«Επιχειρώ» σημαίνει δοκιμάζω, σχεδιάζω και θέτω συγκεκριμένους στόχους. Εκ φύσεως, η έννοια του επιχειρείν περιλαμβάνει συμπεριφορές και δεξιότητες που ευνοούν την ανάπτυξη πρωτοβουλιών, τη δημιουργικότητα, την καινοτομία και την ανάλυση σκέψης. Με την έννοια αυτή, οι επιχειρηματικές σπουδές και η επιχειρηματική εκπαίδευση αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του επιχειρείν.
Mε τον όρο «επιχειρηματικότητα» αναφερόμαστε σε έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης, ο οποίος εντοπίζει ευκαιρίες, συνθέτει λύσεις με δημιουργικό και βιώσιμο τρόπο -επικερδή τόσο για την ίδια την επιχείρηση όσο και για την κοινωνία-, κινητοποιεί υλικούς και έμψυχους πόρους, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις εφαρμογής των λύσεων αυτών. Η επιχειρηματικότητα δεν αφορά πλέον στο άτομο, αλλά διαχέεται στην ίδια την κοινωνία. Σήμερα, αναγνωρίζεται διεθνώς ως ένας από τους θεμελιώδεις παράγοντες της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής αλλαγής.
Μιλώντας για επιχειρηματική εκπαίδευση και για επιχειρηματικές σπουδές, αναφερόμαστε, κυρίως, στην ενίσχυση συμπεριφορών και επιχειρηματικών δεξιοτήτων των ανθρώπων, τις οποίες θα αξιοποιήσουν όχι μόνο στην επαγγελματική τους ζωή, αλλά και στην κοινωνική. Η επιχειρηματική εκπαίδευση συγκεκριμένα, συνιστά ουσιαστικά έναν τρόπο σκέψης, ο οποίος δημιουργεί καταρτισμένο επαγγελματικό δυναμικό, ικανό να ανταπεξέρχεται στις αλλαγές, να συνθέτει νέες ιδέες και να τις υλοποιεί. Με τον τρόπο αυτό, αυξάνεται η παραγωγικότητα, μειώνεται η ανεργία, δημιουργείται πλούτος και αυξάνεται το ΑΕΠ. Όπως αναφέρει ο ΣΕΒ σε ειδική αναφορά του για το μέλλον της εργασίας και την επιχειρηματική εκπαίδευση, η τελευταία αφορά μια καινοτόμα, σύνθετη εκπαιδευτική διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα μαθησιακών στόχων, παιδαγωγικών μεθόδων και επιμέρους προσεγγίσεων.
Oι όροι «επιχειρηματικότητα» και «επιχειρηματική εκπαίδευση» δεν αφορούν μόνο στον ρόλο του επιχειρηματία ή ιδρυτή μιας επιχείρησης, αλλά καταλαμβάνουν όλα τα στελέχη και τους εργαζόμενους στις επιχειρήσεις και των δεξιοτήτων τους, «χάρη στις οποίες μια επιχείρηση ή ένας οργανισμός, όχι απαραίτητα κερδοσκοπικός, μπορεί να αναπτύσσεται, να καινοτομεί, να μεγεθύνεται, συμβάλλοντας στη θετική εξέλιξη μακροοικονομικών και κοινωνικών δεικτών», σύμφωνα με τον ΣΕΒ.
