Αρκετοί άνθρωποι τείνουν να αναβάλουν δραστηριότητες που έχουν αναλάβει να φέρουν εις πέρας και αυτό μπορεί να έχει συμβεί σε όλους έως ένα βαθμό. Όμως, τι γίνεται στην περίπτωση εκείνη που κάποιος αναβάλλει συστηματικά την υλοποίηση συγκεκριμένων στόχων και αντικαθιστά ενέργειες υψηλής προτεραιότητας με χαμηλότερης; για ποιους λογούς μπορεί να «σαμποτάρουμε» εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας και τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό;
Πόσες φορές δεν έχουμε αναβάλει εργασίες με απόρροια να «δημιουργούμε» εκκρεμότητες; Πόσες φορές δεν έχουμε απαντήσει άμεσα σε κάποιο email, που δεν θα χρειαζόταν πάνω από 10 λεπτά από τον χρόνο μας; Ή, ακόμα, πόσες φορές ψάχνουμε να βρούμε τα post-it στο γραφείο μας δίχως επιτυχία, τα αναζητάμε σε κάποιο συνάδελφο ή τελικά αγοράζουμε καινούρια, ενώ απλώς θα μπορούσαμε να τακτοποιήσουμε τον χώρο του γραφείου μας και να τα «ανακαλύψουμε»; Πόσες φορές, άραγε, καταστάσεις όπως οι παραπάνω δεν μας έχουν δημιουργήσει άγχος αλλά και ενοχές για τη στάση μας, συνεχίζουμε να τις βιώνουμε καθημερινά, όμως «τυχαίνει» να μην τις αλλάζουμε και να συνεχίζουμε να είμαστε αναβλητικοί;
Αν και θεωρείται φυσιολογικό οι άνθρωποι να αναβάλουν έως κάποιο βαθμό, η τακτική αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε ένα μοτίβο επαναλαμβανόμενου «σαμποτάζ» προς τον εαυτό μας, καταλήγοντας σε ένα φαύλο κύκλο του τύπου «έχω πολλά να κάνω». Εάν νιώθουμε σε μόνιμη βάση ότι δεν διαθέτουμε την απαραίτητη ενέργεια για τον σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων, τότε είναι πολύ εύκολο να εγκλωβιστούμε στην παγίδα της αναβλητικότητας η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή μείωση της παραγωγικότητας. Ποιοι είναι όμως οι λόγοι «πίσω» από τέτοιες καταστάσεις και πώς μπορούμε να ελαχιστοποίησουμε την επανάληψη ενός τέτοιου μοτίβου;
1 «ΚΑΝΕΤΕ ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΠΙΣΩ» ΚΑΙ ΘΕΣΤΕ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΔΩΣΕΤΕ ΠΡΩΤΙΣΤΩΣ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΑΣ
Όταν είμαστε ιδιαίτερα δραστήριοι/πολυάσχολοι και υπό πίεση, εξ ορισμού εργαζόμαστε πρωτίστως με ό,τι έχει συγκεκριμένη και άμεση προθεσμία, χωρίς ωστόσο να σημαίνει ότι αποτελεί προτεραιότητα. Η πίεση και τα αυστηρά χρονοδιαγράμματα συνδέονται με περιορισμένο σημείο εστίασης αναφορικά με το τι είναι σημαντικό και πόσο. Πολλές φορές απαντάμε σε emails που δεν είναι επείγουσας σημασίας ή δαπανούμε αρκετές ώρες σε μία συγκεκριμένη εργασία ακόμα και αν γνωρίζουμε ότι έχουμε «πολλά ακόμα να κάνουμε». Σε αυτή την περίπτωση, χρειάζεται να αφιερώσουμε στον εαυτό μας λίγα λεπτά έτσι ώστε να «κάνουμε ένα βήμα πίσω», να αξιολογήσουμε πόσο επείγοντα είναι όσα έχουμε υπό την ευθύνη μας και να ασχοληθούμε με ό,τι είναι πραγματικά σημαντικό να γίνει. Η τακτική «Pay yourself first» μπορεί να αναδειχθεί μείζονος σημασίας στο να θέσουμε προτεραιότητες. Βάζοντας προτεραιότητες σε ό,τι είναι πραγματικά δική μας δουλειά και αφορά στη δική μας ροή εργασιών πριν ασχοληθούμε με τις ανάγκες που έχουν οι συνάδελφοί μας. Ακόμα και αν κάτι τέτοιο, δεν είναι εύκολο να γίνεται κάθε μέρα, μπορούμε να θέσουμε ως στόχο να το ακολουθούμε συγκεκριμένες μέρες της εβδομάδας.
2 ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ ΑΠΛΑ. ΜΗΝ ΑΓΝΟΕΙΤΑΙ ΤΗΝ «ΕΥΚΟΛΗ» ΛΥΣΗ
Είναι γεγονός ότι σε περιόδους άγχους, αρκετές φορές μας διαφεύγει η εύκολη λύση που συχνά βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας. Αυτό συμβαίνει διότι, ίσως χωρίς να το συνειδητοποιούμε, μπαίνουμε σε μία κατάσταση που ονομάζεται «όραση σήραγγας (tunnel vision), δηλαδή αδυνατούμε να δούμε ότι βρίσκεται μπροστά μας. Μάλιστα, εάν κάποιος είναι τελειομανής, αυτή η κατάσταση είναι ατέρμονη καθώς αναζητά συνεχώς πολύπλοκες λύσεις σε ό,τι συμβαίνει, ακόμα και αν πρόκειται για θέματα ρουτίνας. Για παράδειγμα, οι αρκετά πολυάσχολοι άνθρωποι, παρατηρείται ότι δεν κρατούν φαγητό στο σπίτι τους. Αυτό οδηγεί σε έναν επαναλαμβανόμενο κύκλο μέσα στον οποίο σχεδόν κάθε μέρα σταματούν σε κάποιο παντοπωλείο για να αγοράσουν υλικά ή/και φαγητό ή οδηγούνται στη συνήθεια του «παραγγέλνω για να φάω» η οποία καταλήγει να είναι κοστοβόρα και χρονοβόρα. Αυτοί οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται αυτή την κατάσταση ως εξαιρετικά δαιδαλώδη: χρειάζεται αρκετός χρόνος να σκεφτώ τι θα φάω, να ψωνίσω και τελικά, να μαγειρέψω.
