Η δημιουργία ενός πιο παραγωγικού χώρου εργασίας είναι σήμερα μία επιτακτική ανάγκη μέσα στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον το οποίο χαρακτηρίζεται από την αυξανόμενη πίεση για την ενίσχυση της απόδοσης καθώς και από την αύξηση των απαιτήσεων των ταλέντων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, για τις περισσότερες εταιρείες αναδεικνύεται η επείγουσα ανάγκη να ανασχεδιάσουν τον χώρο εργασίας προκειμένου αυτός να ανταποκρίνεται στις πολύπλοκες ανάγκες της εποχής. Ωστόσο, πρόκειται για ένα δύσκολο έργο.

Κατά μέσο όρο περνάμε 40 ώρες στον χώρο εργασίας μας κάθε εβδομάδα. Με αυτό ως δεδομένο, είναι σημαντικό να αισθανόμαστε άνετα και να μπορούμε να είμαστε παραγωγικοί στην εργασία μας. Επομένως, οι επιχειρήσεις καλούνται να διερευνούν διαρκώς το κατά πόσο ο σχεδιασμός του χώρου τους είναι ευθυγραμμισμένος με τις οργανωτικές απαιτήσεις για τα μελλοντικά αποτελέσματα και τις εργασιακές διαδικασίες. Καθώς βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή του χρόνου, ίσως είναι μία καλή στιγμή η Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού και οι εταιρείες να αναρωτηθούν αν το workspace τροχοπεδεί αντί να προωθεί τις στρατηγικές του οργανισμού. Αν συμβαίνει αυτό, ίσως η εταιρεία χρειάζεται να προβεί σε ανασχεδιασμό του χώρου εργασίας.

Παρόλο που ο φυσικός χώρος εργασίας δεν θεωρείται πλέον ως το επίκεντρο ενός οργανισμού, εξακολουθεί να διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη δημιουργία και στην υποστήριξη της εταιρικής κουλτούρας. Μία κουλτούρα που με τη σειρά της επιτρέπει την υλοποίηση της εταιρικής στρατηγικής και ενισχύει την επιχειρηματική αποδοτικότητα. Για να επιτευχθεί αυτός ο κρίσιμης σημασίας στόχος, ο φυσικός χώρος σε συνδυασμό με ανθρωποκεντρικές υπηρεσίες είναι καλό να προσφέρει μία συνολική workplace εμπειρία, όπου οι εργαζόμενοι θα μπορούν να είναι παραγωγικοί και να «θριαμβεύουν». Ο χώρος εργασίας θα πρέπει να είναι έτσι σχεδιασμένος ώστε να δημιουργεί ένα περιβάλλον που φέρνει κοντά τους ανθρώπους και τις διαδικασίες και επιτρέπει καλύτερα επιχειρηματικά αποτελέσματα, οδηγώντας τελικά στην απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο Παντελής Κουζής, General Manager, EKA Hellas, «ο σωστά σχεδιασμένος χώρος εργασίας πρέπει να προσφέρει στον εργαζόμενο τη δυνατότητα να εργαστεί κάτω από συνθήκες που ο ίδιος επιλέγει ανάλογα με το είδος της εργασίας που έχει να κάνει. Πολλοί μας ρωτάνε ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος διαρρύθμισης, ο ανοικτός χώρος εργασίας ή τα κλειστά αυτόνομα γραφεία. Η σωστή απάντηση είναι κάπου στη μέση, δηλαδή ο ανοικτός χώρος σίγουρα βοηθά στην ανάπτυξη του ομαδικού πνεύματος και της συλλογικής εργασίας αλλά ταυτόχρονα, ο πιο ιδιωτικός χώρος βοηθά τον εργαζόμενο να είναι συγκεντρωμένος στην επίτευξη δύσκολων στόχων. Παράλληλα, ο εργαζόμενος θα πρέπει να μπορεί να συναναστραφεί και συνεργαστεί με συνεργάτες και συναδέλφους. Άλλωστε διεθνείς έρευνες εισηγούνται ότι πέραν του 70% του εργασιακού μας χρόνου αναλώνεται σε συνεργασίες και όχι σε ατομικές εργασίες. Ο σχεδιαστικός όρος που χρησιμοποιείται για την πιο πάνω πολυμορφία του εργασιακού χώρου είναι “Resilience”. Το συμπέρασμα είναι ότι ο εργαζόμενος πρέπει να έχει επιλογές στο πού και πώς θα εργαστεί».

