Ζούμε σε μια εποχή που πληρώνουμε τα λάθη του παρελθόντος. Περάσαμε από τα χρόνια της πλασματικής ευημερίας στα χρόνια της υποχρεωτικής προσωπικής και επιχειρηματικής λιτότητας. Μια εποχή, όπου τα οικονομικά κάθε επιχείρησης αλλά και των εργαζομένων της πλήττονται βάναυσα από τα συνεχή οικονομικά μέτρα που αναγκάζεται να πάρει η κυβέρνηση.
Η οικονομική κρίση, η μη οικονομική στήριξη των επιχειρήσεων από κυβερνητικά κονδύλια και ο περιορισμός στη διάθεση ευρωπαϊκών επιχειρηματικών κονδυλίων έχουν οδηγήσει σε κάμψη της επιχειρηματικής δράσης που μοιραία οδηγεί σε περαιτέρω μείωση της ανταγωνιστικότητας και των εσόδων των εταιρειών.
Από την άλλη πλευρά, οι εποχές αυτές είναι οι πιο κατάλληλες για την ανάδειξη νέων ηγετών στους κόλπους των εταιρειών, οι οποίοι με τις κατάλληλες κινήσεις και ενέργειες θα καταφέρουν να κάνουν τα άτομα που είναι δίπλα τους να τους ακολουθήσουν πρόθυμα, να πιστέψουν στις ιδέες τους και μέσω αυτών να βγάλουν τις εταιρείες τους αλώβητες από την κρίση και συνάμα ενδυναμωμένες και σε πορεία ανάπτυξης.
Πόσο εύκολο όμως είναι αυτό να συμβεί, ειδικά σήμερα, που πολλές εταιρείες απειλούνται με κλείσιμο και ποια τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ο «Μεσσίας» κάθε εταιρείας που θα την σώσει από την καταστροφή;
Ποιος είναι ηγέτης;
Είναι αρκετά δύσκολο, αλλά όχι ακόμα ακατόρθωτο, να βρεθεί σε μια εταιρεία κάποιο στέλεχος με εφάμιλλη προσωπικότητα του Bill Gates της Microsoft ή του Steve Jobs της Apple, οποίο θα οδηγήσει την εταιρεία του σε διαρκή ανάπτυξη και κέρδη.
Αυτό οφείλεται στο ότι για να χαρακτηριστεί ένα στέλεχος ηγέτης πρέπει να διακατέχεται από ορισμένα χαρακτηριστικά όπως: να μπορεί να πείθει και να περνά το όραμα που έχει για την εταιρεία στους συνεργάτες του, να κερδίζει την εμπιστοσύνη των συνεργατών του, να διαμορφώνει στόχους και σχέδια υλοποίησής τους αλλά το σημαντικότερο να μιλάει στην καρδιά των συνεργατών του. Σαν όπλα του έχει τις διάφορες πηγές δύναμης τις οποίες και χρησιμοποιεί ποικιλοτρόπως ανάλογα με το στόχο που θέλει να επιτύχει.
Κάθε εταιρεία αποτελείται από επιτελικά στελέχη σε κάθε τμήμα της τα οποία κάθε πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου τα συμβουλεύεται για τις μελλοντικές κινήσεις της. Είναι άτομα που έχουν σημαντική εμπειρία στο τμήμα που απασχολούνται, διακατέχονται από υπευθυνότητα, με διαρκή και συνεχή εκπαίδευση σε θέματα που σχετίζονται με την εργασία τους, οξυδέρκεια, ανοικτούς πνευματικούς ορίζοντες και δυνατή προσωπικότητα.
Άτομα, στα οποία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό η εταιρεία, καριερίστες, που προσπαθούν συνεχώς να επιτύχουν τους προσωπικούς και επαγγελματικούς στόχους που έχουν θέσει.
Τι είναι αυτό λοιπόν που θα κάνει ένα επιτελικό στέλεχος μιας εταιρείας να αναδειχτεί ως ηγέτης της; Κατά την άποψή μου είναι συνδυασμός πολλών παραγόντων:
α) παράγοντες που υποδηλώνουν την προσωπική του στάση και αντίληψη ως προς τα χαρακτηριστικά της καριέρας που επιθυμεί
β) πόσο ανεπτυγμένες είναι οι διοικητικές δεξιότητές του και πόσο επηρεάζουν αυτές την καριέρα και τις αποφάσεις του
γ) αν διακατέχεται από επιχειρηματικό πνεύμα και δημιουργικότητα και σε ποιο βαθμό
δ) πόσο αρέσκεται στην πρόκληση και στο ρίσκο και
ε) από τον τρόπο που ο ίδιος επιλέγει να ασκήσει την διοίκηση στην εταιρεία που εργάζεται και αναφέρεται στο πρότυπο ηγεσίας που χρησιμοποιεί στην εφαρμογή της στους υφισταμένους του.
Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα και αναλύοντας τις διοικητικές του δεξιότητες
i) είναι ένα άτομο που ικανοποιείται με την εργασία του μόνο όταν καταφέρνει και συντονίζει την προσπάθεια άλλων,
ii) έχει σαν όνειρό του να είναι σε μια θέση ευθύνης όπου να μπορεί να παίρνει αποφάσεις και να επηρεάζει πολλούς ανθρώπους,
iii) στόχος του είναι να φτάσει την θέση του γενικού διευθυντή σε μια επιχείρηση, τον οποίο και έχει συνεχώς στο μυαλό του μέχρι να τον επιτύχει και
iv) δεν δέχεται εκπτώσεις στην καριέρα του.
Ως προς το επιχειρηματικό του πνεύμα
i) αναζητεί συνεχώς νέες ιδέες,
ii) προσπαθεί να δει ευκαιρίες κέρδους μέσα από δύσκολες καταστάσεις και
iii) αισθάνεται ικανοποιημένος και χαρούμενος από την εργασία του όταν καταφέρνει να δημιουργήσει κάτι το οποίο είναι αποτέλεσμα δικών του ενεργειών. Είναι σε μια συνεχή εγρήγορση ώστε να εντοπίσει τυχόν επιχειρηματικές ευκαιρίες στο ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον με σκοπό να οδηγήσει την εταιρεία του σε κέρδη με το μικρότερο δυνατό κόστος.
Επιπροσθέτως, είναι ένα άτομο
i) που ονειρεύεται και επιδιώκει μια καριέρα όπου θα μπορεί να λύνει προβλήματα και να αντεπεξέρχεται σε πολύ προκλητικούς στόχους, γεγονός που θα του δημιουργήσει και το αίσθημα της επιτυχίας,
ii) ικανοποιείται όταν μπορεί να λύσει προβλήματα τα οποία μοιάζουν άλυτα ή ακατόρθωτα και
iii) ψάχνει επαγγελματικές ευκαιρίες που να του δίνουν τη δυνατότητα να ασκήσει τις ικανότητες που έχει στη λήψη αποφάσεων και να προβάλει τον ηγετικό του χαρακτήρα.
Ο τελευταίος παράγοντας έχει να κάνει με τον τρόπο που ασκεί κάθε στέλεχος την διοίκηση και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το επίπεδο των συνεργατών που έχει δίπλα του, το οποίο αναλύεται στο επίπεδο γνώσεων που έχουν αυτοί, το βαθμό εμπιστοσύνης που έχει το στέλεχος σε αυτούς, την ποιότητα της δουλειάς που φέρουν εις πέρας, πόσο αφοσιωμένοι είναι στον τελικό στόχο και το σημαντικότερο πόσο αποτελεσματικοί είναι όλοι μαζί σαν ομάδα.
Η επιλογή του κατάλληλου ηγετικού προτύπου εξαρτάται από την ωριμότητα των στελεχών ως προς τον τρόπο που αντιμετωπίζουν την εργασία τους και την εν γένει συμπεριφορά που έχουν προς τον προϊστάμενό τους.
Είναι σημαντικό, πλέον, για ένα στέλεχος – ανερχόμενο ηγέτη να έχει μια ομάδα δίπλα του ικανών και αποτελεσματικών συνεργατών με τους οποίους υπάρχει μια άριστη επικοινωνία. Ο ίδιος παίρνει ώθηση από αυτούς για να καταφέρει ακόμα περισσότερα και αυτοί λαμβάνουν την ικανοποίηση ότι ο άνθρωπος που τους διοικεί είναι ένας έμπιστος και χαρισματικός συνεργάτης που θα τους βοηθήσει σε κάθε δύσκολη στιγμή.
Παρόν και μέλλον του ηγέτη
Αναλογιζόμενοι, λοιπόν, τα ανωτέρω και βλέποντας τα αποτελέσματα από την έκθεση «Stimulating Economies through Fostering Talent Mobility» που διενεργήθηκε με την συνεργασία του Παγκόσμιου Ευρωπαϊκού Φόρουμ και της εταιρείας Boston Consulting Group τα ταλαντούχα στελέχη τα οποία έχουν υψηλή κατάρτιση φθίνουν και το μέλλον είναι δυσοίωνο τόσο για τις εταιρείες όσο και για την παγκόσμια οικονομία γενικότερα.
Συμπέρασμα των ανωτέρω είναι ότι στέλεχος το οποίο να εκπληρώνει τα χαρακτηριστικά του ηγέτη δύσκολα βρίσκεται πλέον και το χειρότερο ότι θα είναι δυσεύρετος και για το μέλλον. Άρα μήπως πρέπει να αρχίσουμε να σκεπτόμαστε ότι περνάμε σε μια εποχή όπου θα αντικαταστήσουμε τον όρο ηγέτης με τον όρο συμμετοχική διοίκηση; Το μέλλον θα δείξει.