Iστορικά, η πρώτη αναφορά στις επιχειρηματικές σπουδές (business studies) εμφανίζεται το 1938, σε πρόγραμμα σπουδών του Πανεπιστημίου του Κόμπε, στην Ιαπωνία. Με το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι επιχειρηματικές σπουδές εμφανίζονται στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στο Harvard Business School, με ειδικό μάθημα που αφορούσε στην ίδρυση και λειτουργία νέων επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΒ, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, μόνο 16 πανεπιστημιακές σχολές στις ΗΠΑ προσέφεραν μαθήματα επιχειρηματικότητας, αριθμός που αυξήθηκε κατά πολύ τα επόμενα 30 χρόνια, με περισσότερα από 1.400 εκπαιδευτικά ιδρύματα να προσφέρουν αντίστοιχα προγράμματα το 2000. Στην Ευρώπη, τα business studies αναγνωρίζονται ως βασική δεξιότητα τα τελευταία 20 χρόνια περίπου, ενώ το 2016 δημιουργήθηκε το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επιχειρηματικών Δεξιοτήτων Entercomp (Enterpreneurship Competences), ένα κείμενο αναφοράς για την καθιέρωση κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής, με στόχο την ενίσχυση της επιχειρηματικής αντίληψης και ικανότητας και τη δημιουργία επιχειρηματικής κουλτούρας στα κράτη-μέλη.
ΟΙ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ
Σύμφωνα με τον Δρ. Στέφανο Ζάρκο, Αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Προγραμμάτων στο Alba Graduate Business School, The American College of Greece, η πανδημία επηρέασε την επιχειρηματική εκπαίδευση σε τρεις βασικούς τομείς. Όπως αναφέρει, πέρα από τις γνωστές πλατφόρμες τηλεδιασκέψεων που επέτρεψαν το online synchronous/asynchronous learning, νέες εφαρμογές λογισμικού αναπτύχθηκαν ώστε να υποστηρίξουν όλα τα στάδια της μαθησιακής διδασκαλίας, από την παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού στην τάξη, έως την εξασφάλιση της αξιοπιστίας των εξετάσεων μέσω συστημάτων ηλεκτρονικής επιτήρησης. «Όμως, πέρα από την τεχνολογία οι εκπαιδευτές πρέπει να προσαρμόσουν τον τρόπο της διδασκαλίας τους σε ένα νέο και διαφορετικό μαθησιακό περιβάλλον, ώστε να διασφαλιστεί η συμμετοχή και η ενεργή εκμάθηση» επισημαίνει και τονίζει ότι το περιεχόμενο σπουδών πρέπει να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. «Η φιλοσοφία των σύγχρονων προγραμμάτων σπουδών και η στόχευσή τους επικεντρώνεται σε εκείνα τα στελέχη που επιθυμούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά σε ένα πραγματικό ή ψηφιακό περιβάλλον, ως μέλη ενός ευρύτερου οικοσυστήματος. Στόχος μας είναι οι απόφοιτοι των προγραμμάτων μας, να αναπτύξουν την ικανότητα, την αντίληψη, την ευελιξία και την προσαρμοστικότητα να ηγηθούν της επιχείρησής τους σε ένα συνεχές μεταβαλλόμενο περιβάλλον, χωρίς φυσικά σύνορα ή άλλους περιορισμούς, κάτω από συνθήκες μεγάλης αβεβαιότητας» αναφέρει μεταξύ άλλων ο Δρ. Στέφανος Ζάρκος.
«Η πανδημία ήταν ο επιταχυντής του ψηφιακού μετασχηματισμού, αναδεικνύοντας την ανάγκη για νέες δεξιότητες, γεγονός που επιβεβαιώνεται από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, που προβλέπει ότι το 50% όλων των εργαζομένων θα χρειαστεί επανεκπαίδευση έως το 2025», επισημαίνει από την πλευρά του ο Βασίλης Διονάς, Γενικός Διευθυντής του ICBS Athens International College, ο οποίος εκτιμά ότι σε αυτό το πλαίσιο, ο τομέας των business studies επηρεάστηκε με δύο τρόπους, εμπλουτίστηκαν τα γνωστικά αντικείμενα – όπου ενσωματώθηκε η νέα τεχνολογία από την επιχειρησιακή της οπτική – και δεύτερον, εξελίχθηκαν νέοι τρόποι μάθησης. Όπως λέει, η σύγχρονη τάξη είναι πλέον υβριδική και η μάθηση είναι ένας συνδυασμός πρακτικών, όπως self-directed learning, classroom learning, instructor-led learning, problem-based learning, gamification, competency-based learning, project-based learning, self-paced learning. «Ο τομέας των business studies επέδειξε ευελιξία και προσαρμοστικότητα. Οι φορείς ανακάλυψαν εκ νέου προγράμματα, πρωτοστάτησαν σε παιδαγωγικές μεθόδους, επένδυσαν σε τεχνολογίες, έκαναν συνεργασίες που δημιουργούν αξία και ανέπτυξαν νέες αγορές» επισήμανε.