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ WORKPLACE
Σήμερα, η εργασία δεν συνδέεται πλέον με ένα μόνο χώρο – το γραφείο. Οι εργαζόμενοι εργάζονται στο γραφείο, στο σπίτι, σε δημόσιους χώρους (καφετέριες, πάρκα, βιβλιοθήκες κ.ά), εν κινήσει και, όλο και περισσότερο, σε co-working χώρους. Το αποτέλεσμα αυτών είναι ο ρόλος του χώρου εργασίας να εξελίσσεται και να αποτελεί κομμάτι ενός πολύπλοκου οικοσυστήματος φυσικών και ψηφιακών χώρων που υποστηρίζει την παραγωγή αξίας από τους knowledge workers. Οι σύγχρονοι χώροι εργασίας θα πρέπει να είναι χώροι όπου οι εργαζόμενοι πάνε όχι επειδή πρέπει, αλλά επειδή θέλουν. Αυτό απαιτεί τη μετάβαση του workplace από έναν χώρο που υποστηρίζει δραστηριότητες σε έναν χώρο που υποστηρίζει εμπειρίες προστιθέμενης αξίας.

«Μέσα στην άκρως ανταγωνιστική εποχή που ζούμε, όπου η ταχύτητα είναι κυρίαρχη σε κάθε φάση της ζωής μας, ο άνθρωπος αδυνατεί να ανταγωνιστεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και την τεχνητή νοημοσύνη. Στην προσπάθεια του να επιβιώσει, έπρεπε να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού και για αυτό η “παραγωγικότητα” αντικαταστάθηκε από τη “δημιουργικότητα” ενώ στην εξίσωση για επιτυχία προστέθηκε και η “καινοτομία”. Μέσα στα νέα αυτά δεδομένα ο άνθρωπος απέκτησε μεγαλύτερο και σημαντικότερο ρόλο στον χώρο εργασίας του. Η άνθρωποκεντρικότητα είναι πλέον αναγκαιότητα, γι’ αυτό και ο εργασιακός χώρος πρέπει να ασχολείται και να ενδιαφέρεται για την ανθρώπινη “ευεξία” στις τρεις βασικές της μορφές: Σωματική, Συναισθηματική και Πνευματική», εξηγεί χαρακτηριστικά ο Π. Κουζής.

Τα φυσικά περιουσιακά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των χώρων εργασίας, αντιπροσωπεύουν τη δεύτερη μεγαλύτερη -μετά το ανθρώπινο δυναμικό- κεφαλαιακή δαπάνη μίας εταιρείας, καθώς και ένα σημαντικό ποσοστό των περιουσιακών στοιχείων της. Σύμφωνα με μελέτη του International Facility Management Association (IFMA), αυτά τα assets αντιπροσωπεύουν το 10-19% των επιχειρηματικών δαπανών και το 20-25% των επιχειρηματικών περιουσιακών στοιχείων. Η Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού καλείται να ευθυγραμμίσει τα δύο κρίσιμης σημασίας αυτά κέντρα κόστους (ανθρώπους και workplaces) με σκοπό να εξυπηρετήσουν καλύτερα και να υλοποιήσουν τους στόχους και τις επιδιώξεις της εταιρείας. Αν μία εγκατάσταση υποστηρίζει αποτελεσματικά το ανθρώπινο δυναμικό ενός οργανισμού, αυτό θα συμβάλει στον έλεγχο του λειτουργικού κόστους, την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της διακράτησης εργαζομένων καθώς και στη μακροχρόνια επιτυχία του οργανισμού.

