Οι σημερινές συνθήκες οδηγούν αναπόφευκτα εργοδότες και εργαζομένους στην ανάγκη για πρόσθετη συμπληρωματική αποταμίευση.
Oμαδικής μορφής ιδιωτικό συνταξιοδοτικό σύστημα και μια από τις σημαντικότερες τομές που εισήχθη στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας μας ήταν η σύσταση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, όπως θεσμοθετήθηκε με το Νόμο 3029/02.
Το χαρακτηριστικό του Τ.Ε.Α., ως ασφαλιστικού φορέα του δεύτερου πυλώνα ασφάλισης, είναι ότι η συμμετοχή σε αυτό εξασφαλίζει στον ασφαλισμένο συμπληρωματική ασφαλιστική προστασία, τόσο στο πλαίσιο ενός συνταξιοδοτικού προγράμματος για τη χορήγηση εφάπαξ ή συμπληρωματικής σύνταξης, όσο και στο πλαίσιο ενός προγράμματος υγείας, με τη χορήγηση πρόσθετης υγειονομικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στα ασφαλισμένα μέλη του. Ασφαλιζόμενοι κίνδυνοι αποτελούν το γήρας, η ασθένεια, η απώλεια της θέσης εργασίας, η αναπηρία, το επαγγελματικό ατύχημα και ο θάνατος του ασφαλισμένου.
Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Α.) ιδρύονται και λειτουργούν ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τελούν υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ιδρύονται δε είτε με μονομερή πρωτοβουλία των εργοδοτών ή των εργαζομένων, είτε με πρωτοβουλία των κοινωνικών εταίρων από κοινού, υπό την προϋπόθεση ότι ο ελάχιστος αριθμός των ασφαλιζόμενων κατά επιχείρηση ή επαγγελματικό κλάδο – μελών του Τ.Ε.Α. είναι τουλάχιστον εκατό (100).
Η υπαγωγή στα Τ.Ε.Α. είναι προαιρετική και ελεύθερη, ενώ για την υπαγωγή στην ασφάλισή τους δεν απαιτείται ο ασφαλισμένος να είναι μέλος οποιασδήποτε συνδικαλιστικής ή επαγγελματικής οργάνωσης.Εξετάζοντας την επίδραση των Τ.Ε.Α. στις εργασιακές σχέσεις, αυτή διαφαίνεται ως εξαιρετικά θετική, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι παροχές που χορηγούνται από τα προγράμματα επαγγελματικής ασφάλισης μπορούν να ενταχθούν στο πλαίσιο των «οικειοθελών παροχών» του εργοδότη προς τους εργαζομένους.
Ειδικότερα, στις δυνατότητες που προσφέρουν τα νέα σχήματα εντάσσεται και η μερική ή ολική υποκατάσταση ορισμένων μισθολογικών παροχών προς τους εργαζομένους μιας επιχείρησης από την παροχή ασφαλιστικής προστασίας μέσω ενός επαγγελματικού ταμείου. Η καταβολή εισφορών σε ένα επαγγελματικό ταμείο αποτελεί συμφέρουσα λύση, καθώς συνοδεύεται από φορολογικού περιεχομένου διευκολύνσεις, οι οποίες απουσιάζουν στην περίπτωση των οικειοθελών παροχών.
Επιπλέον, από πλευράς κόστους, η ίδρυση ενός επαγγελματικού ταμείου θα μπορούσε να αποτελέσει μια πιο συμφέρουσα επιλογή, αφενός διότι το εν λόγω πρόγραμμα αποσκοπεί στη χορήγηση παροχών σε μακροπρόθεσμη βάση, αφετέρου διότι ένα ικανοποιητικό τμήμα των απαιτούμενων κεφαλαίων θα μπορούσε να εξασφαλισθεί διαμέσου της επενδυτικής του δράσης. Το ύψος των εισφορών που καλείται σε πρώτη φάση ο εργοδότης να καταβάλει εμφανίζεται αρκετά μικρότερο σε σχέση με εκείνο των αντίστοιχων εργοδοτικών οικειοθελών παροχών.
Από την άλλη, η ένταξη των εργαζομένων σε ένα τέτοιο σχήμα, ως εναλλακτική επιλογή της απευθείας χορήγησης ορισμένων μισθολογικών παροχών, αποτελεί εξίσου συμφέρουσα πρόταση από άποψη φορολογικών διευκολύνσεων. Μετά τις τελευταίες ραγδαίες μεταβολές στο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης, προτείνεται σχετικά με το 2ο Πυλώνα, την Επαγγελματική Ασφάλιση, η άμεση προώθηση νομοθετικής ρύθμισης, η οποία θα επιτρέπει στις ασφαλιστικές εταιρείες να διαχειρίζονται Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης και να ιδρύουν Ανοικτά Ταμεία Επαγγελματικής Συνταξιοδοτικής Ασφάλισης (ομαδικά συνταξιοδοτικά προγράμματα), με πλήρη απαλλαγή των ασφαλίστρων ως δαπάνη από το φορολογητέο εισόδημα του δικαιούχου.
Για τον 3ο Πυλώνα, την ατομική ιδιωτική ασφάλιση, προαναγγέλλεται ήδη η δημιουργία μιας κατηγορίας ασφαλιστικών προϊόντων με ειδικά χαρακτηριστικά, για τα οποία θα ισχύσουν συγκεκριμένα φορολογικά κίνητρα ώστε να είναι δυνατή η αποταμίευση και συσσώρευση προ φόρων.
Ωστόσο, θα πρέπει να ειπωθεί ότι η συμμετοχή της Ιδιωτικής Ασφάλισης στο χώρο των συντάξεων θα πρέπει να πληροί συγκεκριμένες θεσμικές προϋποθέσεις και απαιτήσεις φερεγγυότητας. Με δεδομένο, εξάλλου, πως τα Επαγγελματικά Ταμεία αναδεικνύονται ως λύση-εφαλτήριο μπροστά στον κίνδυνο αποδόμησης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, η Πολιτεία οφείλει να εξετάσει άμεσα βελτιώσεις στο υφιστάμενο πλαίσιο του Ν. 3029/2002.
Βάσει δε συγκριτικών στοιχείων με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου τα Επαγγελματικά Ταμεία είναι πολύ ανεπτυγμένα, εκτιμάται πως τα περιθώρια ανάπτυξής τους και στην Ελλάδα είναι τεράστια.