Η πανδημία απέδειξε ότι οι προκλήσεις είναι συνεχόμενες και το εργασιακό περιβάλλον μεταβάλλεται δυναμικά, εκτιμά η Σίβυλλα Τζόγια, B2B Sales Manager στον όμιλο So easy Education. Όπως αναφέρει, οι οργανισμοί πλέον χρειάζονται στελέχη τα οποία προσαρμόζονται στις συνθήκες, ταυτόχρονα όμως είναι ικανά και διαθέτουν εξειδικευμένες δεξιότητες. «Νέοι άνθρωποι με λίγα χρόνια εμπειρίας κλήθηκαν λόγω της πανδημίας, να συμμετέχουν ή ακόμη να διοικήσουν ομάδες, από απόσταση» επισημαίνει και συνεχίζει: «Τα απαιτούμενα επαγγελματικά προσόντα πλέον είναι ακόμη περισσότερα. Και αυτό το αντιλαμβάνονται και τα στελέχη αφού σήμερα μπορεί για μια θέση, να “ανταγωνίζονται” κάποιον που κατοικεί εκτός της χώρας μας». Η Σ. Τζόγια θεωρεί ότι η πανδημία κατέστησε τον τομέα των business studies περισσότερο απαραίτητο αλλά και ευκολότερο, «καθώς βασικό κριτήριο για την έναρξη ενός εκπαιδευτικού προγράμματος αποτελεί η χρονική στιγμή που θα αποφασίσει ένα νέο στέλεχος να παρακολουθήσει τον κύκλο σπουδών. Σήμερα μπορεί να γλιτώσει χρόνο και κόστος με την εξ αποστάσεως συμμετοχή του στο πρόγραμμα της επιλογής του» καταλήγει.
ΝΕΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Είναι σχεδόν τρομακτικό να σκεφθεί κανείς ότι περισσότεροι από 1 δισ. εργαζόμενοι θα πρέπει να επανακαταρτιστούν μέχρι το 2030, συμπέρασμα που προέκυψε από διεθνείς έρευνες και μελέτες και αποτυπώθηκε ως πραγματικότητα στο τελευταίο World Economic Forum. Τα ίδια στοιχεία αναφέρουν ότι μέχρι το 2025, σε μόλις τρία χρόνια από σήμερα, περίπου 85 εκατ. θέσεις εργασίας θα χαθούν λόγω της τεχνολογίας, προβλέπεται όμως ότι για τον ίδιο ακριβώς λόγο θα προκύψουν 97 εκατ. νέες θέσεις εργασίας. Κάτι που σημαίνει ότι το ανθρώπινο δυναμικό θα πρέπει να είναι έτοιμο και να διαθέτει το απαραίτητο μείγμα γνώσεων και δεξιοτήτων, για να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις των νέων αυτών θέσεων εργασίας.
H πανδημία ανέδειξε την αναγκαιότητα για reskilling και upskilling σε νέες βάσεις, επιταχύνοντας με βίαιο τρόπο το disruption για το οποίο προδιέθεταν οι τεχνολογικές εξελίξεις και τα νέα εργασιακά μοντέλα. Αναπόφευκτα, λοιπόν, το Learning & Development αναδεικνύεται σε αναγκαία και ικανή συνθήκη για την ενίσχυση των επιχειρήσεων έναντι των προκλήσεων που ήδη αντιμετωπίζουν. Πλέον, η δια βίου κατάρτιση των στελεχών δεν αποτελεί επιλογή, αλλά αναγκαιότητα. Αυτό δείχνει και η εκτίμηση των ειδικών ότι ο ρυθμός με τον οποίο απαιτείται η ανανέωση των γνώσεων και των δεξιοτήτων των εργαζομένων μειώνεται από τα 10 στα 5 έτη, με τάσεις επιπλέον συρρίκνωσης. Κάπως έτσι, τα hard και soft skills, η επιμόρφωση σε ψηφιακά αντικείμενα, καθώς και η εις βάθος εξειδίκευση με πρακτική και βιωματική εκπαίδευση μπαίνουν σε πρώτο πλάνο, αναγκάζοντας τους εκπαιδευτικούς οργανισμούς να προσαρμόσουν την προσφορά τους στις αυξημένες απαιτήσεις.