Ο μετασχηματισμός αυτός απαιτεί από τις εταιρείες να χρησιμοποιούν στρατηγικά τον χώρο εργασίας τους ώστε να υποστηρίζουν τις δραστηριότητες των εργαζομένων, ενώ παράλληλα διαμορφώνουν εμπειρίες που ενισχύουν την αποδοτικότητα των ανθρώπων, το engagement και το wellbeing. Όπως χαρακτηριστικά υποστηρίζει ο Π. Κουζής, ο κατάλληλα σχεδιασμένος χώρος εργασίας δημιουργεί «ευχάριστες συνθήκες εργασίας μέσα στις οποίες οι εργαζόμενοι μπορούν να είναι δημιουργικοί και καινοτόμοι με νέες ιδέες».

Σύμφωνα με την έρευνα της Deloitte «Work environment redesign: Accelerating talent development and performance improvement», η οποία βασίζεται στη μελέτη των πρακτικών σχετικά με τον σχεδιασμό του χώρου εργασίας 75 εταιρειών, αναγνωρίζονται τρεις βασικοί στόχοι για τους οργανισμούς που θέλουν να ενισχύσουν την παραγωγικότητα και την καινοτομία μέσα από το περιβάλλον εργασίας. Ο πρώτος στόχος έχει να κάνει με την παροχή βοήθειας στους εργαζόμενους ώστε να αναγνωρίσουν και να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες εκείνες που έχουν τη μεγαλύτερη επίδραση στο επιχειρείν. Ο δεύτερος στόχος έχει να κάνει με την παροχή βοήθειας στους εργαζόμενους να ενισχύσουν τις υψηλής σημασίας επαφές και συνδέσεις, επιτρέποντάς τους να συνεργάζονται εύκολα με άλλους εντός και εκτός οργανισμού. Τέλος, ο τρίτος στόχος -σύμφωνα πάντα με τη μελέτη- αφορά στην ενίσχυση της επίδρασης αυτών των προσπαθειών μέσα από την οικοδόμηση μίας υποδομής που θα επιτρέπει σε μικρές βελτιώσεις να κλιμακώνονται εύκολα σε ολόκληρο τον οργανισμό.


ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΩΣΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
Σήμερα γνωρίζουμε ότι το πού ένας εργαζόμενος εργάζεται, είναι εξίσου σημαντικό με το πώς εργάζεται. Με άλλα λόγια, το φυσικό περιβάλλον που περιβάλλει έναν εργαζόμενο και πόσο καλά αυτό συμπληρώνει τον τρόπο δουλειάς του, μπορεί να έχει άμεση επίδραση τόσο στην παραγωγικότητα όσο και στην ποιότητα. Κάθε εταιρεία που σκέφτεται να προβεί σε αλλαγές στον χώρο εργασίας, θα πρέπει να λάβει υπόψη της τα παρακάτω:

    1 Εντοπίστε τη χωρητικότητα του χώρου εργασίας

Το μεγαλύτερο μέρος του χώρου εργασίας μίας εταιρείας δεν αξιοποιείται, σύμφωνα με τη μελέτη «2018 Occupancy Benchmarking Guide». Ξέρετε πραγματικά πόσοι άνθρωποι εργάζονται στον χώρο σας; Αν η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι αρνητική, τότε είναι αδύνατο να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις για το πόσο χώρο και τι τύπο χώρου χρειάζεται η εταιρεία έτσι ώστε να γίνει ο σωστός επανασχεδιασμός.