Όμως, αυτή είναι μία παγίδα στην οποία οι ίδιοι «πέφτουν» συστηματικά και μπορούν να την αποφύγουν εάν υποχωρήσουν για λίγο και αμφισβητήσουν τις ίδιες τις υποθέσεις τους. Εάν κάποιος τείνει να σκέφτεται στα άκρα, υπάρχει η επιλογή να σκεφτεί κάτι που είναι ανάμεσα σε αυτά. Στην παραπάνω περίπτωση, για παράδειγμα, η λύση θα μπορούσε να είναι να αποθηκεύει φαγητό στις κατάλληλες συνθήκες έτσι ώστε να μπορεί να το χρησιμοποιήσει μελλοντικά. Με αυτόν τον τρόπο, θα αποφύγει να παραγγέλνει κάθε μέρα αλλά και να δαπανά χρόνο στο να ετοιμάσει το γεύμα του.
Σε ευρύτερο επίπεδο, η τακτική του διαλλείματος είναι η απάντηση σε μία κατάσταση «όρασης σήραγγας». Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να απομακρυνθεί για λίγο από ότι τον πιέζει. Ακόμα και μικρά διαλλείματα από τις δραστηριότητές μας, που θα μας κανουν να «σηκωθούμε από τη θέση μας» και να περπατήσουμε, προκαλώντας φυσική κίνηση, διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και βοηθούν τη διορατικότητα και τη δημιουργικότητα.
3 ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΣΤΕ ΕΝΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΟΥ ΠΡΟΑΓΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ
Όταν είμαστε υπό πίεση και νιώθουμε ότι κάθε ενέργειά μας έχει χαθεί, συχνά δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε αυτό που πραγματικά συμβαίνει.
Σε γνωστικό/διανοητικό επίπεδο μπορεί να νιώθουμε αρκετά «κουρασμένοι» για να διαχειριστούμε μία κατάσταση και πολλές φορές αναλαμβάνουμε εργασίες που δεν μας αφορούν ή θα μπορούσαμε να αναθέσουμε σε κάποιο πιο κατάλληλο συνάδελφο. Και εδώ χρειάζεται να «κάνουμε τόσα βήματα πίσω» όσα χρειάζεται για να δούμε τι συμβαίνει στην πραγματική του διάσταση.
Για παράδειγμα, διορθώνουμε συνεχώς τα ίδια λάθη στην ομάδα μας; Τότε, είναι καλό να σταματήσουμε να το κάνουμε και να ζητήσουμε από τα μέλη της ομάδας να δημιουργήσουν τη δική τους checklist που θα τους βοηθήσει να διορθώνουν οι ίδιοι τα λάθη τους. Αντίστοιχα με το «power nap» που συζητιέται όλο και περισσότερο, υπάρχει και το «power hour» το οποίο αφορά στην αφιέρωση χρόνου σε συστηματική βάση για να δημιουργήσουμε τη βάση επίλυσης προβλημάτων.
4 ΜΗΝ ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΕ ΚΑΙ ΜΗΝ ΔΡΑΠΕΤΕΥΕΤΕ ΑΠΟ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΧΟΥΣ
Πολλές φορές οι άνθρωποι που είναι ιδιαίτερα δραστήριοι και πολυάσχολοι, τείνουν να αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν καταστάσεις που τους προσθέτουν άγχος όπως, ενδεικτικά, να συζητήσουν ένα σοβαρό θέμα με τον προιστάμενό τους ή ακόμα και με τον εργοδότη τους. Κάποιος μπορεί επίσης να προτιμά την αποφυγή αρνητικών συναισθημάτων και να καθυστερεί τις εργασίες που του προκαλούν άγχος. Ενδεχομένως όλο αυτό να πηγάζει από φόβο, επειδή νομίζουμε ότι δεν έχουμε τις δυνάμεις και τα προσόντα που απαιτούνται ή ανησυχούμε για τα αποτελέσματα μιας ενδεχόμενης πρωτοβουλίας μας. Ο φόβος ή αλλιώς το άγχος της αποτυχίας είναι ένας παράγοντας που συχνά μας κρατάει πίσω. Αυτό μπορεί να εκφράζεται σε αναβλητικότητα και να οδηγεί σε «σαμποτάρισμα» του ίδιου του εαυτού μας. Σε αυτή την περίπτωση, αν και μπορεί να είναι δύσκολο, είναι καλό όποιος το συνειδητοποιεί, να αγκαλιάζει ό,τι του συμβαίνει και να επιτρέψει στον ίδιο να διαχειριστεί τα συναισθήματα και τις σκέψεις του. Με την πάροδο του χρόνου, θα μπορέσει να αναγνωρίσει τι τον οδηγεί σε αναβλητικότητα και να προβεί σε ανάλογες κινήσεις.