Σύμφωνα με την Deloitte, υπάρχουν 4 βασικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να χαρακτηρίζουν την επαγγελματική εκπαίδευση στη μετά-πανδημίας εποχή. Πρώτα από όλα, θα πρέπει να είναι εμπειρική, προσφέροντας πρακτικές που δημιουργούν συναισθηματικές συνδέσεις και εδράζονται στο βίωμα, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την απορρόφηση της γνώσης. Στη συνέχεια, θα πρέπει να είναι blended. Συνδυάζοντας τα καλύτερα στοιχεία της ψηφιακής και δια ζώσης φοίτησης, το blended learning επιτρέπει ευκολότερη πρόσβαση, δυνατότητα scaling αλλά και αμεσότητα και πρακτική εξάσκηση. To τρίτο χαρακτηριστικό της είναι ότι θα πρέπει να είναι ενσωματωμένη αρμονικά στην εργασία, συμπεριλαμβάνοντας πραγματικά προβλήματα που συνδέονται με αυτήν. Έτσι, γίνεται πιο αποτελεσματική, εφαρμόσιμη και καταγράφεται στη μνήμη. Τέλος, θα πρέπει να είναι δια βίου. «Όταν υπάρχει μακρόπνοος σχεδιασμός, η εκπαίδευση που προσφέρει συνολική προσωπική και επαγγελματική βελτίωση, αποκτά μεγαλύτερη αξία για τον συμμετέχοντα, με καλύτερα αποτελέσματα» αναφέρει χαρακτηριστικά η Deloitte.
ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΤΩΝ MBAs
Tα τελευταία χρόνια, η αύξηση της προσφοράς και της ζήτησης των μεταπτυχιακών σπουδών είναι εντυπωσιακή διεθνώς. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις ΗΠΑ, ενώ το 1987 απονεμήθηκαν 290.000 μεταπτυχιακοί τίτλοι, ο αριθμός αυτός υπερδιπλασιάστηκε κατά το 2009 οπότε και απονεμήθηκαν 670.000. Η εικόνα στη χώρα μας ήταν πολύ διαφορετική, αφού μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, προσφέρονταν ελάχιστα μεταπτυχιακά προγράμματα και όσοι ήθελαν να τα παρακολουθήσουν θα έπρεπε να τα αναζητήσουν στα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Η εικόνα, ωστόσο, άλλαξε σημαντικά στα μέσα της δεκαετίας του ’90 κυρίως με τα επιδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση μεταπτυχιακά προγράμματα αλλά και με την αύξηση της λειτουργίας αυτοχρηματοδοτούμενων μεταπτυχιακών προγραμμάτων στα δημόσια ΑΕΙ. Σε θεματικό επίπεδο, τα στοιχεία δείχνουν ότι τη μεγαλύτερη ζήτηση έχουν σήμερα μεταπτυχιακά προγράμματα που αφορούν πληροφορική, επικοινωνία, διοίκηση, τεχνικά επαγγέλματα και τον χρηματοοικονομικό τομέα.