    2 Ανακαλύψτε τι είναι αυτό που θέλουν οι εργαζόμενοί σας από τον χώρο τους

Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι μέσω συνεντεύξεων – όπως οι συνεντεύξεις «εξόδου» που κάνουν αρκετές εταιρείες με τα στελέχη που αποχωρούν. Καλό βέβαια είναι αυτό να γίνεται πριν οι εργαζόμενοι αποφασίσουν ότι το «γρασίδι είναι πιο πράσινο κάπου αλλού». Συζητήστε με τους top performers σχετικά με το πιο περιβάλλον είναι περισσότερο βοηθητικό για το στιλ εργασίας τους και με τους managers σχετικά με το πώς μπορεί να ανασχεδιαστεί καλύτερα ο χώρος της ομάδας τους.

    3 Επανασχεδιάστε με γνώμονα και το «ώριμο» ηλικιακά ανθρώπινο δυναμικό

Ο αριθμός των εργαζομένων ηλικίας 65-74 ετών προβλέπεται να αυξηθεί στο εργατικό δυναμικό των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής κατά 4,2% και οι εργαζόμενοι των 75 ετών κατά 6,7%, σύμφωνα με τη Deloitte. Οι εργαζόμενοι αυτοί μπορεί να έχουν διαφορετικούς τρόπους εργασίας και ανάγκες από τις νεότερες γενιές -όπως για παράδειγμα οι millennials, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια τείνουν να μονοπωλούν τη συζήτηση. Η ενσωμάτωση (inclusion) στον χώρο εργασίας δεν ισχύει μόνο για τη φυλή και το φύλο- πρέπει επίσης να λάβετε υπόψη σας και τις ανάγκες των μεγαλύτερης ηλικίας εργαζομένων. Αυτή η προσπάθεια μπορεί να σημαίνει κάτι πολύ απλό, όπως η παροοχή εξειδικευμένου φωτισμού ή η προσαρμογή των χρωμάτων της οθόνης ώστε να μειωθεί η καταπόνηση των ματιών.

    4 Η δέσμευση του εργαζόμενου δεν έχει να κάνει μόνο με την εμπειρία

Ένα συγκλονιστικό στατιστικό στοιχείο από την Gallup αναφέρει ότι μόνο το 27% των εργαζομένων «συμφωνεί πολύ» με τη δήλωση ότι «πιστεύει στις αξίες της εταιρείας του». Οι εργαζόμενοι που δεν ενστερνίζονται το mission της εταιρείας είναι συνήθως λιγότερο αφοσιωμένοι και πιο πρόθυμοι να αποχωρήσουν. Υπενθυμίζοντας τις αξίες και την αποστολή της εταιρείας μέσα από τον σχεδιασμό του χώρου εργασίας είναι ένας τρόπος να βοηθηθεί η διάχυση των εταιρικών αξιών. Ακόμα, η δημιουργία ενός employee experience κέντρου μπορεί επίσης να έχει θετικά αποτελέσματα.

    5 Δημιουργήστε ένα περιβάλλον ώστε οι δημιουργικοί άνθρωποι να μπορούν να «θριαμβεύουν»

Η διασφάλιση ότι οι εργαζόμενοί σας έχουν άφθονη ενδιαφέρουσα δουλειά καθώς και τον φυσικό αλλά και πνευματικό χώρο για να επιτύχουν το καλύτερο δυνατό, είναι κρίσιμης σημασίας παράγοντας, κυρίως σε δημιουργικούς τομείς όπως το marketing ή η ανάπτυξη παιχνιδιών. Μικρές λεπτομέρειες, όπως το να μπορεί κάποιος να γράψει σε κάθε επιφάνεια σε έναν συγκεκριμένο χώρο μπορεί να ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα ακόμα και σε τομείς που συνήθως δεν απαιτείται. Οι άνθρωποι σε δημιουργικές εργασίες (όπως για παράδειγμα το γράψιμο, η σχεδίαση κ.λπ.) δεν ανταποκρίνονται καλά στο micromanagement, όπως συχνά έχει τονίσει η ιδιοφυΐα της Marvel, Stan Lee. Ένας τρόπος που μπορεί να λειτουργήσει ως ένδειξη εμπιστοσύνης από τη διοίκηση προς εκείνους τους εργαζόμενους, είναι η τοποθέτηση του χώρου εργασίας τους μακριά από το management και τους περισσότερο εστιασμένους στο business εργαζόμενους.

