Συχνά, κάποιοι εργαζόμενοι αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες που υπερβαίνουν τις τυπικές τους αρμοδιότητες, διασφαλίζοντας την ομαλή λειτουργία των οργανισμών, συνήθως, όμως, χωρίς αναγνώριση.
Ποιος δεν έχει συνεργαστεί με έναν συνάδελφο που, πέρα από τις επίσημες αρμοδιότητές του, αναλαμβάνει άτυπα να υποστηρίζει νέους εργαζόμενους, να λύνει προβλήματα πριν καν εμφανιστούν ή να γεφυρώνει εντάσεις στην ομάδα; Ίσως, μάλιστα, να είστε εσείς αυτό το άτομο. Τι γίνεται, όμως, όταν αυτές οι προσπάθειες παραμένουν αθέατες, χωρίς αναγνώριση ή ανταμοιβή;
Αυτό είναι το φαινόμενο που ονομάζουμε «Invisible Work Syndrome»: ένα σύνολο κρίσιμων και σημαντικών ενεργειών στον εργασιακό χώρο που διασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία της ομάδας και τη διατήρηση μίας θετικής εταιρικής κουλτούρας, αλλά δεν καταγράφονται, δεν ανταμείβονται και συχνά θεωρούνται δεδομένες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων ενεργειών είναι η διαχείριση επαγγελματικών σχέσεων, που περιλαμβάνει την ενίσχυση της ομαδικής συνεργασίας, την καλλιέργεια αμοιβαίου σεβασμού και τη διαχείριση εντάσεων. Αυτές οι ενέργειες απαιτούν πρωτοβουλία, συναισθηματική νοημοσύνη και δεξιότητες επικοινωνίας -skills που συχνά αγνοούνται στις επίσημες περιγραφές εργασίας. Εξίσου σημαντική είναι η ψηφιακή υποστήριξη, όπως η επίλυση τεχνικών προβλημάτων, η εκπαίδευση συναδέλφων σε νέες τεχνολογίες και η καθοδήγηση στη χρήση συστημάτων. Αυτές οι ενέργειες εξοικονομούν χρόνο και πόρους, διασφαλίζοντας την ομαλή λειτουργία της καθημερινής εργασίας.
Τέλος, η συναισθηματική υποστήριξη είναι ίσως η πιο συχνά παραμελημένη πτυχή της αόρατης εργασίας. Από την ενθάρρυνση συναδέλφων και τη διαμεσολάβηση σε συγκρούσεις, μέχρι την ενίσχυση της ψυχολογικής ανθεκτικότητας της ομάδας, οι εργαζόμενοι που αναλαμβάνουν τέτοιους ρόλους συμβάλλουν καθοριστικά στη συνοχή και την αποδοτικότητα του οργανισμού.
Το φαινόμενο επηρεάζει δυσανάλογα γυναίκες, μειονότητες και νεότερους εργαζόμενους, οι οποίοι συχνά επωμίζονται πρόσθετες ευθύνες λόγω κοινωνικών στερεοτύπων ή της ανάγκης τους να αποδείξουν την αξία τους.
Οι επιπτώσεις
Η ανάληψη μη αναγνωρισμένων καθηκόντων μπορεί να επηρεάσει σοβαρά το εργασιακό περιβάλλον, προκαλώντας μία σειρά από αρνητικές συνέπειες τόσο για τους εργαζομένους όσο και για τον οργανισμό συνολικά. Καταρχάς, η συνεχής εκτέλεση «αόρατων» εργασιακών υποχρεώσεων μπορεί να οδηγήσει σε burnout. Η διαρκής σωματική και ψυχική καταπόνηση εξαιτίας μη αναγνωρισμένων προσπαθειών επηρεάζει την ευημερία των εργαζομένων, αυξάνοντας τον κίνδυνο εξάντλησης και μειωμένης αντοχής στην πίεση της καθημερινής εργασίας.
Επιπλέον, η αίσθηση αδικίας γίνεται εντονότερη όταν οι εργαζόμενοι δεν λαμβάνουν την αναγνώριση που τους αξίζει για τις επιπλέον προσπάθειές τους. Αυτή η ανισότητα δημιουργεί δυσαρέσκεια και μπορεί να οδηγήσει τους εργαζομένους να αναζητήσουν νέες επαγγελματικές ευκαιρίες σε εταιρείες που θα εκτιμήσουν πραγματικά τη συνεισφορά τους.
Τέλος, η ανάθεση τέτοιων «αόρατων» εργασιών μειώνει την παραγωγικότητα. Όταν οι εργαζόμενοι αποσπώνται από τις επίσημες αρμοδιότητές τους για να διαχειριστούν καθήκοντα που δεν περιλαμβάνονται στον ρόλο τους, περιορίζεται η αποδοτικότητά τους και αυξάνεται ο κίνδυνος καθυστερήσεων και μειωμένης ποιότητας εργασίας.
Από τη θεωρία, στην πράξη
Η αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτεί μία ολιστική προσέγγιση που βασίζεται στη διαφάνεια, την αναγνώριση και την ισότιμη κατανομή των ευθυνών.
Αναγνώριση & καταγραφή: Η καθιέρωση συστημάτων που εντοπίζουν και καταγράφουν αυτές τις κρίσιμες, αλλά συχνά αφανείς ενέργειες, είναι απαραίτητη. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αξιολογήσεις από συναδέλφους, τακτική ανατροφοδότηση από τις ομάδες και συναντήσεις ανασκόπησης που εστιάζουν και στις άτυπες συνεισφορές.
Διαφάνεια & ανταμοιβή: Οι εταιρείες πρέπει να καθιερώσουν διαφανείς πολιτικές που επιβραβεύουν κάθε συνεισφορά, ακόμη και αν δεν περιλαμβάνεται σε επίσημες περιγραφές θέσεων. Επιβραβεύσεις όπως μπόνους, ημέρες άδειας ή ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης, ενισχύουν το ηθικό των εργαζομένων.
Εκπαίδευση & ευαισθητοποίηση: Η εκπαίδευση των ανώτερων και ανώτατων στελεχών για την αναγνώριση της αόρατης εργασίας είναι ζωτικής σημασίας.
Δίκαιη κατανομή εργασιών: Οι εργασίες πρέπει να κατανέμονται ισορροπημένα, ώστε κανείς να μην επιβαρύνεται υπερβολικά. Η τακτική αξιολόγηση των αρμοδιοτήτων και η ανακατανομή καθηκόντων μπορούν να αποτρέψουν -άλλωστε- την επαγγελματική εξουθένωση.