Σύμφωνα με τον Β. Διονά, τα προγράμματα ΜΒΑ συνεχίζουν να είναι οι πλέον ολοκληρωμένες σπουδές για επαγγελματίες που θέλουν να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στο περιβάλλον τους. Όπως λέει, σε αυτό έχει συμβάλλει το γεγονός ότι τα σύγχρονα MBA έχουν ενσωματώσει νέα γνωστικά αντικείμενα, όπως ψηφιακό μετασχηματισμό, ESG, βιώσιμη ανάπτυξη, customer experience, τεχνητή νοημοσύνη (AI), επαυξημένη και εικονική πραγματικότητα, blockchain, internet of things (IoT), big data, ρομποτική, governance, health and safety, επιχειρηματικότητα και καινοτομία. «Ωστόσο, η μάθηση δεν σταματάει στο ΜΒΑ. Οι επαγγελματίες θα πρέπει να αναβαθμίζουν συνεχώς τις γνώσεις τους και εκτός από γνώσεις εξειδίκευσης, να αποκτήσουν soft skills, όπως ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, διαχείριση ανθρώπων και ομάδων, δημιουργικότητα, κριτική σκέψη, ηγεσία, διαχείριση έργων, διαχείριση αλλαγών» καταλήγει.
Το MBA εξακολουθεί να είναι ο πιο διαδεδομένος in-demand μεταπτυχιακός τίτλος, ωστόσο δεν θα εγγυηθεί την απόκτηση της θέσης πλέον, εκτιμά η Σ. Τζόγια, η οποία επισημαίνει ότι ο αριθμός των σχολών, των πανεπιστημίων που προσφέρουν μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Επιχειρήσεων έχει αυξηθεί πολύ. Και συνεχίζει: «Η εστίαση του ΜΒΑ είναι περισσότερο γενική παρά εξειδικευμένη και δεν αποτελεί προτεραιότητα των νέων αποφοίτων σήμερα, ενώ ίσως παραμένει πρώτη επιλογή στελεχών μεγαλύτερης ηλικίας που είτε αναζητούν αλλαγή καριέρας ή μια γενικότερη διεύρυνση των γνώσεών τους. Κάποιες από τις δεξιότητες του μέλλοντος θα έλεγα ότι είναι η κωδικοποίηση και βελτίωση λογισμικού, η ανάπτυξη δικτύων, οι κοινωνικές δεξιότητες, αλλά και τα soft skills, που αφορούν ευρύτερα χαρακτηριστικά προσωπικότητας και ικανότητες συμμετοχής σε διαδικασίες team building».
ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ
Ο Γενικός Διευθυντής του ICBS Athens International College επισημαίνει ότι η ταχύτητα με την οποία μεταβάλλεται το κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον, έχει δημιουργήσει την ανάγκη για ευέλικτο τρόπο απόκτησης εξειδικευμένων γνώσεων, εκτιμώντας ότι νέοι τύποι σπουδών, όπως τα mini ή micro Masters, η κλιμακωτή μάθηση που οδηγεί διαφορετικά επίπεδα τίτλων (Certificate, Diploma, Master) και η δια βίου μάθηση έρχονται να καλύψουν αυτή την ανάγκη. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι πιο δημοφιλείς τομείς, που έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους επιχειρήσεις και στελέχη είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η βιώσιμη επιχειρηματικότητα, το ESG, το cyber security, το project management, το digital marketing.