    6 Δώστε στον Facility Manager μία θέση στη συζήτηση για την εταιρική κουλτούρα

Η εταιρική κουλτούρα είναι ζωτικής σημασίας για τη διακράτηση και την προσέλκυση κορυφαίων ταλέντων. Κατ’ επέκταση, ο χώρος εργασίας θα πρέπει να αντικατοπτρίζει αυτή την κουλτούρα, οπότε το τμήμα Facility Management θα πρέπει να συμμετέχει σε κάθε συζήτηση σχετικά με αυτό το θέμα. Ο μέσος άνθρωπος δαπανά το ένα τρίτο της ζωής του στην εργασία του. Επομένως, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο σχεδιασμός του χώρου εργασίας αποτελεί σημαντικό κομμάτι της εμπειρίας των εργαζομένων. Κάποιες διατάξεις γραφείου μπορεί να είναι τέλειες για μερικούς υπαλλήλους, ενώ να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο για κάποιους άλλους. Είναι προφανές ότι δεν είναι εφικτό να είναι όλοι ευχαριστημένοι με όλα. Ωστόσο, ο βαθμός στον οποίο ο χώρος εργασίας της εταιρείας προάγει την παραγωγικότητα , τη συνεργασία, την ικανοποίηση των εργαζομένων και την εταιρική κουλτούρα μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην κερδοφορία της εταιρείας.

WORKSPACE ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ
Η σημασία του σωστά σχεδιασμένου χώρου εργασίας αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ως σημαντική επιχειρηματική ανάγκη για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και την απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι οι πλέον επιτυχημένες εταιρείες – όπως Google ή Facebook- έχουν να επιδείξουν και τους πλέον ενδιαφέροντες και πρωτοποριακούς χώρους εργασίας, με τις εντυπωσιακές φωτογραφίες αυτών να φιγουράρουν συχνά πυκνά τόσο σε επιχειρηματικά έντυπα όσο και σε lifestyle περιοδικά. Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερες εταιρείες αποφασίζουν να ακολουθήσουν το παράδειγμα των πρωτοπόρων και προχωρούν σε ανασχεδιασμό του χώρου εργασίας ώστε αυτός να ανταποκρίνεται στις πολύπλοκες ανάγκες του παρόντος και του μέλλοντος.

Ωστόσο, φαίνεται ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις αποτελούν ουραγό αυτής της τάσης για πολλούς λόγους – ένας εκ των οποίων η οικονομική κρίση. «Η ελληνική αγορά αυτή τη στιγμή διαθέτει εταιρείες δύο ταχυτήτων. Η πρώτη κατηγορία είναι αυτή των αμιγώς ελληνικών εταιρειών, οι οποίες εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά από την ντόπια οικονομία. Η κατηγορία αυτή εξακολουθεί να είναι ακόμη “μουδιασμένη” με εξαιρετικά χαμηλή κινητικότητα και ενδιαφέρον σε θέματα αναβάθμισης των εργασιακών τους συνθηκών. Η δεύτερη κατηγορία είναι αυτή των μεγάλων πολυεθνικών οργανισμών και των “ελληνικών” εταιρειών με διεθνείς δραστηριότητες. Εδώ τα πράγματα είναι διαφορετικά εφόσον οι βασικές αρχές ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού και οι οδηγίες διαμόρφωσης εργασιακών χώρων ορίζονται από τα κεντρικά τους γραφεία σε Αμερική και Ευρώπη. Στην κατηγορία αυτή τα τελευταία 2-3 χρόνια ξεκίνησαν και πάλι σημαντικές επενδύσεις τόσο στον τομέα του ανθρώπινου παράγοντα όσο και στη βελτίωση των ακινήτων τους», υποστηρίζει ο Π. Κουζής.