Ανάπτυξη της δημιουργικότητας: μια νέα στρατηγική προτεραιότητα για το μέλλον.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στον χώρο της τεχνολογίας και ιδιαίτερα της τεχνητής νοημοσύνης συνθέτουν ένα νέο δυναμικό, αβέβαιο και απρόβλεπτο εξωτερικό περιβάλλον. Σύμφωνα με την έκθεση «Future of jobs report», η οποία δημοσιεύεται από το παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ (World Economic Forum), οι εργαζόμενοι του μέλλοντος οφείλουν να αναπτύξουν κάποιες σημαντικές δεξιότητες και η πλειονότητά τους δεν τις διαθέτει αυτή τη στιγμή. Μία από αυτές είναι η δημιουργικότητα, η οποία ορίζεται ως την παραγωγή πολλών πρωτότυπων και χρήσιμων ιδεών και συνδέεται με τη σκέψη έξω από το κουτί (το γνωστό «οut of the box thinking») και τη φαντασία.
Η δημιουργικότητα απαιτεί δυο τρόπους σκέψεις:
1. Αποκλίνουσα σκέψη (Divergent think-ing), δηλαδή δημιουργία πολλών μοναδικών ιδεών και σκέψεων
2. Συγκλίνουσα σκέψη (Convergent think-ing), δηλαδή συνδυασμός ιδεών με στόχο ένα καλό αποτέλεσμα.
Η δημιουργικότητα μπορεί να οδηγήσει σε καινοτομία και να βοηθήσει στην επίλυση σύνθετων στρατηγικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν σχεδόν σε καθημερινή βάση πλέον οι εργαζόμενοι και τα στελέχη επιχειρήσεων και οργανισμών.
Η σημαντικότητα της δημιουργικότητας δεν έχει μόνο τονιστεί από το παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ. Την τελευταία δεκαετία ολοένα και πιο συχνά έρευνες και δημοσιεύματα από την IBM, το LinkedIn Learning και συμβούλων επιχειρήσεων (π.χ. McKinsey), καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η δημιουργικότητα ίσως είναι η πιο σημαντική ηγετική δεξιότητα. Ταυτόχρονα, πρόσφατη έρευνα της εταιρείας συμβούλων PwC, σε δείγμα 1.379 γενικών διευθυντών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι εταιρείες δυσκολεύονται να βρουν εργαζομένους οι οποίοι να σκέφτονται δημιουργικά. Επιπρόσθετα, στα πειράματα του «πρωτεργάτη» και «πατέρα» της δημιουργικότητας, καθηγητή Paul Torrance, βρέθηκε ότι παιδιά με υψηλά επίπεδα δημιουργικότητας όταν μεγάλωσαν έγιναν επιτυχημένοι επιχειρηματίες, διπλωμάτες, γιατροί, συγγραφείς, γενικοί διευθυντές κ.ά. Για τους παραπάνω λόγους, η ανάπτυξη της δημιουργικότητας αποτελεί πλέον προτεραιότητα στα εκπαιδευτικά συστήματα χωρών μεταξύ των οποίων οι Ηνωμένες πολιτείες της Αμερικής και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Δυστυχώς, από το 2000 και μετά παρατηρείται στον δυτικό κόσμο μία μείωση της δημιουργικότητας, η οποία έχει καταγραφεί στη βιβλιογραφία ως creativity crisis. Οι παράγοντες οι οποίοι φαίνεται να έχουν συντελέσει στη μείωση της δημιουργικότητας είναι πολλαπλοί και σχετίζονται κυρίως με το εκπαιδευτικό σύστημα, την αλόγιστη χρήση της τεχνολογίας (π.χ. video games) και τον εθισμό σε κινητά τηλέφωνα (smartphones).
Μπορεί, όμως, το μάνατζμεντ να ενισχύσει τη δημιουργικότητα των εργαζομένων;
Η διεθνής βιβλιογραφία προτείνει τους εξής τρεις τρόπους:
1. Ενθάρρυνση των εργαζομένων να δοκιμάζουν διαρκώς εκτός εργασίας νέες απασχολήσεις (hobbies), π.χ. μουσική, ταξίδια, ζωγραφική. Τα προαναφερθέντα δημιουργούν αυτοπεποίθηση, έκθεση σε νέες οπτικές γωνίες και γνωριμία με ανθρώπους οι οποίοι σκέφτονται με τελείως διαφορετικό τρόπο. Η διαφορετικότητα και η συνεχής έκθεση σε νέες ιδέες αποτελούν σημαντική πηγή δημιουργικών ιδεών.
2. Παροχή εκπαιδευτικών σεμιναρίων/workshops ανάπτυξης δημιουργικής σκέψης. Έχει παρατηρηθεί ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να βελτιώσουν τα επίπεδα δημιουργικής σκέψης μέσω συμμετοχής σε βιωματικές ασκήσεις υπό την καθοδήγηση ενός έμπειρου και κατάλληλα καταρτισμένου εκπαιδευτή.
3. Ανάθεση στους εργαζομένους καθηκόντων που οι ίδιοι θεωρούν ότι έχουν ενδιαφέρον. Με αυτόν τον τρόπο απελευθερώνεται η δημιουργικότητά τους.
SHORT BIO
Ο Ιωάννης Θάνος είναι Επίκουρος Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ). Στο παρελθόν διετέλεσε Αναπληρωτής Καθηγητής στρατηγικής διοίκησης στο τμήμα Επιχειρηματικότητας και Στρατηγικής του Lancaster University Management School, Lancaster University και Επίκουρος Καθηγητής Μάνατζμεντ στο University of Glasgow. Το ερευνητικό του ενδιαφέρον εστιάζει στη μελέτη και ανάπτυξη της δημιουργικότητας και στη διοίκηση των εξαγορών και συγχωνεύσεων. Οι επιστημονικές του εργασίες έχουν δημοσιευτεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά και έχει λάβει βραβεία διδασκαλίας στα πανεπιστήμια ΟΠΑ, Lancaster, Glasgow.