«Η πρόσφατη εμπειρία έδειξε ότι η φυσική παρουσία των εκπαιδευομένων στη φοίτηση ενός προγράμματος σπουδών, όπως ένα MBA δεν θεωρείται, πλέον, δεδομένη ή απαραίτητη» τονίζει από την πλευρά του ο Δρ. Στ. Ζάρκος. «Πιστεύω ότι τα ΜΒΑ προγράμματα έχουν να επιτελέσουν έναν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη στελεχών που μπορούν να δραστηριοποιηθούν σε ένα φυσικό ή ψηφιακό περιβάλλον, να οργανώνουν και να διαχειρίζονται επιχειρηματικά οικοσυστήματα και να ηγούνται ομάδες εργασίας που μπορεί να προέρχονται από διαφορετικά μέρη του κόσμου» αναφέρει ο ίδιος χαρακτηριστικά. Όσον αφορά στο είδος των σπουδών, ο Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Προγραμμάτων στο Alba Graduate Business School, The American College of Greece εκτιμά ότι η παγκοσμιοποίηση και το e-business, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η ανάγκη για βιώσιμη ανάπτυξη είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τόσο των οργανισμών όσο και των στελεχών που επιθυμούν να μελετήσουν σε μεγαλύτερο βάθος αυτές τις θεματικές περιοχές. Όπως τονίζει, τα προγράμματα σπουδών πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτές τις ανάγκες και να βοηθήσουν τους εκπαιδευόμενους στην ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων. Καταλήγοντας, αναφέρει μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα μαθημάτων ενός συγχρόνου MBA πρόγραμμα σπουδών, όπως Sustainability (ESG), Business Ethics, Financial Reporting, Business Analytics, Digital Business, Platform Economics, Fintech, Risk Management, Management of virtual organizations, Leadership skills and emotional intelligence, Problem solving methods, Digital Marketing, System design, Negotiations and Multi-cultural management, κ.α.
Η Σ. Τζόγια από την άλλη πλευρά, εστιάζει σε τρεις τομείς επιχειρηματικής εκπαίδευσης, οι οποίοι θεωρεί ότι έχουν ενδιαφέρον και θα καθορίσουν τις νέες τάσεις σε αυτή. Ο πρώτος τομέας αφορά στην ανάπτυξη soft skills, αφού η ίδια εκτιμά ότι σχεδόν σε κάθε αντικείμενο και ρόλο απαιτούνται, πλέον, περισσότερο από ποτέ καλές επικοινωνιακές δεξιότητες, ευελιξία, προσαρμοστικότητα, “emotional intelligence” αλλά και εξωστρέφεια και επαφή με τις διεθνείς τάσεις και εξελίξεις στις επιχειρήσεις. «Ένα ικανό στέλεχος επιχείρησης δεν αρκεί να είναι αποτελεσματικό στη δουλειά του αυτή καθαυτή μόνο. Χρειάζεται να μπορεί να συμμετέχει δημιουργικά σε ομάδες, να διαχειρίζεται υπεύθυνα και να πείθει συνεργάτες και πελάτες, να επικοινωνεί ολοκληρωμένα τις ιδέες του και να “φιλτράρει” σκέψεις/ προτάσεις με κριτική ικανότητα» επισημαίνει. O δεύτερος τομέας αφορά στις πωλήσεις, δεδομένου ότι όπως εκτιμά η ίδια, η ανάπτυξη της ικανότητας των πωλήσεων μέσω τεχνικών κι η επένδυση στα στελέχη για την εφαρμογή τους είναι πάντα ανταποδοτική. Τέλος, ο τρίτος τομέας αφορά στις ξένες γλώσσες, οι οποίες σύμφωνα με την Σ. Τζόγια αποτελούν απαραίτητο εργαλείο, δεδομένου ότι όπως λέει, «η παγκοσμιοποίηση δεν επιτρέπει σε στελέχη μεγάλων οργανισμών να μην μπορούν να επικοινωνήσουν σε μια διαφορετική γλώσσα με συναδέλφους άλλων χωρών».
