε να καθαρίζει τον παραπάνω χώρο και την κουζίνα. Στη συνέχεια, της ζητήθηκε να προβαίνει, παράλληλα με τις ως άνω εργασίες, και στον καθαρισμό των χώρων άλλης επιχειρήσεως του ομίλου.
Η εργαζόμενη αντέδρασε έντονα και αρνήθηκε να εκτελεί παράλληλα και τα παραπάνω καθήκοντα, πράγμα που επανειλημμένα της ζητήθηκε. Σε συνάντηση στο γραφείο του υπευθύνου της εταιρείας, επειδή αυτή αρνήθηκε και πάλι, εκείνος εκνευρίστηκε και της ζήτησε επιτακτικά να συμμορφωθεί, την απείλησε ότι αν δεν υπακούσει θα απολυθεί και την εξύβρισε. Λόγω της εντάσεως υπό την οποία έγινε η παραπάνω συνάντηση, η εργαζόμενη, μετά την αποχώρησή της από το γραφείο, πήγε στην κουζίνα και αφού πήρε ένα μαχαίρι αυτοτραυματίσθηκε με αυτό στο αριστερό της χέρι, κόβοντας, στο εσωτερικό του βραχίονα, τις φλέβες της, στο ύψος αμέσως μετά τον καρπό.
Κατά την κρίση του δικαστηρίου, οι συνθήκες εργασίας της εργαζομένης ήταν εκτάκτως δυσχερείς και ασυνήθιστες και είχαν προκαλέσει υπέρμετρη καταπόνηση του οργανισμού αυτής, η οποία είχε πολλές φορές διαμαρτυρηθεί για τις συνθήκες αυτές, χωρίς όμως να δίνεται λύση στο πρόβλημά της. Η συνεχής δε πίεση για την εκτέλεση όλων των παραπάνω καθηκόντων της, η επιμονή προς τούτο και η απειλητική και εξυβριστική συμπεριφορά του εργοδότη, προκάλεσαν την ψυχολογική και νευρική κατάπτωση της εργαζόμενης.
Ενόψει μάλιστα και του κινδύνου που αντιμετώπιζε να απωλέσει την εργασία της, της οικονομικής ανάγκης που είχε για την εργασία της ή τουλάχιστον της μεγάλης δυσχέρειας εξευρέσεως άλλης εργασίας, λόγω του ότι ήταν 50 ετών, είχαν σαν αποτέλεσμα, μη έχοντας την ικανότητα να αποφασίσει λογικά, να δημιουργηθούν σ’ αυτήν τάσεις αυτοκαταστροφής και να προβεί στον αυτοτραυματισμό της. Η διαγνωσθείσα δε καταθλιπτική συνδρομή από τους γιατρούς της Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής, εφόσον δεν αποδείχθηκε ότι υπήρχε και κατά το παρελθόν, αποτελεί συνέπεια της απόπειρας αυτοχειρίας της και όλων όσων προεκτέθηκαν για τις συνθήκες εργασίας της και τη συμπεριφορά έναντι αυτής του υπεύθυνου της εταιρείας, με συνέπεια να προκαλέσει σ’ αυτήν τις συνθήκες που αποτέλεσαν το αίτιο του επισυμβάντος εργατικού ατυχήματος.
Το ένδικο ατύχημα κρίθηκε ότι αποτελεί εργατικό ατύχημα, ανεξάρτητα από το ότι οφειλόταν σε εκούσια πράξη της εργαζομένης. Και τούτο διότι, επήλθε από αιφνίδιο και βίαιο συμβάν κατά την εκτέλεση της εργασίας και εξ αφορμής αυτής, το οποίο δεν θα ελάμβανε χώρα χωρίς την εργασία και την εκτέλεσή της υπό τις δεδομένες συνθήκες και περιστάσεις. Είναι δε ανεξάρτητο από την ιδιοσυστασία του οργανισμού της εργαζομένης και αποτέλεσμα των ιδιαίτερων πραγματικών συνθηκών και περιστάσεων που προεκτέθηκαν και που δεν θα υπήρχαν χωρίς την εργασία της.
Το θέμα του εργασιακού stress, όπως και του stress γενικότερα, δεν είναι εύκολο να προσεγγιστεί, καθώς τα αίτια του είναι πολυπαραγοντικά.
Το παραπάνω περιστατικό μπορεί να χαρακτηριστεί «ακραίο», απόρροια συσσωρευμένης σωματικής και ψυχολογικής κόπωσης και συναισθηματικής φόρτισης της στιγμής, είναι ενδεικτικό όμως της σημασίας και της πολυπλοκότητας της διαχείρισης των ανθρωπίνων πόρων.