ΟΙ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝ ΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΩΝ BUSINESS STUDIES
Η βαρύτητα της επιχειρηματικής εκπαίδευσης και των business studies στη μετά-πανδημία εποχή, αναδεικνύεται έμπρακτα μέσα από το νέο νομοσχέδιο για την αγορά εργασίας που προωθείται από την κυβέρνηση και το οποίο έχει τεθεί από τον Μάρτιο σε δημόσια διαβούλευση (σ.σ.: το νομοσχέδιο θα παραμείνει σε δημόσια διαβούλευση και όλο τον Απρίλιο και στη συνέχεια θα προωθηθεί στις αρμόδιες Επιτροπής της Βουλής προς συζήτηση). Εστιάζοντας, τόσο στους άνεργους όσο και στους ήδη εργαζόμενους, προωθεί την κουλτούρα της διαρκούς επιχειρηματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης μέσω των business studies, με στόχο την εξέλιξη του ανθρώπινου δυναμικού και την ουσιαστική ένταξή του στην αγορά εργασίας, με την απόλυτα ενεργή συμμετοχή του ίδιου του ατόμου στην εκπαιδευτική και εξελικτική διαδικασία. Χαρακτηριστικό είναι ότι το επίδομα ανεργίας μετεξελίσσεται σε επίδομα εργασίας. Μερικές από τις, πλέον, χαρακτηριστικές ρυθμίσεις που προβλέπει το νομοσχέδιο προς αυτή την κατεύθυνση είναι οι εξής:
Παροχή κινήτρων – μπόνους στους μακροχρόνια ανέργους για ενεργή αναζήτηση εργασίας: προβλέπεται η καταβολή 300 ευρώ σε όσους μακροχρόνια ανέργους (πάνω από 5 χρόνια) καταρτίζουν ατομικό σχέδιο δράσης.
Καταβολή για πρώτη φορά επιδόματος εργασίας αντί για το επίδομα ανεργίας από τη ΔΥΠΑ: προβλέπεται ότι όσοι βρίσκουν δουλειά κατά την περίοδο καταβολής του επιδόματος ανεργίας, θα συνεχίσουν να εισπράττουν το 50% του επιδόματος μέχρι την προβλεπόμενη ημερομηνία λήξης της περιόδου καταβολής του.
Θέσπιση του ατομικού λογαριασμού δεξιοτήτων ως ψηφιακού εργαλείου, όπου θα καταγράφονται οι καταρτίσεις και οι πιστοποιήσεις που λαμβάνει ο καταρτιζόμενος. Μέσω του νέου εργαλείου θα πιστώνονται «μονάδες», που θα μπορούν να χρησιμοποιούνται σε προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης (κατά το μοντέλο της Γαλλίας) αλλά και θα διευκολύνονται οι έλεγχοι, ώστε να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα κατάχρησης του συστήματος κατάρτισης, ενώ παράλληλα, θα υπάρχει η δυνατότητα άμεσης παροχής πληροφοριών σε δυνητικούς εργοδότες.
Αποτελεσματικότερη οργάνωση και λειτουργία του πεδίου της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης με έμφαση στις δεξιότητες, μέσω της σύστασης Εθνικού Συμβουλίου Δεξιοτήτων.
Κατάρτιση Εθνικής Στρατηγικής για την Αναβάθμιση των Δεξιοτήτων του Εργατικού Δυναμικού και τη Διασύνδεση με την Αγορά Εργασίας.
Αποτελεσματικότερος σχεδιασμός των προγραμμάτων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, με βάση τα αποτελέσματα του Μηχανισμού Διάγνωσης των Αναγκών της Αγοράς Εργασίας, της Εθνικής Στρατηγικής, καθώς και σχετικών μελετών και πορισμάτων της Μονάδας Εμπειρογνωμόνων Απασχόλησης του Υπουργείου.
Με βάση τα παραπάνω, είναι ξεκάθαρο ότι στη νέα εποχή της αγοράς εργασίας, τα business studies ενισχύουν τον ρόλο τους στη διαμόρφωση κουλτούρας δια βίου μάθησης και διαρκούς ανάπτυξης δεξιοτήτων.
VIEWPOINT
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΑΛΕΝΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΕ ΝΕΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
Το φαινόμενο της «Μεγάλης Παραίτησης» είναι μια νέα καθημερινότητα που αγγίζει και την Ελλάδα. Στελέχη αποχωρούν γρηγορότερα από ότι μπορούμε να αντικαταστήσουμε. Ταλέντα, που δεν πρόκειται να επιστρέψουν. Αν η παραπάνω τάση αναδιαμορφώνει τον τρόπο που προσελκύουμε, προσλαμβάνουμε, ενσωματώνουμε, αναπτύσσουμε και διατηρούμε ταλέντα, πώς ο εφιάλτης μπορεί να μεταφραστεί σε ευκαιρία για τροποποίηση των στρατηγικών διατήρησής τους, με τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος μάθησης που προσφέρει συνεχείς ευκαιρίες για reskilling και upskilling σε εξειδικευμένες ψηφιακές, ανθρωποκεντρικές και ηγετικές δεξιότητες, περιορίζοντας τη μαζική φυγή; Τα τελευταία δύο χρόνια, οι στρατηγικές εκπαίδευσης και ανάπτυξης έχουν μετατοπιστεί σε νέες δράσεις και πρωτοβουλίες:
1. Παροχή online εξατομικευμένης εκπαιδευτικής εμπειρίας: Οι εκπαιδευόμενοι επιδιώκουν να είναι το κέντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Εστιάζουν στις συγκεκριμένες δεξιότητες που χρειάζονται για να βελτιώσουν την ποιότητα εργασίας τους, στην ταχύτητα και τον βαθμό που μπορούν να αναπτυχθούν. Οι σύγχρονες LMS πλατφόρμες, εκτός από ποικιλία και εύρος εκπαιδεύσεων, προσφέρουν ένα ελκυστικό και διαδραστικό περιβάλλον μάθησης, που ικανοποιούν εύκολα εκπαιδευτικές ανάγκες σε σχέση με το πλάνο καριέρας.
2. Η σημασία των Big Data Analytics: Πλέον, μπορούμε εύκολα να συλλέγουμε ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα, να γνωρίζουμε το μαθησιακό προφίλ των εκπαιδευομένων μας, τον τρόπο και την πρόοδο εκπαίδευσής τους, να προτείνουμε συμβατές εκπαιδεύσεις και να κατανέμουμε χρηματικούς και εκπαιδευτικούς πόρους, όπου υπάρχουν ανάγκες.
3. Η μικρό-εκπαίδευση είναι ο κανόνας: Κανείς δεν χόρτασε στην πρώτη μπουκιά. Το ίδιο και με την εκπαίδευση. Όσο μικρότερη σε διάρκεια, τόσες περισσότερες μπουκιές θα έχεις.
4. Η Ποικιλομορφία και συμπερίληψη ως παράγοντας επιλογής του ιδανικού εργοδότη: Η εισαγωγή προγραμμάτων εκπαίδευσης στη διαφορετικότητα μπορεί να μειώσει τη μεροληψία και τις προκαταλήψεις, επιτρέποντας σε όλους να αντιληφθούν ότι για τη διατήρηση των κορυφαίων ταλέντων, απαιτείται στην πράξη και η δημιουργία της αντίστοιχης κουλτούρας.
5. Η εκπαίδευση ως πυλώνας στην αξιολόγηση της απόδοσης: Συνδέοντάς τη με τους προσωπικούς στόχους στο βασικότερο εργαλείο εντοπισμού των εκπαιδευτικών αναγκών, δημιουργείς κίνητρα και την αίσθηση υποστήριξης, γεγονός που αυξάνει την εργασιακή ικανοποίηση, το ηθικό, και περιορίζει το ρίσκο αποχώρησης των ταλέντων.
6. Αναγνώριση και Επιβράβευση: Το gamification, η γνωστοποίηση μέσω social media, η παροχή δωροκαρτών και αδειών ως κινήσεις αναγνώρισης των εκπαιδευτικών τους πρωτοβουλιών, θα προκαλέσουν ενδιαφέρον, ικανοποίηση, αυξημένη παραγωγικότητα και περιορισμό της αποχώρησης.
7. Έμφαση σε life/resilience skills: Πλέον, δεν μιλάμε για ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, αλλά για ενσωμάτωση και συνύπαρξη. Η ένταξη προγραμμάτων ψυχολογικής ετοιμότητας μπορεί να αποτρέψει τον κίνδυνο αποχώρησης ταλέντων, λόγω των νέων συνθηκών εργασίας.